You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ANKARA U N i V E R S i T E S i<br />
ECZACILIK FAKULTESi YAYINLARI NO: 14<br />
FARM AKOLOJI<br />
Lokal Anestezikler, Antiseptikler ve Dezenfektanlar, Terletici ve Ter Kesen llaglar<br />
Do) Yatagl Uzerine Tesir Eden ila;!ar,<br />
Deri Hastaliklarinda Kullanilan Bazi jlaglar. Aromatik ilaflar<br />
FASiKOL : 3<br />
Y A Z A N !<br />
Prof. Dr. Hurettin MazHar 0 R T E L<br />
Ankara Universitesi Eczacilik Fakultesi<br />
Farmakoloji Kursusu Profesoru<br />
O N G U N Karde^ler Matbaasi<br />
ANKARA— 1 9 6 7
ANKARA U N i V E R S i T E S i<br />
y. f»6<br />
ECZACILIK FAKULTESi YAYINLARI NO: 14<br />
FARM AKOLOJi<br />
Lokal Anestezikler, Antiseptikler ve Dezenfektanlar, Terletici ve Ter Kesen llaglar,<br />
»<br />
Dol Yatagl Ozerine Tesir Eden llaglar,<br />
Deri Hastaliklarinda Kullanilan Bazi !tagiar. Aromatik llaglar<br />
FASiKUL : 3<br />
Y A Z A N ;<br />
Prof. Dr. Horeftin Mazhar 0 K T E L<br />
Ankara Universitesi Eczacilik Fakultesi<br />
Farmakoloji Kiirsusu Profesoru<br />
ONGU N Karde^ler Matbaasi<br />
ANKARA— 1 9 6 7
LOKAL ANESTEZtKLER, Anesthesiques locaux, Anesthetica localia<br />
Lokal anestezikler, lokal his - (duygu) - sinir uglarini uyusturmak<br />
ve fel
sirleri ba§lica ii
ZERK SURE TILE KULLANILANLAR<br />
1 — Reclus usulti : Kesilecek mahallin yalruz derisini uyu§turmak<br />
igin kullamhr. % 1 kokain eriyiginin 5 sm 3 ma bir damla adrenalin eriyigi<br />
konup derinin icine bir defada 5 sm 3 a kadar siringa edilir. Bazi kazalar<br />
oluyor. Sonralari tercihan % 2 prokain kullanildi. Buna da adrenalin<br />
ilave edilir. Stovain damarlari geni§lettiginden fazla kan akitir.<br />
2 — Infiltrasyon anestezisi: Sulu kokain eriyiginin yogunluguna<br />
nazaran daha az zehirli olmasi operatorlere ekseriya infiltrasyon usuliinii<br />
tercih ettirmektedir. Bu usulii ilk defa 1894 deSehleich tatbik<br />
etmi$tir. Bu sekilde anestezi kokainin % 0,1 -0,2 eriyigi ile yapilirdi.<br />
96 0,2 de sodyum kloriir konurdu. Bu eriyik hipotoniktir, dokular bundan<br />
da miiteessir olur ve duygusu azalir, lakin zarar da goriir. Simdi<br />
prokainin % 0,5 eriyigi tercih olunur, igine biraz da adrenalin konur<br />
(5 sm 3 a 1 damla). Dokularin korunmasi igin eriyigin isotonik olmasma<br />
dikkat edilir (% 0,8 sodyum kloriir). Bu eriyikten 100 sm 3 kadar sirmga<br />
edilir. Sulu eriyigin siringa edilmesi ilaglarm zararli tesirlerini azaltir.<br />
Yalmz operasyon yerinde odem yaptigindan miidahaleyi bazan giigle§tirebilir.<br />
3 — Rejional anestezi: Sinir yakmindan siringa suretile anestezi,<br />
baslangigta yalniz parmaklar gibi bazi kisimlarda kullanilirdi. Bugiin<br />
biiyiik operasyonlarda birgok bolgelerin anestezisi igin oraya giden sinirin<br />
giktigi ve pek kolaylikla bulundugu noktalara nisbeten az miktar<br />
ila? §inngasi en az zararli usul gibi telakki ediliyor. Boylece bir fizyolojik<br />
kesme elde edilir. Eger eriyik sinirin kendisine veya pek yakimna<br />
gidebilmi§ ise anestezi cabuk baslar. Biraz uzak diismiisse bir miiddet<br />
beklenir (5-20) dakika. Ekseriya prokainin % 0,5-3 eriyiginden 5-60<br />
sm 3 §innga edilir. Tutokain % 0,5-1, perkain 1000 de 0,5-1 eriyikleri<br />
de kullanilmaktadir.<br />
4 — Spinal anestezi : Medullamn nihayeti ikinci lumbal vertabraya<br />
kadar gelir (Sekil — 1). Ondan asagi at kuyrugu teskil eden sinirler<br />
bulunur. Bunlarin etrafina bir anestezik eriyik siringa edildigi zaman<br />
yine bir fizyolojik kesme yapihr. Bu suretle bacaklarm ve karnin a§agi<br />
kisminm duygusu kalmaz. Bu §iringalar cerebro-spinal sivnn bulundugu<br />
bo^luga, yani araknoidin altina yapilir.<br />
Spinal anestezi igin prokain tercih ediliyor. % 1 bazan % 4 - 5 eriyigi<br />
kullamlir. 0,1-0,18 g §iringa edilir.<br />
5 — Epidural anestezi: Anestezik eriyik duramater'in disina §irmga<br />
edilir. Bunu ilk defa C a t h e 1 i n kullanmi^tir. Burada sinirle-<br />
3
in iistiinde lifi bir kilif oldugundan ilacin tesiri daha yava§ ve daha hafif<br />
olur. Bu sebepten miihim ameliyatlarin yapilmasina miisaade etmez.<br />
Rektum'un etrafinda seksiiel organlarda ve civarlannda his kalkar. Bu<br />
usule iskiyas ve enuresis tedavisinde ba§ vurulur. Ekseriya % 1 prokain<br />
eriyiginden 12-20 sm 3 §irmga edilir.<br />
Dogum esnasmda agri duyulmamasi igin % 1 prokain eriyiginden<br />
10 sm 3 sakrum kanalina yava§ yava§ §iringa edilir. igneginin ucu ugiincii<br />
sakral foramen hizasmdan ileriye gitmemelidir. Liizumunda 10 sm 3<br />
daha gonderilir.<br />
Lokal anestezinin tarihi :<br />
Tabii kokainin - (yani sentetik<br />
olarak elde edilen kokain degil)<br />
- hazirlanmasi ile ba§lar.<br />
Kokain 1860 yilinda W 6 h 1 e r<br />
tarafmdan hazirlanmi§ ve goz<br />
tedavisinde 1884 yilinda Roller<br />
tarafmdan dii§unulmu§tiir.<br />
Insan Hekimliginde ilk defa<br />
cerrahide kullanilmasi Bier<br />
ve Schleich tarafmdan du-<br />
§unulmu§tiir.<br />
KOKAALKALOiDLERi<br />
Kokain bilhassa Kuzey<br />
Amerikada yetisen Erytoxylon<br />
coca'nm (Erytroxylaceae «koka<br />
agaglari» ) yapraklarinm terkibine<br />
giren bir alkaloittir.<br />
Ortalama olarak yapraklar<br />
da % 1-2 kadar bulunur.<br />
- (Merkezi sinir sistemi ile) - iizer'nfleki<br />
zarlari ve arasindaki mesafeyi gosteren<br />
§ema. 1 - Medulla spinalis 2 - Subarachnoidal<br />
mesafe, buraya sjinnga edilen iiae<br />
dordiincu ventrikule kadar gidebilir. 3 -<br />
Epidural mesafe, buraya gonderilen il&g<br />
yukari cikumaz. 4 - Periosot. asab kokleri<br />
epiduralden geserken lifi kilifla ortiilur.<br />
5 - Dura mater. (Ozden'den aLmmistir).<br />
KOKA YAPRA6I, Feuille de coca, Cocae folium<br />
Koka yapragi, ye^ilden esmer ye§ile kadar degi§en renkli, 10 sm ye<br />
kadar uzunlukta, 4 sm eninde, mizrak veya geni§ yumurta §eklinde, tiiysiiz,<br />
kenarlari tam, ucu hafif gentik veya sivri kisa saplidir. Ekseriya<br />
4
orta useybin iki tarafinda, yapragin kendisinden ba§layip ucunda niha-<br />
yet bulan miinhani - (egri) - birer kivrim vardir.<br />
Koka yapragmin koku ve lezzeti hafif olup gayinkini andinr. En az<br />
yiizde 1,7 alkaloidleri havidir.<br />
T e r k i b i Alkaloidler : Cocain, C17H21NO4 tahminen % 1 kadar,<br />
Cinnamylcocain, C19H23NO4 bilhassa Cava ve Dogu Hindistanda yetisenlerde,<br />
cocainin C19H23NO4 (Truxillin, Truxilcocain = Isatropylcocain),<br />
biitun tiirlerde bulunmasi muhtemeldir ve hususile Truxill yapraklarinda<br />
vardir, Tropacocain, CisHwNO-) ( = Benzoylpseudotropin) bilhassa<br />
Cava nevi yapraklarmda bulunur. Hygrin, C8Hi5NO (sivi), Cuskhygrin,<br />
C13H24N2O (sivi).<br />
K. De J o n g 'a gore yapraklardaki kokain tesekkiilii yapraklarm<br />
korpe oldugu zaman fazladir. Yapraklar biiyiidiikge ve ya§landikga ve<br />
dokiimleri sirasmda alkaloid miktari azalir, fakat dokiilmu§ - (sarararak)<br />
- yapraklarda dahi alkaloid miktari tamamile kaybolmaz. Yapraklar<br />
ya§landikga ayni zamanda cinnamylcocain kokain'e gevrilir. Bu da<br />
geng yapraklarm yash olanlara nazaran gift miktardan fazla (°/o 2 ve<br />
daha gok) alkaloid ihtiva ettigini (% 0,7-1) izah eder. Ticari §ekillerde<br />
ortalama olarak alkaloid muhtevisi a§agida gosterilmi§tir :<br />
Truxillo % 0,75, Cusco % 0,90, Huanta % 0,85, Seylan % 80, Cava<br />
% 0,8 -1,2 dir.<br />
Cava (java) yapraklarmda hemen kokain bulunmaz, bunlarda - (yani<br />
cava yapraklarmda) - tesekkiil eden - (daha dogrusu yapraklar tarafindan<br />
kazanilan) - alkaloidler (Ecgonin deriveleri) once kokaine gevrilmek<br />
zorundadirlar. Seylan yapraklan ise buna kar§ilik hemen yalniz<br />
kokaini havidirler.<br />
KOKA SEYYAL HULASASI, Extrait fluide de coca, Extractum<br />
fluidum cocae<br />
Fizik ozelikler : Koka seyyal hulasasi, koyu esmer renkli, aci ve baharh<br />
lezzetli bir sividir.<br />
KOKA TENTURU, Teinture de coca, Tinctura cocae<br />
Fizik ozelikler : Esmer sarimsi renkli, koka yapragi koku ve lezzetinde<br />
bir sividir; hacmi kadar su ile bulanir.<br />
5
KOKAIN, Cocaine, Cocainum<br />
:H2- CH — CH COOCW3 H H<br />
r<br />
CW<br />
2-<br />
I ^-C— c^<br />
N-olcu-O-CO-C^ ^CH<br />
I I<br />
CH<br />
* - 2 H H<br />
Kokain<br />
Fizik ozelikler: Renksiz iri billurlardir; kokusu yoktur. Aci lezzetlidir.<br />
6000 k. alkolde, 0,7 k. kloroformda, 3,5 k. eterde ve 12 k. zeytin yaginda<br />
erir.<br />
Kokain ilk defa 1860 yilinda W o h 1 e r tarafindan ke§fedilmi§<br />
ve 1884 de Viyanali goz hekimi K o 1 1 e r tarafindan goz hastahklarinm<br />
tedavisinde kullanilmi§tir. Kokainin keyiflendirici olarak kullanildigini<br />
ispanyollar Peruya girdikleri zaman g6rmii§lerdir. Kokain sentetik<br />
olarak da elde edilir. Kokain suda az eridiginden hekimlikte suda<br />
daha kolay eriyen tuzlari kullanilir.<br />
KOKAIN HIDROKLORAT, Chlorhydrate de cocaine, Cocaini<br />
hydrochloridum<br />
CH— CH CH-C00CU, W H<br />
I I "<br />
N-CH, CU00C-C-^ -CH.HCL<br />
I 3 I \ /<br />
CU— CH —CH2 ^ C C ^<br />
Kokain hidroklorat<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, van seffaf, hemen kokusuz, aci lezzetli,<br />
dil iizerinde gegici bir uyu$ukluk yapan billurlardir; 0,5 k. suda, 3 k.<br />
alkolde erir; gliserinde, kloroformda erir; eterde hemen hig erimez.<br />
Eriyigi turnsol kagidimn rengini degi^tirmez.<br />
KOKAIN NITRAT, Nitrate de cocaine, Cocaini nitras<br />
CH - CH-COOCH3 H H<br />
I C C<br />
N-CH,CHOQG— G"^ V£H*.HN0><br />
« - L 1 V - /<br />
A-I - CM2<br />
Kokain n'trat
Fizik ozelikler : Renksiz ve hemen kokusuz, aci lezzetli, dil iizerinde<br />
gegici bir uyu$ukluk yapan billurlar veya beyaz billuri tozdur; suda<br />
ve alkolde erir; eriyigi turnsol kagidmi degi§tirmez.<br />
Kokain eriyigi taze hazirlanmalidir. Bu maksat igin ticarette hazir<br />
ampulleri bulunur. Eriyiklerinin dayamkliligini saglamak gayesile bir<br />
miktar fenol veya salisilik asid yahut da timol katihr, yahut tabletleri<br />
steril suda eriterek kullanihr. Kokain uzun miiddet hararette sterilize<br />
de bilhassa asidlerle temasta ekgonin - (ecgonine) - benzoik asid ve metilalkole<br />
ayrilir.<br />
Inconpabilite «gegimsizlik» : Alkali ve alkali reaksiyonlu cisimler,<br />
giimu§ tuzlan, iyod, iyodiirlerle (gokiintu), kalomel ile (kararma).<br />
T e s i r i: Kokainin deri igi veya deri alti sinngalari lokal anestezi<br />
hasil eder. Mukozalara % 2 - 20 arasindaki eriyigi (sudaki) damlatildikta<br />
5 - 10 dakika sonra tam bir anestezi husule gelir.<br />
Kokain btitun mukozalardaki sinir uclanni felce ugratmak suretile<br />
anestezi hasil eder. Agri, dokunma, isi, koku, tat alma duygulari bertaraf<br />
oldugu gibi mukozalarin tepki vetenegi de kalkar ve kullanildigi<br />
yer damarlarmin kasilmasi sonu bolge anemik olur.<br />
Goze tesiri: Yiizde 2 - 4 oraninda kokain eriyiginden goze bir<br />
kag damla konur ise evvela hafif yanma ve sonra bir sogukluk duyulur,<br />
nihayet konjunktif ve irisin duygusu kalmaz. Pupillanm geni§lemesi<br />
parasempatik sinirin felcinden olmayip sempatigin tenbihindendir.<br />
Hakikaten bu devrede parasempatik sinirin tenbihi - (uyarilmasi) -<br />
goz bebegini kiigiiltur.<br />
Burun, larinks, uretra, vagina, rektum gibi organlarin mukozalan<br />
da kokaini emerler ve bu suretle lokal anestezi olur.<br />
Kokain eriyigi derinin igine siringa edilirse lokal anestezi yapar.<br />
Bu tesir gabuk ba§lar, kullanilan miklara gore 10-15 dakika surer.<br />
Kaslara tesiri: Dimagda eksitasvon devresi hasil eden az<br />
miktarda kokain, merkezi tesirle, insanlarda kaslarin hareketi kolayla§mi§<br />
ve daha kuvvetlenmis hissi hasil eder. Koka yapragi gigneyenler daha<br />
geg yorgunluk duyarlar. Lakin kokain verilen hayvanlarin kaslari<br />
elektrikle uyarildigi zaman daha az takalliis eder (kasihr) ve daha gabuk<br />
yorulur. Fazla kokain kaslari felg eder. Dogrudan dogruya kas'a<br />
tesir eden sulu bir eriyik bir miiddet daha siddetli kasilmaya sebep olur.<br />
Daha yogunu zayiflatir.
