Tam Metin

hemen hemen her yerinde bulunan türbelerden anlayabiliriz. Zira bunların çoğunluğunda
abdal, baba veya dede unvanını taşıyan kişiler yatmaktadır. İşte bunlardan birine Topalak
ve İğciler köyleri arasında rastlıyoruz. Barak Baba olarak bilinen bu zat rivayetlere göre
Orhan Gazi döneminde buraya yerleşmiş, keramet sahibi bir kişidir. 41 Orhan Gazi Barak
Baba’ya bir temlikname vermiş, o da bunu oğlunu mütevelli tayin ederek vakfetmiştir.
Vakfettiği köyler, Barak Dede, Saru Musalar, Eyüceler ve Toyluk’dur. 42
Karesi ilinin Osmanlı hâkimiyetine girmesinden sonra bölgedeki iskân faaliyetleri
devletin takip ettiği politikalar çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Burada genel siyaset
yerine bu siyaset içerisinde Bigadiç'te uygulanan yöntemlere değinilecektir. Osmanlı
Devleti topraksız köylüleri boş yerlere yerleştirmek suretiyle toprağı şenlendiriyordu. Vakıf
yolu ile bataklık ve ıssız yerler canlandırılmaya çalışılıyordu. 43 Bigadiç’te1573 yılında üç
tane vakıf köyü bulunmaktadır. 44 Bunlardan birisi İmir Bey’in Okuf köyündeki
vakfiyesidir. 45 Takip edilen bir diğer siyaset ise dervişler vasıtasıyla toprakların ekilip
dikilmesi, köylerin kurulmasıdır. 46 Buna verilecek en güzel örnek Barak Baba’dır.
Karesi Beyliği ile başlayıp Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde kurulan köyler bu
suretle tespit edilebiliyor. Öte yandan tımar kayıtları Osmanlı döneminin köyleri hakkında
da bilgi vermektedir. Mesela Çeribaşı, Çekirdekli, Balatlı, Kürsü, Osmanca, Yılvadiç,
Karacakaya ve İlyaslar birer tımar köyleri idi. 1615 yılı kayıtlarında tesadüf edilen bu
köylerin bazıları bugün hala mevcuttur. 47
Bigadiç’in günümüz etnik yapısını belirleyen son gelişmeler 19. yüzyılda
gerçekleşir. Osmanlı Devleti 19. yüzyılda Balkan yarımadasında ve Kafkasya’da toprak
kaybetmeye başladı. Müslüman ahali kendilerini bir anda Hıristiyan yönetiminin altında
41
Zekeriya Özdemir, Bigadiç Halk Bilimine Notlar, 1996, s. 9-11. Sezai Sevim “Nesl-i Barak Dede” adıyla
bir cemaatten bahsediyor. Bunlar muhtemelen Barak Baba etrafındaki Türkmenlerdir. (Sezai Sevim, a.g.t., s.
204.).
42
Sezai Sevim, a.g.t., s. 311.
43
Cengiz Orhonlu, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı, İstanbul 1987, s. 29.
44
Sezai Sevim, a.g.t., s. 63, 183.
45
Vakfedilenler iki değirmen, zaviyesi açık bir türbe, mera şeklinde kullanılan bir çiftlikten müteşekkildir.
[K. Kani, Akpınarlı, “Bigadiç Esenli (Okuf) Köyünde Bulunan Karasioğlu İmir Bey Vakfı Bigadiç”, Bigadiç,
Haziran 2001, S. 12 (http://www.bigadic.gov.tr/dergi/12/vakif.html) (15.08.2006)].
46
Orhonlu, a.g.e., s. 30.
47 Özdemir, a.g.e, s. 77, 78.
8