İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

2. Anadolu’nun Yapısı
2.1. Anadolu’nun Coğrafi Yapısı
BÖLÜM I.
Anadolu adı verilen yarımadanın, kendisini çevreleyen Asya, Avrupa ve Afrika
kıtalarının arasında doğal bir köprü görevini yerine getirdiği görülür. Bu doğal köprü,
yalnızca fiziki mekânları birbirine bağlayıcı bir işlevi yerine getirmemekte, aynı
zamanda Eski Doğunun Mezopotamya, Mısır, İran gibi uygarlıklarını, Kafkasya
bağlantısı ile Orta Asya uygarlığını ve Akdeniz medeniyeti kapsamında eski batı
uygarlığını da birbirine bağlamaktadır. Açıkça izlenebileceği gibi Anadolu, tarih
sahnesinde yalnızca fiziki değil, kültürel bir köprü olma görevini de yerine
getirmektedir. 1
Bu yapı, coğrafi nitelikleri açısından, J.G.Macqueen’in tanımlamasıyla kabaca
şöyle tasvir edilebilir; “Anadolu ya da Küçük Asya adını verdiğimiz bölge,
Himalayalar’ın ardından Fransa, İspanya ve Kuzey Afrika’nın Atlantik kıyı şeridine
kadar uzanan büyük bir dağ kuşağının parçasıdır. Ortasında deniz seviyesinden
ortalama 1000 metre yükseklikte çok eski kayalardan oluşan yüksek bir plato yer alır;
kuzey ve güneyden Pontus ve Toros dağlarının jeolojik olarak daha yeni kıvrımlarıyla
çevrilidir. Van gölü çevresindeki dağlardan Ege Denizi’ne doğru batıya ilerledikçe
eğim azalmakta, kaya sırtları sonunda denize ulaşıp sular altında kaybolmaktadır.
Güneydoğuda Suriye ve Mezopotamya, kuzeybatıda ise Avrupa’yla komşu olan
Anadolu, kaçınılmaz olarak birçok halkın saldırısına tanıklık etmiştir.” 2
Anadolu’nun tarihini biçimlendirecek olan coğrafi özellikler tekdüze bir yapı
göstermez. Bu köprü biçimindeki yarımada, kendi içinde farklı coğrafi oluşumları
barındırmaktadır. Bu farklı coğrafi yapı şöyle betimlenebilir:
1
Ekrem Memiş, (2002) : Genel Tarih, Tablet Yayınları, Konya : s.205
2
J.G. Macqueen, (2001) : Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, (çev. Esra Davutoğlu), Arkadaş Yayınları,
Ankara : s.11
8