SAY| ı 33 - MUSTAFA AKBABA ve NEVZUHUR
21.06.2013 • Views
Share Embed Flag

SAY| ı 33 - MUSTAFA AKBABA ve NEVZUHUR

SAY| ı 33 - MUSTAFA AKBABA ve NEVZUHUR

SAY| ı 33 - MUSTAFA AKBABA ve NEVZUHUR

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
mustafaakbaba.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

<strong>SAY|</strong> <strong>ı</strong> <strong>33</strong><br />

MAY<strong>ı</strong>§ 2a13

Edebiyat Kültün Sanat<br />

SAYI: <strong>33</strong> MAY|S 2013<br />

ş;<strong>ı</strong>ilj<strong>ı</strong>jj :<br />

lYJ U ş-İAF,A,<strong>ı</strong>\i(a"<strong>ı</strong>\3.<strong>ı</strong>\<br />

cENll- Y;\Yj<strong>ı</strong>\ YÖ<strong>ı</strong>lE-i<strong>ı</strong>!lE<strong>ı</strong>'l] :<br />

r\]-] Dğl'Jl]i{E]-<br />

#\'/JlJ i(Ui{ULU:<br />

BZf,jİ,,j?\i,;\<br />

ij;\J.<strong>ı</strong>\il -<strong>ı</strong>Ü:-iAy<br />

<strong>ı</strong>!]Ej-]<strong>ı</strong>\;lE f EitÇ]N<br />

.<strong>ı</strong>\D,F]EJ:<br />

;\ia!ür.l<strong>ı</strong> Cd. 1'j!,)ö şk"<br />

;\ki.;ai.<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong> ;\p !. <strong>ı</strong>\J <strong>ı</strong>" :,J /2 ;\ j']-I;\]-Y;\<br />

'Il r1: 0 \2<strong>ı</strong>I2 ) 2<strong>ı</strong>\,) UU |j2 - ?j'J<br />

BE]-sE.JEç;Eit : 0 \2!I2 ) 2<strong>ı</strong>I,! <strong>ı</strong>I,J 7:I<br />

e-p o; ia ; z<strong>ı</strong>l j <strong>ı</strong>l ar<strong>ı</strong><strong>ı</strong> ] re]: I7 @i <strong>ı</strong> a !<strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>i), c 9 t t <strong>ı</strong><br />

jŞ9<strong>ı</strong>,J : ,J'jU<strong>ı</strong>j -,J<strong>ı</strong>IU-!,<br />

ğ;\:hll lEİ,.1:<br />

-I<br />

U<strong>ı</strong> l;\ij;\i] DF !Z' | <strong>ı</strong>)[\'iğ;V\ C1.1-1ii<br />

-is]<br />

: 0 {2<strong>ı</strong>I2 ) 2!Ia !0 UU<br />

g-<strong>ı</strong><strong>ı</strong>],c j<br />

l : i u r<strong>ı</strong> :<strong>ı</strong> i,<strong>ı</strong> a r<strong>ı</strong> <strong>ı</strong> is <strong>ı</strong> !@i <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> ! <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong>i<strong>ı</strong>i J.,: u t <strong>ı</strong> )<br />

Jjr<strong>ı</strong>:<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> <strong>ı</strong>Ui<strong>ı</strong>. i\!u<strong>ı</strong>iür.}r C d.,J25<strong>ı</strong>', 3i<strong>ı</strong>.<br />

i]<strong>ı</strong>fe<strong>ı</strong>!-iür.iic<strong>ı</strong><strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> Psj" <strong>ı</strong>\J9.:1:l / 7 AN-fAL/r\<br />

t,l\lJ<strong>ı</strong> J,ltJi,_iJ:<br />

'le<strong>ı</strong>4 - 3i.l<strong>ı</strong>ralj<br />

l.}<strong>ı</strong>j :.<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>i bir y<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>|z<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong><strong>ı</strong>r,<br />

t l E VZ U i ] U it' ü,a y z<strong>ı</strong>y <strong>ı</strong> r i,a r <strong>ı</strong>a r <strong>ı</strong> y a-z<strong>ı</strong>Ja <strong>ı</strong><br />

l<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>yr<strong>ı</strong>z.<strong>ı</strong>.}<strong>ı</strong> g ös teri J ar.<strong>ı</strong>.l<strong>ı</strong> j ]<strong>ı</strong>i j i.<strong>ı</strong>aş a d i J e L<strong>ı</strong> j J jr.<br />

t] E VZIJ il <strong>ı</strong>J il' dz<strong>ı</strong> yay <strong>ı</strong> r <strong>ı</strong>lz<strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> J r <strong>ı</strong> =<strong>ı</strong> = =<br />

iaJji i<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>.lt.l<strong>ı</strong><strong>ı</strong> öd<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong><strong>ı</strong> <strong>ı</strong><strong>ı</strong>u-,.<br />

tlEVZUilUi! <strong>ı</strong><br />

Ejjr .l<strong>ı</strong>ijliLj<strong>ı</strong> i<strong>ı</strong>iz<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>li <strong>ı</strong>,lup, pz<strong>ı</strong>ra<strong>ı</strong> ila şai<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>.<strong>ı</strong>z.<br />

llEVZU?lUit'da<br />

' lz<strong>ı</strong>y <strong>ı</strong> r <strong>ı</strong>J<strong>ı</strong><strong>ı</strong> r <strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> i<strong>ı</strong> ü !ü <strong>ı</strong><strong>ı</strong> y az:J,a r <strong>ı</strong> t <strong>ı</strong> s c.<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>.<strong>ı</strong> rr<strong>ı</strong> J u J <strong>ı</strong>-<strong>ı</strong> ğ u<br />

y -d,/-<strong>ı</strong> f J <strong>ı</strong> Ja <strong>ı</strong>,<strong>ı</strong>i iij r. 9 ör<strong>ı</strong> d a rj J a<strong>ı</strong><strong>ı</strong> y <strong>ı</strong><strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>J<strong>ı</strong><strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong> <strong>ı</strong><br />

y<strong>ı</strong><strong>ı</strong>y<strong>ı</strong> r<strong>ı</strong> J :<strong>ı</strong><strong>ı</strong>,<strong>ı</strong> <strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>a s <strong>ı</strong>, " lay s t <strong>ı</strong> i( u<strong>ı</strong> r<strong>ı</strong><strong>ı</strong> J u' r<strong>ı</strong> <strong>ı</strong><strong>ı</strong> r<strong>ı</strong><br />

jçar:<strong>ı</strong> r<strong>ı</strong> r<strong>ı</strong> :<strong>ı</strong> i.,<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong> ğ J <strong>ı</strong> d <strong>ı</strong> <strong>ı</strong>' l <strong>ı</strong><strong>ı</strong>z <strong>ı</strong> l,<strong>ı</strong> r y,a y <strong>ı</strong> r <strong>ı</strong> J,a t <strong>ı</strong> r na:j i] cJ ?ü<br />

je<strong>ı</strong>da ed]l<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>e".<br />

W<br />

Bu SAY<strong>ı</strong>DA<br />

işre MEH v<strong>ı</strong>Ep <strong>ı</strong><strong>ı</strong>iy<strong>ı</strong>zi<br />

BEVEFENDi'yE soRULAN<br />

SoRULAR VE <strong>ı</strong>v<strong>ı</strong>Ürr<strong>ı</strong>iş GEVAPLAR<strong>ı</strong><br />

OĞUZ ÇETİNOĞLU VeMEHMET ŞADi POLAT<br />

<strong>ı</strong>v<strong>ı</strong> Ü e<strong>ı</strong>_<strong>ı</strong>_i rv<strong>ı</strong> öĞ neTM EN<br />

<strong>MUSTAFA</strong><strong>AKBABA</strong><br />

1Öt<br />

,/<br />

P!<br />

ALPEREN ATALAR|MlzDAN<br />

VAN1 MEHMET EFENDİ<br />

AL<strong>ı</strong> DEMinrl<br />

*öi<br />

TAR|H sAHNEsir<strong>ı</strong>or rÜRr<strong>ı</strong>-eR - 3<br />

TÜRKLER ANADOLU'DA<br />

ANDAç<br />

tö1<br />

SENİN YÜZÜNDEN<br />

AŞİK KAZANOGLU<br />

iei<br />

lz<br />

<strong>MUSTAFA</strong>AYVAL|<br />

fğ<strong>ı</strong><br />

BiLMİYoRüM<br />

FAT|H ü<strong>ı</strong>rvgR<br />

eini

Değerli <strong>NEVZUHUR</strong> dostlar<strong>ı</strong>;<br />

OKUYUCU İLE SOHBET<br />

Narenciye <strong>ve</strong> Salk<strong>ı</strong>m çiçeklerinin kokular<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n birbirine kar<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> bu günlerde, sizlere Antalya'dan tekrar merhaba demenin<br />

mutluluğunu yaş<strong>ı</strong>yoruz.<br />

"sa.6ay<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>zl;<br />

oĞçJZ ÇETiNoĞLU <strong>ve</strong> MEHMET ŞADi POLAT'<strong>ı</strong>n, fikir adam<strong>ı</strong><strong>ve</strong> yazar MEHMED NiYMi Öznr<strong>ı</strong>viR ile yapm<strong>ı</strong>Ş<br />

olduklar<strong>ı</strong> bir mülğkat|a uallat<strong>ı</strong>yoruz. Milliyetçilik kavra.m<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>h, bat<strong>ı</strong>lllar<strong>ı</strong>n <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> haçl<strong>ı</strong> anlay<strong>ı</strong>ş|arl al<strong>ı</strong>narak,<br />

.eSaS Çoğu kez geliŞigüzel tar<strong>ı</strong>Ş<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>ğl<br />

şu günlerde bu söyleşiyi içiy<strong>ı</strong>6 o<strong>ı</strong>

Devletçi olmam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n sebebi nedir?<br />

Mehmed Niyazi: Kader bizi Çin'in dizi dibinde tArih sahnesine ç<strong>ı</strong>kard<strong>ı</strong>;<br />

aram<strong>ı</strong>zda büyük nüfus fark<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>. İmk6n bulduk Çin'e sald<strong>ı</strong>rd<strong>ı</strong>k, zoru<br />

görünce boİk<strong>ı</strong>ra çekildik. lkincisi ise Orta Asya'n<strong>ı</strong>n az yağ<strong>ı</strong>ş<br />

almas<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>; Geçimimiz ağ<strong>ı</strong>rl<strong>ı</strong>kla hayvanc<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğa dayand<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> için devaml<strong>ı</strong><br />

yağmur damlalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> koval<strong>ı</strong>yorduk. Bu iki sebep bizi göçebeliğe<br />

zorluyordu. Göçebe hayat son derece zordur. 500 bin kişinin<br />

bask<strong>ı</strong>nda. dağ<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>p gitmemesi için ciddi bir organizasyona ihtiyaç<br />

duyulur. lşte bu organizasyon devlettir. Düşman görününce beş<br />

dakika zarf<strong>ı</strong>nda çad<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong> y<strong>ı</strong>kmakta, eli silah tutanlar<strong>ı</strong> öldürmekte,<br />

hayvanlar<strong>ı</strong>, kad<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>, çocuklar<strong>ı</strong> al<strong>ı</strong>p götürmektedir. Eli silah tutanlar<br />

ne yapacaklarsa, işte bu beş dakikan<strong>ı</strong>n içinde yapmal<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>rlar. Bunun<br />

için eli silah tutan dev|etle bütünleşmelidir|er. Sonra Bat<strong>ı</strong>ya yöneldik;<br />

Elhamdülillöh Müslüman olduk; bu defa da kalabal<strong>ı</strong>k H<strong>ı</strong>ristiyan<br />

dünyas<strong>ı</strong>yla karş<strong>ı</strong> karş<strong>ı</strong>ya geldik; bu da bizi devletimize sar<strong>ı</strong>lmaya<br />

zorlad<strong>ı</strong>.<br />

Şartlarla birlikte tedbirler de değişti mi?<br />

Mehmet Niyazi; Kalabal<strong>ı</strong>k bir düşmanla karş<strong>ı</strong> karş<strong>ı</strong>ya gelmemiz bizi<br />

devlet konusunda dikkatli olmaya zorlam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. 'Allah devlete, millete<br />

zeval <strong>ve</strong>rmesin' şeklindeki dua bu dikkatin ürünüdür. Çünkü<br />

devletsizliğin bir kaos olduğunu, devletsizliğin bizi başkalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

ayağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n alt<strong>ı</strong>na düşüreceğini ümmi olan insanlar taraf<strong>ı</strong>ndan dahi<br />

bilinmesi millT şuurun halk aras<strong>ı</strong>nda nas<strong>ı</strong>l yay<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> göstermektedir.<br />

Elbette tedbirler de değişti; çünkü her çağ<strong>ı</strong>n, her coğrafyan<strong>ı</strong>n başka<br />

tedbire ihtiyac<strong>ı</strong> vard <strong>ı</strong> r,<br />

Devlet, milliyetçiliğimizin bir cephesini oluşturuyor, diyorsunuz<br />

rvlenmeO Niyazi: Milliyetçilik, her şeyden önce milletinin bekas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

düşünmektir. Az önce dev|etsiz yaşayamad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> söyledim. Buna<br />

dair meselö Halep'in durumu canl<strong>ı</strong> bir örnektir. 1920'lerde Halep bir<br />

Türk şehriydi. Bugün Halep'te % 10 Türk yaş<strong>ı</strong>yorsa çok iyidir,<br />

Devletimiz aradan çekildiği için, milletimiz de yaşama imk6n<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

yitirmiştir. Milletine hayat <strong>ve</strong>ren as<strong>ı</strong> l kaynağ <strong>ı</strong>, bir Türk mil|iyetçisi nas<strong>ı</strong> l<br />

ihmaledebilir?<br />

Devlet anlay<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>m <strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> belirleyebilir misi n iz?<br />

Mehmed Niyazi: Devletimizin gövdesi Orta Asya bozk<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong>nda<br />

vukuat<strong>ı</strong>n yumruğu ile yoğrularak, çağlar içinde boy atarak<br />

oluşmuştur. Müslüman olunca da bu gövdenin rühu Mekke <strong>ve</strong><br />

Medine'den gelmiştir. İsl6miyet devlete şekil getirmemiştir. Böz<strong>ı</strong><br />

kamu hukukçular<strong>ı</strong> bunu eksiklik olarak değerlendirmişlerdir. Fakat<br />

kamu huküku geliştikçe buradaki suskunluğun hikmeti an|aş<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r.<br />

Vahyin mant<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda bütün insanl<strong>ı</strong>ğa hit6b etmek vard<strong>ı</strong>r. Ekvator'da<br />

yaşayan insan|arla, kutuplarda yaşayan insanlar<strong>ı</strong>n devletten<br />

bekledikleri farkl<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Dünün insan<strong>ı</strong>yla, bu günün insan<strong>ı</strong> da devletten<br />

başka şeyler beklerler. Bir başka söyleyişle şekil zaman <strong>ve</strong><br />

coğrafyaya dayanmaz. Bunun için İsl6miyet devlete, kuv<strong>ve</strong>tin<br />

kanunla toplanmas<strong>ı</strong>, adalet, emdnetin ehline <strong>ve</strong>rilmesi, istişöre,<br />

sosyal dayan<strong>ı</strong>şma gibi esaslar getirmiştir. Müslümanlar bu esaslar<strong>ı</strong><br />

ihtiva etmek kayd<strong>ı</strong>yla, zamöna <strong>ve</strong> coğrafyaya göre devletlerini<br />

teşkilatland <strong>ı</strong>rabilirler.<br />

Geçmiş devletlerimizde demokrasinin bulunmamas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> eksiklik<br />

olarak değerlendiriyorlar. Kat<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>r m<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>z?<br />

Mehmed Niyazi: Hay<strong>ı</strong>r; lsl6m devleti istişdreyi emretmektedir. Bu<br />

demektir ki, lslAm devleti despotizme kapal<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Fakat bu demek<br />

değildir ki, illö demokratik dlacak. Demokrasi kitle iletişim araçlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

devreye girmesiyle o(aya ç<strong>ı</strong>kabilen bir sistemdir. Kanüni'nin ölüm<br />

haberi, Kilis'in bir köyünde alt<strong>ı</strong> ay sonra duyulan bir ortamda<br />

demokrasi olabilir mi? Vatandaş<strong>ı</strong>n devlet yönetiminden, düny6<br />

şartlar<strong>ı</strong>ndan haberdar olduğu bir dünyAda demokrasi olabilir. Sonra<br />

lslAmiyet ill6 demokrasiyi emrediyor, demek de doğru değildir. E<strong>ve</strong>t,<br />

bugün için insan onuruna en yak<strong>ı</strong>şan sistem demokrasi<br />

görünmektedir. Fakat iki yüz y<strong>ı</strong>l sonra bugünkü demokrasi hantal<br />

yap<strong>ı</strong>ya dönüşebilir. lslöm'<strong>ı</strong>n emrettiği esaslar, bünyesinde<br />

bulundurmak kayd<strong>ı</strong>yla, İsl6m devleti krallİk, meşrütiyet, cumhüriyet<br />

<strong>ve</strong>ya bir başka şekilde oiabilir,<br />

2<br />

Wn<br />

Osmanl<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong> değerlendirirken o günün şartlar<strong>ı</strong>na göre bu işi yapmal<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong>z.<br />

Meselö '16. Yüzy<strong>ı</strong>ldaki Avrupa'n<strong>ı</strong>n en büyük devletini ele alarak<br />

Osmanl<strong>ı</strong> i|e mukayese ederek hükmümüzü <strong>ve</strong>rmeliyiz. Fakat biz<br />

Osmanl<strong>ı</strong> T6rihi'ne bir Meksikai<strong>ı</strong> kadaryabanc<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong>z.<br />

Resm?t6rih her şeyi yazd<strong>ı</strong>rm<strong>ı</strong>yor mu demek istiyorsunuz?<br />

