İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

ülkesinin tanrılarının huzuruna gidilir, onlara ekmek ve et sunulur. Ayrıca Hatti
tanrılarına, Ordunun Fırtına Tanrısı’na ve Savaş Tanrısı'na kurban ve uygun miktarda
içki sunulur. Sonra rahip, ayinde kullanılan gereçleri ve koyun derilerini alır. Orduya
döndükten sonra, artık savaşa gitmek için tüm dinsel törenler tamamlanmış olur.
(Akurgal, 1982:65) İnsanların alınyazıları gibi, savaşların alınyazılarının da tanrılar
tarafından belirlenildiğini gösteren yukarıdaki metin, Hitit düşüncesini çok iyi
yansıtmaktadır. Anlaşıldığına göre, savaşlarda bir hak ve haksızlık söz konusudur ve
haklılığını tanrılar mahkemesinde kanıtlayan taraf, tanrıların savaşta kendisine yol
göstereceğine ve yardım edeceğine de inanırdı. Örneğin, II. Murşili, yıllıklarında,
ordusu ilerlerken, önlerine çıkan bir kuşun uçuşunu, tanrının kendilerini tuzağa
düşmekten koruyan bir uyarı işareti olarak yorumladığını görüyoruz. Yine aynı kralın
Arzava seferlerinin üçüncü yılında, Fırtına Tanrısı, yine savaşa müdahale ederek,
gücünü göstermiş ve gönderdiği bir yıldırım sonucu düşman kral hastalanmıştır. Diğer
yandan, harekâtın nasıl yapılması gerektiğini, tanrıların hangi yolu ya da savaş biçimini
önerdiklerini anlamak için fallara da başvurulurdu. II. Murşili sefer için tanrıçaya şöyle
sesleniyor : “beni çocuk (diye) çağıran beni küçük gören senin Arinnanın güneş
tanrıçasının topraklarını almaya kalkışan etraftaki düşman ülkelerine karşı benim
yanıma aşağıya gel ve o etraftaki düşman ülkelerini benim önümde öldür.” (Alp, 2001:
125) Özellikle, dindar bir kral olan III. Hattuşili döneminde, hemen hemen her sefer
için fala başvurulmuş olduğunu bilinmektedir. Kaşkalar'a karşı girişilen seferlerden
birinde; kral ve ordunun Haharava Dağı'nda gecelemesi uygun muydu? Orduda bir
salgın hastalık çıkabilir miydi? Majeste, Tizilima kentinin insanlarına yaklaşacaktı;
tanrıların buna izni var mıydı? gibi sorulara fal bakılarak yanıt bulunmaya çalışılıyor ve
bu fallarda elde edilen olumlu ya da olumsuz yanıtlara göre hareket ediliyordu. Kralın
kendisinin değil de, generallerinden birinin komuta ettiği seferlerde de kral, sonucun ne
olacağı fallar aracılığı ile öğrenmeye çalışıyor ve elde ettiği tanrısal işaretlerin olumlu
olup olmadığı hakkında komutanına bilgi veriyordu. 284 Hititler, tanrıların savaşta, en
ince ayrıntılara kadar müdahalede bulunduklarına inanıyorlardı. Örneğin, II. Murşili,
tanrıların bu taktiksel yardımını en açık biçimde şöyle anlatır : “ Ve gündüzleri geceler
yaptım. Orduyu cebri yürüyüşle yürüttüm. Ve ben büyük kral, askerler ve arabalı
284 Akurgal, 1982: 65.
134