Tam Metin

İlerleyici ünsüz benzeşmeleri “nl~nn, ly~ll, ny~nn, ml~mn” sesleri arasında,
gerileyici ünsüz benzeşmeleri ise “rl~ll, ğn~nn, rs~ss, zs~ss” sesleri arasında olmaktadır.
Aykırılaşma sedalılık-sedasızlık yönündeki uyuşmazlık örneklerine bağlı olarak
fazlacadır. Boğumlanma noktası bakımından aykırılaşma görülen örnekler ise
benzeşmedeki kadar çok değildir. Aykırılaşma örneklerine “n~l, c~ç, ç~c, t~d, l~n”
seslerinde rastlanmıştır.
Bögemiz ağzında kelime başında “h,v”, kelime içinde “ğ, h, k, l, n, r, t, y” ve kelime
sonunda “ç, h, k, l, n, r, t, y, z” ünsüzleri düşmektedir. Kelime içindeki ünsüzler düştüğünde
çoğu kez ünsüzün yanındaki ünlülerden biri, özellikle de kendisinden sonra gelen ünlü
uzamaktadır. Ünsüz düşmesi bazen ikiz ünlülerin oluşumunu da sağlamıştır.
Kelime başında “h, y”, kelime içinde “l, n, r, y, t” ünsüzleri ve kelime sonunda “k,
n, y” ünsüzleri türemektedir.
İsimden isim yapan ekler yazı dilindeki kullanımlarının yanında bazı ses
değişiklikleri ile de karşımıza çıkmaktadır. “+lı, +li, +lu, +lü” ve “+lıøk, +lik, +luøk, +lük”
eklerinin genel olarak öteki ağızlarda da görülen “n”li şekilleri yaygın olarak kullanılır.
İsimden isim yapan, kelimeye küçültme, sevimlilik gibi anlamlar katan “–cıøk, -cik” eki
bölgemizde anne ve babaya getirilerek kaynana ve kaynata anlamlarında kullanılmalarını
sağlamıştır.
Yazı dilinde şu an kullanılmayan “–saøk, -sek” fiilden isim yapma eki bölge ağzında
eylemi çokça yapan ya da eylemden etkilenen manalarında kullanılmaktadır. Bu ek
“utansaøk, çekinsek”te tespit edilmiştir. Diğer ekler yazı diliyle şekil ve fonksiyon açısından
paralelik göstermektedir.
İlgi hali eki için “+(n)ın, +(n)in, +(n)un, +(n)ün” kullanılır. Ancak bölgemiz ağzında
ilgi hali sağlanırken, ekin geldiği kelimede hece düşmesi olduğu (ġuyun içine atıyolāmış),
“a” eki getirilerek kurulduğu (her tarafa fotōraf çekmişlē), ünlü ile biten kelimeye “nin”
yerine “yin” olarak getirildiği (dedeyin öldû gün) sınırlı sayıda da olsa tespit edilmiştir.
104