Mehmed Niyazi: ResmT t6rih daha çok günümüzün olaylar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> analiz<br />

ederken karş<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>za ç<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>yor. Oysa daha önceki t6rih|erimiz de gerçeği<br />

yans<strong>ı</strong>tm<strong>ı</strong>yor. Hammer, Zirkeisen, Yorga yazm<strong>ı</strong>ş; Biz de onlar<strong>ı</strong>n<br />

yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> muhakeme süzgecinden geçirmeden bilgiç|ik taslayarak<br />

aynen naklediyoruz. Bu zihin tembelliğinden başka bir şey değildir.<br />

Buna dair yüzlerce örnek <strong>ve</strong>rebilirim. Fakat şimdilik bir tane ile<br />

yetinmek istiyorum. Celöli isyanlar<strong>ı</strong>nda orant<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>z güç kullanan Murad<br />

Paşa, Alevi Türkmen çocuklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> kuyulara doldurduğu için 'Kuyucu'<br />

olarak adland<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. TArihçilerimiz, Başbakanlar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z,<br />

Cumhurbaşkanlar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z ac<strong>ı</strong>mas<strong>ı</strong>zl<strong>ı</strong>ğa örnek <strong>ve</strong>rirken'Kuyucu Murad<br />

Paşa gibi gaddar'diyorlar. H6lbuki Murad Paşa'n<strong>ı</strong>n 'Kuyucu' lökab<strong>ı</strong><br />

Celöli isyanlar<strong>ı</strong>ndaki tutumundan değildi. Celili isyanIar<strong>ı</strong>ndan on beş<br />

y<strong>ı</strong>l önce lran cephesinde savaş<strong>ı</strong>rken bir gülle at<strong>ı</strong>na is6bet eder; at<strong>ı</strong><br />

sürçerek yere serilirken Murad Paşa da kuyuya düşer. Söz konusu<br />

l6kab<strong>ı</strong> O'na buradan gelir. Törih bir milletin h6f<strong>ı</strong>zas<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Eğer bir milletin<br />

höf<strong>ı</strong>zas<strong>ı</strong> doğru teşekkül etmemişse, o millet ne kendini, ne de<br />

ecdid<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> tan<strong>ı</strong>r; ne geçmişini, ne gününü, ne de geleceğini tanir.<br />

Dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> ile milliyetçilik de yapamaz.<br />

Türkler t6rih yaparlar ama yazmazlar m<strong>ı</strong>?<br />

Mehmed Niyazi: Bu sorunuzun cevöb<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> Montesquieu'ya<br />

b<strong>ı</strong>rak<strong>ı</strong>yorum. 'lran Mektuplar<strong>ı</strong>' ad<strong>ı</strong>ndaki ünlü kitab<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n seksen ikinci<br />

mektubu aynen şöyledir:<br />

'Bütün milletler içinde sevgili Usbek, gerek ihtişam, gerek fütühat<br />

azameti itibariyle Türkleri geçebilecek bir millet olamaz. Bu millet<br />

cihan<strong>ı</strong>n hakiki hakimidir. Sanki diğer milletler bunlara hizmet için<br />

cIhana gelmişlerdir. Düşün, öyle bir millet ki, yeryüzünde |<strong>ı</strong>em<br />

imparatorluklar kurmuşlar, hem de kurulmuş imparatorluklar<strong>ı</strong> silip<br />

süpürmüşlerdir. Her devirde kudret <strong>ve</strong> sad<strong>ve</strong>tlerinin derin izlerini<br />

dünyöya <strong>ve</strong>rmişler, törihin bütün çağlar<strong>ı</strong>nda milletlerin felAket <strong>ve</strong><br />

musibetleri de kendileri olmuşlard<strong>ı</strong>r.<br />

Tatarlar iki defa Çin'i fetih <strong>ve</strong> istilö etmişler <strong>ve</strong> h6len de hökimiyetleri<br />

alt<strong>ı</strong>nda tutmaktad <strong>ı</strong>rlar.<br />

Moğol İmparatorluğu'nu teşkil eden geniş sahalar<strong>ı</strong> da idareleri alt<strong>ı</strong>na<br />

alm<strong>ı</strong>ş bulunuyorlar. lran'<strong>ı</strong>n mutlak hdkimi olarak, Cyrus <strong>ve</strong> Güstap'<strong>ı</strong>n<br />

taht<strong>ı</strong>na kurulan da onlard<strong>ı</strong>r. Türk ad<strong>ı</strong> ile Avrupa. Asya <strong>ve</strong> Afrika'da<br />

muazzam fütühatlar başard<strong>ı</strong>lar <strong>ve</strong> böylece cihan<strong>ı</strong>n bu üç k<strong>ı</strong>tas<strong>ı</strong>na<br />

h6kim oldular.<br />

Ve daha eski zamanlara gidecek olursak, eski Roma İmparatorluğunu<br />

y<strong>ı</strong>kan hemen hemen bütün mi|letler de bunlardan ç<strong>ı</strong>km<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r,<br />

Bir Cengiz Han'<strong>ı</strong>n kurduğu imparatorluğun yan<strong>ı</strong>nda, acaba Büyük<br />

lskender'in fütühat<strong>ı</strong> da azametitib6riyle ne mönö taş<strong>ı</strong>yacakt<strong>ı</strong>r?<br />

Bu muazzam milletin eksik tek taraf<strong>ı</strong>, sadece bu kadar azamet <strong>ve</strong><br />

ihtişim<strong>ı</strong>n höt<strong>ı</strong>ralar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> tesçil edecek törih yazarlar<strong>ı</strong> yetiştirmemiş<br />

olmas<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r...'<br />

Osmanl<strong>ı</strong> t6rihimizi kaleme alan Hammer kimdir? 1529 y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>nda<br />

Viyana'y<strong>ı</strong> KAnünlye karş<strong>ı</strong> savunan Albay Hammer'in torununun<br />

evinde büyümüş, onun soyad<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>taş<strong>ı</strong>yan birAvusturyal<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Kendi koyu<br />

bir Katolik, koyu bir Germendir. Bir milletin törihini yazmak, ancak o<br />

milletin vicdan<strong>ı</strong>na nüfuz etmekle mümkündür, o milletin vicdön<strong>ı</strong>na da<br />

o milletin dinini, mezhebini, meşrebini, telökkisini bilmekle kabildir.<br />

Dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla Hammer'in yazm<strong>ı</strong>ş olduğu törih, bizim törihimizin bel<br />

kemiğiniteşkil ediyorsa, bunda yüz|erce hata buimak normaldir.<br />

Misal <strong>ve</strong>rmek mümkün mü?<br />

Mehmed Niyazi: Hammer <strong>ve</strong> takipçileri Mimar Sinan'<strong>ı</strong>n Ermeni<br />

olduğunu söylerler: 'Mimar Sinan gerçekten büyük bir insan; Türk<br />

kültürü böyle bir dAhi yetiştiremez; O'nu bir yere yamamak 16z<strong>ı</strong>md<strong>ı</strong>r.<br />

Ermeniler taş yontmada üstadd<strong>ı</strong>rlar; öyleyse 'devşirme olan Mimar<br />

Sinan Ermeni kökenlidir.'<br />

T6rihe yalan söyletmek son derece zordur; gerçek bir taraftan<br />

mutlaka uç <strong>ve</strong>rir. Devşirmelik İmam-<strong>ı</strong> Şifr Hazretleri'nin bir içtihat<strong>ı</strong>na<br />

dayanmaktad<strong>ı</strong>r. Ona göre;<br />

'Eğer bir kavim İs|Amiyet h6s<strong>ı</strong>l olmadan önçe semövi bir dine

7<br />

girmişse, o kavim herhangi bir şekilde lslöm. devletiyle, bütünleştiği<br />

ia<strong>ı</strong>oiioe,'o kavmin kazan<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş ( mübtesep) hakk<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>r. lslöm devleti<br />

<strong>ı</strong>,içnir şrrt koşmadan onlara 2<strong>ı</strong>mn?lik, y6ni vatandaşl<strong>ı</strong>k hakk<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>rmek<br />

mecburi<strong>ve</strong>tindedir.'<br />

Eğeiuir <strong>ı</strong>,"vi. lsl6miyet nizilolduktan sonra bir başka,sem6vT dine<br />

gİmişse, 'hak gelmiş b6t<strong>ı</strong>l zail olmuştur' hükmünce bu kavme lsl6m<br />

iev<strong>ı</strong>eiizimni<strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong>inax<strong>ı</strong>

yapamazd<strong>ı</strong>. Mimar Sinan iliklerine kadar Müslüman olmasayd<strong>ı</strong>,<br />

Selimiye'yi, Süleymaniye'yi yapamazd<strong>ı</strong>. llim bizde beyin, din bizde<br />

vicdan oluşturur. İlim bize güç <strong>ve</strong>rir, din bize sorumlu|uk kazand<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>r.<br />

llmin <strong>ve</strong> dinin fonksiyonlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> Tfa edebilmeleri ancak bilinmeleriyle<br />

mümkündür.<br />

Bilmiyormuyuz?<br />

Mehmed Niyazi: Maalesef bilmiyoruz. Günümüzün rakamlar<strong>ı</strong><br />

h6f<strong>ı</strong>zamda yok; fakat 1989 törihli rakamlar hdf<strong>ı</strong>zamda kalm<strong>ı</strong>ş; oran<strong>ı</strong>n<br />

pek değiştiğini zannetmiyorum. 1989 y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>nda Amerika Birleşik<br />

Devletlerinde kaleme al<strong>ı</strong>nan ilmT makale say<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> 202.681'dir;<br />

Almanlar<strong>ı</strong>n ürettikleri makale say<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> ise 72.159 dur^ Bizim yazd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<br />

ilmT makale say<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> ise sğdece 684'dür. Tabii aradaki ka|ite fark<strong>ı</strong><br />

hakk<strong>ı</strong>nda bir şey söylemek istemiyorum; onu siz hayal edersiniz. İlim<br />

yan<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z böyle; dTnimizi de bilmiyoruz, Gençliğim İs|6mc<strong>ı</strong> o|arak<br />

nitelendirilen çevrelerde geçti. İslöm'<strong>ı</strong>n kavgas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yapan büyük<br />

insanlar<strong>ı</strong>n yak<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>nda bulundum; Yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> okumay<strong>ı</strong> en büyük<br />

görev bildim. Ad<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>rmek istemiyorum; ömrünü İslAm'<strong>ı</strong> anlatmaya<br />

<strong>ve</strong>rmiş bir büyüğümüz; s<strong>ı</strong>k s<strong>ı</strong>k'lslAm'da hürriyet yok; İslöm'da nizam,<br />

hak <strong>ve</strong> adalet var; sorumsuz eşekler ancak hür olur.' Derdi. Biz de<br />

bunu böyle biliyorduk. Bir seminere iştirak etmek<br />

mecburiyetindeydim; Almanca kitaplar<strong>ı</strong>n çoğunlukta oIduğu bir<br />

kütüphanede çal<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>yordum. Bir itikad<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> izninizle itiraf etmek<br />

istiyorum; müsteşriklerin lsl6m ad<strong>ı</strong>na yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>na inanmam. Bir insan<br />

lslömiyet'in rühuna v6k<strong>ı</strong>f olmuşsa, onun Müslüman olacağ<strong>ı</strong>ndan<br />

şüphe etmem. Müslüman olmam<strong>ı</strong>şsa, İsl6miyet'i anlamam<strong>ı</strong>ş<br />

demektir. Böyle bir insan<strong>ı</strong>n bana bir şey anlatabileceğine ihtimal<br />

<strong>ve</strong>rmediğim için yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>na inanmam, Kütüphanede çal<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>rken<br />

yorulmuştum; kitaplara bakarken Riçhard Hartman'<strong>ı</strong>n 'İsl6m Dini'<br />

ad<strong>ı</strong>ndaki kitab<strong>ı</strong> gözüme ilişti,'Bu nasipsiz ne yazm<strong>ı</strong>ş'diye kitab<strong>ı</strong> elime<br />

al<strong>ı</strong>p açt<strong>ı</strong>m. 'lslöm'da Amme Hürriyetleri' başl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>yla karş<strong>ı</strong>laşt<strong>ı</strong>m;<br />

'ls|6m'da hürriyet yok' hükmü nereden ç<strong>ı</strong>kar<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş düşüncesiyle<br />

okumaya başlad<strong>ı</strong>m. Şöyle diyor: "Kur6n-<strong>ı</strong> Kerim'deki Araf süresinin<br />

171 - 172 öyeti şöyle ndzil olmuştur. 'Ben sizin rabbiniz değil miyim?'<br />

lslömiyet'te Al|ah hakt<strong>ı</strong>r - mutlakt<strong>ı</strong>r. Dileseydi 'Ben sizin rabbinizim'<br />

derdi; mesele biterdi. Demediğine göre e<strong>ve</strong>t <strong>ve</strong>ya hay<strong>ı</strong>r'<strong>ı</strong> yaratt<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> kula<br />

b<strong>ı</strong>rakm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Bu da İsldm'da hürriyetin iiöhi olduğunu gösterir. Devlet<br />

bunu s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>rland<strong>ı</strong>ramaz; vatandaş<strong>ı</strong>n hürriyetine riayet etmek,<br />

başkalar<strong>ı</strong> n<strong>ı</strong> riayet ettirmeklç mükelleftir.<br />

Bu olaydan sonra İsl6miyet'le ilgili eserleri okumak ihtiyac<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> duydum.<br />

lzin <strong>ve</strong>rirseniz eğer, bu konuda dikkatimi çeken bir hususu belirtmek<br />

istiyorum. Son iki yüz y<strong>ı</strong>ll<strong>ı</strong>k fikir hayat<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n omurgas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> İsl6m devleti<br />

oluşturmaktad<strong>ı</strong>r. Bir k<strong>ı</strong>sm<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z diyor ki, İslöm devletini terk ettik;<br />

devletimizi, milletimizi vicdan<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>zdan kopard<strong>ı</strong>k; bu durum<br />

felAketlerimizin kaynağ<strong>ı</strong> oldu. Bir k<strong>ı</strong>sm<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z da; İslöm devletinden<br />

ç<strong>ı</strong>kmazsak, ç?ğa ayak uyduramaylz; çağ d<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>nda kal<strong>ı</strong>r, kesinlikle yok<br />

oluruz. Fakat lsl6m devletinin ne olduğuna dair ciddi bir makale daha<br />

yaz<strong>ı</strong>lmam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Ya gözü kara bir şekilde methetme, ya da kötüleme.<br />

lslömiyet'e dair ciddi, ilmi bir eser yaz<strong>ı</strong>lmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> için, kendimce İslöm<br />

tArihinden İsl6m devletinin nas<strong>ı</strong>l olmas<strong>ı</strong> löz<strong>ı</strong>m ge|diğini ç<strong>ı</strong>karmaya<br />

çal<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>yordum. 86z<strong>ı</strong> konular<strong>ı</strong>n içinden ç<strong>ı</strong>kam<strong>ı</strong>yordum. Bayez<strong>ı</strong>d<br />

Camii'nin emekli imam<strong>ı</strong> genellikle ikindi namaz<strong>ı</strong>na geliyordu; ben de<br />

oradaki kütüphanede çal<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>yordum. Gidip ona sordum, Bir gün bana<br />

şöyle dedi: 'Oğlum senin sorular<strong>ı</strong>n boyumu aş<strong>ı</strong>yor. Müftülerin tekömül<br />

kurslar<strong>ı</strong> var; oraya gitsen sorular<strong>ı</strong>na daha doğru cevap al<strong>ı</strong>rs<strong>ı</strong>n.'Sorum<br />

şuydu: Hz. Ali belli bir süre Hz. Ebübekir Hazretlerine biat etmemiş. Bu<br />

sürenin bir hafta, bir ay, alt<strong>ı</strong> ay olduğunu söyleyen var. Ama sen bana<br />

biat etmedin diye Hz. Ali'nin kafas<strong>ı</strong> kesilmemiş; Demek ki dev|et<br />

başkan<strong>ı</strong>na biat etmeden de bir Müslüman, İsl6m devletinde<br />

yaşayabiliyor. Acaba biat eden Müslüman ile biat etmeyen Müslüman<br />

aras<strong>ı</strong>nda amme hizmetine l(at<strong>ı</strong>lmak bak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>ndan aralar<strong>ı</strong>nda birfark var<br />

m<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r? Bunu sorduğum tek6mül kursundaki yetkili yumruğunu<br />

masaya vurup k<strong>ı</strong>zarak; 'Hak geldi, BAt<strong>ı</strong>l z6il oldu.' Onunla bir şey<br />

konuşulamayacağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> anlay<strong>ı</strong>nca, kay<strong>ı</strong>tlar<strong>ı</strong> toplay<strong>ı</strong>p ç<strong>ı</strong>kt<strong>ı</strong>m.<br />

Seküler görüş mensuplar<strong>ı</strong> din olgusunun yerine vicdan<br />

kavram<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> koruyorlar. Bu doğru mu <strong>ve</strong>ya yeterli mi?<br />

Mehmed Niyazi: Vicdan din olgusundan beslenir. Sosyal bilimlerin,<br />

devletin, yasalar<strong>ı</strong>n dinle, yöni vicdanla çok yak<strong>ı</strong>n ilişkisi vard<strong>ı</strong>r. Bir<br />

insan milletinin sosyal bünyesiy|e, yasalar<strong>ı</strong>yla, dev|etiyle ilgili<br />

araşt<strong>ı</strong>rma yapacaksa, dTnini bilmek mecburiyetindedir. Tabii<br />

