You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
mektubunda görülmektedir. Katip Adibelli’nin III. Tuthaliya’ya yazdığı mektupta<br />
öncelikle ; “İşte düşman kitle halinde iki yerde (sınırı) aştı. Bir aşiret kıtası İsteruwa’da<br />
diğer bir aşiret kıtası Zispa’da sınırı geçti.” (Alp, 2001: 84) ifadesiyle, düşman<br />
saldırısının bilgi anlamında ilk tespitinin yapıldığını görülmektedir. Zira savunmanın<br />
temeli budur. Daha sonra, “Ben uzun yolun gözcülerini Hapidduini dağına kalmaya<br />
gönderiyorum. Bana dağ düşman bakımından temizdir haberini getirdikleri zaman<br />
Tapigga’dan sığırları ve koyunları aşağıya bırakacağım.” (Alp, 2001: 84) İfadesinden<br />
anlaşıldığı üzere düşman saldırısı haberi alınınca, sığırlar ve koyunlarıyla civar halk<br />
kalede korunma altına alınmaktadır. Yine savunma stratejileriyle ilişkili olarak, bir kale<br />
komutanına kraldan yollanan mektupta ifade edilen şu cümlelerden bu konuda önemli<br />
bilgiler sağlanmaktadır : “Düşman vurduğu zaman askerler düşmanın izini üç gün süre<br />
ile takip etsinler. Yolları iki gün tutsunlar” (Alp, 2001: 78) Kısacası, Hitit kralları,<br />
sınırların korunmasız olduğunu düşündükleri bölgelerde, yabancı saldırısına karşı yurdu<br />
korumak için, temelde bir garnizon tarafından savunulan bir ileri karakol olan ve<br />
'Nöbetçi Kulesinin Efendisi', anlamındaki Akad terimi BEL MAD-GALTI diye<br />
adlandırılan bir görevlinin komutasındaki sınır yerleşimlerini kurmuşlardır. Bu kavram,<br />
sınırda görevli subay ve bölge yöneticileri için ve krallık merkezinden uzak, özellikle<br />
saldırıya açık sınırlara sahip bölgelerin görevlileri için kullanılmaktaydı. Nöbetçi<br />
kuleleri kasabalar arasına düzenli aralıklarla yerleştirilirdi ve şüpheli düşman<br />
hareketlerini bildirecek gözcülerle donatılırdı. Sınırlardaki uyanıklığı artırmak için<br />
düşman topraklarına keşif devriyeleri çıkarılırdı. Görevlinin temel sorumlulukları,<br />
sınırların korunması, kalenin bakımı, yerel garnizonun düzenli olarak denetlenmesi,<br />
komşu düşman topraklarının sürekli gözetim altında tutulmasıydı. 257<br />
118<br />
Urartularda ise, yukarıda değinildiği gibi, kral II.Rusa’dan itibaren yayılmacı bir<br />
politika değil, eldeki toprakları savunmak için müstahkem kalelerle örülü güçlü<br />
eyaletler oluşturmaya önem verilmiştir. Urartu Devleti merkezi yönetim ve otoritenin<br />
güçlü olduğu ve egemen olduğu toprakları merkeze bağlı belirli "Eyalet" ve "Bölge"<br />
birimlerine ayırarak, merkezden atanan yöneticilerle idare eden bir yönetim sistemine<br />
sahipti. Merkez bölgede ve eyaletlerde yönetim, ulaşım, askeri harekât, kademeli<br />
savunma amaçlarıyla ana yollar ve yan kolları üzerinde, stratejik noktalarda ve<br />
geçitlerde, belirli bir şehircilik planlaması uygulayarak temelde askeri, idari, sosyal ve<br />
257 Bryce, 2003 : 132.
Change language