Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
142<br />
yarışı içinde iken, bir yandan da Transkafkasya ve Urmiye gölü istikametine yayılmaya<br />
çalışmışlardır. Bu Frigya ve Lidya için de Anadolu içlerine yayılma suretiyle<br />
gerçekleşmiştir. İyon siteleri ise karasal anlamda değil ama deniz kıyılarında<br />
kolonizasyon yapmak suretiyle bu çizgide ilerlemişlerdir. İşte bu çizgi, İlkçağ Anadolu<br />
devletleri ordularına politik bir misyon yüklemiştir. Ordunun örgütlenmesinden<br />
donanımına değin biçimlenmesindeki birinci unsur budur. Ardından, ikinci misyonu<br />
gelir ki, bu da iktisadi işlevidir. Fetih yapan ordular sadece ganimet elde etmemişler,<br />
aldıkları tutsaklarla ülkelerindeki insan gücü açığını da kapatmaya aracı olmuşlardır.<br />
Buna bağlantılı olarak ele geçen ülkelerdeki insanların tutsak olarak gelinmesi ya da<br />
sürgün edilmesi, düşman ülkelerin işgücünü dağıtarak ekonomilerinin de çökertilmesine<br />
yaramıştır. Ayrıca ordu sayesinde ticaret yolları denetlenebilmiş, örneğin Anadolu’da<br />
var olmayan ve tunç yapımı için gerekli kalay madenine sahip olunmaya çalışılmıştır.<br />
Hititlerin İşuva bakır madenlerini, Kuzey Suriye ticaret yolunu, Urartuların maden<br />
kaynaklarına yakın kaleler inşa edip buraya garnizonlar yerleştirmeleri, Lidya ve<br />
Frigya’nın kral yolu için hem batı hem de doğuda yer alan devletlerle çarpışmaları,<br />
ordunun iktisadi işlevinin ne denli önemli olduğunu ortaya koymuştur. Kolonizasyon<br />
yapan İyonya siteleri de, hem Lidya hem de Pers saldırılarına orduları ile bir hayli<br />
zaman direnmeye çalışmışlardır.<br />
İlkçağ Anadolu devletlerinin orduları, çağlarına uygun olarak piyade ve savaş<br />
arabası biçiminde örgütlenmiştir. Ufak farklılıklarla kabul ettikleri savaş arabası<br />
olgusunu Mezopotamya’dan alan ama savaş arabasını kendi ihtiyaçları doğrultusunda<br />
düzenleyerek çok etkin savaş makinelerine dönüştüren de yine Anadolu krallıklarıdır.<br />
Öyleki savaş arabası kavramını batıya Anadolu öğretmiştir. Hititlerin yayılma<br />
siyasetinde kullandıkları bu güçlü ordunun başarı sırlarından birisi de budur. Bu ordu<br />
savaş arabaları ile Anadolu’da egemenlik kurmuş, Babil’i ele geçirmiş, dönemin süper<br />
gücü Mısır’ı pes ettirmiştir. Hititlerin ordusunu güçlü kılan unsurlardan birisi de<br />
silahlarında demir madenini kullanmış olmalarıdır. Hititler yanı sıra Urartuların da<br />
savaş arabası ve demir madeni kavramını orduda etkin olarak kullanarak dağlık Doğu<br />
Anadolu coğrafyasında tutunarak dönemin süper gücü Asur’a kafa tutarak bölgesel bir<br />
güç olduğu görülmektedir. Burada Anadolu’da askerlik alanında çığır açıcı bir unsur da<br />
at’tır. At, Anadolu’ya Orta Asya kökenli bozkır kavimlerinden gelmiş ve Lidya, Frig ve<br />
Urartu ordularında savaş arabasından daha etkin biçimde kullanılmıştır. Hatta dünyanın
Change language