Tam Metin

1.1.3 Kısa Ünlüler
Boğumlanma süreleri normal uzunluktaki ünlülerin boğumlanma sürelerinden kısa
olan ünlülerdir. dar ünlüler olan “ı, i, u, ü”nün bölgemizde kısalarak telaffuz edildiği
örnekler görülmüştür. Bu kısa ünlüler “ĭ, į, ù, ű” dür:
yanĭna (14-143), økarĭştıra (9-37), yenįden (6-212), nasibįn (32-14), oøkùlun (22-14),
ġuyùbilezînin (23-4), kövűmüz (39-1).
1.1.4 İkiz Ünlüler
Yanyana bulunan iki ünlünün ayrı heceler meydana getirmeden, bir nefes baskısı ile
çıkarılmasına ikiz ünlüdiyoruz. 57 İkiz ünlüler çeşitli ses düşmeleri ile iki ünlünün yan yana
gelerek birrlikte telaffuz edilmesiyle oluşmaktadır.
1.1.4.1 Yükselen ikiz ünlüler
İkinci unsuru birinciye göre daha geniş olan ikiz ünlülerdir. “ğ, y, h, v, k, øk”
ünsüzlerinin erimesi sonucu ortaya çıkmaktadırlar. Kimi örneklerde şimdiki zaman eki olan
“-yor” un başındaki y ünsüzü düşmekte ve fiilin ünlüsüyle ek kaynaşmaktadır. Bunlar “ıa,
ie, ua, ue, ea, ıo, io”dur:
ġızılcıa (5-261), anacıa (14-9), evlatlıa (61-2), mezarlıa (26-102), osmancıa (35-52);
tetie (5-20), yövmie (7-44), mezerlie (12-1), çekirdeklie (12-104), misafirlie (14-54),
piknie (26-122), cier (48-13), ireşberlie (54-1), cierleri (61-63); muaremnen (8-67), çocua
(8-91), muayene (46-37), muabbet (43-6), duaınna (3-49); økulvuelhad (37-60); ôlea (19-
71), aşeaba (28-62); yapdırıo (12-57), ġoyuvarıo (12-58), bağırıomuş (13-29), baøkıo (13-
61), sarıolā (13-74), sarmalıolāmış (13-74); geliolā (13-11), göstermiomuş (13-38), gidioz
(13-63), kesio (13-66), içiliolā (13-81).
1.1.4.2 Eşit İkiz Ünlüler
Bünyesinde aynı türden iki ünlü barındıran ikiz ünlülerdir. “ğ, h, n, y” ünsüzlerinin
düşmesi sonucu oluşmaktadırlar. Bunlar “aa, ee, ıı, ii, uu, üü”dür:
57 Ahmet Buran, Keban, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları, Ankara 1997, s. 29.
15