İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

karara varmakta ağırdır. Bu nedenle ilkel köylü genellikle avcıdan ve çobandan daha
yumuşak huyludur. Özetle köylülerin yaşadıkları bölgelerin ekonomik ve toplumsal
koşulları altında daha yüksek düzeyde bir bütünleşmeye yol açacak etkiler yaratan bir
farklılaşmayla karşılaşılmaz. Buralarda, Komşulara savaşla boyun eğdirilmesi yolunda
ne bir iti ne de bir olanak bulunmaktadır. Dolayısıyla buralarda herhangi bir devlet
doğamaz ve şurası bir gerçektir ki şimdiye dek bu tür koşullardan tek bir devlet bile
doğmuş değildir.” 37 Peki, çoban topluluklar doğrudan devletleşebilirler mi? Bu tarihin
kimi noktalarında olagelmiştir. Ama çoban toplulukların devletleşebilmesinin genel
kuralı köylü topluluklar üzerine yaptığı akınlar, köylüleri tahakküm altına alması ve bu
sentezin devleti doğurmasıdır. “Deneyimsiz savaşçılardan oluşan disiplinsiz köylü
orduları da sayıca üstün durumda olsalar bile uzun dönemde tepeden tırnağa
silahlanmış çobanların saldırılarına karşı koymakta avcılardan daha yetenekli
görünmezler (…) toprağında kalır, boyun eğer ve kendini yenenlere haraç öder. Eski
dünyada kara devletlerinin oluşumu böyle olmuştur.”(Oppenheimmer, 2005: 61) Bu
durum, geçimlerini farklı yollardan sağlayan iki zıt unsurun sentezidir. Toplumsal
hayatın yapısı gereği geçim olanağı arayan insan, gereksinimlerini karşılayabilmek için
birbirine taban tabana zıt iki yoldan birine başvurmak zorundadır. Bunlar çalışmak ve
fethetmektir. 38 Bu anlayışla, köylülerin çalışma yollu oluşturduğu cezbedici
zenginliklere hayvan yetiştiriciliği yanı sıra fetihle geçinen çoban kavimler talip
olacaklardır. Bu durum, devlet denilen insanlık tarihinin en ileri sosyal birimini
yaratacaktır. Bu durumu Oppenheimmer şöyle somutlaştırır; “Aile birlikleri ile
karşılaştırıldığında, kuşkusuz devlet, birbirlerine daha sıkı bağlanmış, doğayı denetim
altına alma ve düşmanlara karşı kendilerini koruma yetenekleri daha yüksek olan bir
insan kitlesini temsil ettiği için çok daha üst bir türdür.” (Oppenheimmer, 2005: 83)
Çoban kavimlerin saldırısı ile oların tahakkümünü kabul eden köylü toplulukları,
devletin gereken kıvamını oluştururlar. Bundan sonra, Düzenin, hukukun ve barışın
sağlanıp sürdürülmesinin sağlayacağı ortak yararlar aynı devlete ait olma bilinci olarak
adlandırılabilecek güçlü bir dayanışma duygusuna yol açar. 39 Oluşan devlet, meta
üretimini destekler, ticaretin yapılacağı ekonomik ortamı ve güvenliği sağlar, hukuk
düzenini kurar. Tüm bunlarda caydırıcı rolü üstlenirken silahlı kamu gücünü de
37
Franz Oppenheimmer, (2005) : Devlet, (çev. Alâeddin Şenel-Yavuz Sabuncu), Phoneix yayınları,
Ankara: s.47
38
Oppenheimmer, 2005: 44.
39
Oppenheimmer, 2005: 87.
21