Dolasima tesiri: Kani sicak hayvanlann viicuttan ayrilmis<br />
ve suni dolasimla ya§atilmi$ kalblerinden 100000 de 1 sulu kokain eriyigi<br />
gegirilirse kalb daha yavas ve daha kuvvetli atar. Her vuru§un geni§ligi<br />
- (biiyukliigu) - gogalir. Bu miktar kokain, dijital ile sistolde durdurulmu§<br />
kalbi yeniden harekete getirir. Daha yogun eriyigi kalb vurumlarinm<br />
geni§ligini azaltir. 5000 de 1 kadar bir eriyik ile kalb intizamsiz<br />
atar ve nihayet diyastolde durur. Pnomogastrigin nihayetini bu<br />
eriyik felg eder. Aynlmi§ kurbaga kalbinde de aym tesir goriiliir.<br />
Solunuma tesiri: Solunuma tesiri, kalbe tesiri gibi ewela<br />
uyaricidir, £abukla§tinr, sonra yava§latir. Kalbten evvel solunum durur.<br />
Bobreklere tesiri: Kokain bobrek damarlarini daraltir ve<br />
idrari azaltir.<br />
Karacigere tesiri: Yagh dejenerasyon vapar (Ozden'e gore)<br />
Organizmadaki akibeti: Kokain ve diger anestezikler kan<br />
yolunu suratle terk ederler ve tahminen 1/2 saat sonra kana nazaran<br />
organlar daha fazla kokain ihtiva ederler (Knud O. Mullere gore).<br />
Kullamlmasi: Kokain lokal anestezik olarak kullanilir. Bu<br />
maksatla bilhassa suda daha kolay eriyen tuzlanna ba§ vurulur. Yalniz<br />
toksitesi 50k oldugundan yerini daha az zehirli olan anesteziklere birakmi§tir<br />
(procaine vs.). Kokain enfiye tarzinda buruna gekildigi vakit bir<br />
nevi sarho§luk yapar. Bundan dolayi bu zehire kar§i ah§ma insanlarda<br />
sik goriiliir. Kokaine alisanlara Cocainomane denir.<br />
Kokain daha ziyade distan lokal anestezik olarak offtalmolojide %<br />
2-3 g lik (nadiren % 5), oto-rino-larengolojide % 2-10 luk eriyikleri<br />
damlatilmak veya siirulmek suretile kullanilir.<br />
Igten nadiren analjezik olarak gastraljilerde posyon §eklinde giinde<br />
0,02 - 0,04 g verilebilir.<br />
Kokain ve tuzlari uyusturucu ilaglardandir. Bir regetede ancak bir<br />
gunliik maksima dozun yansinin be§ misli (yani 0,225 g) yazilabilir.<br />
Kokain hidroklorat sathi anestezi maksadile, kornea anestezisi igin<br />
% 1 - 3, agiz, burun, kulak, yutak mukozalarinin anestezisi maksadile %<br />
10 luk eriyikleri kullanilir.<br />
Turk kodeksine gore : Bir defahk maksima dozu 0,03 g bir gunliik<br />
maksima dozu 0,09 g dir. Alman kodeksi : bir defahk maksima dozu<br />
0,05, giinliik maksima dozu da 0,15 g olarak, isvigre kodeksi ise : bir defahk<br />
maksima dozu 0,03 g, giinliik maksima dozu 0,06 gram olarak<br />
vermektedir.<br />
8
KOKAIN YERINI ALAN ILACLAR<br />
PROKAiN HiDROKLORAT, Chlorhydrate de procaine, Procaini<br />
hydrochloridum<br />
Fantazi isimleri: Novoca'ine, Aethocai'ne, Atoxicocai'ne, Allocai'ne,<br />
Scurococai'ne, Synca'ine<br />
C-<br />
^ H<br />
h H<br />
C- C<br />
•C<br />
H<br />
Prokain hidroklorat<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, kokusuz, hafif aci lezzetli, dil uzerinde gegici<br />
uyu^ukluk hasil eden, kiigiik billurlardir; 1 k. suda, 8 k. alkolde<br />
erir. Prokain hidroklorat (1+9) eriyigi turnsol kagidmin rengini degi^tirmez.<br />
Eriyikleri 110°—115° de sterilize edilmelidir. Daha yiiksek derecelerde<br />
sterilize edilirse eriyigin rengi sararir, toksitesi artar ve anestezik<br />
tesiri azahr.<br />
Prokain eriyikleri yalniz hararetle degil, zamanla da oksidasyona<br />
ugrayarak renklenebilir. Bu gibi eriyiklerin aktiviteleri azdir. Bundan<br />
dolayi gerek adrenalinli ve gerekse adrenalin siz prokain eriyikleri uzun<br />
zaman bekletilmemeli ve tamamen dolu vaziyette, iyi kapakli renkli<br />
§i§elerde saklanmahdir.<br />
Gecimsizlik: Alkali ve alkali reaksiyonlu cisimler ile (gokuntii),<br />
sulfamidlerle (fizyolojik gegimsizlik).<br />
Fizyolojik tesiri: Kokainin tesirine benzer. Hayvanlarda<br />
deri altina §irmga evvela ihtilag (girpinma), sonra felg yapar. Bu devirde<br />
agri hissi kalmaz. Kalb ve solunum iizerine tesiri kokaine nisbetle<br />
azdir. Solunumu gabuklastirir. Novakainle kalb durmazdan ewel vasokonstriiktor<br />
merkezler felg olur. Damarlar genisler, perifer bir kollapsus<br />
husule gelir. Perifer olarak kapiller (kil) damarlan daraltir. Bu sebepten<br />
prokain §irmgalarmin yeri kizarmaz. Prokain de kokain gibi adrenalinin<br />
sempatiklere tesirini hafif gogaltir, Prokain eriyigine adrenalin<br />
ilavesi lokal anestezik §iddetini arttirir. Lakin genel zehirliligini de bir<br />
az gogaltir.<br />
9
Prokainin anestezik ve analjezik ozeligi stoveine yakmdir. Buna<br />
kar§ilik zehirliligi ondan iki defa azdir. Kokaine nazaran ise 6 defa azdir.<br />
Prokainin deri alti yolla kopeklerde toksik miktan kilogram viicut<br />
agirhgi igin 0,25 g dir.<br />
Prokain kedilerde cinnet (delilik) getirir, kobaylarda bu tesir goriilmez.<br />
Insanlar bu ilaca kokain gibi alismiyor.<br />
Alelumum kokainin yerini alan ilaglar zehirliliklerinin azligi, daha<br />
az ayri§ma yetenegine malik olu§lan, kolaylikla sterilize edilebilmeleri<br />
ve terapotik degerlerinin genisligi dolayisile kokainin kullanih§ sahasini<br />
daraltinislardir. Yalmz bunlarin damar daraltici tesirleri bulunmadigmdan<br />
adrenalin katilmasi lazimdir.<br />
Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Lokal anesteziklerin<br />
en uygunu ve en gok kullanilanidir. Anestezik tesiri ve toksitesi<br />
kokainden azdir.<br />
Genel olarak enfiltrasyon anestezide % 0,5 g — % 2 g lik, oftalmolojide<br />
% 2 g - % 3 g lik, Stomatolojide % 2 - % 4 g lik, lumbal anestezide<br />
ve mukozalarin anestezisinde % 5 - % 10 g lik eriyikleri kullamhr.<br />
Umumiyetle siringa edilecek prokain miktari 0,15 - 0,20 gramdan fazla<br />
olmamahdir. Bu miktar 0,30 grami gegtigi zaman bazi tahammulsiizliik<br />
belirtileri goriiliir.<br />
Son yillarda % 1 lik isotonik eriyiginden damara 5 sm 3 §iringa edilmek<br />
suretile gebelik kusmalannda, astmada, akciger ambolilerinde ve<br />
§iddetli agrilarda iyi neticeler ahndigi bildirilmektedir.<br />
Prokain eriyigi 37° de siringa edilirse anestezik tesiri artar.<br />
Prokain damarlan genislettiginden dolasima gabuk karisir ve anestezik<br />
tesiri gabuk geger. Bundan dolayi steril prokain eriyiklerinin her<br />
100 sm 3 ma 1 - 2 sm 3 ampul adrenalin ilave edilir, veyahut da prokain<br />
eriyikleri hazirlamrken her 100 sm 3 iine 1 - 2 sm 3 ampul adrenalin ilave<br />
edilerek birlikte sterilize edilir. Bu takdirde adrenalinin okside olmarnasi<br />
igin eriyigin her 100 sm 3 line 0,15 -0,20 g sodyum sulfid veya hiposiilfid<br />
ilave edilmelidir.<br />
Adrenalin ilave edilmi§ prokain eriyiginin resorbsiyonu gecikeceginden<br />
anestezik tesiri devamh olur ve toksitesi azalir.<br />
Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Bu maksatla<br />
% 3 ve Eehleieh igin % 0,5 eriyigine ba§ vurulur. Her 5 sm 3 igin 1<br />
damla 1/1000 adrenalin ilave olunur. ikinci eriyikten azami 100 sm 3<br />
kadar kullamhr.<br />
10
Spinal kanala ?irmga igin daima taze olmasi lazimdir. Tabletleri<br />
vardir (Adrenaline 0,0012 + Chi. de novacai'ne 0,125), 12,5 sm 3 steril isotonik<br />
Sodyum kloriir eriyiginde eritilip kanala 7 - 8 sm 3 §innga edilir.<br />
Spinal kanala sirmgalarda bazi ho§ olmayan belirtiler goriilebilir, fakat<br />
kokainde goriilenlere nisbetle pek hafiftir. Siringa esnasinda bulanti,<br />
kusma, nadiren de gegici kollapsus g6rulmii§tur. Sonradan ba§ ve ense<br />
agnsi, kusma, az gok devam eden felg goriilebilir.<br />
Goz ve larinksde hafif prokain eriyiginin tesiri kafi degildir, %<br />
2-10 eriyikleri kullamlir.<br />
Novokain, santral ve periferik analjezik, kiirarizan tesirlerile beraber<br />
kalb damarlarinda vazodilatator, antifibrillant, bron§ geni§letici, diiiretik<br />
ve oforizan olarak da tesir ediyor.<br />
I. V. zerk suretile kullanildigi yerler : Dispnoelerde, allerjik hastahklar<br />
(bilhassa iirtiker ve serum hast.), damar spazmalari, koliklerde<br />
(sancilarda) bazi agrilarda (mesela zona, bazi aniirilerde; bazi iimitsiz<br />
koma vak'alannda) miisait neticeler ahnmi§tir.<br />
Siit gocuklarinda : Tali toksik hal ile miiterafik (beraber bulunan)<br />
bronkopnomoniler vs., gocuk toksikozlari, giine§ garpmasi, paleur-hypererimie<br />
sendromu, bronchite capillaire, serum hastaligi.<br />
Doz-1) Dahilen: 0,05 -0,2 g (maks. d. bir defada 0,2 g, giinde 0,6 g)<br />
2) Lokal anestezi : % 1 sol. dan 5- 15 sm 3 , % 2 sol. dan bunun<br />
yansi. Solun (solusyonun) her sm 3 na sol. adrenaline'den 1-2 damla<br />
ilave edilebilir (hem vasokonstriiktor tesirinden istifade hem de anesteziyi<br />
fazla uzatabilmek igin).<br />
3) Rejional anestezi : % 0,5 sol. dan - ( yani solusyondan) - 2 - 5<br />
sm 3 (anestezi 15 dakika sonra husule gelir.)<br />
4) Epidural enjeksiyon : % 1 sol. dan 5 - 10 sm 3 .<br />
5) Lumbal anestezi: % 1 sol. dan 2 -3 sm 3 (hemen sonra anestezi<br />
husule gelir ve 45 dakika ila 2 saat kadar surer).<br />
BENZOKAIN, Benzocaine, Benzocainum, p- amino-<br />
Fantazi ismi : Anesthesine<br />
benzoate d'ethyle<br />
11
H H<br />
HN2 \<br />
c •<br />
c<br />
/<br />
c<br />
COO c2 H 5<br />
H H<br />
Benzokain<br />
Fizik ozelikler: Billuri, beyaz, kokusuz, hafif aci lezzetli ve dilde<br />
gegici bir uyu$ukluk yapan tozdur; soguk suda hemen hig erimez (tahminen<br />
1200 k. suda bir kisim erir); kaynar suda bir az erir; 3 k. kloroformda,<br />
6 k. alkolde, 5,5 k. eterde, takriben 50 k. badem yagmda ve 35<br />
k. zeytin yaginda erir.<br />
Benzokain suda pek az eriyen lokal anestezikler gurubuna dahildir.<br />
Paraaminobenzoik asidin karboksil guruplarindaki (H) yerine<br />
metil kokii getirilirse (Benzocaine), propil gurubu getirilirse formiilde<br />
goriildugii iizere (Cycloforme) gibi suda erimeyen lokal anestezikler elde<br />
edilir.<br />
Bu gurup ilaglann hepsi beyaz, suda hemen erimeyen billuri tozdurlar.<br />
Dil iizerinde gegici bir uyu§ukluk yaparlar. Sudaki suspansiyonlari<br />
kaynatmakla pargalanmaz.<br />
Bu ilaglarin rzorbsiyonlari - (emilmeleri) - gayet yavastir. Daha ziyade<br />
tatbik edildikleri mahalde sathi - (periferik) - anestezi yaparlar.<br />
Hiicre derinligine niifuz edemezler. Bundan dolayi anestezi miiddeti saatlerce<br />
devam edebilir. Tatbik mahallerinde uzun zaman kaldiklarindan<br />
bazan lokal irritasyona sebep olabilirler.<br />
Bu guruptaki ilaglar mukoza ve cilt anestezisinde di§tan merhem,<br />
liniment, yagli soliisyon ve losyonlar halinde % 5 -10 g nisbetinde siirmek<br />
suretile kullanilirlar.<br />
Mukoza analjezigi olarak nadiren per oral - (agizdan) - ka$e veya<br />
komprime halinde 0,20 g verilir ve giinde 3 - 5 defa tekrarlanabilir (yemekten<br />
once verilir). Gastraljide, kusmalarda da kullanilir. Keza agrili<br />
anal (serg) hastaliklarmda 0,25 g §af §eklinde ve yutma giigliiklerinde<br />
de 0,1 g pastil tarzinda kullanilir.<br />
12<br />
ORTOFORM, Orthoforme (Para-oxyaminobenzoate de methyle,<br />
