You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
zamanından itibaren, insan, koyun ve sığır ganimetlerinin fethedilen ülkeden anayurda<br />
taşınması konusu, askeri metinlerde sıkça yer alımaktadır. Buna örnek olarak II.<br />
Murşili’nin şu sözü örnek olarak gösterilebilir ; “Saraya getirdiğim insanların sayısı 15<br />
bindi. Ancak Hattuşaş generalleri, piyadeleri ve arabalarının getirdiği esirler, sığır ve<br />
koyunlar sayılamayacak kadardı.” (Bryce, 2003: 120) Fethedilen ülkeden sağlıklı yapılı<br />
adamlar, kadınlar ve çocuklar seçilir ve yakın askeri koruma altında fatihlerin ülkelerine<br />
dönüş yolculuğuna katılmaya mecbur edilirdi. Hititlerde askeri seferler baharda başlar,<br />
kış başlamadan bitirilirdi. Savaştan sonra kral olabildiğince çabuk dönmeye bakardı.<br />
Fakat yenilen tarafla barış antlaşması yapılması, kentin yağmalanması ve ganimetin<br />
yüklenmesi zaman alabilirdi. Peki Hititler bu kadar tutsağı ne yaparlardı? Hititlerde<br />
insan sorunu yaşanmaktaydı. Nüfusun azlığı kralları sefere çıkarken iyice düşünmeye<br />
sevk ediyordu. Zira Hitit ülkesinin ana ekonomik etkinliği tarım olduğundan dolayı<br />
nüfusun büyük çoğunluğu tarlalarda çalışan çiftçilerdi. Sefer başladığında bu çiftçiler<br />
ekim alanlarından aylarca uzakta, esas işlevleri olan yiyecek üretme faaliyetinden<br />
koparılmış bir şekilde ordu bünyesinde bulunuyorlardı. Peki ya ekonomiyi bu derece<br />
atıl bırakmanın getirisi ne idi? Burada savaşta elde edilen insan-ganimet olan “Nam-<br />
Ra” 46 denilen tutsaklar dengeleyici unsurdu. Yani çiftçiler tarlalarından koparılır, savaşa<br />
alınır, savaş sonucu insan-ganimet kazanılır, bunlar Hitit ülkesine getirilerek tarlalarda,<br />
tapınaklarda, orduda istihdam edilirlerdi. Hitit kralının ülkeye getirdiği bu canlı<br />
ganimetler esasta tarımsal işgücünü açığının kapatılması veya en azından açığın<br />
azaltılması amacına yönelik kullanılmaktaydı. Savaş sonucu Hitit ülkesine yapılan bu<br />
insan akışı tarım temelli Hitit ekonomisi için çok önemli bir rol oynuyordu. Ayrıca kral<br />
bu Nam-Raları askeri toprak sahiplerine ayırdığı için bu zümrenin de desteğini sağlamış<br />
oluyor ve böylece ülkedeki egemenliğini sağlamlaştırıyordu. 47 Fakat bunun sonucunda<br />
da Hititler şöyle bir açmazla karşı karşıya kalabilirdi: ya savaşta ölen asker kazanılan<br />
özgür sınıf ile köleler arası bir statüye sahip Nam-Ralardan fazla olursa? Belki de Hitit<br />
krallarının savaşa karşı ayak sürümesinin ve ülke içindeki itaatsiz vassallarla ilgili<br />
sorunları genelde diplomatik yollardan çözmeye çalışmalarının nedeni budur.<br />
Bununla birlikte, fethin kazandırdıkları, ülkeye taşıdıklarının neden olduğu<br />
masraflara, harcanan zamana ve girilen risklere göre, açıkça daha fazlaydı. Hititler,<br />
46 Hititlerde savaş esiri ganimet-halk<br />
47 Bryce, 2003: 122.<br />
26
Change language