4<br />

WEffi<br />

vicdön<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n anaIizi dTnini bilmekle mümkündür.<br />

lrk insanlarda değil, hayvanlarda aranan bir özellik olmal<strong>ı</strong>. Arap at<strong>ı</strong>,<br />

montofon ineği, kurt köpeği, çoban köpeği gibi. İnsanlarda <strong>ı</strong>rktan<br />

gelen özelliği olup olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> konusu, genetik mühendisliğin<br />

konusudur. Sosyolojinin değiI ancak, enternasyonalistler,<br />

beynelmilelciler, milli olan her şeye karş<strong>ı</strong> ç<strong>ı</strong>kt<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> için milliyetçiliğe de<br />

karş<strong>ı</strong> ç<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>yorlar<strong>ve</strong> milliyetçileri <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong> diye suçluyorlar, Bu konuda neler<br />

söylemek istersiniz?<br />

Mehmed Niyazi: Soruyu öyle güzel formüle ettiniz ki, <strong>ve</strong>receğim<br />

cevöb<strong>ı</strong> da ihiiva ediyor. lrkç<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>kla, milliyetçilik kesinlikle farkl<strong>ı</strong><br />

kavramlard<strong>ı</strong>r. Buyurduğunuz gibi biri zoolojinin, diğeri sosyolojinin<br />

konusudur.<br />

Milliyetçilik, milletinin tarihini bilmektir, demiştiniz. Bu konuyu<br />

açar m<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>z?<br />

Mehmed Niyazi; Törih södece geçmişi öğrenmek değildir. T6rih hölin<br />

analizini yapabilme, geleceği de inşa etmek ilmidir. Konuşmam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n<br />

baş<strong>ı</strong>nda bizim tarihimizin c6hili olduğumuzu söylemiştim. Sosyal<br />

s<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n pek çoğunun buradan kaynakIand<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

zannediyorum. Bir öğretim üyemiz Saray Bosna taraflar<strong>ı</strong>na gitmiş;<br />

Orada 'Gora' ad<strong>ı</strong>nda bir Türk Boyu buiunduğunu televizyonda<br />

bal|and<strong>ı</strong>ra balland<strong>ı</strong>ra anlatt<strong>ı</strong>. Hunlar<strong>ı</strong>n en büyük boyu Gor'lard<strong>ı</strong>r. Fatih<br />

Sultan Mehmed'in hocalar<strong>ı</strong>ndan birisi de Moila Gürani'dir; Gor o|an<br />

y6ni Gorani'dir. Gorlar<strong>ı</strong>n, Kürtler olduğunu İbni Haldun'un eserleri <strong>ve</strong><br />

birçok değişik kaynaklarda okuyoruz.<br />

'Türk' kavram<strong>ı</strong> hakk<strong>ı</strong>nda farkl<strong>ı</strong> söylemleriniz var m<strong>ı</strong>?<br />

Mehmed Niyazi: Dünyada Türk diye bir millet yoktur. Türk OrtaAsyal<strong>ı</strong><br />

Turöni kavimlerin ortak üst ad<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Yirmi dört ana boy olan bu Türdni<br />

boylar Oğuz Hön'<strong>ı</strong>n torunlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n adlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> taş<strong>ı</strong>rlar. Oğuzlar, K<strong>ı</strong>pçaklar,<br />

Peçenekler, Biz KaradenizliIer (Çepniler), Kürtler.<br />

MEHMED N<strong>ı</strong>YAziÖzDEM<strong>ı</strong>R piyoR xi:<br />

*Şunu iyi bitetim ki İstömiyet devlete şabton getirmemiştir. İstöm<br />

devleti v eya Mü sl ü m a n l a r <strong>ı</strong> n d evl eti ; P Ad iş6t<strong>ı</strong> l <strong>ı</strong> k. H akanl <strong>ı</strong> k, M e şrütiyet,<br />

Cumhuriyet olabilir. İsl6miyet s6dece despotizme kapaIİd<strong>ı</strong>r.<br />

Cu m h u riyette İ sl ö miyeti n çat <strong>ı</strong> ş <strong>ı</strong><strong>ı</strong><strong>ı</strong> aya cağ <strong>ı</strong> n <strong>ı</strong> mill ete an! atm ak l 6z<strong>ı</strong> md <strong>ı</strong> r.<br />

Z6ten milletin Cumhuriyetten duydt<strong>ı</strong>ğu bir s<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong> yok. Milletimiz, Iaiklik<br />

ad <strong>ı</strong> na şeriat<strong>ı</strong> reddedenlerden rahats <strong>ı</strong>zd <strong>ı</strong> r. Milli ayd <strong>ı</strong> nlar<strong>ı</strong> m <strong>ı</strong> z<strong>ı</strong> <strong>ı</strong><strong>ı</strong> l sl6m<br />

devletini öğrenmeleri, Cum!<strong>ı</strong>uriyet içinde Müslüman olarak<br />

yaşamantn pek 6lö mümkün olduğunu geniş kitlelere s<strong>ı</strong>k s<strong>ı</strong>k<br />

a n l atmal a r<strong>ı</strong> n <strong>ı</strong> n faydal <strong>ı</strong> ol abil eceğ i n e in a n t yoru m,<br />

*Türkiye'de baz<strong>ı</strong> kesimler laikIik ad<strong>ı</strong>na 'Kahrolsun Şeriat' diye<br />

bağ<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>yolar Bağ<strong>ı</strong>ranlar<strong>ı</strong>n şeriat<strong>ı</strong>n ne olduğunu bitmedikleri kesin. Hiç<br />

düşünmüyorlar ki şeriat<strong>ı</strong>n hakim olduğu asmanl<strong>ı</strong> döne<strong>ı</strong>ninde de<br />

ayaklananlar 'Şeriat İsteriz' diye bağ<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>yorlard<strong>ı</strong>. De<strong>ı</strong>nek ki şeriat<strong>ı</strong>n<br />

hukuk sisteminden başka anlam <strong>ı</strong> da var adölet gibi<br />

KüRTLER HAKK<strong>ı</strong>NDA çoK KiMsENiN ei<strong>ı</strong>-M<strong>ı</strong>rniĞi oeni<strong>ı</strong><strong>ı</strong><br />

BiLGiLER<br />

Kürtler hakk<strong>ı</strong>nda farkl<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> derin bilgilere siihip olduğunuzu biliyoruz-<br />

Okuyucular<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z için lütfeder misiniz?<br />

Mehmed Niyazi: Benim Kürtler hakk<strong>ı</strong>ndaki düşüncem aktüel<br />

görüşlerden fark|<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Daha önce şöyle özetlemiştim, burada<br />

tekrarlamay<strong>ı</strong> da faydal<strong>ı</strong> buk-<strong>ı</strong>yorum. Milletin tayininde iki etken önemli<br />

rol oynar; birisi psikoIojik, diğeri sosyolojiktir. Bir insan kendisini bir<br />

milletten say<strong>ı</strong>yorsa, sosyolojik bak<strong>ı</strong>mdan ait olup olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na<br />

bak<strong>ı</strong>lmaks<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n, o insan<strong>ı</strong>n o millete ait olduğu kabul edilir. Napolyon<br />

kesinlikle Frans<strong>ı</strong>z değildir; Korsikal<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Büyük bir ihtimalle İtalyan<br />

<strong>ve</strong>ya Arap as<strong>ı</strong>ll<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r, Ama kendini Frans<strong>ı</strong>z kabu| etmiş, ömrünü<br />

Fransa'ya <strong>ve</strong>rmiştir. Kimsenin ona, 'Sen Frans<strong>ı</strong>z değilsin' demeye<br />

hakk<strong>ı</strong> olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> gibi, belki de ondan daha büyük bir Frans<strong>ı</strong>z gelip<br />

geçmemiştir, Stalin de aslen Rus değildir, fakat kendisini Rus kabul<br />

etmiş, ömrünü inand<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> şekilde Rus milletinin emrine <strong>ve</strong>rmiştir. Oğuz<br />

Han'<strong>ı</strong>n torunu, 'Ben Türk değilim' diyorsa, hiç kimse 'Sen Türksün'<br />

diye onu zorlayamaz. Ama gene|likle psikölojik boyut, y6ni aidiyet<br />

şuuru sosyolojik boyuta bağl<strong>ı</strong> oluyor.<br />

Hiç kimsenin de Kürtlerin milliyetini töyin etmeye hakk<strong>ı</strong> yoktur;<br />

kendileri hakk<strong>ı</strong>nda karar<strong>ı</strong> kendileri <strong>ve</strong>rirler. Başka|ar<strong>ı</strong> ancak tarihleri,

sosyal yap<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> benzeri hususlarda araşt<strong>ı</strong>rma yapabilirler.<br />

Bugün Kürtlerin menşei hakk<strong>ı</strong>nda iki teori vard<strong>ı</strong>r. Şeref Han-<strong>ı</strong> Bitlisi,<br />

Şerefnamesi'nde büyük ölçüde köklerinin Asyatik (TuranT) olduğunu,<br />

Buğduz soyundan geldiklerini daha 1590'l<strong>ı</strong> y<strong>ı</strong>lIarda belirtmesine<br />

rağmen, baz<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> da Anadolu'nun yedi halk<strong>ı</strong> olduklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> ileri sürmektedirler.<br />

Eğer Kürtler, Anadolu'nun yerli halk<strong>ı</strong> iseler, geçmişte H<strong>ı</strong>ristiyan<br />

olmalar<strong>ı</strong> gerekirdi; çünkü Bizans'<strong>ı</strong>n bünyesinde<br />

H<strong>ı</strong>ristiyanlardan başka bir d|nT topluluğun yaşamad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> dönemleri<br />

biliyoruz. Mil|etçe bir dinden diğer bir dine geçmek kolay değildir. Ne<br />

kadar gayret ediise, benimsedikleri yeni dinle yasaklanmayan, eski<br />

dinden kalan baz<strong>ı</strong> hususlar devam ediyor. Mese|6 Türkler bin y<strong>ı</strong>|dan<br />

iazlabir zamandan beri Müslüman'd<strong>ı</strong>rlar; fakat baz<strong>ı</strong> gruplar su içtikleri<br />

p<strong>ı</strong>narlar<strong>ı</strong>n baş<strong>ı</strong>na bez bağlamak gibi Şömanl<strong>ı</strong>ktan kalma baz<strong>ı</strong> ddetleri<br />

yaşat<strong>ı</strong>yorlar. Bin beş yüz y<strong>ı</strong>ldan daha eski dönemden beri H<strong>ı</strong>ristiyan<br />

olan Almanlar<strong>ı</strong>n hayat<strong>ı</strong>nda putperestlik devirlerinden kalma figürlere<br />

rastlanmaktad<strong>ı</strong>r. Çoğaltabileceğimiz bu örneklerin <strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda rahatça<br />

şu hükme varabiliriz: Kürtler geçmişte H<strong>ı</strong>ristiyan olsalard<strong>ı</strong>,<br />

günümüzde de baz<strong>ı</strong> H<strong>ı</strong>ristiyani adetleri müşöhede edilirdi. Ne dikkat<br />

çekicidir ki, bir tane H<strong>ı</strong>ristiyani adetlerine şahit olam<strong>ı</strong>yoruz. Oysa Orta<br />

Asya'n<strong>ı</strong>n d<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>na taşmayan Şimanl<strong>ı</strong>ğa dair adetlerine rastl<strong>ı</strong>yoruz,<br />

K<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> evlendiren aile, baş<strong>ı</strong>na k<strong>ı</strong>rm<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> bir bez (v6l6) bağlar. (Bunun<br />

anlam<strong>ı</strong>, ciğer paremi sana kurban <strong>ve</strong>riyorum; bundan sonra can<strong>ı</strong>,<br />

namusu d6hil, her şeyi sana aittir.) Ev halk<strong>ı</strong>, h<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>m <strong>ve</strong> akrabalar<strong>ı</strong><br />

cenazenin arkas<strong>ı</strong>ndan sayha atar|ar, höt<strong>ı</strong>ralar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> dile getirirler <strong>ve</strong> sesli<br />

sesli ağlarlar. Cenaze ç<strong>ı</strong>kan evde birkaç gün yemek pişirilmez;<br />

komşular<strong>ı</strong>n ikram<strong>ı</strong>yla yetinilir.,. Bunlar<strong>ı</strong>n hepsi ŞamanT adetlerdir.<br />

Anado|u'da yaşayan yaşl<strong>ı</strong> Kürtler, bugün dahi Orta Asya'da Türklerin<br />

kulland <strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> hayvan takvimi ile mevsimleri değerlendirirler.<br />

Kürtçede eski T<strong>ı</strong>,irkçe (Türkmence)den pek çok kelime<br />

bulunduğunu Petersburg Akademisi'nin yay<strong>ı</strong>mlad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> Kürtçe-Rusca-<br />

Almanca Lügatte görüyoruz. Kürtçeyi oluşturan 8307 kelimenin<br />

menşe dağ<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> şöyledir: Pehlevice (eski) 370, Zinda 1240, Ermenice<br />

22a, Arapça (yeni dil)2000, Farsça (yeni di|) 1030, Çerkezce (eski)<br />

60, Gürcüce (eski dil) 20, Güldani 108, Türkçe (eski Türkmence)<br />

3080, Kürtçe (as<strong>ı</strong>l) 300'dür. (Dr. Fritz. Kürtlerin Tarihi, çev, Sinan<br />

Şanl<strong>ı</strong>er, lstanbul. S. 15.)<br />

Orta-Asya'da kulland<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> baz<strong>ı</strong> kelimeleri Anadolu'da<br />

Türkler unutmuşlar, ama Kürtler kullanmaktad<strong>ı</strong>rlar. Meselö k<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

evleneceği aileden çeyiz karş<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> al<strong>ı</strong>nan paraya Anadolu'da Türkler<br />

'başl<strong>ı</strong>k paras<strong>ı</strong>' <strong>ve</strong>ya 'süt paras<strong>ı</strong>' derler. Orta Asya'daki Türkler <strong>ve</strong><br />

Anadolu'daki Kürtler bunu 'kaling' kelimesiyle iföde ederler. Benzer<br />

örnekler daha pek çok <strong>ve</strong>riIebileceği gibi, 'k<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>m' karş<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda Macarlar<br />

<strong>ve</strong> Kürtler ayn<strong>ı</strong> 'geçim'kelimesini kuIlan<strong>ı</strong>rlar. Macarlarla Kürtlerin daha<br />

pek çok ortak kelimeleri vard<strong>ı</strong>r. Macaristan'<strong>ı</strong> kuran boylar<strong>ı</strong>n biri de<br />

'Tuna Kürtleri'dir. Tarihten ne Kürtlerin Macaristan'a, ne de<br />

Macarlar<strong>ı</strong>n, Küflerin yaşad<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> bölgelere sefer yapmad<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

biliyoruz. Bu müşterek kelimeler <strong>ve</strong> 'Tuna Kürtleri' Macaristan'a Orta<br />

Asya'dan başka nerden gelmiş olabilirler?<br />

Baz<strong>ı</strong> isimle<strong>ı</strong> baz<strong>ı</strong> milletlere hast<strong>ı</strong>r; meselö Kürşad, Timur,<br />

Yağmur gibi adlar Türklere aittir, ama ayn<strong>ı</strong> adlar<strong>ı</strong> Kürtierin de<br />

kulland<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>, bu adlarda beylerinin olduğunu Emir Şerefhan'<strong>ı</strong>n yazd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong><br />

'Şerefname'den <strong>ve</strong> Dr. Fritz'in ka|eme ald<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>, 'Kürtlerin Tarihi' isimli<br />

kitab<strong>ı</strong>ndan öğreniyoruz. Cengiz'In 'Kürt' ad<strong>ı</strong>nda ünlü bir paşas<strong>ı</strong><br />

bulunduğunu gene Dr. Fritz ayn<strong>ı</strong> kitab<strong>ı</strong>nda belirtiyor. Naş<strong>ı</strong>l ki<br />

Anadolu'da Günhan, Kay<strong>ı</strong>han gibi Türk boylar<strong>ı</strong>na adlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><strong>ve</strong>ren Oğuz<br />

Han'<strong>ı</strong>n torunlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n adlar<strong>ı</strong> çocuklara <strong>ve</strong>riliyorsa, Orta Asya'da 'Kürt' de<br />

ad olarak kullan<strong>ı</strong>lmakta idi. Oğuz Han'<strong>ı</strong>n yirmi dört torunundan birinin<br />

ad<strong>ı</strong> 'Kürt' olduğu eski kaynaklarda mevcuttur; zaten ona izafeten<br />

sulbünden geldiğine inan<strong>ı</strong>lan boya'Kürt' denmiştir.<br />

Kürtlere Türkler 'Kürt' diyordu <strong>ve</strong> bu ad diğer dillere Türkçeden<br />

geçmiştir. Kürtler kendilerini'K<strong>ı</strong>rmanç' olarak adland<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>rlar.<br />

K<strong>ı</strong>rmaç eski Türkçede 'yay' demektir. Eski Türk kültüründe boylar<br />

kendilerini yay <strong>ve</strong> oka benzettiklerini, okun yaya t6bi olduğunu biliyoruz.<br />

Eski Türk kültüründeki bu figürü benimseme|eri <strong>ve</strong> yaşatmalar<strong>ı</strong>,<br />

kendileri Orta Asya'da kullan<strong>ı</strong>lan bir kelimeyle adland<strong>ı</strong>rmalar<strong>ı</strong> bize<br />

ciddi ipuçlar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>rmiyor mu?<br />

Türkler parça parça daha önce de Anadolu'ya gelmişlerdi;<br />

ama son dönemlerde büyük bir zaferle girişleri Malazgirt Savaş<strong>ı</strong> iledir.<br />

KürtlerAnado|u'nun yerli halk<strong>ı</strong> ise, Malazgirt Savaş<strong>ı</strong>'ndan önce tamam<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

Anadolu'da bulunmalar<strong>ı</strong> gerekirdi. HAlbuki Sultan Alparslan'<strong>ı</strong>n<br />

gazi ordusunun on a|t<strong>ı</strong> bininin Kürt olduğunu biliyoruz. Yenisey Abideleri<br />

'Ey Kürt Beyleri, Alp Urungu'diye başlad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> gibi ünlü İbni Haldun<br />

Mukaddimesi'nde uzun" uzun Kürtlerden (O, 'Gori' diyor;<br />

5<br />

WE<br />

Şerefnöme'de de Gorilerin Kürt olduklar<strong>ı</strong> belirtiliyor) bahsediyor. lbni<br />

Haldun'un kulland<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> 'Gor'tabiri de bizi Kürt|erin asl<strong>ı</strong>na götürüyor.<br />