Amino oxybenzoate de methyle)<br />
Fantazi ismi: Ortocaine
iki isomer §ekil gosterir. Bunlar OH ve NH> nin yer farklarindan<br />
ileri gelir :<br />
HO<br />
COO.CH 3<br />
OH<br />
V/<br />
c o o CH3<br />
Orthoforme Orthoforme - Nouveau<br />
Bunlann her ikisi de beyaz, billuri tozdur. Kokulari yoktur. Suda<br />
pek az erirler. Alkolde, alkalilerde ve sulu asidlerde erir. Yeni ortoform<br />
(orthoforme nouveau) daha ucuzdur. Hayvanlarda sarho§ gibi yiiriime,<br />
sersemlik, kusma, tepkilerde ziyadelesme, girpmma, giig solunum yapar.<br />
Nihayet nefesin durmasile oliim gelir. Hemoglobini metahemoglobin<br />
haline koyar.<br />
Mukozalara tesiri azdir, giig emilir. Yaralarda merhem gibi kullanilir.<br />
Agikta bulunan sinir nihayetlerine tesir eder. Uzun zaman agrilan<br />
azaltir veya keser. Lakin ihtiyatla kullamlmalidir, yarayi irkiltir, etrafinda<br />
kirmizihk yapar, cildi bozar. Bilhassa bacak yaralarinda kullamldigi<br />
zaman oldukga sik gangren yapiyor. Bulanti, kusma olur. Ortoformun<br />
tahri§ etmesini terkibindeki OH ya atfediyorlar. Insanlarda 1<br />
gramile bile kronik zehirlenme goriilmiiyor.<br />
Kullanilmasi: Yukarida da soylendigi iizere ortoform zehirsiz<br />
bir anesteziktir. Veteriner Hekimlikte di?tan ya element halinde toz,<br />
yahut 1 : 10 ni§asta, beyaz kil, talk yahut da % 5-10-20 oranmda merhem<br />
§eklinde (ince tabaka halinde siiriilmek suretile) yaralarda, yaniklarda,<br />
gibanlarda (ulcus), dekubitus'larda (merhem), di§ giiruklerinde,<br />
ka§intili, agrili deri hastahklannda (ekzema), stomatitis ulcerosa'da,<br />
agrih di§ kulak yangismda, ka§mtilarda ortoform, kloroform ve zeytin<br />
yag ile birlikte (2,5 : 10 : 50 yani 2,5 g ortoform + 10 g kloroform +50<br />
g zeytin yagi) kari§ik oldugu halde ve vamklarda % 10 kollodyon ile<br />
birlikte kullanilir. Sidik torbasi hastahklannda 1 - 2 : 50 -100 fizyolojik<br />
tuz eriyigi (yani isotonik sodyum kloriir eriyigi) - kjinde lavaj tarzinda,<br />
ulcus cornea'da % 5 - 20 ni§asta ile kari§ik, meme yaralarinda 5 : 20 badem<br />
yagi iginde (siirmek suretile) kullanilir.<br />
13
insan Hekimliginde yati§tirici, analjezik olarak mide agrilarinda<br />
(kanser) ve bulantiya karsi. Di§tan : yanik, iilserasyon, hemorroid, meme<br />
gatlaklarinda vs. de sedatif olarak, yine igerden Veteriner Hekimlikte<br />
ulcus ventriculi'de (mide gibaninda) ve kusmalarda kullamhr.<br />
Dozu : Insanlara 0,1-1 g ka?e veya tablet halinde. Di§ardan : Taie<br />
olarak merhem halinde veya soliisyon §eklinde (% 10) ve 40° lik alkoldeki<br />
satiire (doymu§) solusyonu lokal anestezik olarak Zona'nin indifa<br />
(dokiintiiler) - devresindeki agrilari yati§tiran gok iyi bir ilagtir.<br />
TUTOKAIN, Tutocai'ne (Chlorhydrate de para-aminobenzoyl-<br />
-dimethy laminomety Ibutanol)<br />
Fizik ozelikler : Sarimsi beyaz renkli, hemen lezzetsiz billuri bir<br />
tozdur; suda 50k erir. Eriyigi kisa zaman kaynatdarak sterilize edilebilir.<br />
Formiilii novokaine yakla§tigi gibi tesiri de yakmdir. Aym fizyolojik<br />
tesirleri haizdir.<br />
Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Deri altina<br />
0,05-0,1 g infiltrasyon anestezi maksadile % 0,125-0,25 eriyikleri, rejional<br />
% 0,5 - 1;. lumbal % 1-2; sathi anestezi igin de % 1-2 eriyikleri<br />
kullamhr.<br />
Veteriner Hekimlikte goze % 2, mukozalara % 5 eriyiklerine ba§<br />
vurulur.<br />
SiKLOFORM, Cycloforme, (isobutil-p-aminobenzoat)<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, parlak, kokusuz ve lezzetsiz, suda az (tahniinen<br />
0,022 kadar) eriyen, alkolde ve eterde kolaylikla eriyen billuri<br />
bir tozdur. Yaglarda da kolaylikla erir.<br />
Tesiri: Cilt ve mukozalann hissini kaldirir. Bunlar iizerine anestezi<br />
yapici, agn dindirici, antiseptik, graniilasyonu kolaylastirici tesirlere<br />
maliktir. Hamamelis ilavesi ile damar daraltici tesiri artar.<br />
14<br />
Tutokain<br />
WCL
Sikloform<br />
Kullanilmasi: Etil ester gibi anestezik olmak iizere agrili yaralarda,<br />
bilhassa yanik yaralarinda % 5 - 10 merhem seklinde ve serpme<br />
tozu tarzmda, yiizde 0,02 eriyigi korneamn hissini kaldirir. Bundan<br />
ba§ka §af ve pasta tarzinda da kullanilmaktadir.<br />
Veteriner hekimlikte di?tan : beyaz kil ile % 10 ve 20 serpme tozu<br />
§eklinde ve merhem tarzinda (vazelinle % 5 - 10 oramnda) ortoformda<br />
oldugu iizere yanik yaralarinda, agrili yaralarda, decubitus'da vs. de.<br />
Igerden : Mide iilserinde (ulcus ventriculi) ve kusmalara kar$i kullanilir.<br />
PROPESiNE (Propil - p - aminobenzoat).<br />
COOC4 Hg<br />
Propesin<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur. Suda 50k az erir.<br />
Terkibi anestezine yakindir. Yalniz etil yerine bir propil girmi§tir.<br />
Ayni maksadla kullanilir.<br />
ACOIN, Acoi'ne. Bir guanidin bile§igidir. Dianisilmonofenethilguanidin<br />
hidroklorat.<br />
15
C2HsO Cg^N: C<br />
y 1 " C 6 H 4'° C H 3<br />
Acoine<br />
NH CG HA • 0 C H3<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur; takriben 16 k. suda erir,<br />
kati yaglarda erirnez. Evvela soguk suda eritilmeli, sonra lsitilmalidir.<br />
Kuwetli anestezik ozelige maliktir. Eriyikleri hararete dayaniklidir. Bu<br />
sebepten sterilize edilebilir.<br />
Insan Hekimliginde 50k kullanilmaz. Veteriner Hekimlikte Infiltrasyon<br />
- anestezi ve goz anestezisi maksadile % 0,5 - oramndaki eriyiklerine<br />
ba§ vurulur. ! if :<br />
Goze tatbik edildigi vakit anestezi 1 - 2 dakika iginde ba§lar ve bir<br />
saat kadar surer. Kokain yerine kullanilir.<br />
EUCAINE.<br />
Eucaine, benzoik asidin trimetiloksipiperidin ile eterle§mesinden<br />
meydana gelen bir cisimdir. Hekimlikte Eucaine B kullanilir.<br />
EUCAINE B (Beta-Eucaine).<br />
NH HCl<br />
Eucaine B<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur. 30 k. suda erir. Laktat<br />
tuzu 4 k. suda erir. Ziyade bozulur. Bu cisim hafif antiseptiktir. Fizyolojik<br />
tesiri kokaininkine benzer. Lakin daha az cirpmma yapar. Ciinkii<br />
biraz fazlasi kiirar gibi hareket sinirlerinin nihayetlerini felg eder. Mesela<br />
kurbagada 1 milig. merkezi tesirlerini gosterir. Birkag miligrami<br />
kiirar gibi tesir eder. Eucain B. kalbi yavaslatir. Atropin buna mani olmuyor.<br />
Damarlari geni§letir, kan basincim dii§iiriir.<br />
16
—<br />
Eucain B. mukozalann sathi igin kokainin beste ikisi kadar anesteziktir.<br />
Deri altina sinngalari kokainin takriben 1/6 si kadar tesir ediyor.<br />
Anestezi §abuk olur ve cabuk gecer. Zehirliligi de deri altina siringada<br />
kokainden 7 - 8 defa daha azdir. Deri altindan kilo ba§ina 0,34 grami<br />
oldiiriir. Vena iginden oldiiriicii miktan 0,12 gramdir (kokainin oldiiren<br />
miktan k8pek ve kedide cilt altina 0,025 ve vena igine 0,015 dir).<br />
Eucainin cilt altina sinngalari ile vena ici sinngalari arasmdaki biiyiik<br />
fark yavas emilen ilacin viicutta kolay tahrip edilmesindendir. Kokainde<br />
goriilen ve anemiye atfettigimiz erken oliim eukainle gorulmiiyor.<br />
Eucain B. kokainde oldugu iizere lokal anestezi maksadi ile kullanilir.<br />
Yukarida da bahsedildigi gibi anestezik tesiri kuvvetli degildir.<br />
Fakat kokaine nazaran tesir hem daha cabuk hem de daha devamlidir.<br />
Buna karsilik lokal irkiltici ozeligi ona nazaran (kokaine) oldukga fazladir.<br />
(Bu sebepten bilhassa goz tedavisinde kullanilmasma dikkat etmek<br />
icabeder). Yiizde bire kadar eriyikleri % 0,8, yiizde 1-2 eriyikleri<br />
de % 0,6 oranmda sodyum kloriir eriyigi icinde hazirlanir.<br />
Insan Hekimliginde goz icin % 2 eriyigi kullanilir. Pupillayi genisletmez.<br />
Akkomodasyonu bozmaz, lakin tahris eder (irkiltir), gozii kizartir.<br />
Bogaz ve burun igin % 5 -10 eriyigi kullanilir. Lokal anestezi icin<br />
% 1 - 2 solusyonuna ba§ vurulur.<br />
i<br />
Veteriner Hekimlikte : Infiltrasyon-anestezi maksadile % 1 e kadar<br />
eriyikleri, di§tan % 5 - 10 merhemi, keza igine % 2 mentol katilmak suretile<br />
hazirlanan ayni orandaki pomatlari kullanilir. ,<br />
ALIPIN. Alypine (Tetrametil diamino-pentanol benzoat)<br />
Alipin, stovaine yakin bir cisimdir. Rutubetten iyi muhafaza edilmelidir.<br />
Hekimlikte tuzlan kullanilir. En onemlileri hidroklorat ve nitrat<br />
tuzlandir. , j<br />
/ N<br />
C00~ c CM,— N<br />
2-5<br />
Alipin<br />
17
ALIPIN HiDROKLQRAT, Chlorhydrate d'alypine, Alypinum<br />
hydrochloricum<br />
COO — C — CU^-<br />
CH3<br />
Alipin hidroklorat<br />
N- +-HCI<br />
-CH.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, aci lezzetli, kokusuz, dil iizerinde gegici bir<br />
hissizlik hasil eden billuri tozdur; suda gok kolaylikla, alkol ve kloroformda<br />
kolaylikla, eterde giigliikle erir.<br />
ALiPIN NITRAT, Nitrate d'alypine, Alypinum nitricum<br />
COO<br />
CH^N<br />
CH.<br />
I CW3 /<br />
c CHo— K<br />
Alipin nitrat<br />
CH-<br />
CH,<br />
+.MH0-<br />
Fizik ozelikler : Hidrokloratin aynidir. Her ikisinin de eriyigi notr<br />
reaksiyona malik olup iyi dayaniklidir. Uzun miiddet hararette ayri§ir.<br />
Tesiri: Tesir yoniinden kokaine benzerlik gosterir. Yalniz alipin<br />
kokain kadar siddetli girpinma yapmaz. Uykuya meyil getirir. Kobaylarda<br />
cinnet olmuyor. Kalb igin stovainden daha ziyade zehirlidir.<br />
Pnomograstrigin nihayetini kokainden daha gabuk felg eder. Damarlari<br />
geni§letir. Yiizde 2 eriyigi goze damlatildiktan az zaman sonra hissi kaldinr,<br />
konjunktivi kizartir, pupillayi geni§letmez, kornea'da tefelliis (dokiilme)<br />
olmuyor. Mukozalar iizerine tesiri kokaininkinden 3 defa daha<br />
azdir.<br />
Alipinin kokaine nazaran zehirliligi biraz daha azdir, lakin bu fark<br />
2/3 kadardir. Alipin tehlike&iz degildir. Goz igin 100 de 2,5 larinks igin<br />
100 de 5 eriyigi tavsiye edilmistir. Maksima dozu bir defada 0,05 ve<br />
giinde 0,15 gr. Spinal kanala $iringalari tehlikelidir, yapilmiyor.<br />
18
Buna kar§ihk Veteriner Hckimlikte adrenalin ile birlikte spinal<br />
anestezi igin gok uygundur. Goze % 1-2 eriyiginin damlatilmasi ile<br />
anestezi 1 -2 dakika iginde husule gclir ve 10 dakika kadar siirer. Pupillayi<br />
genisletmedigi gibi, goziin ic basmcini da degistirmez.<br />
Kokainde oldugu iizere kiiciik §irurjide irkiltisiz sathi anestezilerde<br />
- (% 1-5-10-20 oranmda adrenalin katilmi§ eriyikleri) - kullamhr. %<br />
1 eriyiginden birkag santimetre kiip zerkedilir. Goze % 1 eriyigi damla,<br />
buruna tampon tarzmda tatbik olunur.<br />
Te§his maksadi ile sinir uzamma yapilan anestezide 96 4 eriyigi,<br />
lumbal anestezide % 1 eriyigi kullamhr.<br />
STOVAiN, Stova'ine, Stovainum (Chlorhydrate de dimdthylaminobenzoylpentanol)<br />
Cr Hc C 00 CH<br />
CH2 CH2' CH^ NfCHj) 2 HCl<br />
Stovalne<br />
Stovain, benzoik asidin dimentilamino-dimentil-etilkarbonat ile birle§mesinden<br />
meydana gelen bir cisimdir.<br />
