İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

Surların en zayıf noktası olan giriş kapıları da kulelerle korunur. Bir diğer kapı tasarımı
ise, düşmanı sınırlamak, şaşırtmak ve savunma ateşinin yönelebileceği noktaları
artırmak için bir ya da birden çok dik açılı dirsek sağlar. 255 Hititler, sadece Hattuşa’yı
değil diğer kaleleri de koruma sistemine dahil etmişlerdir. Örneğin Tapigga, sınırda,
Kaşkalara karşı tahkim edilmiş garnizon-kentten başka bir şey değildir. Peki, kent nasıl
savunulurdu? Bu konuda bir Hitit kralının kale kumandanına yazdığı mektuptan
çıkarımlar yapılabilir. “Gözetleyiciler yolları düzeltsinler. Düşmanın izine baksınlar.
Sonra kale kumandanı iki günde bir kaledeki askerleri ve gözetleyicileri düşmanın izini
sürmeye göndersin. Yolları düzeltmiş olduğundan gözetleyiciler düşmanın izini görünce
derhal haber getirsinler” (Alp, 2001: 78) Burada kale komutanına verilen emirden
anlaşıldığı kadarıyla savunmanın en temel koşulu daha saldırıya uğramadan sürekli
düşmanı gözetlemek ve onun hakkında haber toplamaktır. “Kent kapılarını içerden
kapasınlar. (…) Kale kumandanı önde olan kaleler ile düşmanın yollarını sayılı tutsun.
Onların üstünde üç çavuş dolaşsın.” (Alp, 2001: 78) Kentin kapılarının kapalı olması
ve düşmanın saldırı noktalarının daima hazır halde beklemesi savunmanın bir diğer
parçasıdır. “Kale kumandanı kalelerinde bulunan askerleri saysın. Onları kaydetsin.
İkinci, üçüncü ve dördüncü yerin çavuşlarını yerinde tanıyacak. (…) Kim düşmanı
öldürmezse, kale kumandanı onu ister ikinci sıradan, üçüncü sıradan, dördüncü sıradan
çavuş olsun, yakalasın ve onları majestelerinin huzuruna göndersin. (…) Majeste
yakında ise kale kumandanı majestenin huzuruna çabuk gelsin. Suçluları da
beraberinde getirsin.” (Alp, 2001: 78) Bir diğer unsur, savunma yapacak askerlerin
disiplinidir. Metinden anlaşıldığı üzere kale komutanı bu disiplini sağlamak zorundadır.
Hatta, disiplinsiz askerin doğrudan krala gönderilmesi talimatı olayın ciddiye alınışının
boyutlarını göstermesi bakımından ilginç bir noktadır. Bu savunma tedbirlerinin geniş
halkası olarak da, kral, kale komutanından; odun depolamasını, tapınakların bakım ve
onarımını yerine getirmesini, halka adil davranmalarını, bayramları vaktinde
kutlamalarını, çayırları sulamalarını, kent etrafına yerleşen göçmenlere tarımsal destek
vermelerini söylüyor. 256 Bu buyruklar ilk elden kale savunması ile ilgili görünmese de,
askeri anlamda tutunabilmenin halkın desteğine bağlı olmasını, halkın destek vermesi
içinde yerel yönetimden memnun ve mutlu olmasını gerektirdiğinden, dolaylı bakımdan
savunma sisteminin bir parçası olarak kabul edilebilirler. Bunun somut örneği Tapigga
255 Macqueen , 2001 : 76.
256 Alp, 2001 : 80-81-82.
117