Tarihten öğrendiğimize göre 'Gor'lar Hunlar<strong>ı</strong>n bir koludur; 'i'de<br />

mensubiyeti if6de edince, Kürtlerin Hunlardan geldiğini anl<strong>ı</strong>yoruz. İbni<br />

Haldun da 'Tür6ni bir kavim' o|duklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> belirttikten sonra (Afganistan'<strong>ı</strong>n<br />

kuzeyinde misafirleri olmuş) kald<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> beğlerinin çad<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> ayr<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>na<br />

kadar anlat<strong>ı</strong>|<strong>ı</strong>yor, ldris-i Bitlisi Hazretleri de Kürtlerin Turani<br />

olduğunu belirtiyor.<br />

Baz<strong>ı</strong> araşt<strong>ı</strong>rmac<strong>ı</strong>lar (Say<strong>ı</strong>n İsmail Beşikçi gibi) Kü(lerin<br />

atalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n Gutilerolduğunu yazmaktad<strong>ı</strong>rlar. Herhalde iddialar<strong>ı</strong> södece<br />

isim benzerliğindeki fonetige dayanmaktad<strong>ı</strong>r. Ama ne dikkat çekicidir<br />

ki, Gutilerin uzman<strong>ı</strong> Benno Landberg'e göre Sümerleri çökerten<br />

Gutiler de Türk as<strong>ı</strong>ll<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Gutilerin menşelerine dair bir başka iddia da<br />

iIeriye sürülmemektedir.<br />

Yak<strong>ı</strong>n dönemde yap<strong>ı</strong>lan araşt<strong>ı</strong>rmalardan sonra Kürtlerin<br />

menşei, ata yurtlar<strong>ı</strong> hakk<strong>ı</strong>nda fazla tart<strong>ı</strong>şmal<strong>ı</strong> husus ka|mamas<strong>ı</strong>na<br />

rağmen, zamanla ayr<strong>ı</strong> kimlik kazand<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>, dillerinin ayr<strong>ı</strong> oluştuğu,<br />

dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla Turani olan bu kavmin Türklerden ayr<strong>ı</strong> bir millet h6line<br />

geldiği savunuluyor.<br />

Fakat bilimin <strong>ve</strong> olaylar<strong>ı</strong>n <strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda meseleye bak<strong>ı</strong>nca, bu<br />

iddian<strong>ı</strong>n da doğru olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na kaniyiz. Kimliğin din, tarih, coğrafya gibi<br />

üç ana unsuru vard<strong>ı</strong>r. Türklerle Kürtler, ayr<strong>ı</strong> menşelerden gelseler<br />

dahi bin y<strong>ı</strong>ldan beri Kürtlerin hayat ak<strong>ı</strong>şlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n nas<strong>ı</strong>l bir seyir takip<br />

ettiğini aç<strong>ı</strong>k bir şekilde biliyoruz. Bin y<strong>ı</strong>ldan beri Türkler <strong>ve</strong> Kürtler ayn<strong>ı</strong><br />

dini, ayn<strong>ı</strong> tarihi, ayn<strong>ı</strong> coğrafyay<strong>ı</strong> paylaş<strong>ı</strong>yorlar. Kimliklerinin unsurlar<strong>ı</strong><br />

bir olduğu gibi, kimliklerin görüldükleri mabetleri, mezarl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> da<br />

ayn<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r; evlilik, cenaze törenleri <strong>ve</strong> hayatta önemli kabul edilen diğer<br />

zamanlardaki seromonileri birbirinden farks<strong>ı</strong>zd<strong>ı</strong>r. yani Türklerin<br />

kimliği ne ise, Kürtlerin kimliği de odur. Müslüman olan Araplarla<br />

Türklerin hem mibetleri, hem de mObeddeki tav<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong> farkl<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Meselö<br />

Şam'daki Emeviye Camii ile Selimiye Camii'nin mimarisi bir değildir.<br />

Güney Doğu'daki bir Kürt köyündeki cami ile Edirne'nin bir köyündeki<br />

cami mimari bak<strong>ı</strong> mdan ayn <strong>ı</strong>d<strong>ı</strong> r. Arap| ar yaAn serin camilerde istirahat<br />

ederler, uyurlar; ama ne Türk|e<strong>ı</strong> ne de Kürtler camilerde istirahat etmezler,<br />

uyumazlar. Camilerde istirahat etmek, uyumak belki<br />

Isl6miyet'e ayk<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> değildir, fakat Kürtlerin <strong>ve</strong> Türklerin edep<br />

anlay<strong>ı</strong>şlar<strong>ı</strong>na ayk<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Arab<strong>ı</strong>n mezarl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> ile Türk'ün <strong>ve</strong> Kürt'ün<br />

mezarl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> farkl<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Türk ile kürdün mezarl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> ise birbirinden<br />

ay<strong>ı</strong>rmaya imk6n yoktur. Farkl<strong>ı</strong> milletlerden evlilikleri, o milletlerin<br />

aras<strong>ı</strong>ndaki anlaşmaz|<strong>ı</strong>klar genellikle etkiler. Jivkov Bulgaristan'da<br />

Türklerin adlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> değiştirmeye kalk<strong>ı</strong>nca, Türklerle Bulgarlar<strong>ı</strong>n<br />

evlenip, kurduklar<strong>ı</strong> ailelerin çoğunluğu boşanmayla sona erdi. Uzun<br />

zamandan beri Türk kimliği ile Kürt kimliğinin ayr<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> çeşitli çevrelerde<br />

söyleniyor, gazeteler <strong>ve</strong> dergilerde yaz<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>yor, kitaplar yay<strong>ı</strong>mlan<strong>ı</strong>yor.<br />

Bugüne kadar daha Türk ile Kürdün evliliğiyle kurulan ailelerden<br />

herhangi birisi taraf<strong>ı</strong>ndan millet ayr<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na dayan<strong>ı</strong>larak, boşanma<br />

davös<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n aç<strong>ı</strong>lmamas<strong>ı</strong>, bütün bu kimlik iddialar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n sun'i olduğunu<br />

göstermektedir.<br />

Türklerin <strong>ve</strong> Kürtlerin farkl<strong>ı</strong> menşelerden geldiklerine<br />

kimliklerin değil, dillerinin ayr<strong>ı</strong> olmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n delalet ettiği ileri<br />

sürülmektedir. Her dil, diğer dilden kelime al<strong>ı</strong>r; ama kendine mahsus<br />

orijinalitesi bulunan dillerde rakamlar, renkler, yemek <strong>ve</strong> içmek gibi<br />

fiiller kendilerine aittir. Kürtçede bunlar<strong>ı</strong> göremiyoruz. Bulgarca <strong>ve</strong><br />

benzeri k<strong>ı</strong>rma dillerde de rakamlar<strong>ı</strong>n, ana kelimelerin başka dillerden<br />

al<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> biliyoruz. Çünkü o dillerin de kendilerine mahsus kökleri<br />

yoktur. H<strong>ı</strong>ristiyanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n Ortodoks mezhebini benimseyen Bulgarlarla<br />

Türklerin menşe birliği kesindir; fakat dilleri farkl<strong>ı</strong>laşm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Demek ki<br />

dillerin farkl<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>, menşelerin farkl<strong>ı</strong>|<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na del6let etmez.<br />

Büyük Selçuklular zaman<strong>ı</strong>nda, devlet kay<strong>ı</strong>tlar<strong>ı</strong> k<strong>ı</strong>sa bir süre<br />

Arapça, sonra Farsça tutulmuştur. Farsça konuşup yazan<br />

bürokratlar<strong>ı</strong>n dini hayatlar<strong>ı</strong> Arapça düzenleniyordu, Evlerde de<br />

Türkçe konuşuluyordu. Farkl<strong>ı</strong> üç dilden oluşan k<strong>ı</strong>rma bir dil teşekkül<br />

etmişti. Bu dilin konuşulduğu bölgelere bakarsak, bu üç milletin<br />

kesiştiği noktalarda yoğunlaşt<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> müşahede ederiz. (Günümüzde<br />

televizyon, radyo, gazete, dergi, kitap yayg<strong>ı</strong>nlaşmas<strong>ı</strong>na rağmen<br />

Almanya'da yaşayan yabanc<strong>ı</strong> işçilerin dillerine yüzlerce kelime<br />

girmesi de buna güzel bir örnektir.)<br />

Sonra baz<strong>ı</strong> Kürt aşiretleri Türkçe konuşmaya başlam<strong>ı</strong>şlar;<br />

baz<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> da Türkçeyi b<strong>ı</strong>rak<strong>ı</strong>p, Kürtçe konuşmay<strong>ı</strong> tercih etmişler.<br />

MeselA Targuş, Avşar aşiretleri Oğuz boyuna mensup olmalar<strong>ı</strong>na<br />

rağmen Kürtçe konuşmaktad<strong>ı</strong>rlar. Urfa'da en kalabal<strong>ı</strong>k aşiretlerden<br />

biri Karakeçili'dir; Osmanl<strong>ı</strong> da Karakeçilidir. Urfa'daki Kürtçe,

Söğüt'teki Türkçe konuşmaktad<strong>ı</strong>r. Çünkü dil fark<strong>ı</strong>na rağmen,<br />

birbirlerini ayr<strong>ı</strong> milletten görmedikleri için rahatça birbirlerinin dillerini<br />

benimsiyorlard <strong>ı</strong>.<br />

On beşinci yüzy<strong>ı</strong>ldan itibaren arşiv ge|eneği o|uşmaya<br />

başlam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Buralarda Kürt-Türk tğbirleri öylesine iç içe girmişlerdirki,<br />

Tü<strong>ı</strong>kmen kürtleri <strong>ve</strong> kürt Türkmenleri töbirlerine rastlan<strong>ı</strong>lmaktad<strong>ı</strong>r.<br />

Dünyada hiçbir millet, hiçbir sosyal grup saf olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> gibi Türkler de,<br />

Kürtlerde saf değildir. Nas<strong>ı</strong>ldiğerTürk boylar<strong>ı</strong>ndan geiip de Kürtleşen<br />

olmuşsa, Belücüstlerden Kü<strong>ı</strong>tleşen de olmuştur, Aralar<strong>ı</strong>nda Mervani<br />

kökenli olanlar da vard<strong>ı</strong>r.<br />

1990'l<strong>ı</strong> y<strong>ı</strong>llara kadar Avrupa'n<strong>ı</strong>n çeşitli ü.<strong>ı</strong><strong>ı</strong>i<strong>ve</strong>rsitelerinde<br />

Kürtlerin tarihi, sosyal yap<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>, dili hakk<strong>ı</strong>nda dokuz yüz çivar<strong>ı</strong>nda<br />

doktora tezi yap<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Bu tezlerin % 93'den fazlas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n Rus <strong>ve</strong><br />

Ermeniler taraf<strong>ı</strong>ndan yap<strong>ı</strong>lmas<strong>ı</strong> bizlere <strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>k tutmaktad<strong>ı</strong>r. Akdeniz'e<br />

inmek isteyen Sovyet Rusya, önünde duvar misali duran Türkiye'yi<br />

parçalamak için her yolu deniyordu. Ermenilerin Doğu Anadolu'ya<br />

dair iddialar<strong>ı</strong> herkesçe bilinmektedir. Sovyet Rusya çat<strong>ı</strong>rdamaya<br />

başlay<strong>ı</strong>nca, rahat bir nefes alan Avrupa ülkeleri Orta Doğu'ya<br />

yeİle§menin hesab<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yapmaya başlad<strong>ı</strong>lar. Önlerinde en büyük engel<br />

rurl

Kendilerine tepeden bakmayan, onlarla oturup kalkan, onlar<strong>ı</strong>n<br />

sevinçlerini paylaşan, dertlerine ortak olan bu genç öğretmeni<br />

köylüler bağ <strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong>na basarlar.<br />

lş bu noktaya gelince köylüler kendisine söz birliği iIe<br />

'Mua|lim Bey' diye hitap etmeye başlarlar. Bu durum üstad Ahmed<br />

Arvasi Bey'in dikkatinden kaçmaz. Merak<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> gidermek için muhtara<br />

sorar. Muhtar Omer günlerdir bu sorunun sorulmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> bekliyordur<br />

zaten. Keyifle siga<strong>ı</strong>.as<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yaka1 sonra baş<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> kald<strong>ı</strong>rarak ağ<strong>ı</strong>r ağ<strong>ı</strong>r<br />

konuşmaya başlar:<br />

E<strong>ve</strong>t, Muallim Bey', sana önceleri müellim dememizin önemli<br />

bir sebebi vard<strong>ı</strong>. K<strong>ı</strong>saca sana anlatay<strong>ı</strong>m da merak<strong>ı</strong>n gitsin. Bugüne<br />

kadar köyümüze gelen öğretmenler hep bizden uzak kald<strong>ı</strong>lar, Bizim<br />

dünyam<strong>ı</strong>za giremediler. Onlar<strong>ı</strong>n ayr<strong>ı</strong> bir dünyalar<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>. Bizimle<br />

alakas<strong>ı</strong> o|mayan, Avrupa'dan gelmiş kimseler gibiydiler. Bizim<br />

inanc<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>za, yaşay<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>za ters bir hayat tarzlar<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>. Bizimle<br />

yaşay<strong>ı</strong>ş, inanç birlikleri olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> gibi, bu değerlerimizle alay da<br />

ediyorlard<strong>ı</strong>, Ne aram<strong>ı</strong>za kat<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>r ne de camimizin yolunu bilirlerdi. Hal<br />

böyle olunca bizler çok üzülüyorduk. Davran<strong>ı</strong>şlar<strong>ı</strong> bize üzüntü, s<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>,<br />

elem <strong>ve</strong>riyordu. Bunun için biz onlara elem <strong>ve</strong>ren, s<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>ren<br />

manas<strong>ı</strong>nda 'Müellim' diyorduk. Onlar bu kelimenin manas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

bilmedikleri için bizim bu hitab<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> telaffuz hatas<strong>ı</strong> zannediyorlard<strong>ı</strong>. Ilk<br />

günler seni de onlardan zannettik. Bunun için sana 'Müellim' dedik.<br />

Sonra bakt<strong>ı</strong>k ki sen onlara benzemiyorsun, bizden birisin. Bunu<br />

anlay<strong>ı</strong>nca,'Müellim' demeyi b<strong>ı</strong>rak<strong>ı</strong>p'Mualiim' demeye başlad<strong>ı</strong>k.<br />

Ahmed Arvasi Hoca, 'Anadolu insan<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n, mektep <strong>ve</strong><br />

medrese görmese bile ne kadar derin bir idrake, irfana sahip<br />

olduğunu bu ibretli hadiseden sonra bir kere daha anlam<strong>ı</strong>ş o|dum'<br />

demişti..."<br />

Şimdi okuyucular<strong>ı</strong>m bu, 'Muallim'<strong>ve</strong> 'Müe||im' muhabbeti de<br />

nereden icabetti diye düşünebilirler.Arz edeyim efendim.,.<br />

Cennet mekan S<strong>ı</strong>4ltan ll.Abdü|hamid Han'<strong>ı</strong>n <strong>ve</strong>fat<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n 95. y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong><br />

münasebetiyle Osmanl<strong>ı</strong> Hanedan<strong>ı</strong> mensuplar<strong>ı</strong>ndan (Abdülhamid<br />

Han'<strong>ı</strong>n torunlar<strong>ı</strong>ndan olan) Harun Osmanoğlu <strong>ve</strong> oğlu Abdülhamid<br />

Kay<strong>ı</strong>han Osmanoğlu ile bir mülakat gerçekleştirilmiş (Gurbet Kalay<br />

Zorba, Türkiye Gazetesi, ,10 Şubat 2013). Bu mülakatta; 1979<br />

lstanbul- Fatih doğumlu, sürgünden sonra Türkiye'de dünyaya gelen<br />

ilk şehzade olanAbdülhamid Kay<strong>ı</strong>han Osmanoğlu şöyle diyor:<br />

"Bizlere y<strong>ı</strong>llarca okulda tarihimizi yanl<strong>ı</strong>ş anlatt<strong>ı</strong>lar. Hatta<br />

ilkokuldaki bir öğretmenim bana 'vatan haininin torunu' demişti. Bu<br />

o|ay Türkiye'de bir ilkokulda gerçekleşti <strong>ve</strong> o gün bugündür benim<br />

tarihim s<strong>ı</strong>f<strong>ı</strong>r geldi. Çünkü onlar<strong>ı</strong>n yanl<strong>ı</strong>ş yazd<strong>ı</strong>k|ar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> düzeltip<br />

doğrusunu yaz<strong>ı</strong>yordum. Geri kalan derslerim iyiydi."<br />

Maalesef Şehzade AbdüIhamid Kay<strong>ı</strong>han Osmanoğlu'nun<br />

öğretmeni muallim(e)likten fersah fersah uzak olan bir kimseymiş. Bu<br />

müellim öğretmen, mualIim(e)likten nasibini alamam<strong>ı</strong>ş. Cehaleti<br />

sayesinde; bir taraftan ecdad<strong>ı</strong>na iftira atarken diğer taraftan talebesi<br />

olan minik bir yavrunun yüreğinde yaralar açm<strong>ı</strong>ş. Bu müellim<br />

öğretmen; tarihe objektif bakan niçetarihçinin uzunca birsüreden beri<br />

belgelerle ortaya koyduklar<strong>ı</strong> doğrular<strong>ı</strong> okumam<strong>ı</strong>ş, gözüne tak<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş<br />

olan at gözlüğü ile yoluna devam eimeyi tercih etmiş. Şehzade 1979<br />

y<strong>ı</strong>|<strong>ı</strong> doğumlu olduğuna göre; ilkokula 1985 <strong>ve</strong>ya 1986 y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>nda<br />

başlam<strong>ı</strong>ş, 1991 <strong>ve</strong>ya 1992 y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>nda da bitirmiş olmas<strong>ı</strong> gerekir.<br />