Stovain, beyaz, billuri bir tozdur. Suda kolaylikla (tahminen 2 k.<br />
suda) erir. 2 k. alkolde erir. 175° de kaynar. Eriyigi turnsol kagidmi kizartir.<br />
Dil uzerinde gecici bir hissizlik hasil eder.<br />
Ilk defa Fransiz ka§iflerinden - (bulucularindan) - Fourneau tarafindan<br />
hazirlanmis olup bu zatin isminin ingilizce terciimesi olan<br />
stove = soba ismi verilmi§tir.<br />
Fizyolojik tesiri kokaine benzer. Once girpinmalar, sonra felg hasil<br />
eder. Yalniz damarlari daraltmaz, tersine olarak §irmga cdilcn yeri<br />
kizartir. Fazla miktarlan gebe hayvanlarda yavru atimma sebebiyet verir.<br />
Stovain kokaine nazaran daha az toksik, fakat daha az miiessir bir<br />
anesteziktir.<br />
Stovain mukozalara kokaine nazaran 2 defa daha az tesir ediyor.<br />
Oldiirucii miktan kobaylarda deri altina takriben kilo baipina 0,15-0,2<br />
ve vena igine §inngada 0,126 g dir. Periton igine kopeklerde 0,12 dir.<br />
19
Kullanilmasi: Lokal anestezi igin cilt altma % 1/2-1-2. Ra-<br />
§ianestezisi igin % 5-10 oranindaki eriyiginden 1/2-1 sm 3 . Mukoza<br />
anestezisi igin % 5 eriyigi kullanilir.<br />
Di§tan : Merhem, pudra veya soliisyon halinde % 1 oramnda kullanilir.<br />
tgten : Analjezik olarak gastraljilerde posyon veya tablet halinde bir<br />
defada 0,02 g verilir, icabmda gunde 2 - 3 defa tekrar edilebilir.<br />
Oftalmolojide kullanilmamahdir (giinkii stovain adrenalinin dahi<br />
onleyemiyecegi bir hiperemiye sebebiyet verir).<br />
Bir defalik maksima dozu : 0,08 g<br />
Bir giinluk maksima dozu : 0,15 gramdir.<br />
PSiCAINE (d-Pseudo-cocai'ne bitartrat)<br />
Synonyme'leri: Delcaine, Depsicain, Dextroca'in, Isococaine,<br />
Pseudococain C17H21O4N. C406H6<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir toz olup, 4 k. suda erir, alkolde<br />
biraz giig erir. Sudaki eriyigi turnsol kagidini kizartir. Psicai'ne'in lezzeti<br />
aci olup dil uzerinde uzun devam eden bir hissizlik hasil eder. Eriyigi<br />
hararete dayanikh olup kaynatmakla sterilize edilebilir.<br />
Tesiri: Kokaine nazarane kuvvetlidir. Dokulari daha az yikilar<br />
ve deri alti yolla kullanildikta kokainden daha az zehirli goriilmektedir.<br />
Buna kar§ihk vena'ya sirmgasi kokain kadar zehirlidir.<br />
Psikainin sempatikler uzerine tesiri hafiftir. Pupillayi geni§letmez.<br />
Damarlari biraz geni§letir. Kokain yerine kullanilmasi oviilmu^tiir. Bazan<br />
ra§ianestezi igin kullaniliyor.<br />
Psikainin % 0,5-5 oranmdaki eriyikleri lokal anestezi maksadile,<br />
% 2 - 5 eriyikleri ise goze, % 5 i burna, % 0,5 -1 oranindaki eriyikleri de<br />
sidik torbasi hastahklarmda (Veteriner Hekimlikte) kullanilir.<br />
PSICAlNE-NEU «Merck»<br />
Fizik ozelikler: Beyaz yahut hafif beyaz, 3 k. suda, 6 k. alkolde eriyen,<br />
billuri bir tozdur. Eriyiginin lezzeti aci ve dil uzerinde uzun miiddet<br />
siiren bir hissizlik birakir. Biiyiik miidahaleler igin % 3 - 4, goz igin<br />
% 0,5, sidik torbasi igin % 0,1 -0,2 oranindaki eriyikleri (Veteriner Hekimlikte)<br />
kullanilir.<br />
20
TROPAKOKAiN, Tropacocai'ne, Tropacocainum<br />
CH2' CH CH2 CH2<br />
CH ch2<br />
N CH3 CH Oil N-CH3 C-HO. OC CFCHV<br />
CH2 CH2 CH2 T-CH<br />
Tropacocaine Tropin<br />
Tropakokain, 1,891 de Javada cikan bir nevi kokanm yapraklannda<br />
bulunmu§tur.-Psodotropinin benzoilli bir eteridir. Hidroklorik asid<br />
bunu benzoik asidle psodotropine ayirir. Tropakokain suda giig erir; alkolde,<br />
kloroformda erir. Polarize ziyaya tesirsizdir. 49 derecede miizab<br />
olur - (lsitilmakla kati halden sivi sekle geger) ve terkibi bozulur.<br />
Tropakokain suda az eridiginden hekimlikte suda kolay eriyen tuzlari<br />
kullamlir.<br />
t<br />
TROPAKOKAiN HIDROKLORAT, Chlorhydrate de tropacocaine,<br />
Tropacocainum hydrochloricum<br />
C6H14(OOC6H5)N.HCl<br />
Fizik ozelikler: Renksiz veya beyaz renkli, suda kolaylikla eriyen<br />
billuri tozdur. Aci lezzetlidir. 271° de erir. Kokainden 4 defa kadar daha<br />
az toksiktir. Kokain gibi intibah (uyarma) ve ihtilag (girpinma) ve<br />
sonra felg yapar. Harareti arttirir. Pupillayi az biiyutiir.<br />
Mukozalarin sathma anestezik hassasi kokainden 5 defa daha hafiftir<br />
ve az devam eder. Derinin igine siringalari tesirce kokaine yakla-<br />
§ir. Lakin damarlari genisletir, lokal odem yapar. Adrenalin ilavesi fayda<br />
vermiyor. Tesirini gogaltmak igin kan deveramnm - (dola§im) - bir<br />
bag ile kesilmesi tavsiye edilmi§tir. Goze % 3 - 5 eriyigi, di§gilikte % 2<br />
eriyiginden 1/2 ila 1 sm 3 , bogaz ve burun igin % 5-15 eriyigi tavsiye<br />
edilmistir.<br />
Bir miiddet spinal anestezi igin kullamldi: % 5 den 11/2 sm 3 . ba§<br />
agnsi getirir. Nefesin durmasile olenler de olmustur.<br />
Maksima dozu 0,10-0,15 g. $imdi gok kullamlmaz.<br />
21
PANTOKAiN, Pantocaine, Tetracain. (Chlorhydrate de p-butylaminobenzoyldimethylaminoethanol)<br />
Synonyme'i: Tetracain:<br />
nh-c2h3<br />
<<br />
C6H4<br />
C0-0-(CzH)rN<br />
Pantocaine<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, 147 5 de ergiyen (yani kati halden sivi<br />
hale gecer) tozdur; suda, alkolde kolaylikla erir. Eriyikleri hararetle<br />
sterilize edilebilir. Alkali karsismda ayrisir.<br />
Kullanilmasi: Mukozalarda satlii anstezi igin 1000 de 1-2,<br />
goz igin 1000 1 - 2 eriyigi, spinal anestezisi igin de 200 de 1 eriyiginden<br />
2 sm 3 kullamhr. Bu yol ile bacaklari felg eder, harelcet iki saat sonra<br />
geiir. Yara agrisim hasta 5 saat sonra duymaya baslar. Bazan gegici bir.<br />
surette solunumu durdugu da goriilmustiJr. Lokal ve satih anestezisi icin<br />
(badijonaj, pomat vs.) kullamhr. % 1/4-2 eriyik veya merhem §eklinde<br />
kullamhr.<br />
PERCAINE (Butyloxycinchoninate de diethylethylendiamine)<br />
Synoymleri : Benzolin, Butylcaine, Cincain, Cincocain, Cinkain, Dibucaiue,<br />
Nupercain, Nuporal, Optokain, Percaine, Percamine, Quinocaine,<br />
Soncain<br />
22<br />
N<br />
Percaine
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri, tozdur; suda erir. Fiyati ucuzdur.<br />
Eriyiklerine adrenalin katilmakla kokainde oldugu iizere tesiri uzar.<br />
Perkaine'in lokal tesiri kuvvetlidir.<br />
Percaine, ticarette billuri toz, tablet ve eriyik §ekillerinde bulunur.<br />
Tozu 1,5 g lik §i§elerde olup su ve alkoldeki eriyiklerinin hazirlanmalanna<br />
yarar, dayaniklidir ve hararete mukavimdir. (Sterilizasyon).<br />
Tabletleri 0,05 g lik (sari gizgili tuplerde); 0,1 g lik (esmer gizgili<br />
tiiplcrde), 0,05 g percaine 0,45 g sodyum kloriir ve 0,0005 g adrenalin<br />
ile (ye§il gizgili tuplerde) bulunur.<br />
Percaine - Adrenalin eriyigi = 5,5 ve 30,5 sm 3 liik ve 8 sm 3 liik ampullcrde<br />
bulunur. % 0,1 eriyik olup terkibinde 1 sm 3 = 0,001 percaine +<br />
0,00001 adrenalinin fizyolojik sodyum kloriir eriyigindeki eriyigidir.<br />
Bundan ba$ka % 0,2 ve % 0,3 liik eriyikleri de vardir. Bunlarda da<br />
yine adrenalin mevcut olup aym tarzda fizyolojik sodyum kloriir eriyiginde<br />
eritilmi§tir.<br />
Percaine §iddetli lokal anesteziktir. Cilde §irmgalari kolcainden 7<br />
defa daha miiessirdir. Mukoza sathma tesiri ise 70 defa daha fazladir.<br />
Lakin zehirliligi de kokainden 3 - 4 defa fazladir. Kokain gibi girpmma<br />
getirir, kalb ve solunumu bozar. Bu anestezikle gesitli zehirlenme ve<br />
oliim vakasi goriilmii§tur.<br />
Cincain, bilhassa gok kuvvetli lokal anestezik tesire maliktir. Buna<br />
karsihk zehirliligi yiiksektir (prokain'e nazaran 25-50 defa fazladir).<br />
Sathi anestezik tesiri gok kuvvetlidir.<br />
Injeksiyon anestezisinde dozajmin dikkatli yapilmasinda dahi gok<br />
defa zehirlenmclerc rastlanilmistir. Bunlarin bir kaginda da oliim olayi<br />
tesbit edilmi§tir. Bu maksadla kullanilmasi tehlikelidir. Buna kar§ihk<br />
satih anestezisinde gok kullanilir. Cincain tav§anlarin sidik torbasindan<br />
kolaylikla emilir. Insanlarda az yogunlugunun kullamlmasinda dahi<br />
cmilme vukua gelir. Sidik torbasi mukozasinm hastaligi halinde kullanilan<br />
Cincain miktarmtn % 10 - 20 si emilir. Mesela : 100 mg cincain<br />
kullanildigi zaman bunun 10-20 mgi emilir. Bu emilen cincain miktari<br />
tehlikesizdir. Agizdan mide mukozasini anestezi edecek luzumlu<br />
miktarda verildigi vakit emilme agir ve azdir.<br />
Cincain nisbeten stabil bir maddedir. Notr reaksiyonlu eriyikleri<br />
hig bir degismeye ugramaksizin tekrar tekrar kaynatmaya dayanir.<br />
Kullanilmasi: Lokal anestezik olmak iizere kullanilir. infiltrasyon<br />
anestezisi igin % 0,5 - mahlulii, rasianestezi igin 1500 de eriyiginden<br />
(1-2 sm 3 ), mukozalar igin de % 0,5-2 eriyigine ba§vuru!ur.<br />
23
Di§tan : Hemoroid, ekzema, yaralar, pruritiis'te % 1/2-1 merhem<br />
(Percainol) halinde kullanilir.<br />
PANTESiN, Panthesine, Leucinocain<br />
Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda erir. Hararetle sterilize edilebilir.<br />
Zehirliligi kokaininkinin iigte biri kadardir.<br />
Infiltrasyon anestezisi igin % 0,2, satih anestezisinde % 5 - 10 eriyilf^<br />
Ar ' IriilloniliT*<br />
UROKAIN, Urocai'ne, Chlorhydrate de quinine et uree.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri bir tozdur. Suda, alkolde erir.<br />
Tesir ve Kullamlmasi: Fizyolojik tesiri kininin diger tuzlari gibidir.<br />
Lakin daha az zehirli goriiliiyor. Kiiciik cerrahi miidahaleler i§in<br />
% 5 eriyigi kullanilir. Saf seklinde 0,3 g verilir.<br />
APOTESiN, Apothesine. Cinnamyldiethylaminoproponal<br />
Fizik ozelikler: Billuri, beyaz, suda gok eriyen bir tozdur. Eriyigi<br />
notrdiir. Kaynatilarak sterilize edilebilir. % 0,5 eriyigi stafilokok ve gonokoklan<br />
oldiiriir.<br />
Apotesin'in mukozalar igin anestezik tesiri zayiftir. Derm i?inden<br />
tesiri novokainden fazladir.<br />
24<br />
Panthesine<br />
LAROKAiN, Larocaine, Dimethocaine<br />
(Aminobenzoyldimetilaminopropanol)
\ c<br />
l "<br />
^ cooc h2 — c — c h2 N '<br />
Larokain<br />
Hekimlikte hidroklorat tuzu kullanilir.<br />
(Aminobenzoildimetilaminopropanol hidroklorat)<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri tozdur. Suda ve alkolde erir. Eriyigi<br />
bozulmadan 15 dakika kadar kaynatilabilir. Kokainden daha az zehirli<br />
goriiniiyor. Kokain kadar kuvvetli bir anesteziktir. Tesiri daha uzun siiriiyor.<br />
Pupillayi biiyiitmez. Infiltrasyon anestezisi igin % 0,25, regional<br />
anestezi igin % 0,5, satih anestezisi igin % 0,5 - 1 eriyikleri kullanilir.<br />
/<br />
C2 Hf i<br />
C2 h 5 /<br />
LIDOCAINE (Xylacain)<br />
^ N - CH2 - CO-NH<br />
Lidocaine<br />
Synonyme'leri : Acetoxyline, Astracaine, Duncaine, Esraca'fne, Isicaine,<br />
Leostesin, Lidocaton, Lignocaine, Lignostab, Maricain, Xycainum,<br />
Xylestesin, Xyclocitin, Xyloton, Xylotox.<br />
Lidocaine'nin zehirliligi a§agi yukari prokain gibidir, fakat anestezik<br />
tesiri tahminen iki mislidir.<br />
