türk bankacılık sstemnde aktf pasf yönetm ve pyasa rsk

Hesaplaması oldukça kolay olan bu analiz, pozisyonların farklı
karakteristiklerini dikkate almaz. Her bir vade dilimindeki pozisyonların aynı anda itfa
olduğu ya da yeniden fiyatlandığı kabul edilir. Faiz oranı riski analizi, piyasa faiz
oranlarındaki değişimlerden kaynaklanan farklı vadelerdeki faiz değişiklilerini de, bu
değişikliklere bağlı olarak ödemelerin zamanlamasında olabilecek değişiklikleri de
dikkate almaz. Bu nedenle faiz oranı riski analizi, piyasa faizlerindeki değişimin net faiz
gelirinde yaratacağı gerçek değişime sadece yaklaşık bir tahmin sağlar ve piyasa faiz
oranlarında yaşanacak olası değişikliğin faiz dışı gelir ve giderlerde yaratacağı etkiyi
dikkate almaz.
Aşağıda Tablo 8‘de varsayımsal X Bankasının faiz oranı riski analizi yer
almaktadır. Banka bu analizde de likidite riski analiziyle aynı rapor başlıklarını ve vade
gruplama yapısını kullanmıştır 22 . Analiz hem tüm döviz cinslerindeki pozisyonların
konsolide edilmesi hem de sabit faizli pozisyonlarla değişken faizli pozisyonların
konsolide edilmesi yoluyla yapılmıştır.
Tablo incelendiğinde “Menkul Değerler Cüzdanı” başlığında yer alan tutarların
yeniden fiyatlama dönemine göre vade dağıtımı ile likidite riski analizi sonuçları
arasında önemli bir fark olduğu görülecektir. Menkul değerler cüzdanının vade yapısı
bir yılın üzerinde yoğunlaşma yaratırken, faiz oranı riskinde 3 ay ve altında bir
yoğunlaşma olduğu görülmektedir. Bu durum bankanın bir yıldan uzun vadeli ancak
değişken faizli menkul kıymetlere daha fazla plasman yapmasıyla ilintilidir. Benzer
durum krediler açısından da geçerlidir. Banka toplam kredilerinin %59’unu üç ay içinde
yeniden fiyatlayabilmektedir. Bu oran menkul değerler cüzdanı için %66’dır. Bankanın
gerek krediler gerekse menkul değerler cüzdanına yaptığı plasmanlarda değişken faizli
ürünleri tercih etmeye çalıştığı görülmektedir. Bu tercih, bankanın kısa vadeli mevduat
yapısının neden olduğu likidite zorluklarının varlığına rağmen, benzer zorlukların faiz
oranı riskine de yansımasını engellemekte ve bankayı faiz oranlarındaki artışlara karşı
nispeten korumaya almaktadır.
22 Analizde kullanılan rapor başlıkları ve vade grupları likidite riski analizinde daha önce açıklandığından
burada tekrar edilmemiştir.
56