Seksenli y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>n sonu, dolĞanl<strong>ı</strong> y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>n baş<strong>ı</strong>nda maarif kadrolar<strong>ı</strong>nda<br />

bulunan bu cahil müellim öğretmeni miIletin vicdan<strong>ı</strong>na havale<br />

etmekten başka çare akl<strong>ı</strong>ma gelmiyor. Ve 2013 y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>na geldiğimiz bu<br />

zamanda h6l6 böyle müellim öğretmenler var m<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r diye endişe<br />

etmekten de kendimi alam<strong>ı</strong>yorum.<br />

ALPEREN ATALARİMIZDAN BİRİ<br />

VANI MEHMET EFENDİ<br />

AL<strong>ı</strong> DEMİnr<strong>ı</strong>_<br />

Van'<strong>ı</strong>n Hoşab (Güzelsu) Kasabas<strong>ı</strong>nda yaşamakta olan<br />

Bist6m Efendi'nin oğlu olarak dünyaya gelen Mehmet, ilk ilim tahsilini<br />

babas<strong>ı</strong>ndan alm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. O çağa göre çok bilgili <strong>ve</strong> bilinçli olan Bist6m<br />

Efendi, oğlu Mehmet'i kendi bildik|eri kadar<strong>ı</strong>yla yetiştirmiş ama<br />

bununla yetinmemiş oğ|unu tahsil için gereken yerlere göndermiştir.<br />

Mehmet, önce Van'da tahsil gördü. Sonra Tebriz'e gitti ama orada,<br />

arad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> ilim <strong>ve</strong> irfan<strong>ı</strong> bulamad<strong>ı</strong> hatta Tebriz'dekileri sap<strong>ı</strong>k olarak gördü.<br />

7<br />

ffiYnE§ffi§jR-<br />

Tebriz'i terk ederek Karabağ'a, Gence'ye gitti. Molla Nureddin<br />

Şirvani'den on y<strong>ı</strong>la yak<strong>ı</strong>n sürede çeşitli dersler ald<strong>ı</strong>. Tasawuf<br />

bilgilerinin incelik|erini öğrenerek kemile erdi. Sadece Tasavvufla<br />

yetinmeyip, tasavvuftan daha çok tefsir, hadis, f<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>h <strong>ve</strong> özellikle de<br />

tarih bi|gileri üzerinde bilgilendi, bilinçlendi, Edebiyat <strong>ve</strong> beligatta da<br />

zaman<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n en bilgili insanlar<strong>ı</strong>ndan biri haline geldi. O çağda<br />

öğreni|mesi gereken pek çok bilgi ile donanm<strong>ı</strong>ş olan Mehmet, art<strong>ı</strong>k<br />

bilgi toplay<strong>ı</strong>c<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> öğrenici değil, bilgi <strong>ve</strong>rici <strong>ve</strong> öğretici olman<strong>ı</strong>n<br />

zaman!n<strong>ı</strong>n geldiğine karar <strong>ve</strong>rerek Erzurum'a geldi <strong>ve</strong> oraya yerleşti.<br />

Ve hemen vaazlar<strong>ı</strong>na başlad<strong>ı</strong>. Vaazlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> camilerde <strong>ve</strong>riyor, Yüce<br />

Yaratan'<strong>ı</strong>n emir <strong>ve</strong> yasaklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>; hiçbir çarp<strong>ı</strong>tmaya, eski geleneklere<br />

uyarlamaya sapmadan dosdoğru şekilde halka anlatmaya başlad<strong>ı</strong>.<br />

Kuran<strong>ı</strong> Kerimde insanlara nelerin vaaz edi|diğini doğru <strong>ve</strong> gerçekçi<br />

biçimde anlatmas<strong>ı</strong>ndan olmai<strong>ı</strong>, halk taraf<strong>ı</strong>ndan çok sevilir <strong>ve</strong> sayg<strong>ı</strong><br />

duyuluroldu. Mehmet Efendi hangi camide vaaz edecekse halk oraya<br />

hücum etmeye başlad<strong>ı</strong>. Bu arada Erzurum'da evlendi <strong>ve</strong> çoluk çocuk<br />

sahibi oldu. lşte tam o günlerde; Erzurum Beylerbeyi görevine<br />

atanarak oraya ge|en Köprülü - zade Faz<strong>ı</strong>l Ahmet Paşa, bilgi <strong>ve</strong><br />

hitabetiyle bütün Erzurum halk<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n kalbini kazanan Mehmet Efendi ile<br />

tan<strong>ı</strong>şmak istedi, tan<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>lar. S<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong> dost oldular. Faz<strong>ı</strong>l Ahmet Paşa<br />

Mehmet Efendi'den hem bilgi al<strong>ı</strong>yor hem de nasihat al<strong>ı</strong>yordu.<br />

Erzurum Beylerbeyi Köprü|ü Faz<strong>ı</strong>l Ahmet Paşa, babas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

<strong>ve</strong>fat<strong>ı</strong> üzerine Padişah taraf<strong>ı</strong>ndan sadrazam tayin edilerek İstanbul'a<br />

çağr<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>. Sadrazam'<strong>ı</strong>n İstanbul'da, Mehmet Efendi'den <strong>ve</strong> onun bilgi<br />

<strong>ve</strong> hitabetinden övgüyle bahsetmesi üzerine; Padişah lV. Mehmet'in<br />

emriyle, Mehmet Efendi Erzurum'dan İstanbul'a çağr<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>. 1661 y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>nda<br />

başkente gelen Mehmet Efendi ile uzun uzun konuşup görüşen<br />

Padişah, zamanla onu 'Padişah Hocas<strong>ı</strong>' yani 'Hünk6r Şeyhi' olarak<br />

kabullendi. Padişah, Mehmet Efendi'yi dinler, ondan hep öğütler<br />

al<strong>ı</strong>rd<strong>ı</strong>. Padişah bir yere gezmeye g|ttiğinde hatta ava gittiğinde bile<br />

hocas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yanIndan ay<strong>ı</strong>rmazd<strong>ı</strong>. Vani Mehmet Efendi olarak an<strong>ı</strong>lmaya<br />

başlayan bu sayg<strong>ı</strong>değer atam<strong>ı</strong>z; Yeni Cami'de Kürsü Vaizliği <strong>ve</strong><br />

Şehz6de Mustafa'n<strong>ı</strong>n da hocal<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yapm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r^ O, sadece dini vaaz<br />

<strong>ve</strong>rmekle kalm<strong>ı</strong>yor, i|im meclislerindeki sohbetleri ile de herkesin<br />

hayranl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> kazan<strong>ı</strong>yordu. A|lah korkusunun fazla olmas<strong>ı</strong>, zühd <strong>ve</strong><br />

takva sahibi o|mas<strong>ı</strong> onun halk aras<strong>ı</strong>nda da çok sevilip say<strong>ı</strong>lmas<strong>ı</strong>na<br />

<strong>ve</strong>sile oldu... Şimdi, buraya kadar yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> bir kenara koyun,<br />

başkaca durumlara birgöz atal<strong>ı</strong>m.<br />

Osmanl<strong>ı</strong> lmparatorluğunun ta kalbine kadar girip<br />

çöreklenen, Türk olmayan unsurlardan molla-yobaz tak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>; Tasawuf<br />

ilmini kötüye kullanarak çeşitli ç<strong>ı</strong>karlar elde etmek için Allah kelöm<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

dahi çarp<strong>ı</strong>tmaya başlam<strong>ı</strong>şlard<strong>ı</strong>. Ortal<strong>ı</strong>k şeyh <strong>ve</strong> ş<strong>ı</strong>hla dolup<br />

taşmaktayd<strong>ı</strong>. Saf Müşlümanlar<strong>ı</strong> etkileri alt<strong>ı</strong>na alarak ç<strong>ı</strong>karsağlamalar<strong>ı</strong><br />

bir tarafa, Müslümanlar<strong>ı</strong>n şeyhlerini aş<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> derecede sevmeIeri<br />

gerektiğini bask<strong>ı</strong>yla halka vaaz etme konusunda s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>r tan<strong>ı</strong>maz<br />

olmuşlard<strong>ı</strong>, lmparatorluk içinde dini konularda bir kargaşad<strong>ı</strong>r sürüp<br />

gitmekteydi. ÖzeIlikle mutasavv<strong>ı</strong>flar ile f<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>hç<strong>ı</strong>lar aras<strong>ı</strong>ndaki sürtüşme<br />

lslamiyet'e <strong>ve</strong> Devlete zarar <strong>ve</strong>rir hale gelmişti. Hele yobaz tak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>, bu<br />

kavgada hiç s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>r tan<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>yor, Kuran<strong>ı</strong> bile kendilerince <strong>ve</strong> de apaç<strong>ı</strong>k<br />

yanl<strong>ı</strong>ş <strong>ve</strong> sapk<strong>ı</strong>n şekil|erde tefsir ediyorlard<strong>ı</strong>. Böylesine sap<strong>ı</strong>klaşm<strong>ı</strong>ş<br />

olan bu güruh, Türk Milletini kendilerine düşman olarak seçmişlerdi.<br />

Şöyle ki: İsrailiyat <strong>ve</strong> H<strong>ı</strong>ristiyanl<strong>ı</strong>ktan, Türkler|e ilgili olarak ald<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong><br />

uydurma hik6yeleri benimseyen Arap <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>, aynen Yahudi <strong>ve</strong><br />

H<strong>ı</strong>ristiyanlar gibi davranmaya başlam<strong>ı</strong>şlard<strong>ı</strong> (gerçi halen de öyleler<br />

ya!). Türk Mi|letini Ye'cüc <strong>ve</strong> Me'cüc kabul ediyorlard<strong>ı</strong>. Bu anlay<strong>ı</strong>ştan<br />

yola ç<strong>ı</strong>karak Türklerle ilgili olarak ürettikleri saçma|<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> yazmadan<br />

geçemeyeceğim. Sözünü ettiğim hiköyelerden baz<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> şunlar;<br />

"Turkaya yahut Turköye milleti Yafeş nes/lne mensuptur; çünkü<br />

bunlar<strong>ı</strong>n nesepleri 'Magog = Me'c]c'dan gelir." Bir başkas<strong>ı</strong>, sadece<br />

Me'cücle yetmemiş; "Hezekiel bu Turkaye milletinden bahsetmiştir:<br />

Bunlar Ye'cüclerle Me'cüclerdir. Bir başkas<strong>ı</strong> şöyle demiş: "Bunlar<br />

Yafes'in oğlundan türemişlerdir <strong>ve</strong>ya Ye'cüc Türkten <strong>ve</strong> Mec'üc Cebel<br />

<strong>ve</strong> Deylem halk<strong>ı</strong>ndand<strong>ı</strong>r." Daha bunlar ne ki: "Türklerin g<strong>ı</strong>dalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

aytrma ye seçme konusunda hiçbir kurallar<strong>ı</strong> yoktur. Yerde sürünen<br />

bütün yarat<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>, hayvanlar<strong>ı</strong>, vahşi canavarlar<strong>ı</strong>, y<strong>ı</strong>lanlar<strong>ı</strong>, böcekleri <strong>ve</strong><br />

kuşlar<strong>ı</strong> yerler; leşleri de yerler. Yavrulayan dişilerin kar<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>ndan<br />

ç<strong>ı</strong>kan canl<strong>ı</strong> maddeleri yerler; hatta ölmüş insanlar<strong>ı</strong>n cenazelerini bile<br />

yerler..." Tamam anlad<strong>ı</strong>k, biz Türkler bunlar<strong>ı</strong> yap<strong>ı</strong>yormuşuz! İyi ama<br />

biz Türkler nas<strong>ı</strong>l bir şeymişiz? Yani şeklimiz şemalimiz nas<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş?<br />

San<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>m bilmek istersiniz; "... Bir tür topluluktur ki boylar<strong>ı</strong> uzun <strong>ve</strong><br />

gövdeleri k<strong>ı</strong>ll<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> renkleri gök <strong>ve</strong> k<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong> k<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>l <strong>ve</strong> başlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n iki yan<strong>ı</strong>nda<br />

yüzü <strong>ve</strong> iki yan<strong>ı</strong>nda gözü var; her birisi hem erkek <strong>ve</strong> he<strong>ı</strong>n de dişi olur<br />

<strong>ve</strong> her birisi yüklü olup doğurur <strong>ve</strong> ikisi bir fili tutup yerler, yine de

doymazlar, koşar gibi yürtİr olurlar!" Bu kadar<strong>ı</strong>ndan pek anlaş<strong>ı</strong>lmad<strong>ı</strong><br />

m<strong>ı</strong>? Dahas<strong>ı</strong> da var; " ... Bunlar üç s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>fa ayr<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>rlar. lçlerinden bir s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>f<strong>ı</strong>n<br />

insanlar<strong>ı</strong> Suriye'de yetişen <strong>ve</strong> gökyüzüne doğru yirmi arş<strong>ı</strong>n (8 metre)<br />

uzunluğunda olan Sedr=Çam ağaçlar<strong>ı</strong> gibiditer. Diğer bir k<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>mlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

da enleriyle boylan bir olup yüzyirmi arş<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>r <strong>ve</strong> bunlara karş<strong>ı</strong> ne<br />

dağlar dayanabilir ne demirler muka<strong>ve</strong>met eder! Yine onlardan bir<br />

s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>f daha vard<strong>ı</strong>r ki, bu s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>ftan bir adam bir kulağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yere serip üstüne<br />

yatar <strong>ve</strong> öteki kulağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> da (yorgan gibi) üzerine örter. , .. Bunlar<strong>ı</strong>n ileri<br />

kolIar<strong>ı</strong> Suriye'de, askeri kanatlar<strong>ı</strong> Horasan'dad<strong>ı</strong>r.. ."<br />

Böylesine ç<strong>ı</strong>lg<strong>ı</strong>nca, kin dolu <strong>ve</strong> de ahmakça Türk<br />

düşmanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n sebebini çok insan<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z anlayam<strong>ı</strong>yor. K<strong>ı</strong>skançl<strong>ı</strong>k gibi<br />

şeylere bağlamak, bu denli düşmanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> izah etmeye yetmez. Pekiyi;<br />

pek çok kavmin, insan topluluklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n (özellikle yazar, çizer gibi ileri<br />

gelenlerinin) ezelden beri süregelen bu Türk düşmanl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> neden?<br />

lnan<strong>ı</strong>n onlar<strong>ı</strong>n bu düşmanl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> bizim için çok kutlu bir durumdur, Bu<br />

konuyu ayr<strong>ı</strong> bir yaz<strong>ı</strong>da dile getirmek dileğimle...<br />

Kuran<strong>ı</strong> kerimi, dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla İslamiyet'i, ç<strong>ı</strong>karlar<strong>ı</strong> doğrultusunda<br />

sapt<strong>ı</strong>rarak yorumlayan, böylece Dinimize çok zarar <strong>ve</strong>rmiş olan bu<br />

yobazlar; Türk Milletine karş<strong>ı</strong> olan düşmanl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>ndan dolay<strong>ı</strong> ak<strong>ı</strong>l <strong>ve</strong><br />

izan<strong>ı</strong>n alamayacağ<strong>ı</strong> herzeleri ortaya atmaktan hiç çekinmemişlerdir.<br />

Bu olanlar<strong>ı</strong>n başka birilginç yan<strong>ı</strong> ise; sözünü ettiğim herzeleri ortaya<br />

atanlar<strong>ı</strong>n, Osmanl<strong>ı</strong> |mparatorluğu'nun bendesi olmalar<strong>ı</strong>. Türk<br />

ekmeğini yiyorlar, Türk devletinden maaş al<strong>ı</strong>yorlar, Türk<br />

Medreselerinde (üni<strong>ve</strong>rsitelerinde) müderrislik yap<strong>ı</strong>yorlar <strong>ve</strong> de bu<br />

yalan <strong>ve</strong> sap<strong>ı</strong>k fikirlerini Türk öğrencilere öğretiyorlar! Bu sap<strong>ı</strong>k<br />

hainlerin pek çoğu Türk değil, en ünlüleri de Niyazi M<strong>ı</strong>sri'dir. Haydi<br />

Türk olmayanlar<strong>ı</strong>n Türk düşmanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> anlad<strong>ı</strong>k ama içlerinde Türk olan<br />

hocalar da (müderrisler) var, onlar ne yap<strong>ı</strong>yorlar? Aynen şöyle; dut<br />

yemiş bülbül gibiydi|er. Türk İmparatorluğu içinde Türk'ün Dini olan<br />

Islam'a <strong>ve</strong> de Türk Milletine sald<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lar alenen yap<strong>ı</strong>lmaktayd<strong>ı</strong> ama<br />

kimseden bir tepki gelmiyordu. . .<br />

Tam da o günlerde başkent İstanbul'a bir Alperen Ata geIdi!<br />

VanT Mehmet Efendi Atam<strong>ı</strong>z geldi. Padişah<strong>ı</strong>n Vani atam<strong>ı</strong>za inan<strong>ı</strong>p<br />

gü<strong>ve</strong>nmesi, nasihatlerini dinlemesi sonucu devlet yönetiminde, pek<br />

çok şeyde olduğu gibi bu medrese sap<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> diğer konularla ilgili<br />

devrim niteliğinde kararlar al<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>. Vani Mehmet Efendi Atan<strong>ı</strong>n etkili<br />

tesiri ile al<strong>ı</strong>nan kararlardan baz<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> şunlar: Kah<strong>ve</strong>lerin (k<strong>ı</strong>smen de<br />

olsa) kapat<strong>ı</strong>lmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> şarab<strong>ı</strong>n yasaklanmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> sağlam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r.<br />

Yobazlar<strong>ı</strong>n baş<strong>ı</strong> durumunda olan N|y6zi M<strong>ı</strong>srlyi Bursa'dan Limni<br />

adas<strong>ı</strong>na sürgün ettirmiştir. Baz<strong>ı</strong> Mevlevi, Bektaşi <strong>ve</strong> Hal<strong>ve</strong>ti<br />

tekkelerinin kapat<strong>ı</strong>lmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> sağlam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Dine sonradan sokulan <strong>ve</strong><br />

bidat kabul edilen yanl<strong>ı</strong>ş inanç <strong>ve</strong> uygulamalara karş<strong>ı</strong> mücadele etti.<br />