Tedavi (klinik) maksadile lidokain ile yeter kuvvette bir sathi anesteziye<br />
eri§ilebilir. Sathi anestezik kudreti tetrakaine nazaran yari derecededir.<br />
Bununla enjeksiyon anestezisinde prokaine nazaran anestezi<br />
hem daha gabuk, hem de daha devamlidir (2-4 saat kadar surer). Bun-<br />
25
dan ba?ka lidokain gok dayanikli olmak gibi bir faydayi da havidir.<br />
Simdiye kadar bilinen lokal anesteziklere nazaran daha mukavimdir.<br />
% 30 oranmdaki hidroklorik asid veya kuvvetli bazlarla birlikte bulundugu<br />
zaman 8 saatlik bir kaynamaya dayanir (Lofgren, 1948 e gore).<br />
Bu madde hakkinda ilk farmakolojik bildiri Goldberg tarafindan<br />
(1946) ve ilk klinik yayin da Gordth tarafindan (1948) tarihinde<br />
yapilmi§tir. Simdiye kadar elde edilen klinik neticeler bugiin lokal anestezik<br />
olmak uzere lidokainin onemli bir madde olarak itibar nazanna<br />
alinacagim gostermi§tir.<br />
ANTISEPTiKLER, Antiseptiques, Antiseptica<br />
DEZENFEKTAN iLACLAR, Desenfectans, Dezenfientia<br />
Antiseptik ilaglar, mikroplari ve onlarin sporlanni yok ederelt (Bactericide,<br />
Germinicide, Sterilisant), bazan da mikroplari oldiirmeksizin<br />
(bununla beraber vasati mikrop igin uygun olmiyan sekle sokmakla)<br />
onlarin gelisme ve iiremelerine engel olarak zit tesir yapan ilaglardir.<br />
Bu son halde antiseptik ilag mikrobun geli§mesini onler, mikrop<br />
artik iireyemez, uzviyet mukavim oldugu cihetle organizma tarafindan<br />
kolaylikla yok edilirler (fagositoz olayi).<br />
Dezenfektan ilaglar ise, mikroorganizmalan ve baslica hastahk etmenlerini<br />
oldiiren maddelerdir. Su halde dezenfektan ilaglarla mikroplar<br />
yok olurlar, bu yok olma olayi irreversible'dir.<br />
Antiseptik ve dezenfektan ilaglarin ba^hcalan §unlardir :<br />
ORGANIK DEZENFEKTAN MADDELER<br />
FENOL (FENIK ASID, KARBOLIK ASID), Phenol (Acide phenique)<br />
(Acide carbolique), Phenolum (T. K.)<br />
Fizik ozelikler: Ozel kokulu, ince, uzun, sivri, renksiz, havada zamanla<br />
pembe renk alan billurlar veya billuri kiitledir; 15 k. suda, 100<br />
26<br />
Fenol<br />
OH
k. mayi parafinde erir; alkolde, eterde, kloroformda, gliserinde kolaylikla<br />
erir.<br />
Fenol, maden komiiru katraninm 180-220° de fraksiyon suretile<br />
distilasyonundan elde edilir. Sentetik olmak iizere benzen'den de hazirlamr.<br />
PREPARATLARI:<br />
MAYiLE§Mi§ FENOL, Phenol liquifee, Phenolum liquifactum, (T.K)<br />
Fenol 10 k.<br />
Su 1 k. fenol hafif hararette iza-<br />
be edilir ve sonra su ile kari§tirihr.<br />
Fizik ozelikler : Renksiz veya hafif kirmizimsi renkli bir sividir.<br />
FENOLLU SU, Eau pheniquee, Aqua phenolata (Aqua carbolisata)<br />
Solutio phenoli.<br />
Alman farmakopesine gore : Mayile§mi§ fenol 11 k., damitilmi§ su<br />
489 kisimdan ibarettir.<br />
FENOLLU YAG, Huile pht'nolee, Oleum carbolisatum.<br />
Terkibi : 2 k. ergitilmi§ (izabe edilmis) susuz fenol ve 98 k. zeytin<br />
yagi veya ha§ha§ yagi yahutta ayni miktar yer fistigi yagmdan miite-<br />
§ekkildir.<br />
FENOL MERHEMI, Pommade de phenol, (Vaseline pheniquee),<br />
Unguentum carbolisatum.<br />
Terkibi : 2 k. fenol, 98 k. domuz yagmdan ibarettir.<br />
KUWETLI FENOL MERHEMi, Unguentum carbolisatum fortius.<br />
Terkibi : 10 k. 90 k. parafin merheminden ibarettir.<br />
FENOLLU SIRKE, Acetum carbolisatum.<br />
Terkibi: fenol 1 k. kolonya suyu 5 k. sirke % 6 lik 90 k. dan ibarettir.<br />
KAFLRLU FENOL, Acidum carbolicum camphoratum.<br />
Terkibi : 10.0 fenol, 30.0 kafur'dan miite§ekkildir.<br />
IYODLU FENOL, Acidum carbolicum iodatum.<br />
Terkibi : 20.0 iyod, 60.0 fenol ve 20.0 gliserinden ibarettir.<br />
Izabe : Kati bir cismin hararette kati haldon sm hale gecmeai.<br />
T. K. : Tiirk Kodeksi, Turk Farmakopesi, Tiirk 11 ^c Kltabi.<br />
27
FENOL LINiMENTI, Linimentum carbolisatum.<br />
Terkibi: 1-2.0 fenol, miisavi miktarda zeytin yagi ve kireg suyundan<br />
miitesekkildir.<br />
FENOLLU SAF, Suppositoria acidi carbolici.<br />
Fenol 0.8<br />
Beyaz balmumu *• 0.5<br />
Kakao yagi 11.0<br />
12 §af igin<br />
PHENOSALYL. Bilhassa Fransa'da kullanilan bir preparattir.<br />
Terkibi:<br />
I. Vossin'e gore : II. Mellaert'e gore :<br />
Karbolik asid 90.0 190.0<br />
Laktik asid 20.0 40.0<br />
Salisilik asid 10.0 20.0<br />
Boraks — 4.0<br />
Okaliptol 5.0 x damla<br />
Limon esansi — — i x "<br />
Mentol 1.0 —<br />
Gliserin — 200.0<br />
Su — 1000.0 a ula§tinhr.<br />
Phenosalyl, cerrahide, bogaz ve kulak hastahklannda kullanilir.<br />
Gargara sureti ile binde 2 veya 4 oranindaki eriyigine bo§ vurulur.<br />
ASEPTOL, Acidum o- phenolsulfonicum (Acidum sozolicum).<br />
Fizik ozelikler: Fenol kokulu koyu bir sividir. Ticarette % 33,3 eriyik<br />
halinde bulunur. Aseptol aydinlikta bozulur, bu sebepten karanlikta<br />
"saklanmahdir.<br />
Kullanilmasi: Fenol'de oldugu iizere yara tedavisinde kullanilir.<br />
Gliserin, yag ve alkoldeki eriyikleri tesirsizdir. Fenol yerine % 2<br />
sudaki eriyigi kullanilir.<br />
Igerden : Salisilik asidde oldugu iizere aym miktarda antifermantatif<br />
olarak mide-barsak nezlesinde ba§ vurulur.<br />
28
HYDRARGYROL, Civa parafenilsulfonat.<br />
Fizik ozelikler : Esmer kirmizimsi bir tozdur. Suda, gliserinde erir.<br />
Alkolde erimez. Albumini tortulamaz. Siiblimeden az zehirli, az irkiltici<br />
bir antiseptiktir.<br />
ASTEROL, Ewelkinin amonium tartarat ile verdigi bir bile§iktir.<br />
Fizik ozelikler : Beyaz sarimsi, suda eriyen bir tozdur. Boraks eriyiginde<br />
fazla erir. $iddetli bir antiseptiktir. Aletleri bozmuyor, albumini<br />
goktiirmiiyor.<br />
SOZOIODOL, iODOZOL, Diiod parafenolsulfofenik asid.<br />
Zozolodal<br />
Suda, alkolde, gliserinde eriyen renksiz ve kokusuz billurlardir. %<br />
54 iyod, 20 fenol 7 kiikurtii havidir. % 2 - 5 eriyigi antiseptik gibi kullanilir.<br />
Toz §eklinde iyodoform yerine oviilmiistur.<br />
Fenol'un tesiri: Fenol bakteri yokedici (Antibacteriel) kudreti orta<br />
derecede olan bir antiseptik (dezenfektan) maddesidir. % 3 sudaki<br />
eriyigi bilinen patojen bakterileri ve kiifleri kisa bir zaman temasla<br />
(Tiiberkuloz basili hang) oldiiriir. Tuberkiiloz basilini oldiirmek igin<br />
% 5 eriyigine ihtiyag vardir. Kuduz zehiri boyle bir eriyikte bir saatlik<br />
bir temasla, tetanus sporlan 10 saatlik bir kar§ilasma ile miiteessir olmazlar.<br />
Sarbon sporlan 20 giinliik kar§ila§ma ile kat'i surette yok edilmezler.<br />
Civalxlarla kiyaslanirsa onlara nazaran tesiri zayiftir. % 2 sudaki<br />
eriyigi kolera, tifo ve difteri mikroplarini, streptokok ve stafilokok'u<br />
2 dakikada, % 1 eriyigi 15 dakikada oldiiriir, % 0,25 eriyigi 2 saatte<br />
yok edebilir. Buna kar§ilik sporlu mikroplar 50k dayanirlar.<br />
Bazi §ahislar fenol'e kar§i hassastirlar, bunlar diliie fenol eriyigi<br />
ile ekzema gosterirler.<br />
Fenol ve tiirevleri yiiksek derecede lipoid eritici ozelige malik olduklanndan<br />
dolayi, santral sinir sistemi uzerine toksik tesir icra ederler,<br />
insanlarda uyu§ukluk ve genel zayifhk, agir zehirlenmelerde hissizlik,<br />
viicut lsisimn dii§mesi (?abukla§an solunum, durakhyan nabiz,<br />
29
asikar tonik ve klonik spazmlar), sonra uyusukluk, felg hali ve nihayet<br />
solunumun felci ile oliim husule gelir.<br />
Per os kullamlmasinda mide ve barsaga ait belirtiler - (kusma, sanci<br />
ve ishal), kan basincimn diismesi husule gelir. Kuvvetli daglamalarda<br />
siiratle §ok, kollaps ve kalbin felci ile oliim meydana gelir.<br />
Kullanilmasi: insan Hekimliginde fenol'e az miiracaat edilir.<br />
Ba§hyan giban §arbon hastahgi, lenfanjit'te, hatta §arbon hastahgmda<br />
kisa zaman i?in pansumanlari yapilabilir. Yalniz fenol'un tamamile suda<br />
erimi§ olmasina dikkat etmek icabeder. Eriyikte habbecikler halinde<br />
erimemi§ fenol bulunursa tahrib eder. En 50k % 2 eriyigi kullamlrnahdir.<br />
Yogun ?ekilde ciiriik di§e konur ise disin pulpasini tahrib eder. Agn<br />
vermez. Diliie eriyikleri ka§intilara kar§i 6viilmu§tur. Orta kulak nezlesinde<br />
fenol'un gliserinde % 20 eriyigi damla tarzinda kullamhr. Gliserin<br />
fenol'un tahrib edici yetengini 50k azaltir. Bazi deri hastahklannda<br />
% 1 merhemi kullamhr. A$ilarin muhafazasi igin % 0,5 - 1 kadar fenol<br />
katihr.<br />
BlR DECERLl FENOLLAR (MONOFENOLLER)<br />
Kresol'ler. Fenol'un bir hidrojeni yerine metil ekinin girmesile husule<br />
gelen preparatlardir. Metil ekinin niiveye (gekirdege) giri§ durumuna<br />
gore :<br />
Acide ph
ug izomer §ekli vardir. Bunlardan para-cresol katidir, diger iki izomer<br />
ise sividir.<br />
HAM KRESOL, Cresol brut, Cresolum crudum (T. K.)<br />
En az yiizde 50 meta kresolu havidir.<br />
Fizik ozelikler : Berrak, sarimsi yahut sarimsi esmer, fenol ve kreosotu<br />
andiran kokulu, ziyayi kesreden - (kiran) - ve zamanla rengi koyula§an,<br />
zeyti - (yagli) - bir mavi - (Sivi) - dir; takriben 200 k. suda<br />
erir, alkolde ve eterde kolaylikla ve berrak olarak erir. Kuvvetli kalevilerde<br />
- (alkalilerde) - erir. Mahlulu - (eriyigi) - turnsola kar§i mutedil<br />
- (notr) - veya hafif asid reaksiyonludur.<br />
SABUNLU KRESOL MAHLULU - (ERiYlGi) Solution de cresol<br />
savonee, Liquor cresoli saponatus. (T. K.)<br />
Takriben % 50 ham kresolu havidir; ihtiva ettigi sabunun miktan<br />
takriben % 25 kati asidlere tekabiil eder. Terkibi : 120 k. bezir yagi<br />
27 k. potasyum hidroksid, 41 k. su, 12 k. alkol ve 200 k. ham kresol'den<br />
ibarettir.<br />
Fizik ozelikler : Kirmizi esmer ve kresol kokulu bir sividir; turnsol<br />
kagidim mavile§tirir, suda, gliserinde, alkolde, petrol benzininde berrak<br />
erir.<br />
% 1/2-2 eriyigi aletleri, elleri temizlemekte ve dol yatagi lavajlannda<br />
kullanilir.<br />
SOLUTOL: Surup kivammda bir kresol preparatidir. Esmer<br />
renkli yogun bir sividir. Terkibinde ortalama olarak % 50 - 60 kadar<br />
kresolu ihtiva eder. Yiizde 2 - 4 eriyigi antiseptik olarak kullanilir.<br />
S O L V E O L . Yogun bir kresol eriyigidir. Esmer renkli yogun bir<br />
sividir. Kuwetli, oldukga zararsiz, lokal irkiltici ozeligi olmiyan, antiseptik,<br />
antiparaziter bir ilagtir. % I - 2 eriyigi kullanilir.<br />
SAPROL. Terkibinde % 40 kresol ve % 20 karbonlu hidrojeni<br />
havi esmer renkli bir sividir. Ahirlarm dezenfeksiyonlannda kullanilir.<br />
K R E O L I N . Creoline, Creolinum.<br />
Kreolin 1875 yilinda Londra'da J e y e s tarafmdan bulunmu§ ve 1887<br />
de Pearson tarafmdan Hamburg'a ithal edilmi§tir. Ilk bilimsel deneyler<br />
Frohner tarafmdan (Veteriner Hekimlikte) Almanya'da uyuzda<br />
antiseptik olarak kullanilmi§tir.<br />
31
Kreolin (Ingiliz kreolini, Creoline Anglee) fenol fabrikalannda tali<br />
(ikincil) iiriin olmak iizere te§ekkiil eder.<br />
Fizik ozelikler : Koyu esmer renkli, §urup kivaminda, katrana benzer<br />
kokulu, sonra yakici lezzetli, su ile siite benzer bir siibye (emiilsiyon)<br />
