İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

Amacı kumandanın iradesini kırarak Mısırlıları pes ettirmekti. Fakat Hitit ordusunun
yumuşak karnı, Hititlerin çeşitli uluslardan meydana gelen ordusunun gevşek
disipliniydi. Hitit vurucu birlikleri Ramses ordugâhına girince, adeta kesinleşmiş zafer
karşısında savaş sarhoşluğu ve ganimet hırsıyla kendilerinden geçen askerler, düşmanı
kovalamayı bıraktılar. Önlerinde kaçanların olduğu gibi bıraktığı çadırlar, araçlar,
gereçler, silahlar ve içeri dolu nakliye arabaları vardı. Bunlara saldırdılar. Artık
buyrukların etkisiz kaldığı disiplinsiz bir yağmacı sürüsü olmuşlardı. Böyle bir sürü
cesurca düzenlenmiş bir saldırıya uğrarsa, sonlarının kötü olması doğaldır. Ansızın
böyle bir saldırıya uğradılar. Bu saldırı paniğe uğramış Ramses birliklerinden
gelemezdi. Herhalde deniz tarafından gelmişlerdi. Bu küçük fakat disiplinli bir birlikti.
Bunlar, savaş alanında görünür görünmez durumu bir bakışta kavramış olacaklar ki,
şiddetli saldırıya geçiyorlar ve Hititli yağmacıları dağıtıyorlardı. 208 Mısır kaynağı şöyle
durumu şöyle anlatıyor : “Ama aşağılık Hatti prensi ordusunun ortasında duruyor ve
majestelerinin korkusundan bir türlü savaşa girişemiyordu.” (Ceram, 2002: 119)
Anlatılanlara bakılınca bu davranışın ölümü hiçe sayan kahramanca bir saldırı bir
umutsuzluk atılımı ya da akılsızca bir kaçış olduğu sonuçları çıkarılabilir. Mısır
kaynağı şöyle anlatıyor: “ Kral etrafına bakınca çıkış yolarının 2500 savaş arabasıyla
kesilmiş olduğunu gördü, çepçevre çember olmuş duruyorlardı. Bu arabalarda aşağılık
Hatti ülkesinin savaşçılarının yanı sıra onlarla birlik olmuş ülkelerin Aradus, Mese,
Pedes, İrun, Kizvadna, Hareb Ekeret, Kadeş ve Reke’nin savaşçıları da bulunmaktaydı.
Bir arabada üç savaşçı vardı.” Mısır kaynağına göre Hitit savaşçıları : “ne ok
atabiliyorlar, ne de mızrak savuracak takati kendilerinde bulabiliyorlardı.” (Ceram,
2002 : 120) Burada izlenen yol, düşmanı beklemek, hedef şaşırtmak, savaş arabaları ile
yıldırım saldırısı düzenlemek ve piyade ile sonuca ulaşmaya çalışmaktır. Savaş sonucu
kesin belirtilmese de, Muvatalli kazançlı çıkmıştı. Çünkü savaştan soma Ramses geri
çekilmiş Hititler Şam'a değin dayanmış ve bu bölgeyi talan etmişlerdi. Mısırlıların
komşusu olan Amurru devleti yeniden Hititlerin uydusu haline gelmiş, sadakatten
ayrılan Amurru Kralı Benteşina yerinden alınmış ve Hitit ülkesine tutsak olarak
götürülmüştü. Bundan soma Suriye'de artık Mısırlılardan söz edilmemiştir. 209 Burada
savaşın sonucu değil kendisi önemlidir. Sonuç ne olursa olsun, Kadeş savaşında Hitit
ordu profili şöyle belirginleşmektedir:
208 Ceram, 2002: 119.
209 Karahan, 2004: 37.
93