Babaeski'de 'Kambur Dede' di1<strong>ı</strong>e an<strong>ı</strong>lan birinin kabrini ziyarel<br />

edenlerin; ne idiğü pek l belli olmayan o kişinin kabrine karş<strong>ı</strong><br />

gösterdikleri sayg<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> sevginin putperestlik şeklini alm<strong>ı</strong>ş olduğunu<br />

görerek; türbeyi tahrip ettirmiş <strong>ve</strong> oray<strong>ı</strong> ziyareti yasaklatm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r...<br />

Böylesi uygulamalara <strong>ve</strong>sile oldu diyerek, yobazlar taraf<strong>ı</strong>ndan din<br />

düşman<strong>ı</strong> gibi gösterilmeye çal<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>. Dedikodu şeklinde etrafa<br />

yay<strong>ı</strong>lanlar<strong>ı</strong>n tamam<strong>ı</strong> iftiralardan ibaretti. Bu söylentiler üzerine onun<br />

<strong>ve</strong>|iler hakk<strong>ı</strong>nda <strong>ve</strong> de peygamberimiz hakk<strong>ı</strong>nda söyleyip -<br />

yazd<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>na birbakal<strong>ı</strong>m: "Aröisü'|- Kur'an"adl<strong>ı</strong> eserinde;<br />

'fazilet <strong>ve</strong> şeref bak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>ndan Veli'nin Nebi'ye nisbetinin, ay<strong>ı</strong>n<br />

güneşe olan nisbeti gibi olduğu halde, baz<strong>ı</strong> gerçek anlamda dini<br />

bilgiden mahrum bayağ<strong>ı</strong> kimselerin, bu insanlar<strong>ı</strong>n peşinden<br />

gittiğini <strong>ve</strong> onlara aş<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> bir ölçüde sevgi duyduklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> bu<br />

sevgiden Peygambere karş<strong>ı</strong> olan sevginin önüne geçme<br />

tehlikesini n bul unduğu,,," tespitine yer <strong>ve</strong>rmiştir.<br />

Say<strong>ı</strong>n okuyucular, söz konusu kişileri yani Kuran'<strong>ı</strong>,<br />

dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla İslam'<strong>ı</strong> sap<strong>ı</strong>k bir şekilde yorumlayan güruhu saf<br />

Müslümanlar gibi zannetmeyin. Hepsi de o zaman<strong>ı</strong>n üst düzey tahsi|<br />

görmüş insanlar<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Ald<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> tahsile göre dosdoğru yolda olmalar<strong>ı</strong><br />

gerekirken, onlar<strong>ı</strong>n; Hz. Hasan <strong>ve</strong> Hz, Hüseyin'in peygamber<br />

olduklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> bile ileri sürmçleri ne denli sapk<strong>ı</strong>nl<strong>ı</strong>k içinde olduklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

aç<strong>ı</strong>klar san<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>m. Pekiyi VanT atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n onlara karş<strong>ı</strong> mücadele etmesine<br />

<strong>ve</strong>sile olan dini inanc<strong>ı</strong>ndaki kaynak <strong>ve</strong> dayanağ<strong>ı</strong> neydi? Bak<strong>ı</strong>n bu<br />

sorunun yan<strong>ı</strong>t<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> kendi söylemiş.,<br />

"Eğer bir kiil derse, ya 6n<strong>ı</strong> iden meş6y<strong>ı</strong>h-<strong>ı</strong> tarikata <strong>ve</strong> evliy6-<strong>ı</strong><br />

<strong>ı</strong>z6ma ne dersin? Deriz ki, hiz lm6m-<strong>ı</strong> A'zam mezhebindeyiz, ol<br />

şeyhlerin mezhebinde değiliz, im1m<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z kavline amel viciptir,<br />

onlar<strong>ı</strong>n höli <strong>ve</strong> ameli kendilerine sipAriş olsun."<br />

8<br />

Gelelim Vani Atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n, Türk düşmanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> yapmay<strong>ı</strong><br />

kendilerine görev edinenlere karş<strong>ı</strong>, bilim <strong>ve</strong> tarihi gerçekler <strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda<br />

yapt<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> mücadelesine. Türk Milletini, çeşitli iğrenç hik6yelerle<br />

kötülemelerinin temeli -<br />

kaynağ<strong>ı</strong>; Tevrat'taki Hezekiel Peygamber<br />

bölümünde anlat<strong>ı</strong>lanlard<strong>ı</strong>r. Türk'ü kötüleyenlerin tek kaynaklar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>ya<br />

kaynaklar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n kaynaklar<strong>ı</strong> bu bölümdür. Tevrat'<strong>ı</strong>n söz konusu<br />

bö|ümünde Ye-cüç <strong>ve</strong> Me-cüç konusu işlenmektedir. VanT Mehmet<br />

Atamlz; Tevrat'<strong>ı</strong>n o bölümünde 'Türk' sözcüğünün hiç geçmediğini,<br />

iddialar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n dayanağ<strong>ı</strong> olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>, tamamen uydurma olduğunu ilmen<br />

aç<strong>ı</strong>kça o(aya koymuştur. (Ben de Tevrat'<strong>ı</strong> okudum, dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla<br />

Hezekiel Peygamber ile ilgili bölümü de okudum, ima şeklinde bile<br />

olsa Türk'ten hiç söz edilmemekte.) Ye-cüc <strong>ve</strong> Me-cüc söz konusu<br />

oIunca elbette akla hemen Zülkarneyn gelir. Zira Ye-cüc <strong>ve</strong> Me-cüc'ü<br />

demir set arkas<strong>ı</strong>na hapseden odur. Yine dini, ilmi, <strong>ve</strong> tarihi<br />

çarp<strong>ı</strong>tanlar<strong>ı</strong>n; Kuran'<strong>ı</strong> Kerimde de bahsi geçen Zülkarneyn ile ilgili<br />

sap<strong>ı</strong>k <strong>ve</strong> de çarp<strong>ı</strong>k iddialar<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>. Bilinen tarihler boyunca; çok yere,<br />

özel|ikle de bat<strong>ı</strong>ya büyük seferdüzenleyen kişi yaniZülkarneyn kimdir<br />

sorusuna cevap haz<strong>ı</strong>rlamakta gecikmeyen Arap <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong>Iar<strong>ı</strong>; Yemen'in<br />

H<strong>ı</strong>meyri hükümdarlar<strong>ı</strong>ndan Sa'b'<strong>ı</strong>n Kuran'da zikredilen Zülkarneyn<br />

olduğunu ileri sürüyorlard<strong>ı</strong>. Arap <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n yandaşlar<strong>ı</strong> olan ll<strong>ı</strong>ristiyan<br />

kökenliler (sözde Osmanl<strong>ı</strong> vatandaşlar<strong>ı</strong>) ise; kutsal kitaplarda bahsi<br />

geçen Zülkarneyn'in Büyük lskender olduğunu ileri sürüyorlard<strong>ı</strong>. Bu<br />

durumun üzücü-gü|ünç yan<strong>ı</strong> ise; söz konusu safsatalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> Müslüman<br />

Türk talebelere ders olarak öğretiyorlard<strong>ı</strong>. VaniAtam<strong>ı</strong>z, bu konuda da;<br />

bilimce, ayr<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong> olarak (ben burada k<strong>ı</strong>saca yaz<strong>ı</strong>yorum) şu değerli<br />

tespitlerini ortaya koydu: 1) Karneyn, çift as<strong>ı</strong>rl<strong>ı</strong>k yani yüzy<strong>ı</strong>ldan daha<br />

çok yaşam<strong>ı</strong>ş anlam<strong>ı</strong>ndad<strong>ı</strong>r. 2) Zülkarneyn her yöne sefer yapm<strong>ı</strong>ş ama<br />

en büyük seferini bat<strong>ı</strong>ya yapm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r <strong>ve</strong> de her gittiği yerde dirlik düzenlik<br />

kurmuştur. 3) Zülkarneyn Yüce Yarat<strong>ı</strong>c<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n var olduğuna <strong>ve</strong> tek<br />

olduğuna iman eden birisiydi. Zaten öyle olmasa Kuran'<strong>ı</strong> Kerim'de<br />

neden övgüyle bahsediisin! Şimdi gelelim Vani Atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n gerçek<br />

Zülkarneyn ile ilgili önemli tespitine. Sa'b olamaz çünkü o Yemen'den<br />

doğuya, Hindistan taraf<strong>ı</strong>na sefer yapm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r, yüz yaş<strong>ı</strong>ndan fazla<br />

yaşad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na dair hiçbir kay<strong>ı</strong>t yoktur, dini inanc<strong>ı</strong> ise aç<strong>ı</strong>kça<br />

biIinmemektedir, Büyük İskender'e gelince; o da büyük seferini<br />

doğuya yapm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r, onun sadece <strong>33</strong> y<strong>ı</strong>l yaşad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> bilinmektedir, Ve çok<br />

daha önemlisi; doğuya sefere ç<strong>ı</strong>karken ünlü Delfi Tap<strong>ı</strong>nağ<strong>ı</strong>na giderek,<br />

başta Zeus olmak üzere malum sözde Allah kabul ettikleri putlar<strong>ı</strong>n<br />

hepsine dua etmiş, tap<strong>ı</strong>nağa alt<strong>ı</strong>n vs. sunmuştur. Böyle bir putperest<br />

Kuran'<strong>ı</strong> Kerimde niçin övülsün? VaniAtam<strong>ı</strong>za göre Kuran'da anlat<strong>ı</strong>lan<br />

(Peygamber olup olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> net olarak bilinmeyen) Zülkarneyn'in kim<br />

olabileceği aç<strong>ı</strong>klanm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Türk Milletinin Ulu Atas<strong>ı</strong> OGUZ KAAN,<br />

karneyndir yani yüz y<strong>ı</strong>ldan fazla yaşayan, ikinci bir yüzy<strong>ı</strong>lda da<br />

yaşam<strong>ı</strong>ş olan kişidir, 116 yaş<strong>ı</strong>nda Uçmağa gitmiştir. Oğuz Kaan<br />

dünyan<strong>ı</strong>n dörtbir yan<strong>ı</strong>na sefer düzen|emiş ama en büyük <strong>ve</strong> uzun<br />

süren seferini bat<strong>ı</strong>ya yapm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Ve; Oğuz Kaan Atam<strong>ı</strong>z'<strong>ı</strong>n, Türk<br />

Milletinin ezelden beri temel itikad<strong>ı</strong> olan Tek Tanr<strong>ı</strong> inanc<strong>ı</strong>nda olmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

dikkate alarak, Zülkarneyn'in olsa olsa Oğuz Kaan Atam<strong>ı</strong>z olacağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

tespitini Vani Atam<strong>ı</strong>z ak<strong>ı</strong>l <strong>ve</strong> bilimin <strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nda o(aya koymuştur.<br />

Böylece Türk Milleti Ye-cüc <strong>ve</strong> Me-cüc değil tam aksine onlar<strong>ı</strong> etkisiz<br />

hale getirmiş olan Oğuz Kaan'<strong>ı</strong>n Milletidir. Dahas<strong>ı</strong>, Vani Atam<strong>ı</strong>z;<br />

Kuran'<strong>ı</strong> Ker|m'de, bir başka kavmin İslam'<strong>ı</strong>n koruyucusu <strong>ve</strong><br />

Müslümanlar<strong>ı</strong>n baş<strong>ı</strong> olacağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> yazm<strong>ı</strong>ş olduğu <strong>ve</strong> de Peygamberimizin<br />

hadislerinde belirttiği Kutlu Kavmin Türk Milleti olduğunun kesinlik<br />

kazand<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>, yine bilgi <strong>ve</strong> belgelerle aç<strong>ı</strong>klam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r.<br />

Alperen Van'<strong>ı</strong> Mehmet Efendi Atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n, dini <strong>ve</strong> milli<br />

konulardaki büyük <strong>ve</strong> başar<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong> savaş<strong>ı</strong> karş<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>nda aciz kalan HAMAGA<br />

tak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>, ülke çap<strong>ı</strong>nda yandaşlar<strong>ı</strong> ile birlik oluşturarak sinsi bir şekilde<br />

sald<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lara başlam<strong>ı</strong>şlard<strong>ı</strong>r. Bu az<strong>ı</strong>nl<strong>ı</strong>k etnik z<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>klar; hem kendileri<br />

koyu bir şekilde <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>k yap<strong>ı</strong>yorlar hem de sadece bilimce <strong>ve</strong> dinçe<br />

yal<strong>ı</strong>n gerçekleri ortaya koyan Vani atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> <strong>ı</strong>rkç<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>k|a suçluyorlard<strong>ı</strong>|!!<br />

Her yönden sald<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>ya geçmişlerdi, Tam da o günlerde Padişah lV<br />

Mehmet'in; Yan<strong>ı</strong>kkale <strong>ve</strong> Komaron üzerine gönderdiği ordu, baş<br />

komutan konumunda olan Kara Mustafa Paşa taraf<strong>ı</strong>ndan, Viyanay<strong>ı</strong><br />

almak için yönlendirildi. Padişah<strong>ı</strong>n emri olmadan Viyana kuşatmas<strong>ı</strong>na<br />

girişen ordunun vaizlik görevi ise padişah taraf<strong>ı</strong>ndan Vani Atam<strong>ı</strong>za<br />

<strong>ve</strong>rilmişti. Viyana kuşatmas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n başar<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>zl<strong>ı</strong>kla sonuçlanmas<strong>ı</strong><br />

HAMAGA'lar<strong>ı</strong>n ekmeğine yağ sürmüş oldu. Başkent İstanbul'da <strong>ve</strong><br />

lmparatorluğun diğer büyük şehirlerinde ne kadar az<strong>ı</strong>nl<strong>ı</strong>k hain varsa<br />

hepsi birlik halinde padişaha, Vani Atam<strong>ı</strong>z i|e ilgili bask<strong>ı</strong> yapmaya<br />

başlad<strong>ı</strong>lar. Çoğun|uk olan <strong>ve</strong> devletin sahibi olan Türkler sessiz<br />

kal<strong>ı</strong>yor, az<strong>ı</strong>nl<strong>ı</strong>k etnik hainler sürekli seslerini yükse|terek bask<strong>ı</strong>

yap<strong>ı</strong>yorlard<strong>ı</strong>. Sonunda Padişah pes etti. Vani atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> önce, kendisine<br />

<strong>ve</strong>rdiği av koruluğuna (günümüzde İstanbul'daki VanTköy) sürgün<br />

etmek istedi, sonra bundan vazgeçerek; Bursa'n<strong>ı</strong>n Kestel köyündeki<br />

(yine Padişah taraf<strong>ı</strong>ndan VanT Ataya daha önceden <strong>ve</strong>rilmiş olan)<br />

arsas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n <strong>ve</strong> evinin olduğu yere sürgüne gönderdi. Bu sürgün hayat<strong>ı</strong><br />

ona nas<strong>ı</strong>l tesir etti bilinmez ama Kestel'e gelişinden k<strong>ı</strong>sa süre sonra 1 2<br />

Ekim 1685 Cuma günü Ulu Tanr<strong>ı</strong> onu Uçmağ<strong>ı</strong>na ald<strong>ı</strong>...<br />

Alperen Vani Mehmet Efendi Atam<strong>ı</strong>z, az<strong>ı</strong>nl<strong>ı</strong>k-etnik hainlerin<br />

tekerlerine öyle blr çomak soktu ki tökezledikleri yerde kald<strong>ı</strong>lar.<br />

Şimdilerde yeni oyunlar peşindeler. Vani Atam<strong>ı</strong>z onlar<strong>ı</strong> kalemiyle <strong>ve</strong><br />

sözleriyle perişan etti, ac<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> halö içlerinde. Bu uyan<strong>ı</strong>ş.<strong>ve</strong> karş<strong>ı</strong> ç<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong>n,<br />

direk olarak Haç|<strong>ı</strong> zihniyetine de indirilen bir darbe olduğu çok aç<strong>ı</strong>kt<strong>ı</strong>r.<br />

Bilirsiniz Osmanl<strong>ı</strong>Tarihini bir Haçl<strong>ı</strong> yazm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r, Hammer. Bu kişi yazd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong><br />

tarihte Vani atam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n aleyhinde ne laz<strong>ı</strong>msa yazm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Onun yazd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong><br />

yalan <strong>ve</strong> iftiralar<strong>ı</strong> ne yaz<strong>ı</strong>k ki bizim baz<strong>ı</strong> (ne kadar bizimse)<br />

tarihçilerimiz kaynak olarak almaktad <strong>ı</strong> rlar!..<br />

Alperen Van'<strong>ı</strong> Mehmet EfendiAtam<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n ruhu şad olsun...<br />

Ve TANRl TÜRKt'| KoRUsUN<br />

Faydalan<strong>ı</strong>lan baz<strong>ı</strong> kaynaklar:<br />

-Arş.Gör. Erdoğan PAZARBAŞi<br />

-Biyografi net<br />

-Mumsema İslam arşivi<br />

-Türkler Niçin Müslüman oldu - İsmail Hami Danişmend<br />

TARİH sAHNESi<strong>ı</strong><strong>ı</strong>nt rünx<strong>ı</strong>_eR - 3<br />

TÜRKLER ANADOLU,DA<br />

ANDAÇ<br />

Cumhuriyet döneminde Anadolu'yu eski Rum ya da Helen<br />

medeniyetinin beşiği olarak okuduk <strong>ve</strong> öyle bildik, Anadolu'nun<br />

bağr<strong>ı</strong>nda, onlardan çok önceleri kurulan medeniyetleri inceleyince;<br />

"onlar kirac<strong>ı</strong>|ard<strong>ı</strong>, geldilpr <strong>ve</strong> gittiler" sözümüzün doğruluğu<br />

tescilleniyor. Türk bilim insanlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n yapt<strong>ı</strong>kiar<strong>ı</strong> araşt<strong>ı</strong>rmalar<strong>ı</strong> okuyunca<br />