hasil eden bir sividir.<br />
Kreolin ba§lica orto ve meta kresol, ksilenol, kinolin, florol, naftalin'den<br />
miite?ekkildir. Fenol ve sabunlu kresol eriyiginin kullamldigi<br />
hallerde kullanilir.<br />
Kreolin Veteriner Hekimlikte antiseptik, antiparaziter olmak iizere<br />
distan, antiseptik ve antizimotik olarak da igerden kullanilir.<br />
L i Z O L , Lysol, Lysolum.<br />
Ham kresol'un potas sabunu ile olan eriyigine benzer patent adli<br />
sabunlu bir kresol eriyigidir. Su ile bulanan esmer sincabi renkli, fenol<br />
kokulu, §urup kivaminda bir sividir. Kreolin yerine ellerin, aletlerin,<br />
dol yataginm, yaralarm dezenfeksiyonlannda ve uyuz ilaci olmak<br />
iizere de uyuzlarda kullanilir<br />
VALVANOL.<br />
Valvanol, su ile alkolde eriyen, ho§ kokulu sivi §eklinde ve yiiksek<br />
dezenfektan yetenegine malik, irkiltici tesiri bulunmiyan zararsiz bir<br />
ilagtir. % 2-5 oranindaki eriyigi antiseptik olarak yaralarda, mukoza<br />
lavajlannda, ekzema ve paraziter deri hastahklarmda kullanilir.<br />
BACILLOL. Bu da lizol'e benzer bir preparat olup zehirlilik<br />
ozeligi azdir. Kreolinin kullamldigi hallerde kullanilir.<br />
GAYAKOL, Gaiacol, Guaiacolum. (T. K.)<br />
Gayakol, brenzkatesinin bir metileteridir.<br />
Kreosot'tan elde edilir. Bundan ba?ka<br />
pirokate§inden, fenolden sentez suretile<br />
de elde olunur.<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, yahut sarimtrak<br />
renkli, aromatik kokulu billurlardir;<br />
60 k. suda, eterde, gliserinde,<br />
esans ve yaglarda erir.<br />
Kreosot'tan elde edilen berrak yahut<br />
sarimsi bir sividir. Oteki daha saftir ve<br />
OH<br />
yukanki ozeliktedir. Gayakol<br />
32<br />
OCH 3
Gayakol'un % 1 eriyigi pepsinin gali§masini azaltmaz; % 2 eriyigi<br />
hafif bir tesir yapar. Antiseptik ozelligi fenolden daha kuvvetlidir. % 2<br />
eriyigi sarbon sporlarini 24 saatte oldiiriir. Serumlu bir vasata 1:4.000<br />
oraninda gayakol konursa Koch basili iiremiyor.<br />
Toksitesi: En kiigiik oldiiren miktari deri altina sirmga<br />
edildigi zaman farelerde kilo ba§ina 0.9 g, kobayda 0.6 g bulunmu§tur.<br />
E m i 1 m e s i : Gayakol deriden kolay emilir. Az zaman sonra<br />
idrarda buluriur. Lokal olarak duyguyu azaltir. Yogun eriyigi deriyi ve<br />
mideyi irkiltir. Atilmasi bashca bobreklerdendir. Siilfiirik asid veya glikoronik<br />
asidle birle§mis olarak gikar. Bir kismi barsaktan ve od ile atilir.<br />
Nefeste gayakol kokusu duyulur. Emildikten sonra zehirlenme belirtileri<br />
fenolunkine benzer. Diiskiinltik, felg, ve hafif bazi girpinma hareketleri<br />
goriiliir. Viicut isisi du§er, hassaslik aazlir. Pupille kiigiilur, kornea<br />
tepkisi kaybolur. Nabiz ve solunum yava$Iar, salgilar gogalir. Hayvan<br />
koma iginde oliir. Bobreklerde, akciger ve karacigerde, hiperemi bulunur.<br />
Insanlarda 50k miktarda gayakol ile kusma, amel, genel zayiflik, hipotermi<br />
— (viicut lsismin aazlmasi) — nabzm kiigulmesi, karaciger ve<br />
dalagin si§mesi, dispnoe, hezeyan nihayet koma olur. 9 ya§inda bir 50cuk<br />
5 sm 3 gayakol ile olmiistiir.<br />
K u l l a n i l m a s i : Gayakol agrilari azalttigi igin bazi nevraljilerde<br />
e§it miktarda gliserin ile kari^tirilip siiriiliir.<br />
MAYI GAYAKOL, Guaiacol liquide, Guaiacolum liquidum (T.K.)<br />
Fizik ozelikler : Suda, alkolde az erir. Kronik sekildeki bron§itte<br />
ampirik olarak antiseptik ve ekspektorans gibi kullanilmaktadir. Kismenbron§lardan<br />
atildigidan balgam soktiiriicii tesir yapar. Fakat bron§larda<br />
mikroplara tesir edecek konsentrasyona eri§ebilecegi siiphelidir.<br />
Bugiinkii rasyonel antibakteriel tedavi karsisinda, antiseptik olarak kullanilmasi<br />
dii§iiniilemez. Ancak kronik bronsitlerde ekspektorans olarak<br />
kullanilmaktadir. Akcigerlerde konjesyon yaptigindan aktif tuberkulozda<br />
ve hemoptisie'lerde verilmemelidir.<br />
D o z u : 0.50 — 1,5 g.<br />
GAYAKOL KARBONAT, Carbonate de guaiacol, Guaiacoli carbo-<br />
nas (T.K.)<br />
33
Fizik ozelikler: Hemen kokusuz, beyaz,<br />
billuri, hafif gayakol lezzetli bir tozdur.<br />
Suda erimez, alkolde giig erir. f)-CcH, OChL<br />
Gayakol karbonat, mideyi az bozar. r _ //<br />
Akcigerlerde konjesyon yapabilir. Gaya- ^^ r- i. nPI-l<br />
kol kadar §iddetli tesir etmez. 0.25 g lik ^ '<br />
giillaglardan giinde 3 - 4 tane verilir. Bazi<br />
kronik bronsitlerde faydalidir. Uzun<br />
miiddet verilebilir. Gayakol karbonat<br />
GAYAKOLUN GLiSERiNLI ETERI, Ether glycerique de goaiacol,<br />
(Oresol, Oreson, Guaimar) Resyl.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri aro- 0 CH OH OH CK,0H<br />
matik ve biraz aci lezzetli bir tozdur. 2 2<br />
20 k. suda erir. Eterde, alkolde, gliserin- SdI _q£h<br />
de erir.<br />
Resyl<br />
Gayakol yerine veremde, bronsitlerde kullamhr. Fazla irkiltici degildir.<br />
Bron§ salgisini azaltir. 0,1 lik komprimeleri (giinde 3-5), §urubu<br />
(3-5 kahve ka§igi), ampulleri (0,1 g g Resil, iki-ug giinde bir) verilir.<br />
Tiiberkiilozun ba§langicinda giinde 0,2-0,3 g (toz §eklinde), sonralan<br />
giinde 2-4 g a kadar yiikseltilir. Bir defahk yiiksek miktan 1.0,<br />
giinliik maksima dozu 3 g dir. Gayakol karbonat barsaklarda gayakol<br />
ve karbonik aside ayn§ir.<br />
GAYAKOL SiNNAMAT, Guaiacolum cinnamylicum<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, billuri igneler seklinde, suda erimiyen, alkolde,<br />
kloroformda, asetonda eriyen bir tozdur.<br />
Kullanilmasi: Igerden bron§a bagli hastahklarda, akciger<br />
- bobrek ve barsak tiiberkiilozlarmda,<br />
bilhassa diyareli hal- C 6 H5CH : CHCO 0 C6H4 O CH3<br />
lerde giinde bir kas defa kul- Gayakol sinnamat<br />
larulir.<br />
GAYAKOL FOSFAT, Guaiacolum phosphoricum.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, hemen<br />
kokusuz, suda erimiyen, alkol, P O ( O C6H4. O C H3<br />
kloroform ve asetonda eriyen bir Gayakol fosfat<br />
bir tozdur.<br />
34
Tesir ve kullanilmasi: Gayakol karbonatta oldugu iizeredir.<br />
GAYAKOL VALERiYANAT, Guaiacolum valerianicum.<br />
Fizik ozelikler: Sari, yagh<br />
bir sivi olup hemen gayakol ( CH3 )2 CHCH CO .OC6H4 OCH.<br />
ve valerianik asid kokulu, suda<br />
az, alkol, eter, benozl ve kloroformda kolayhkla eriyen bir cisimdir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Gayakolde oldugu iizere akciger tiiberkiilozlarinda<br />
jelatin kapsiiller iginde olmak iizere 0,2-1,0, giinde 3-6<br />
kapsiil kullanilir. Bir defahk maksima dozu 1,0, giinliik maksima dozu<br />
da 3 g dir.<br />
EUGUFORM. ince, beyaz hemen kokusuz, suda erimiyen, asetonda<br />
eriyen bir tozdur.<br />
-Yara antiseptigi olmak iizere % 5-10 merhem veya serpme tozu<br />
olarak kullanilir.<br />
EUCOL. Gayakol asetat. C 6 H4 ( OCH., ) O.OCCH,<br />
Fizik ozelikler : Renksiz bir sivi olup, alkol ve eterle kari$abilir ve<br />
kati yaglarda tahminin % 20 kadar erir.<br />
Kullanilmasi: Tiiberkiilozda deri alti olarak kullanilir.<br />
GUAETHOL (Ajacol, Aethacol, Thanatol),<br />
Brenzkate§in monoetileter. C6 H4 (OH) OC2 H5<br />
Fizik ozelikler: Iri, renksiz, ratip manza- Guaethol<br />
rah, gayakole benzer kokulu, suda giigliikle<br />
(1 : 120), alkol ve eterde kolayhkla eriyen billuri bir cisimdir. Aydmlikta<br />
durmakla bozulur, bu sebepten karanlikta saklanilmahdir.<br />
Kullanilmasi: Gayakolde oldugu iizere kullanilir.<br />
GUAJAFORM<br />
Guajaform, gayakol ile formaldehidin yogunla§tirilmi§ bir iiriinudiir.<br />
Buna GEOFORM da denir.<br />
35
GUAJAPEROL (Guajaperon), Piperidin-Gayakolat, Piperidinum<br />
guajacolicum.<br />
CsHnN. C6H4 (O C H3) OH2<br />
Guajaperol<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, pirizma seklinde ibrecikler olup<br />
30 k. kadar suda, organik eriticilerden ekserisinde erir.<br />
Kullanilmasi: Giinde birkag defa 0,2 - 0,6 g miktannda kullanilir.<br />
Giinluk maksima dozu 1,8 g dir.<br />
\ -<br />
KREOSOT, Creosote, Creosotum (T.K.)<br />
Kreosot ilk defa 1832 yihnda Reichenbach tarafmdan hazir-<br />
Ianmi§tir. Kayin agaci katraninin fasilali olarak distile edilmesi ile elde<br />
edilir. Terkibinde % 25 gayakol ve % 35 kreosot, %. 40 kadar monofenoller<br />
(kresilol, etilfenol vs.) bulunur.<br />
Fizik ozelikler: Berrak, hafif sarimsi renkli, keskin hususi<br />
kokulu, yakici lezzetli, ziyayi kuvvetle kiran ve 191k temasmda esmerle§meyen,<br />
yagli bir sividir; alkolde, eterde, benzolde, petrol benzininde,<br />
karbon siilfiirde ve asetik asidde her nisbette erir; kostik alkalilerde<br />
kolay, amonyakta gii? erir. Kostik alkali levisindeki mahlulii havada esmerle§ip<br />
nihayet katran gibi koyu ve siyah olur.<br />
Yogunlugu en az 1,075.<br />
Kreosotun biiyiik bir kismi 200° - 220° de kaynar; kreosot —20° de<br />
dahi donmaz.<br />
KREOSOT FOSFiT, Phosphide de cresote, Phosphotol<br />
Fizik ozelikler: Luzuci, kirmizimsi, suda az eriyen bir sividir.<br />
Giinde 0,5-3 g miktannda kullanilir.<br />
KRESOT KARBONAT, Carbonate de creosote, Creosoti carbonas<br />
(T.K.) (Creosotal)<br />
Fizik ozelikler: Renksiz yahut hafif sarimtirak renkli, hafif-<br />
ce kreosot kokulu, kivamli bir sividir. Suda erimez, alokl, ve eterde erir.<br />
36
KREOSOT HAPLARI, Pilules de creosotes, Pilulae creosoti (T.K.)<br />
Her hap 0,05 g kreosotu ihtiva eder. Tiiberkiiloza kar§i igerden kullanilir.<br />
KREOSOT §ARABI, Vin de creosote, Vinum creosoti<br />
Terkibi : 1 k. kreosot, 9 k. alkol, 10 k. §urub ve 20 k. tatli kuvvetli<br />
§arap ile yapihr. Giinde 2 - 3 gorba kasigi miktari kullanilir.<br />
KATRANLAR VE PREPARATLARI<br />
Katranlar elde edildikleri materyel ve hazirlanis §ekillerine gore<br />
a^agidaki tiirlere aynlir:<br />
CAM KATRANI, Goudron vegetal, Pix liquida (Pix pini)<br />
Pinaceae «Camlar» familyasmdan ge§itli agaglann, bilhassa Pinus<br />
silvestris, Pinus maritima ve Larix sibirica oduunun kuru distilasyonu<br />
ile elde edilen katrandir.<br />
Fizik ozelikler: Esmer slyah renkli, terementi kokulu, yakici lezzetli,<br />
pek koyu kivamli bir sividir; alkolde eterde, kloroformda, yaglar<br />
ve esanslarda erir. Cam katraninin reaksiyonu asittir. Terkibinde asetik<br />
asid, bir takim regineler, fenol, kreozot, antrasen, vs. bulunur.<br />
KAYIN A6ACI KATRANI, Goudron de bouleau, Pix betulae<br />
Betula verrucosa Erhart ve Betula pubescens Erhart (Betulaceae)<br />
agaglarmin kabuk ve adllarinm kuru distilasyonundan elde edilen katrandir.<br />
Fizik ozelikler: Kirmizi esmerden siyah esmere kadar degisen renkli,<br />
ozel kokulu, yakici lee?zetli, kesif, ince bir tabaka halinde iken §effaf<br />
bir sividir; mutlak alkolde, kloroformda, eterde, karbon siilfiirde,<br />
asetonda, mayi parafinde tamamile veya hemen tamamile erir; alkolde,<br />
terementi esansmda kismen erir.<br />
15 derecede suyu havi bir kaba bir kag damla kaym agaci katrani<br />
