fiEVÂH‹D-ÜN NÜBÜVVE

Enbiyâ “aleyhimüsselâm” bütün insanlardan efdaldir.
Evliyâdan ve s›ddîklardan hiçbir kimse, ne kadar yüksek
olursa olsun, Enbiyâ derecesine eriflemez. Sultân-ül ârifîn
hazret-i Ebû Yezîd Bistâmî “kaddesallahü sirrehül’azîz” buyurmufldur
ki: “S›ddîklar›n yükseldi¤i en son makâm, Enbiyân›n
hâllerinin bafllad›¤› ilk makâmd›r.” ‹bni Attâr “rahimehullah”
buyurmufldur ki: (Resûllerin en afla¤› derecesi
Nebîlerin en yüksek mertebesidir. Nebîlerin en afla¤› mertebesi,
s›ddîklar›n en yüksek mertebesidir. S›ddîklar›n en afla-
¤› mertebesi, flehîdlerin en yüksek mertebesidir. fiehîdlerin
en afla¤› mertebesi, sâlihlerin en yüksek mertebesidir. Sâlihlerin
en afla¤› mertebesi, mü’minlerin en yüksek mertebesidir.)
Geçmifl evliyân›n ba’z›lar›ndan flöyle nakl edilmifldir:
Vilâyet nübüvvetden efdaldir. fiuna mebnîdir ki, Nebînin iki
yönü vard›r. Birisi vilâyet yönüdür ki, bât›n› nübüvvetdir.
Di¤eri, nübüvvet yönüdür ki, zâhiri vilâyetdir. Her Nebî vilâyet
cihetiyle Hak Sübhânehü ve teâlâ hazretlerinden ihsân
ve feyz al›p, nübüvveti cihetiyle mahlûkâta verir. fiübhesiz ki
o yönüyle onunla mu’âmele-i hak edib cem’iyyet huzûru hâs›l
olur. fiu cihetden efdal ve flereflidir ki, onunla mahlûkâta
iltifât olunup, mihnet ve zahmet yükü çekilir. Gerçi Enbiyâya
“aleyhimüsselâm” her çeflid belâ ve mihnet, safâ ve râhat
cem’iyyetin artmas›, kurbetin ziyâdeleflmesi içindir.
Fârisî beyt tercemesi:
Dost alt›n gibi, belâ da atefl gibidir,
Hâlis alt›n gönülde hofl bir atefl gibidir.
Vilâyet nübüvvetden efdaldir demeleri Nebînin vilâyet
yönü nübüvvet yönünden efdaldir demekdir. Yoksa Velînin
vilâyeti, tâbi’ oldu¤u Nebînin nübüvvetinden efdaldir demek
de¤ildir. Zîrâ Nebînin vilâyet ciheti evliyâullah›n vilâyet cihetinden
ekmel ve etemm oldukdan sonra nübüvvet ciheti
fazlad›r. Âriflerin büyüklerinden ba’z›lar› flöyle buyurmufldur:
Ehlullahdan birinin, (Vilâyet nübüvvetden dahâ yüksekdir),
dedi¤ini iflitirsen veyâ ondan sana böyle bir söz nakl
edilirse, o bununla Nebînin vilâyetinin nübüvvetinden dahâ
yüksek oldu¤unu kast etmekdedir. Veyâ böyle bir zât, velî,
– 35 –