Anadolu'muzun öz be öz Türk olduğu görülür <strong>ve</strong> Türk milletinin<br />

büyüklüğü bir kere daha gözler önüne serilir. Onun için yaz<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n bu<br />

bölümünde; "Anadolu'da Türkler" konusunu dikkatinize sunuyorum.<br />

Genel Türk tarihinde olduğu gibi Türkiye tarihinin de<br />

başlang<strong>ı</strong>c<strong>ı</strong> belli değildir. M<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>r <strong>ve</strong> Mezopotamya M.Ö.+. biny<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>n<br />

sonlar<strong>ı</strong>nda yaz<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong> icat ederek tarihi devir|ere girdiği halde Anadolu<br />

yaaya ancak M.Ö.2. biny<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>n başlar<strong>ı</strong>nda l

dili Türkçedir. Tü<strong>ı</strong>"klerle en vakin bağiani<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> o|an, hatta onlarla ayniyet<br />

gösteren bir kavi<strong>ı</strong>ndir. Anadolu'da üiçie <strong>ve</strong> F<strong>ı</strong>rat nel<strong>ı</strong>irleri çevresinde<br />

varl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> sürdürmüşlerdir.<br />

ELAMLAR: Eian<strong>ı</strong>iar da Tü<strong>ı</strong>"k l,<strong>ı</strong>avimlerinden biridir. Dicle <strong>ve</strong><br />

F<strong>ı</strong>rat'<strong>ı</strong>n doğusunda Zagros eiağiar<strong>ı</strong> ,rç çevresi için 'yüksek memleket'<br />

anlam<strong>ı</strong>nda 'Elamtu' tabiri kullan<strong>ı</strong>lei<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> görürüz. Onun için burada<br />

yaşayanlara 'Elar<strong>ı</strong><strong>ı</strong>lar'denir" $ü<strong>ı</strong>ne<strong>ı</strong>lerle al,.raba toplulukiarla birlikte<br />

yaşarlard<strong>ı</strong>. Elam diii de'oitişk*neiir. Türkçeye çck yak<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>r.<br />

KASLAR: M.Ö. 2. biny<strong>ı</strong>i<strong>ı</strong>n baş|ar:ndan itibaren Anadolu<br />

medenlyet sahas<strong>ı</strong>na g!rmeye başlayan kavin<strong>ı</strong>|erden biri de Kaslar'd<strong>ı</strong>r.<br />

Asya içlerinden gelenler a<strong>ı</strong>as<strong>ı</strong>nda <strong>ı</strong>:ay<strong>ı</strong>i<strong>ı</strong>r, M.O, l- Biny<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>n ilk yar<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>nda<br />

Zagros dağlar<strong>ı</strong> merker t<strong>ı</strong>lmak üzere ,-,arl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> sürdürmüşlerdir.<br />

Yukar<strong>ı</strong> Zap <strong>ve</strong> Dicle nehi<strong>ı</strong>,ieri araş<strong>ı</strong>nda yay<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> bilinir. Kas dili de<br />

Türkçeye çok yak<strong>ı</strong> ncl <strong>ı</strong> r. Ayn <strong>ı</strong> scy, ayn<strong>ı</strong> dil bi<strong>ı</strong>,iikteliğini görebiliriz.<br />

HURR!LER: M.ü. ij. bi<strong>ı</strong>,<strong>ı</strong>ylI<strong>ı</strong>n ortalar<strong>ı</strong>ndan itibaren<br />

Mezopotamya'da, yukar<strong>ı</strong> Dicle böigesincie oi-taya ç<strong>ı</strong>ka.n, zamanla<br />

Anadolu'ya yay<strong>ı</strong>lan <strong>ve</strong> etkisini gösteren bir kavimdir. M.O. 7. yüzy<strong>ı</strong>la<br />

kadar varl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> devam ettiren <strong>ve</strong> konuştuğ<strong>ı</strong>.<strong>ı</strong> dii itibar!yle filolojik<br />

bak<strong>ı</strong>mdan Asya kökenli bir kav<strong>ı</strong>nndir. Doğu <strong>ve</strong> Güneydoğu'yu uzun<br />

süre etkileri ait<strong>ı</strong>nda tutrr<strong>ı</strong>uşiard<strong>ı</strong><strong>ı</strong>", i,<strong>ı</strong>i.O. i. Biny<strong>ı</strong>ida Hitltierin Anadolu'ya<br />

gelmesiyle tarih sahnçslnde<strong>ı</strong>i çekilrnişlerdir. Hurice de bitişken bir<br />

dildir.<br />

HATTİLER: A<strong>ı</strong>adoiu'da K<strong>ı</strong>;<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>i-<strong>ı</strong><strong>ı</strong>ak böigesinde varl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

sürdürmüştür. M.Ö, 3. l<strong>ı</strong>iny<strong>ı</strong>i içerisinde varl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> bilinen Hattilerin, Hatti<br />

dili Sümer, Huri, Ura<strong>ı</strong>-tu dilieri ,;e Tiirkçe gibi bitişken birdildir.<br />

s,i<br />

URARTL!LAR, (i"luriierin tcruniar<strong>ı</strong>) Urartular da Türk küItür<br />

çevresi içerisinde görülen kavirnierCendi<strong>ı</strong>,. Yaklaş<strong>ı</strong>k M.Ö. 900 - 600<br />

y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong> aras<strong>ı</strong>nda hükürn sü<strong>ı</strong>"müş|erdir. Van Gölü çevresi merkez olmak<br />

üzere Kuzey Kafkasya'daki Gökçe Göl'den <strong>ve</strong> Kars yak<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>ndaki Ç<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>r<br />

gölünden, Türkiye s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong> ile Musui aras<strong>ı</strong>ndaki Revanduz'a <strong>ve</strong><br />

İskenderun körfezinden akdeniz'e ; cicğuda Urnniye Göiü çevresinden<br />

bat<strong>ı</strong>da Erzincan <strong>ve</strong> Malaiva çizgisine kadar yay<strong>ı</strong>lan geniş sahada<br />

büyük <strong>ve</strong> kuvvştli hir deviet KurmLiş, dinamik bir kavimdi. Dili olan<br />

Urartuça da bitişken bir Ciidi<strong>ı</strong>-. Tü<strong>ı</strong>"kçeye çok benzer. Urartu <strong>ve</strong> Huri<br />

diileri de akrabadir.<br />

SİRAKLAR: Sarrnat topluluğu olarak kabul edilmesine<br />

rağmen lskitlerle L<strong>ı</strong>ağiant<strong>ı</strong>i<strong>ı</strong> Anadolu kavimlerinden biridir. Orta<br />

Asya'da, Kafkaslar'da, Anadolu'muzda Siraklar<strong>ı</strong>n ad<strong>ı</strong>yla an<strong>ı</strong>lan yerler<br />

bulunmaktad<strong>ı</strong>r" Sirak üöiü, Sirak, §lrak kenti,Şirakovan gibi... Şiran<br />

adlar<strong>ı</strong> Siraklar<strong>ı</strong>n yay<strong>ı</strong>lma sahalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> göster<strong>ı</strong>T <strong>ı</strong>ektedir. Aral gölünden ltil<br />

nehrine, Kafkaslardan, Anadolu'nun doğ<strong>ı</strong><strong>ı</strong>suna yay<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş Siraklar; lskit<br />

egemenliği döneminden başlamak üzere tr4.S. 2. yüzy<strong>ı</strong>la kadar<br />

egemenliğini sürdürmüşlerdir, Tonyukuk abidesinde 'Türk - Sir'<br />

milletinden söz edilir, Bu da Sirlerin yani Siraklar<strong>ı</strong>n bir Türk topluluğu<br />

olduğunu ortaya koyuyor.<br />

Türk kültür dairesi içinde yer aian kavimler yaln<strong>ı</strong>z yukar<strong>ı</strong>da<br />

bahsettiğimiz kavirnlerdeç<strong>ı</strong> ibaret değildir. Başka Türk kökenli<br />

kavimler de Anadol<strong>ı</strong><strong>ı</strong> <strong>ve</strong> Vak<strong>ı</strong>n çevresinde varl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> sürdürmüşlerdir.<br />

10<br />

ffiffiE53{§jtr-<br />

Bu bozk<strong>ı</strong>r köl«enli kavimler aras<strong>ı</strong>nda Etrüskler, kimmerler <strong>ve</strong><br />

<strong>ı</strong>skitlerden de bahsedebiliriz.<br />

ETRÜKSLER: İtalya'ya göçmeden önce Bat<strong>ı</strong> Anadolu'da<br />

bu|unuyorlard<strong>ı</strong>. Firiglerin bask<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> ile denizyoluyla lta|ya'ya M.O. 10- 8<br />

yüzy<strong>ı</strong>llarda göç etmiş, bozk<strong>ı</strong>r kökenli bir Türk kavmidir. Bir k<strong>ı</strong>sm<strong>ı</strong> da<br />

Anadolu'da kalm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. M.Ö. 2. biny<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>n başlar<strong>ı</strong>nda Anadolu'nun<br />

kuzeydoğu bö|gesinde varl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>na işaret edilmekte; M.Ö. 1400'lerde<br />

Karadeniz sahillerini geçerek Anadolu'nun bat<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>na gelmişlerdir.<br />

Subarlar<strong>ı</strong>n komşular<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>rlar. lkisinin de dil bağlar<strong>ı</strong>na bakarak Asya<br />

kökenli kavim olduklar<strong>ı</strong> söylenebilir.<br />

KiMMERLER: Milli tarihimizin ilk temsilcilerinden biri, yani ilk<br />

Türklerdendir. Kafkas geçitlerini aşan Kimmer göç dalgalar<strong>ı</strong>, Daryal<br />

<strong>ve</strong> Osset geçitlerini aşarak (Doğu Göy Yolu) Doğu Anadolu'daki<br />

U rartu devletinin kuzey s<strong>ı</strong>n <strong>ı</strong> rlar<strong>ı</strong> ndan başlayarakAnadolu topraklar<strong>ı</strong> na<br />

ğrerler. Bu hareket Orta Asya'dan başlayan göç hareketinin yan<br />

/olunu teşkil eder. Ard<strong>ı</strong>ndan İskitler Kafkaslar<strong>ı</strong> doğudan dolanarak;<br />

Derbent - Demirkap<strong>ı</strong> geçidi üzerinden Urartu topraklar<strong>ı</strong>na<br />

yay<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>şlard <strong>ı</strong>r (M.Ö. 785 - 760). Kimmer göç <strong>ve</strong> istila|ar<strong>ı</strong>ndan takriben<br />

50 y<strong>ı</strong>l kadar önceye rast|ar. Anadolu'da Urartu, Frig <strong>ve</strong> Lidya<br />

devIetleriy|e İyonya şehirlerini dehşet içinde b<strong>ı</strong>rakan Kimmer ak<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>,<br />

özellikle Anadolu'nun siyasi yap<strong>ı</strong>lanmas<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>da büyük değişikliklere<br />

sebep olmuştur. Kimmerler Karadeniz bölgesinde; doğuda<br />

Trapezus'a (Trabzon), bat<strong>ı</strong>da ise Karadeniz Ereğlisi'ne kadar<br />

yay<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>rlar. Trabzon yak<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>ndaki Ağ<strong>ı</strong>rm<strong>ı</strong>ş Dağ<strong>ı</strong>'n<strong>ı</strong>n antik çağlarda:<br />

'Kimmerius Dağ<strong>ı</strong>' ad<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> taş<strong>ı</strong>mas<strong>ı</strong> da ilginç bir kan<strong>ı</strong>tt<strong>ı</strong>r. Pontuslu<br />

Rumiar<strong>ı</strong>n M.Ö. 700 - 800 y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>nda Trabzon'a yer|eştikleri bilini.r.<br />

Onlardan 1300 y<strong>ı</strong>l önce Karadeniz'de Türk|er vard<strong>ı</strong>. Türklerin M.O.<br />

3000 - 2000'lerde Anadolu'da olduğu da bilinme|idir. Asur Kral<strong>ı</strong><br />

Asarhadon bu Aenga<strong>ve</strong>r bozk<strong>ı</strong>r ak<strong>ı</strong>nc<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>ndan,'cehennemin<br />

doğurduğu' diye söz eder. Kimmer lideri Teuşpa'y<strong>ı</strong> da, 'Umman<br />

manda' (kuzeyli düşman) ad<strong>ı</strong>yla tan<strong>ı</strong>mlar. Kimmerler Firig başkenti<br />

ünlü Gordion'u ele geçirip yağmalam<strong>ı</strong>ş <strong>ve</strong> efsanevi kral Midas (Mita)<br />

boğa kan<strong>ı</strong> içerek intihar etmiştir. Daha sonralar<strong>ı</strong> baz<strong>ı</strong> boylarAmasya<br />

bölgesine yöneIirIer. Gümüşhac<strong>ı</strong> Köyünde yap<strong>ı</strong>lan kaz<strong>ı</strong>larda<br />

Kimmerlerin izlerine rastlanm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Köyün diğer ad<strong>ı</strong> da'Kimmeri' o|uşu<br />

dikkat çekicidir. Kimmerler daha sonra bat<strong>ı</strong> komşusu Lidya'ya sald<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>r.<br />

Lidya kral<strong>ı</strong> Gyges M.Ö.652 de başkent Sardes düşürülerek öldürülür.<br />

Kimmerler İskit s<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>rmas<strong>ı</strong> sonucu bat<strong>ı</strong>ya ilerleyerek<br />

Romanya, Bulgaristan ovalar<strong>ı</strong>na kadar ilerlerler. İskit takibi sonucu<br />

tekrarAnadlu'ya yönelerek Edremit körfezinde bir müddet kal<strong>ı</strong>rlar. Bu<br />

yüzden şehir-'Kİmmeris' ad<strong>ı</strong>yla an<strong>ı</strong>|<strong>ı</strong>r. Kimmerler M.Ö. 630'larda<br />

Çukurova'ya inerler. Baş<strong>ı</strong>nda lideri Dugdamme vard<strong>ı</strong>r. Burada<br />

yenilerek dönen kimmerler; güçlü Lidya kral<strong>ı</strong> Alyattes taraf<strong>ı</strong>ndan<br />

K<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>rmak'<strong>ı</strong>n ötesine sürülür. Sonun başlang<strong>ı</strong>c<strong>ı</strong> başlam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r...<br />

iSKiTLER<br />

lsxİr<strong>ı</strong>-eR: iskitler de Kimmerler gibi Eski Çağda Milli<br />

Tarihimizin ilk temsilci|erindendir- (Denizin ötesindeki Sakalar, yani<br />

Avrupa İskitleri) Heredot'a göre M.Ö. 7. yüzy<strong>ı</strong>lda İskitlerAnadolu'yu<br />

fethetmiş <strong>ve</strong> 28 y<strong>ı</strong>l boyunca yönetmiştir. F<strong>ı</strong>rat <strong>ve</strong> Dicle dolaylar<strong>ı</strong>na<br />

kadar hüküm sürmüşler <strong>ve</strong> M<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>r kap<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>na kadar dayanm<strong>ı</strong>şlard<strong>ı</strong>r.<br />

Anadolu merkezli düşünüldüğünde; İskitler ilk önce Urartularla daha<br />

sonralar<strong>ı</strong> Asurlularla mücadele etmişlerdir. Kimmerleri de Anadolu'da

tarih sahnesinden silen lskitler olmuştur. Anadolu'daki kardeş<br />

kavgalar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n en eski örneklerinden biri say<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>r.<br />

Dilleri ise, Türkçeye çok benzer. Çanakkale taraflar<strong>ı</strong>nda<br />

Türk kavmi olan <strong>ve</strong> ayn<strong>ı</strong> zamanda Peleagslar'<strong>ı</strong>n bir kolu olarak<br />

Turiya'y<strong>ı</strong> kuranlard<strong>ı</strong>r.<br />

Şimdi Kimmerler <strong>ve</strong> İskit|er döneminde yaşam<strong>ı</strong>ş, efsane gibi<br />

kabul gören bir başka kavimden bahsedelim. Karadeniz bölgesi konu<br />

olunca bu kaç<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>lmaz olur.<br />

AMAZONLAR: Yunan mitolojisinde Kimmer <strong>ve</strong> İskitlerin<br />

bahsi geçtiği hemen her yerde Amazon efsanesi .vard<strong>ı</strong>r <strong>ve</strong> daha<br />

sonralar<strong>ı</strong> efsane olmaktan ç<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>p tarihleşmiş bir kavimdir, M.Ö. 5 -6<br />

biny<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>nda Ön-Türkler sosyal bak<strong>ı</strong>mdan ana egemenliği<br />

(matriyarkat) rejimi alt<strong>ı</strong>ndayd <strong>ı</strong>. İşte Amazonlar Ön-Tü rl

Tacikistan,da, iran,da, Afganistan,da kalm<strong>ı</strong>ş parçalar ile Çin,de kalan<br />

Doğu Türkistan (Sinkiang bölgesi). 2) IdilüL];<br />

xii,r",oan Ural ojg<strong>ı</strong>arina iKazan,a) kadar <strong>ve</strong> hatta yakuteIi<br />

ğİbiry". 3) Bat<strong>ı</strong> Oğuzeli;hzerbaycan (kuzey <strong>ve</strong> güney), Kuzey Irak<br />

[Ğr(ti<strong>ı</strong>.l, turkiye ğnadolu <strong>ve</strong> palaeli), K<strong>ı</strong>br<strong>ı</strong>s <strong>ve</strong> baz<strong>ı</strong> Ba|kan ülkeleri.<br />

ğun<strong>ı</strong>a.n'<strong>ı</strong>.,aricinoe oi5er yaşad<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> bölgeleri de beiirtecek olursak;<br />

ürx"oony" <strong>ve</strong> özeliik]e Üsküp bölgeterind_e, priştine,de, polonya,da,<br />

Ro*rny"1O" (Dobruca <strong>ve</strong> Basarabya'da), Buigaristan'da (Deliorman,<br />

<strong>ı</strong><strong>ı</strong>"it""i, _ K<strong>ı</strong>zanl<strong>ı</strong>k, Filibe, plevne <strong>ve</strong> Varna,da), yunanistanda<br />

ivrğr"<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>, Bat<strong>ı</strong> Trakya olmak üzere), K<strong>ı</strong>br<strong>ı</strong>s,ta <strong>ve</strong> bazl Ege adlar<strong>ı</strong>nda,<br />