akiltildikta damlalar suyun ustiinde yiizer.<br />
Terkibi: Cam katranmdan farkhdir ve daha az regineli, daha az<br />
ugucu ve sabit yaghdir. Terkibinde gayakol, kreozot, kresoller vardir.<br />
ARDIC KATRANI, Goudron de cade (Huile de cade) Pix juniperi<br />
Juniperus oxycedrus ve diger juniperus odununun kuru distilasyonundan<br />
elde edilen katrandir.<br />
37
Fizik ozelikler: $urup kivaminda, kirmizi esmerden siyah esmere<br />
kaadr degi^en ve ince bir tabaka halinde iken sari renkli, ozel keskin<br />
kokulu ve baharli yakici lezzetli bir sividir; alkol ve petrol benzininde<br />
kismen, amilalkolde, kloroformda, asetik asitte ve terementi esansinda<br />
tamamile erir. 3 kisim eterde ancak pek hafif tortu birakmak iizere hemen<br />
tamamile erir. (Danimarka farmakopesine nazaran 44 k. alkolde,<br />
asetik asid ve terementi esansinda tamamile, mavi floressans vererek<br />
eterde, kloroform ve asetonda erir. Kati yaglarla eritilmi§ domuz yagmda,<br />
mayi parafin ile ve zavelin ile kari§ir).<br />
Terkibinde regineler, fenol, gayakol, kreozot, asetik asid, karbonlu<br />
hidrojenleri ihtiva eder.<br />
MADEN KOMURU KATRANI, Goudron de houille, Pix lithantracis<br />
Havagazi gikarihrken maden komiiriiniin kuru distilasyonu ile elde<br />
edilen katrandir.<br />
Fizik ozelikler: Esmer siyahtan siyaha kadar degi?en renkli, naftalini<br />
andiran kokulu, yakici lezzetli, koyu kivamh, havada katila?an sividir;<br />
kloroformda ve benzolde hemen tamamen, mutlak alkolde ve eterde<br />
kismen erir; mayi parafin ve gliserin ile kari§maz.<br />
Terkibi 50k kari§iktir. Birinden digerine geger, iginde benzol, toluol,<br />
ksilol, naftalin gibi notr cisimlerle, fenol, krizilik asid gibi asidler,<br />
amonyak, piridin, pirol, kinolin gibi alkaliler vardir. Reaksiyonu alkalidir.<br />
j<br />
Bunlardan basak Pix navalis (Pix solida, Pix nigra) ve Pix fagi<br />
gibi katranlar da mevcuttur. Bunlar farmakopemize dahil bulunmadigmdan<br />
haklarinda bilgi vermekten sarfinazar ediyorum.<br />
KATRAN SUYU, Eau de goudron, Aqua picis liquidae<br />
Terkibi : 5 k. tasfiye edilmi§ gam katrani<br />
15 k. hafif kalsine edilmi§ silisli kum<br />
1000 k. su ile hazirlamr.<br />
Fizik ozelikler : Sari esmerimsi, berrak, gam katrani koku ve lezzetinde,<br />
hafif asid reaksiyonlu bir sividir.<br />
Biitiin katran tiirlerinde fenoller, aromatik karbonhidrojen (Krezol,<br />
kreozot, naftalin, benzol, toluol, ksilol, parafin vs.) ve regineli cisimler<br />
yaninda organik asidler ezciimle asetik asid bulunur.<br />
38
Bitkisel katran bu sebepten asid, maden komiirii katrani, anilin ve<br />
diger bazlar neticesinde alkali reaksiyona maliktir. Katranlar yaglarda,<br />
katx yaglarda ve alkolde erirler.<br />
Tesiri : Katran antiseptik ve deri parazitlerine ve bilhassa uyuz etmenlerine<br />
kar§i siddetli toksik tesire maliktir. Katramn dezenfektan<br />
kudreti gok onemlidir. Bitkisel katran kisa bir miiddet temasla Schisomycete'lerin<br />
biiyiik bir kismmi, hatta §arbon sporu ve tiiberkiiloz basilini,<br />
maden komiirii katrani domuz kizih, domuz vebasi, ruam, tavuk<br />
kolerasi iizerine miiessirdir, fakat §arbon sporu ve tiiberkliioz basili<br />
uzerine tesirli degildir. Deri ve mukozalarda kirmizilik ve yangi hasil<br />
eder. Boylece biizu§tiirucii, kurutucu ve kasmti azaltici olarak tesir<br />
eder.<br />
Kullanilmasi: Katran deri hastaliklannda, mesela Psoriasie'de kabuklar<br />
sicak su ve arap sabunu ile dokiiliir, uzerine asagida terkibi gosterilen<br />
gliserole suriiliir. Kronik ekzema'da daha hafif merhemleri kullanilir.<br />
Huile de cade 15 g<br />
Savon noir 5 g<br />
Glycerols d'amidon neutre 85 g<br />
Essence de girofle 0,1 g<br />
NAFTOLLER<br />
N A F T O L. Naftalinin bir oksidli fenoludur. Kodeksimize betanaftol<br />
dahil oldugundan bizde bunu gozden gegirecegiz :<br />
BETANAFTOL, Betanaphtol, Naphtholum (T.K.).<br />
Fizik ozelikler: Parlak, renksiz, hafif<br />
fenol kokulu, gok siirmiyen yakici lezzetli,<br />
kiigiik safihavi billurlar veya beyaz billuri<br />
tozdur; durmakla sanmsi veya kirmizimsi<br />
ren kalir; takriben 1000 k. 20°<br />
deki suda ve takriben 75k. kaynar suda erir; alkolde, eterde, kloroformda,<br />
gliserinde, potas veya sud lesivinde ve hafif lsitilinca sabit yaglarda<br />
kolaylikla erir; mahlulii —(eriyigi)—turnsol kagidmm rengini degi§tirmez.<br />
39
Kaynama noktasi 121°-123° dir.<br />
Tesiri: Naftol antiseptik ve antiparaziter ozeliklere maliktir.<br />
Bilhassa uyuz etmenleri iizerine miiessir olup bunlari kisa bir zamanda<br />
yokeder. Bu maksatla Veteriner Hekimlikte uyuza karsi —(Kedi uyuzu<br />
harig: giinkii bunlar fenol ve bile§iklerine karsi hassastirlar)— 1:10 yag-<br />
]a kar§ik oldugu halde kullandir.<br />
Betanaftolun % 1 oranmdaki eriyigine aym miktarda sud konarak<br />
3'apilan eriyigi §arbon sporlarmi 96 saatte oldiiriir. Streptokok ve stafilakoka<br />
tesiri lizolden iki defa daha fazla bulunmustur.. % 0,1 eriyigi<br />
bunlari 15 dakikada yokeder. Alfa naftolun antiseptik tesiri beta'dan iki<br />
daha fazladir. Halbuki zehirliligi tav§an igin iig defa daha azdir.<br />
Kullanilmasi: igerden §iddetli zehirlidir. Deriden kolaylikla<br />
emilir. Orta miktari hayvanlarda kusma, siirgiin, bobrek yangisi, hcmoglobiniiri,<br />
spazmlar ve felgler hasil eder. Bilhassa kediler hassastirlar<br />
Veteriner Hekimlikte deri hastahklarinda ve bu arada kronik ekzemalarda<br />
katran yerine merhem veya alkoldeki eriyik tarzmda — (kediler<br />
harig) — kullamhr.<br />
Insan Hekimliginde igerden giinde 4 defa 0,25 g naftol barsak antiseptigi<br />
gibi kullamhr.<br />
Veteriner Hekimlikte aym maksadla ig'erden de verilir. Deriden de<br />
emilir, az miktarlari bile bobrek yangisi yapabilir.<br />
KAFURLU NAFTOL. Naphtol camphree, Naphtholum camphoratum<br />
Terkibi: 1 k. naftol ve 2 k. kafuru lsitarak elde edilir. Renksiz ve<br />
hemen kokusuz bir sividir. Alkol, eter ve yaglarla karisir. Az irkilticidir.<br />
Iyi bir antiseptik olup, yalniz zehirliligi fazladir. Tiiberkiiloz peritonitte<br />
kullanilmi§tir, neticede girpmma ve hatta oliim gorulmiistiir (Peritonal-5<br />
sm 3 ). Orta kulak yangisinda 1 -2 damla yan yanya gliserindeki<br />
eriyigi kullamhr.<br />
SAF NAFTALIN, Naphtaline pure, Naphthalinum purum (T.K.).<br />
Naftalin iki benzol gekirdeginin yekdigeri<br />
ile birlesmesile meydana gelen bir<br />
karbonlu hidrojedir. Bir 50k organik<br />
maddelerin kuru kuruya distilasyonu ile<br />
bilhassa maden komurii katramndan elde<br />
edilir.<br />
40
Fizik ozelikler: Parlak, renksiz, ozel ve keskin kokulu, yakici ve<br />
baharh lezzetli, safihavi —(Yaprak tarzinda)— billurlardir; suda erimez;<br />
eterde, alkolde, kloroformda, karbon siilfiirde, mayi parafinde<br />
erir. Naftalin adi hararet derecesinde bile yavas yava§ tebahhur eder<br />
— (buharla§ir)—; ziyadar —(lsigi bol)— ve isli bir alevle yanar. 80°<br />
de kaynar.<br />
Naftalin antiseptik ve antiparaziter (tahta kurusu, giive, pire, bit)<br />
dir. Igerden atlarda 20-30 g hemoglobinemi belirtileri, kolemi, parankimatoz<br />
ve hemorajik bobrek yangisi ve boylece sarihk hasil eder. Kopeklerde<br />
toksik miktar (Kg. viicut agirhgi igin 1,5 g) hemoglobinimi,<br />
nefrit ve barsak yangisi yapar. Goz tizerine tesiri ozeldir. Tavsanlara<br />
2 - 3 ay miiddetle giinde az bir miktar (1 g) naftalin yedirilmekle adesenin<br />
bulamkligi, bazan iris'in erimesi ve papillinin atrofisi husule gelir.<br />
Naftalin, giive, tahtakurusu, pire, bit gibi parazitleri uyusturur,<br />
sonra oldiiriir. Antseptik tesiri azdir. Sindirim yolundan pek az emilir.<br />
Cogu pislikle gikar, emilen idrarla da atilir. Uzun zaman ahnirsa bobrekleri<br />
irkiltir. Naftalin alanlann idrari bozulmadan durur, rengi esmerlesir,<br />
Giinde 7 kg. a kadar tahammiil ediliyor. Bazan daha azi ile fenollere<br />
ait zehirlenme goriilmii^tiir.<br />
Kullanilmasi: Antiparaziter olmak iizere —(Veteriner Hekimlikte)—<br />
deri parazitlerine karsi kullanilir. Uyuz ilaci olarak tesiri<br />
hafiftir. Bundan ba§ka konserve edici olmak iizere jeolojik, botanik ve<br />
farmakolojik preparatlarin saklanmasina da yarar. Aym zamanda antiseptik<br />
ve graniilasyon uyarici olmak iizere yaralarda kelliklerde ve ekzamalarda<br />
—(Veteriner Hekimlikte)— kullanilir.<br />
Insan Hekimliginde naftalini barsak antiseptigi gibi kullanmi§lardi.<br />
Kokusunun agirhgi, bazan istahsizlik, bulanti, kusma, agri ve ishal vermesi,<br />
deride kirmiziliklar goriilmesi, idrarda albiimin ve silindirler bulunmasi<br />
bu yolda kullanilmasmi biraktirmistir.<br />
Lablia tedavisinde safnaftalinden 0,25 g lik kase iginde giinde 4 tane,<br />
3-4 giin kadar devam. Cocuklarda ya§ basina 0,05 g, maksima dozu<br />
bir defada 0,5 g, giinde 3 g.<br />
NAFTiL BENZOAT (Benzonaftol), Benzoate de naphtol (Benzonaphtol),<br />
Naphthyli benzoas (T.K.)<br />
Cl7 Hl2 O?<br />
Fizikozelikler: Renksiz, kokusuz, lezzetsiz billurlar veya<br />
beyaz billuri tozdur, Suda hemen hig erimez. Kloroformda kolay ve al-<br />
41
kolde giig erir. Antiseptik ozeligi zayiftir. Per os alinabilir, bu takdirde<br />
barsakta ayri, §arak naftol verir. idrari biraz gogaltir. Giinde 3 - 4 defa<br />
0,5 g miktannda kullanilir.<br />
NAFTALAN, Naphtalan<br />
Katran ve ihtamol (ihtiyol) yerine gegcn'bir ila? olup sincabi ye?il<br />
renkli, merhem kivammda bir kiitledir. Su ve alkolde erimez, eterde<br />
ve kloroformda erir. Yaglarla her oranda ve guzelce kari§ir. Bilhassa<br />
Veteriner Hekimlikte pruritus'lerede ka$mtiyi dindirici olarak ve resorbens<br />
(emilmeyi kolaylastinci), graniilasyonu arttirici olarak kullanilir:<br />
Insan Hekimliginde di§tan deri hastahklannda zeytin yaginda veya<br />
vazelinde merhem §eklinde kullanilir.<br />
SALINAFTOL, Betol, Naphtol salicylate (Salicylate de naphtyle B),<br />
B—Naphtholum salicylicum<br />
(1,2) C6H4 (OH) CO. OCio H7 B<br />
Fizik ozelikler: Kokusuz, lezzetsiz, beyaz billuri tozdur, suda<br />
erimez, alkolde az erir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Barsak antiseptigi olarak giinde<br />
3-4 defa 0,25 g miktannda kullanilir.<br />
THERAPOGEN. Ozel kokulu, sabunlu bir sividir. Suda kolayhkla<br />
erir ve terpinin naftalin ile olan bir bilesigidir. % 5 eriyigi Veteriner<br />
Hekimlikte yaralarin yikanmasmda, deri hastahklannda ve jinekolojide<br />
kullanilir.<br />
NAFTOFORMIN, Naphtoformine<br />
Naftoformin, formaldehid ile a ve beta naftalinin yogunlastirilmis<br />
§eklidir. Ticarette toz §eklinde bulunur. Antiseptik ve rezorbe edici olmak<br />
iizere % 10 merhem §eklinde kullanilir.<br />
NAPHTHOL—EUCALYPTOL «Eunol».<br />
a ve beta naftolun okaliptol ile olan bir preparatidir. Yara tedavisinde<br />
antiseptik olmak iizere kullanilir. Aym zamanda ekzemaya kar§i da<br />
