İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

100
gereken güç odağını oluşturamamışlardır. 214 Lidya saldırılarına direnmeye çalışan İyon
siteleri, asıl büyük darbeyi Kyros’un Sardes’i alarak Lidya krallığını ele geçirmesiyle
yemişlerdir. Bu istila sırasında Heredot’un üzerinde durduğu İyon kenti Phokia yani
bugünkü adı ile Foça’dır. Bu İyon sitesi, İspanya’ya kadar ticaret seferleri düzenlemiş,
hatta bunları çok seven İspanya’daki Tartessos kralı, Foça’yı bırakıp kentine
yerleşmelerini istemişse de, Phokialılar bunu reddetmişlerdir. Heredot’tan öğrenildiği
kadarıyla, Tartessos kralından aldıkları para ile yaklaşan Pers istilasına karşı önlem
olarak, Foça’nın etrafını surlarla çevirmişlerdir. 215 Phokialılar, Pers generali
Harpagos’un 216 komutasındaki Pers kuşatmasına ne kadar direnseler de maruz kaldılar.
Heredot olayı şöyle anlatır : “Phokaialılar surlarını işte böyle yaptılar. Harpagos
orduyla geldi, kenti kuşattı; bu savunma tertibatının yalnız bir yanını yıkarlar ve bir tek
yapıyı Büyük Kral'a verirlerse, bununla yetineceğini bildirdi. Phokaialılar ki, kölelik
onların dayanabilecekleri bir şey değildir, bir gün izin istediler; cevabı sonra
vereceklerdi; -Biz aramızda konuşurken, siz de ordunuzu surların uzağına çekiniz.dediler.
- Aklınızdan geçeni biliyorum, ama öyle olsun.-dedi Harpagos, aralarında
danışmaları için süre verdi. Harpagos ordusunu kentte uzakta tuttuğu süre içinde elli
kürekli kadırgalarım denize indirdiler, karılarım, çocuklarım bindirdiler, varlarım
yoklarım yüklediler -yalnız bronz ve taş parçalarla yazıdan ve tabloları bıraktılarkendileri
de atladılar ve Khios'a doğru dümen tuttular; arkalarında hiçbir şey
bırakmamışlardı; Persler içeri girdikleri zaman Phokaia boştu.” (Heredot, 2006: 89)
Böylece yurtlarını terk eden Phokialılar, Kyrnos’a ulaşarak burayı yurt tutmuşladır.
Burada ilginç bir nokta vardır. Kyrnos’a yerleşen Phokialılar, burada civar ülkelere
talan seferleri yaptıkları için kendilerine karşı ittifak kuran Etrüsklerin ve Kartacalıların
saldırısına uğramışlardır. Hatta bu güçlerle Phokialılar arasında Sardunya açıklarında
yapılan deniz savaşı sonucu 60 gemilik Phokia donanması tamamen mahvolmuştur.
Bunun üzerine Phokialılar Kyrnos’u terk edip Rhegium’a göç ettiler. 217 Tıpkı
Phokialılar gibi Pers yenilgisi sonucu boyunduruk altına girmek istemediği için yurdunu
terk eden İyon toplumlarından bir diğeri de Teoslulardır. Miletos hariç diğer İyon
siteleri de, Heredot’un anlattığına göre “ Harpagos’a karşı durmuşlar, savaşmışlar ve
hiçbiri yurdunu korumak için yiğitlik göstermekten geri kalmamıştır.” (Heredot, 2006:
214 Mansel, 2004: 105.
215 Heredot, 2006: 88–89.
216 Batı Anadolu’yu istila eden Pers ordusunun Medialı komutanı.
217 Heredot, 2006 : 88-89.