Suriye'de (Azez,<br />

*ti.İuiç vö <strong>ı</strong>asH<strong>ı</strong>ye,oe), Afganistan,<strong>ı</strong>n kuzeyinde <strong>ve</strong> iran<strong>ı</strong>n k<strong>ı</strong>.<strong>ı</strong>zeyinde<br />

<strong>ve</strong> güneyinde...<br />

Kazan<strong>ı</strong>şlar <strong>ve</strong> kaybedişler sonucunda Türklerin elinde kalan<br />

bu yerlerde, tarihte var olduxljln,n kan<strong>ı</strong>tlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> taş<strong>ı</strong>rlar. Öt Ko_mitti<br />

Bİyat Türl« eudunu Mengü çav!and<strong>ı</strong>. (zaman coşiu kadim Türkler<br />

sonsuz, ebedi ünlü oidu)<br />

Yaz<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong> bitirirken; böyie muhieşem bir konuyu, k<strong>ı</strong>rlang<strong>ı</strong>c<strong>ı</strong>n<br />

kanat ç<strong>ı</strong>rp<strong>ı</strong>ş<strong>ı</strong> hafifliğinde <strong>ve</strong> ancak kuş uçuşu h<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>yla atalar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z<strong>ı</strong>n<br />

iz<strong>ı</strong>er<strong>ı</strong>ni s"i<strong>ı</strong>,. oaşlar<strong>ı</strong>yTa dokunabildiğimce aktarmaya çal<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>m. Türköne<br />

duygular<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>zla yaşat<strong>ı</strong>n dileğimle..<br />

KAYNAKÇA:<br />

1) Adile AYDA (emekli elçi, merhum): Türklerin ilk Ata<strong>ı</strong>ar<strong>ı</strong> _ ANKARA 1 987<br />

zi prof. Dr. EkÖm MEM!Ş: Eski Çağda Türkler - Çizgi Kitapevi<br />

ai p;;i. or. i<strong>ı</strong>na.i DURMi",ş: <strong>ı</strong>,<strong>ı</strong>i<strong>ı</strong>jttJn Önceki DönemlerdeAnadolu,da Türk<br />

varl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong><br />

+j .lJan - Poul ROUX: Türklerin Tarihi, Pasifikten Akdeniz'e 2000 y<strong>ı</strong>l<br />

5i Prof. Dr K6z<strong>ı</strong>m MiRŞAN: Likya Türk'tür,<br />

oi <strong>ı</strong>-.r<strong>ı</strong>.cuH,li<strong>ı</strong>-eV: Hunlar. Seienga yayrnlan 2003 lstanbul<br />

zi prof. Dr. Ramazan Ö<strong>ı</strong><strong>ı</strong>Ey: Taiihte Türk Devletleri <strong>ve</strong> hikimiye1 alanIar<strong>ı</strong><br />

ai o,d Pi"t Dr. ceha oğuz TÜRKKAN: Türk Tarih Tezleri, Türk 2000 Vakf<strong>ı</strong><br />

Başkan<strong>ı</strong><br />

9) Türkler Ansiklopedisi<br />

<strong>ı</strong>oli^ii HASANoV: çar iskitler. Türk Dünyas<strong>ı</strong> Araşt<strong>ı</strong>rmalar<strong>ı</strong> Vakf<strong>ı</strong> |stanbul<br />

2009<br />

SENiN YÜZÜNDEN<br />

AŞİK KAZANOĞİU<br />

gözün ayd<strong>ı</strong>n olsun, ey! hil6l kaşl<strong>ı</strong><br />

ğülmeyl unuttum, senin yüzünden!<br />

baş<strong>ı</strong><strong>ı</strong>n duman kald<strong>ı</strong>, gözlerim yaşl<strong>ı</strong><br />

silmeyi unuttum, senin yüzünden!<br />

bundan sonra daha akamam durgun<br />

gönlüm haüta düştü, bedenim yorgun<br />

<strong>ı</strong>st<strong>ı</strong>rap yurduna eyledin sürgün<br />

gelmeyi unuttum, senin yüzünden!<br />

açt<strong>ı</strong>rma dertlerim üstüste katl<strong>ı</strong><br />

garip k<strong>ı</strong><strong>ı</strong>şum, iki k<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>k kanatl<strong>ı</strong><br />

kalan günlerimde birazc<strong>ı</strong>k mutlu<br />

olmay<strong>ı</strong> unuttum, senin yüzünden!<br />

bilmem, haks<strong>ı</strong>z m<strong>ı</strong>y<strong>ı</strong>m yoksa hakl<strong>ı</strong> m<strong>ı</strong>?<br />

dediklerim içerinde sakl<strong>ı</strong> m<strong>ı</strong>?<br />

aşka düştüm, kay<strong>ı</strong>p ettim akl<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>,<br />

bulmay<strong>ı</strong> unuttum, senin yüzünden!<br />

bağr<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> delmişim vurdukça tele<br />

bülbüIün feryid<strong>ı</strong> yetmedi güle<br />

kazanoğlu imiş, ad<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> bile<br />

bilrneyi unuttum, senin yüzünden!<br />

12<br />

MuSTAFA §VALI : :<br />

Nerden başlasam biimem; biİ baş<strong>ı</strong>na koyup da<br />

Güz vurgünu gülleri k<strong>ı</strong>f<strong>ı</strong>p'gitmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

Ş<strong>ı</strong>vg<strong>ı</strong>n <strong>ve</strong>rmi§ gönlüme lanetler okuyup da_<br />

İemr<strong>ı</strong>erl kundağ<strong>ı</strong>na sar<strong>ı</strong>p gitmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

Günüm dağlara <strong>ve</strong>da 6dip §<strong>ı</strong>rra ağarkeni ,,<br />

Alemler suskun, tende efkör<strong>ı</strong>m ah<strong>ı</strong> zirken,<br />

Şu sahilde <strong>ve</strong>rdiğin söiünde durmak vark€n,<br />

Ölzglnsiz dalga ğbi vurup gltmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

Tedirgin umudumun dal<strong>ı</strong>na<br />

çentik at<strong>ı</strong>p,<br />

Al dudağ<strong>ı</strong>n meyinde serab<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> dam<strong>ı</strong>t<strong>ı</strong>p-<br />

Ömrün son çeyreğinde tozu dumana kat<strong>ı</strong>p,<br />

Saati bir netlse kurup gitmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

Bu kadar kolay m<strong>ı</strong> ki; yeminIeri yakarak,<br />

Dağ misali sevday<strong>ı</strong> bir ç<strong>ı</strong>rp<strong>ı</strong>da y<strong>ı</strong>karak,<br />

Tuİ buz olmuş bedene kordan m<strong>ı</strong>hlar çakarak,<br />

Subaş<strong>ı</strong>nda çarm<strong>ı</strong>ha gerip gitmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

Yurtsuz gezen düşlerim yaln<strong>ı</strong>z seni anmakta<br />

Hatta sükutuma eş gök|er yank<strong>ı</strong>lanmakta,<br />

Şu <strong>ve</strong>rdiğin mendili gömdüğün s<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>nakta, ^<br />

Kefenin olsun diye serip gitmek var m<strong>ı</strong>yd<strong>ı</strong>?<br />

gi<strong>ı</strong>tt<strong>ı</strong><strong>ı</strong>iyoRuM<br />

FATİH UNVER<br />

Masum bak<strong>ı</strong>şl<strong>ı</strong>m;<br />

Çetin yüreklim;<br />

Bir şeyler oluyor cebren!<br />

iki m<strong>ı</strong>sra dökülüyor sana doğru<br />

Meylimi bilmiyorum...<br />

Etmek <strong>ve</strong> olmak aras<strong>ı</strong>ndaki fark<strong>ı</strong>n;<br />

Mutlulukta mesela<br />

Bencil bir yönü vard<strong>ı</strong>r,<br />

Kalbe yak<strong>ı</strong>n.<br />

Nas<strong>ı</strong>l desem<br />

Bu s<strong>ı</strong>ralar hazz<strong>ı</strong>nday<strong>ı</strong>m aşk<strong>ı</strong>n<br />

Tav<strong>ı</strong>nda dövüyorum sat<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong><br />

Yorgun düşlüm, inatç<strong>ı</strong> ruhum;<br />

İçimden bir ses gelir benim<br />

Şahit olurum ilkin,<br />

sonra tutuklu<br />

ğİleXlerlmOe gümüşten bir şiir.<br />

Bilirsinçehrem,' , :<br />

Siluetim, pastel suretim; ' ,l<br />

Görmek <strong>ve</strong> bilmek aras<strong>ı</strong>ndaki fark<strong>ı</strong>h;<br />

Mutlu eden bir y,an<strong>ı</strong> vard<strong>ı</strong>r <strong>ı</strong> '<br />

Bilirsin.,.<br />

<strong>ve</strong> bilirsin<br />

Çiğdem sökmek gibidir aşk;<br />

Bir heyecanla koşarken<br />

Dağlar<strong>ı</strong>n eteklerinde,<br />

Unuttuğün bir tada doymak,: <strong>ı</strong> '"<br />

Ama inan bir çiğdem<br />

yerinde daha güzel tad<strong>ı</strong>ndan!<br />

Ve inan meylimi bilmiyorum.<br />

Biraz susad<strong>ı</strong>m,<br />

Yaln<strong>ı</strong>zl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>mdaniçiyorum... :.

DALLAR DA GÖVDENİN HAYAT YOLLARİDİR<br />

SERİK:Antalya ovas<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n doğuya doğru uzanan bir parças<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> teşkil eder. Dağl<strong>ı</strong>k<br />

kesimlerinde hayvanc<strong>ı</strong>i<strong>ı</strong>k, ormanc<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>k, ova kesiminde de ziraatç<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>k özellikle turfanda<br />

sebzecilik yap<strong>ı</strong>lmaktad<strong>ı</strong>r. Bat<strong>ı</strong>da: Antalya Merkez i|çe, Doğuda: Manavgat ilçesi,<br />

kuzeyde: Burdur iline bağl<strong>ı</strong> Bucak <strong>ve</strong> lsparta iline bağl<strong>ı</strong> SütçüIer ilçesi, güneyinde:<br />

Akdeniz ile çevrilidir. Bölgenin en önemliakarsular<strong>ı</strong> Köprü Çay<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>Aksu Çay<strong>ı</strong>'d<strong>ı</strong>r.<br />

Serik ilçesinde ilk yerleşim yeri M.S. 2,yüzy<strong>ı</strong>lda Bergama Krall<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>na bağl<strong>ı</strong> olarak<br />

bu günkü Yanköy köyü yak<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>nda bulunan 'Si|yon' (Koçhisar tepesinde) <strong>ve</strong> Belk<strong>ı</strong>s<br />

köyünde'Aspendos'olarak iki yerde kurulmuştur. 1817 de yerleşim bölgelerinin çok<br />

aral<strong>ı</strong>kl<strong>ı</strong> olmas<strong>ı</strong> nedeni ile ilçe, önceleri 'Seyrek'diye an<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş, 'l890 y<strong>ı</strong>llar<strong>ı</strong>na doğru'Serik'<br />

olarak adland<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. İlk ismi, bast<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> sikkeler üzerinde de görüleceği gibi Estvadiiys'tir.<br />

Antik dünyada en güçlü para Aspendos Sikkesidir. Köpez ad<strong>ı</strong> alt<strong>ı</strong>nda bucak merkezi<br />

olmuştur. Serik yöresi 19.yüzy<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>n sonlar<strong>ı</strong>nda Konya Vilayeti Teke (Antalya) sancağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />

merkez kazas<strong>ı</strong>na bağl<strong>ı</strong> bir nahiye iken, 1926 y<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>nda Serik ilçe oimuştur.<br />

Bat<strong>ı</strong> Trakya Türk|eri Balkan Savaş<strong>ı</strong> s<strong>ı</strong>ras<strong>ı</strong>nda muhacir olarak; Girit Savaş<strong>ı</strong><br />

s<strong>ı</strong>ras<strong>ı</strong>ndada GiritTürkleri Serik'e gelip yerleşmişlerdir. İlçe merkez belediyesiyle birlikte<br />

B belediyesi, 50 köyü bulunmaktad<strong>ı</strong>r. Ekonomisinin büyük bir bölümü turizme dayal<strong>ı</strong><br />

olup, halk<strong>ı</strong>n yüzde doksan<strong>ı</strong> turizmle uğraşmaktad<strong>ı</strong>r. Serik yaylalar<strong>ı</strong>ndan bahsetmek<br />

gerekirse: Serik - Beşkonak, Alt<strong>ı</strong>nyaka (Zerk- Selge), BaIl<strong>ı</strong>b<strong>ı</strong>çak köyleri, gödre <strong>ve</strong> İkiz<br />

yaylalar<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. Tabii güzelliklerine ila<strong>ve</strong> olarak; Zeytintaş<strong>ı</strong> Mağaras<strong>ı</strong>, A>kbaş köyünün<br />

Gökçeler mahallesinde Zeytinlitaş Tepesinin güney yamac<strong>ı</strong>nda yer al<strong>ı</strong>r. Uçan Su<br />

Şelalesi, Antalya'ya 70 Km. uzakl<strong>ı</strong>kta Kayabükü köyü ile Eskibağ köyünü ay<strong>ı</strong>ran<br />

çizgidedir. Toroslar'dan geien su iki kez, her biri 25 - 30 metre yükseklikten dökülür, daha<br />

doğrusu uçar gibi süzülür. Bu yüzden şelaleye Uçan Su ad<strong>ı</strong> <strong>ve</strong>rilmiştir. TarihiAspendos<br />

(Belk<strong>ı</strong>s) Köprüsü: Toros Dağlar<strong>ı</strong>'ndan doğarak doğa harikas<strong>ı</strong> kanyonlardan geçen<br />

Köprüçay, Serik'in güneyinden Akdeniz'e dökülür. Bu <strong>ı</strong>rmak üzerinde bulunan <strong>ve</strong><br />

Selçuklu dönemindeAlaaddin Keykubattaraf<strong>ı</strong>ndan 1219-1236yülar<strong>ı</strong> aras<strong>ı</strong>nda yap<strong>ı</strong>lan<br />

bir köprüdür.<br />

Serik'in geçmişi M.Ö. 5. yüzy<strong>ı</strong>la kadar uzan<strong>ı</strong>r. Bölgede bulunan Aspendos<br />

tiyatrosu M.O. 2. yüzy<strong>ı</strong>lda yap<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş, Selçuklular döneminde kervansaray olarak<br />

kullan<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş. Biraz daha gerilere gidip, sat<strong>ı</strong>r başl<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>yla da olsa Aspendos Antik<br />

Kentinden bahsedelim. Halk aras<strong>ı</strong>nda Belk<strong>ı</strong>s harabeleri olarak adland<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lan Aspendos<br />

antik kenti; Antalya Manavgat kara yolunun 48, Km.de <strong>ve</strong> yo|un 4 Km kadar<br />

kuzeyindedir. BirAnadolu kentidir.Kentte günümüze ulaşabi|en diğer kal<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>larşunlard<strong>ı</strong>r:<br />

Su yollar<strong>ı</strong>, Bazilika, Nymphaeum (çeşme binas<strong>ı</strong>), Stadium, Agora, Exedra, Odeon,<br />

Gymnasion, Hamam, Neropol <strong>ve</strong> şehirsurlar<strong>ı</strong> bulunur.<br />

M.Ö.4. yüzy<strong>ı</strong>lda kurulan <strong>ve</strong> Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Silyon<br />

Antik Kenti; (Asarköy, Yanköys<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong> içindedir)Antalya'ya yaklaş<strong>ı</strong>k40 Km. uzakl<strong>ı</strong>kta yer<br />

al<strong>ı</strong>r. Aspendos <strong>ve</strong> Perge aras<strong>ı</strong>nda yüksekçe bir tepede kurulmuştur, Selçuk|u çağlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />

yaşam<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Antik devrin en zengin şehirlerinden biridir. Surlarla çevrilidir. Bu surlar<strong>ı</strong><br />

kuleler, kap<strong>ı</strong>lar <strong>ve</strong> kente ç<strong>ı</strong>k<strong>ı</strong>lan yollar tamamlamaktad<strong>ı</strong>r. Silyon Antik Kentin diğer<br />

kal<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong> da şunlard<strong>ı</strong>r: Palestra, Hellenistik yap<strong>ı</strong>, Roma hamam<strong>ı</strong>, evler, kuleli şehir<br />

kap<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>, Tap<strong>ı</strong>nak stadium <strong>ve</strong> tiyatrodur. Pednelissos antik kentine gelince; Kazan<br />

köyünün doğusundaki Bodrumkaya tepesinin güney <strong>ve</strong> güneybat<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>nda bulunmaktad<strong>ı</strong>r.<br />

Burada ayr<strong>ı</strong>ca; bazi|ikalar, agora, kuleler, şehir surlar<strong>ı</strong>, nekropol, tap<strong>ı</strong>naklar, hamam,<br />

Apollon ' kutsal alan<strong>ı</strong> bulunur.<br />

Diğer arkeolojik sit alanlar<strong>ı</strong> ise: Eminceler köyü - Höyük, Etler köyünde K<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>k<br />

harabeleçi, Yumaklar köyünde Harius antik kenti harabeleri de bulunur. Bunlara ila<strong>ve</strong><br />

olarak; Kaletepe kal<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>lar<strong>ı</strong>, Karap<strong>ı</strong>nar antik yerleşimi, Gökçep<strong>ı</strong>nar antik yerleşimi,<br />

Kuzasar antik yerleşimi, Arpal<strong>ı</strong>k Tepe antik yerleşimi, Asar Tepe yerleşim alanlar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong><br />

Töngüçlü köyü - Kule Çiflik kal<strong>ı</strong>nt<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r.

§<br />

tr<br />

E F<strong>ı</strong>\<br />

F*,<br />

,*<br />

lJ 7

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!