You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ulaşmasını zorlaştıracak ve savunma olanağını artıracak bir şekilde, müstahkem kaleleri<br />
dağ kollarına inşa etmişlerdir. Daima kolay savunulan kayalık tepelerin tercih edilmesi,<br />
dönemlerden ve askeri nedenlerden kaynaklanmaktaydı Bunda dağ taşlarının ana yapı<br />
malzemesi olarak kullanılmasının pratikliği yadsınamaz bir unsurdur. Urartularda<br />
İktisadi anlamda kaleler, ticaret yollarını denetlemenin yanı sıra, su kaynaklarına yakın<br />
yapılarak tarımsal faaliyetlerin ve maden bölgelerine de yakın yapılarak yeraltı<br />
zenginliklerinin komşu istilalarına karşı korunması işlevini yerine getirmiştir. 235 Ama<br />
bölgenin gerekleri doğrultusunda da bu savunma stratejileri ve işlevleri<br />
değişebilmekteydi. Örneğin, Kuzeybatı İran'daki Urartu savunma sistemi, istilacıların<br />
belirli kaynakları ele geçirmelerini önlemekten ziyade, genellikle verimli arazilerin<br />
halkını korumak amacına yönelikti. Büyük kaleler dışında, bazı küçük kaleler ulaşım<br />
yolları üzerinde kurulmasına rağmen, bu yolları bloke etmekten ziyade, gözetleme<br />
amacı taşımaktaydı. Merkezi Van Bölgesi dahil tüm Urartu devleti, düşman ordularını<br />
Urartu topraklarını geçerken devamlı bir şekilde bir mukavemet ve engellenme ile<br />
karşılaşmak zorunda bırakacak bir savunma sistemi ile korunmakta idi. 236 Urartu<br />
kalelerinin planları, mimari biçim ilkeleri tarafından belirlenmiş değildir. Daha çok<br />
biçim ve dış duvarların seyri son olarak da arazinin koşulları belirleyicidir. Kalelerde<br />
yapı malzemesi olarak olağan siyah bazalt taşı kullanılmıştır. Ama daha eski<br />
dönemlerde kireçtaşı da kullanıldığına şahit olmakla birlikte, Urartu mimarisinde en<br />
fazla kullanılan malzemenin taş ve kerpiç olduğunu görmekteyiz. 237 Klasik Urartu<br />
yönteminde yapılmış birçok Urartu kalesi mevcuttur. Körzüt Kalesi, Yukarı Anzaf<br />
Kalesi, Aznavurtepe, Müdjezir, Kuzeybatı İran'da Haidari Kale, Kafir ve Gavur kaleleri,<br />
Qalat Kalesi. Tepe Dosogh surları, buna örnektir. Fiziksel anlamda Urartu kalesini<br />
irdelediğimizde, öne çıkık köşe kulelerini tipik bir özellik olarak görebilmekteyiz.<br />
Örneğin Qaleh İsmail agada 10 m’yi bulan genişlikte köşe kuleleri saptanmıştır. Yine<br />
Körzüt kalesi de gelişimde bir diğer basamaktır. Kale, kral Minua tarafından Arşiniuini<br />
adıyla kurulmuştur. 8 m yüksekliğe kadar korunagelen duvarlar, çok sayıda kare ve<br />
dikdörten şeklinde siyah bazalt dizilerden oluşmaktadır. Urartu mimarisi için tipik olan<br />
kule benzeri çıkmalar göstermektedir. Urartular, kale duvarları için kural olarak diğer<br />
duvarlarda olduğu gibi düz doğrultuları tercih etmişlerdir.(…) istisnaların dışında<br />
235 Yermukhamedova, 2005: 108.<br />
236 Serhan Gündüz, ( 1994) : Urartu Askeri Mimarisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Ege<br />
Ünv. Sosyal Bilimler Enst. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı s.219<br />
237 Salvini, 2006: 145.<br />
110
Change language