miiessirdir. Aromatik ve hos kokusu vardir. Bu sebepten fena kokulan<br />
giderici olarak kullanilir. Aym zamanda iilserli hallerde de miiracaat<br />
edilir. Merhem seklinde, yahut % 10 alkoldeki eriyik tarzinda kullanilir.<br />
42
NAPHTHOSOL. Berrak, altin sarisi renginde, giizel kokulu bir sivi<br />
olup irkiltici ozeligi yoktur. Antiseptik ve dezenfekte edici tesirlere sahiptir.<br />
Di§tan % 3 eriyik seklinde jinekolojide ve yara tedavisinde kullanilir.<br />
Igerden : ishalle birlikte bulunan hastaliklarda ve bu arada Veteriner<br />
Hekimlikte danalarin ishallerinde, mide - barsak nezlelerinde, taylann<br />
ishallerinde kullanilir.<br />
EPICARINE (Naphtyl oxytoluique). Kreozotinik asid ile bir beta<br />
naftolun birle§mesinden meydana gelen bir cisimdir.<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, suda az, zeytin yaginda, alkolda ve eterde<br />
gok eriyen billurlardir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Ekzema, uyuz gibi deri hastaliklarmda merhemi<br />
(5—20 : 100), alkolde ve yagda eriyigi kullanilir. Veteriner Hekimlikte<br />
kullanilan epikarin saf degildir. Kirmizi bir tozdur. En gok kopek<br />
uyuzundan merhemi (10—50 : 100) siiriiliir.<br />
MEROCiDINE (Sodyum naftalat). Suda gok eriyen, beyaz bir tozdur.<br />
Di§tan antiseptik olarak ovulmii^tiir.<br />
\<br />
ALUMNOL (Aluminium naftolsulfonat). Beyaz veya kirmizimsi bir<br />
tozdur. Suda erir. Idrar "yoluna yiizde 0,52 - 2 eriyigi lavaj $eklinde kullanilir.<br />
ASAPROL, Abrastol (Kalsyum naftolmonosulfonat). Beyaz veya kirmizimsi<br />
renkli bir tozdur .<br />
Tesir ve kullanilmasi: Romatizmaya kar§i 2 - 6 g giillag veya posyon<br />
iginde, verilir, §araplarm muhafazasinda da kullanilir.<br />
iKI DEGERLi (OKSIDRlLLI) FENOLLER, DIFONELLER<br />
Bu gurupta orto, meta ve para izomerler bulunur:<br />
Her iigiiniin de tesiri fenol'e benzer. Yalniz bunlarin girpinma hasil<br />
edici tesirleri fenol'e nazaran daha fazladir. Eterle§tikleri veya diger<br />
hidrojenlerinin bir veya bir kaginin yerine alkol kahntilan girdigi vakit<br />
girpinma hasil edici ozelikleri azalir. Bunlarin iginde toksitesi en az<br />
olani resorsin'dir.<br />
43
RESORSIN, Resorcine, Resorcinum (T.K.)<br />
OH<br />
Besorsin<br />
-c/z<br />
Fizik ozelikler : Renksiz veya hemen renksiz, hafif ve ozel kokulu,<br />
tatlimsi irkiltici lezzetli billurlar veya billuri tozdur; 1 k. suda, 1 k. alkolde,<br />
kolaylikla eterde, gliserinde erir, kloroformda, karbon sulfur de,<br />
benzolde giigliikle erir.<br />
Tesiri: Resorsin fenole nazaran daha hafif bakterisid tesire sahiptir.<br />
Emilme tesiri fenole benzer, Resorsinle zehirlenmede spazmlar<br />
ve tipik metaemoglobin belirtileri goriiltir. Kuvvetli resorsin merheminin<br />
gocuklarda tatbikinden sonra ve bilhassa deri zarara ugrami§ ise<br />
zehirlenme goriiliir. Yogun eriyigi ve merhemi deride agir yiiriiyen, agrili,<br />
sathi doku zaran hasil eder, bu sebepten resorsin dermatoloji'de<br />
keratolitik olmak iizere kullamhr.<br />
Kullanilmasi: Onceleri barsak antiseptigi olarak per os kullamlmakta<br />
idi (giinde 3 kere 0,25 g). Distan % 1 eriyigi yaralarin pansumanlarmda<br />
kullamhr.<br />
HEXYLRESORCiN. Resorsine bir alkil gurubu sokulmakla meydana<br />
gelen bir. cisim olup, bakterisid tesiri fenol gibidir. Yalmz ondan<br />
tahminen 45 defa daha kuvvetlidir. Kismen idrarla degisiklige ugramamis<br />
olarak gikar. Onceleri idrar yolu dezenfektani olarak kullanilmi§tir.<br />
Lokal olarak kuvvetli irkilticidir. Terapotik dozu ekseya ilk giinii<br />
amele sebebiyet verir. Bobrekler iizerine uyarici tesiri gorulmemisti-.<br />
Kullanilmasi: Solucan ve oksiyiirle miicadelede miiessir bir<br />
ila? oldugu tesbit edilmi§tir.<br />
EUDESOL. Resorsin monoasetat. C6 H4 (OH) O. COCHj<br />
Fizik ozelikler : Sari renkli, liizuci, ho§ kokulu bir kiitledir. Suda<br />
az erir; yaglarda ve organik eriticilerde erir. % 5 merhemi akne, seborede<br />
kullanilmi^tir.<br />
44
SALIGALLOL. C6H3 (OH) (C7H503)2. Pirogalolun disalisilik eteridir.<br />
Regine §eklinde pargalardir. Suda erimez. Asetonda erir. Evvelkiler gibi<br />
kullanilir.<br />
KRiZAROBIN, Crysarobine, Chrysarobinum<br />
Krizarobin, Papillonaceae'lerden Andria aroba denilen bir agacin<br />
govdesindeki oyuklardan toplanan Goa tozunun benzinde eritilmesile<br />
elde edilen toz §eklinde bir cisimdir. Krizarobin, sari renkli bir toz olup<br />
benzol, eter ve kloroformda erir, suda erimez. Alkali bir eriyikten havadan<br />
oksijen alip krizofanik asid haline geger. Bu asid ravend, sinameki<br />
gibi siirgiitlerde bulunan antrasen simfmdan bir cisimdir.<br />
KRiZOFANIK ASID, Acide chrysophanique, Acidum<br />
chrysophanicum<br />
Fizik ozelikler: Altin sarisi renkli, kokusuz, billuri bir tozdur;<br />
suda erimez; alkolde pek az erir; kloroformda, benzin ve eterde erir;<br />
Deri ve mukozalar igin irkilticidir. Sicaklik ve kirmizilik yapar. Gozde<br />
^iddetli yangi hasil eder, bobrekleri irkiltir, albumin ve kan getirir.<br />
Agizdan birkag santigram bile ahnirsa kusma ve siirgiin yapabilir.<br />
Krisofanik asid ve krisarobin deri hastaliklarinin tedavisinde 1/20<br />
pomatasi veya kollodyonu kullanilir. Bir defada bir el ayasmdan geni§<br />
yere siirulmemelidir.<br />
TIMOL, Thymol, acide thymique, Thymolum<br />
Timol bir gok bitkilerin ezciimle Labiatae<br />
«Balhbabagiller» familyasindan Thymus vulgaris<br />
(kekik) in terkibine girer.<br />
Fizik ozelikler : Kekik kokulu, baharli ve yakici<br />
lezzetli billurlardir. Takriben 1100 k. suda,<br />
1 k. alkolde erir, eterde, kloroformda, zeytin yagmda,<br />
esanslarda ve alkalilerde de erir.<br />
Timol; antifebrin, kafur, kinin tuzlari, kloralhidrat,<br />
mentol, trional, fenol, salol, acreton ve<br />
santonilne birlikte sivilasir. Bu sebepten dolayi<br />
bunlarla bir araya getirilmemelidir.<br />
KEKIK ESANSI, Essance de thyme, Oleum thymi<br />
Timol<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, sarimsi yahut hafif kirmizimsi renkli, kuvvetli<br />
kekik kokulu, baharli ve irkiltici lezzetli bir sividir. Terkibinde<br />
% 20 timol ve karvakrol bulunur.<br />
45
KEKIK SEYYAL HULASASI, Extrait fluide de thyme, Extractum<br />
thymi fluidum.<br />
Esmer sivi $eklinde bir hiilasadir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Kokiislere kar§i bakterisid tesiri fenolden<br />
goktur, fakat gram negatif bakterilere kar§i daha azdir. Ba^lica fungicid<br />
(fonguslea yok eden faktor) etkisi vardir. Patejen mantarlarm yaptigi<br />
dermatidlerde iyi tesiri goriiliir. Epidermophysis tedavisinde yiizde<br />
bir alkoldeki soliisyonu kullanilir. Igerden barsak parazitlerine kar§i<br />
kullanilmi§tir. Toksit tesiri dolayisile terk edilmi§tir. Doz 1 - 6 g giinde,<br />
satiire soliisyonu sulandinlarak agiz temizliginde kullanilir. Idrar<br />
toplarken igine atihr.<br />
IHTAMOL, Ichthammol, Ichthamol<br />
Tarihten once yasami§ deniz hayvanlari kalintilarmdan ibaret bulunan<br />
bitumlu hayvanlarm kuru distilasyonu ile elde edilip sulfola?tirilmi§<br />
ve soma amonyakla, notiirle§tirilmi§ §urub kivaminda, ozel ampiromatik<br />
(yamk kokulu) kokulu, katranimsi bir sividir; su ve gliserin<br />
ile her oranda kari§ir; alkolde, eterde ve benzolde kismen erir; domuz<br />
yagi ve vazelin ile kolay, kati yaglar ve mayi parafin ile giig kari§ir.<br />
Ihtamol oldukga iyi bir antiseptiktir. Tesiri fenolden azdir, siiriildiigii<br />
yerde kan damarlarini darla§tirir. Dokunun suyunu geker ve derinin<br />
korne tabakasmi gogaltir.<br />
thtamol saglam deriden de rezorbe edilir. Yalniz lokal tesir yapmayip<br />
aym zamanda uzak (emilme) tesir de yapar.<br />
Kullanilmasi: ihtamol resorption'u (emilme) kolayla^tirir. Vasokonstriiktor,<br />
keratoplastik, ka§inti dindirici ve antiseptik gibi katrana<br />
benzer tesirli oldugundan Insan Hekimliginde ekzemamn akintisini kesmek<br />
igin kullanilir. Akut §eklinde iyi gelmez. Aknede, deri hastahklannda<br />
(yangismda) ka§intilarda, igerden de barsak antiseptigi olarak<br />
0,25 - 1 g miktannda kullanilir.<br />
ICHTHYOFORME (Formaldehyde Sulfoichtyolate, ichtoforme)<br />
Formol ve ihtamol kati§igidir.<br />
Fizik ozelikler: Sincabi renkli bir tozdur;- suda erimez.<br />
Kullanilmasi: insan Hekimliginde siirgiine kar§i 1 - 2 g per os olarak<br />
kullanilir. Veteriner Hekimlikte di§tan toz §eklinde, % 10 merhem<br />
tarzinda ve pasta §eklinde olmak iizere kronik §iddetli ka^inti ile birlikte<br />
bulunan deri hastahklannda kullanilir.<br />
46
Igerden de barsak antiseptigi ve antidiyareih (siArgiine kar§i), kusmalara<br />
kar§i antemetik olarak kullanilir.<br />
iCHALBlNE. Albiiminli ihtamol. Sincabi esmer, kokusuz, lezzetsiz<br />
bir tozdur. Igerden siirgiine kar§i 1 - 2 g miktannda verilir.<br />
AYTiNE. Tasfiye edilmi§ ihtamoldur. Esmer bir toz olup, suda<br />
gok erir. Ticarette % 50 eriyik halinde bulunur.<br />
Anitin suda erimeyen kafurlar, fenoller, ruhlarla beraber olunca<br />
bunlan eritir. Bu eriyiklere Anytol ummi ismi verilir.<br />
Benzol - anytol. % 20 benzol ve % 80 anitin. Eucalyptol - anytol<br />
(Eucosal % 25 okaliptol. Gaiacol - anytol % 40 gayakol.<br />
IHTlYOLE (Ichtamol) BENZER iLAQLAR<br />
THIGENOL. (Huile sulfitee sodique sulfuree).<br />
Fizik ozelikler: Esmer, kivamli, % 30 kadar kiikiirtu ihtiva<br />
eden bir sividir. Su ve alkolde erir. Kokusuz ve hafif lezzetlidir.<br />
Tesir yoniinden ihtamole benzer. Yalniz ondan zayif tesirlidir. Aym<br />
hastahklarda verilir. % 10-15 eriyigi, % 10-20 merhemi, 0,2-0,5<br />
grami havi ovulleri yapilir.<br />
Ihtamolun kullamldigi hallerde kullanilir. \<br />
THIOL. Petrol'un agir yaglanni sicakta kiikiirtle birle§tirerek elde<br />
edilir. IhtamoFden daha az irkiltici ozelige maliktir. Deri hastahklarmm<br />
tedavisinde kullanilir.<br />
TUMENOL. Madensel yaglan siilfiirik asidle muamele ederek elde<br />
edilir.<br />
Esmer, yogun bir sivi olup suda, alkolde ve gliserinde kolaylikla<br />
erir. Di§ardan % 2-10 merhem, toz, eriyik (alkol ve eter kari§immda<br />
% 10 - 20) halinde deri hastahklannda kullanilir.<br />
FORMALDEHID, Formaldehyde, Formol, Oxymethylen<br />
Formaldehid renksiz ve §iddetli muharri§ —(irkiltici)—<br />
bir gazdir. Yogunlugu 1,04 diir. Suda<br />
gok erir. Formaldehidin birkag zerresi birbirile<br />
birle?erek sulb —(kati)— cisimler olur. Bunlara<br />
u<br />
H<br />
-<br />
C<br />
(CH20)} sabit bir maddedir. Polioksimetilenler su ile birle§tigi zaman<br />
paraformaldehid olur.<br />
FORMALDEHID MAHLULU, Solute de formaldehyde, Solitio formaldeyhdi<br />
(T.K.) Fantazi ismi : Formalin<br />
Yiizde en az 35 formaldehidi (HC HO. M. t. 30,03) havidir.<br />
Fizik ozelikler: Keskin kokulu, berrak, renksiz bir sividir;<br />
su ve alkolle her nisbette karisir; eterle kari§maz. Muhtelif miktarda<br />
metilalkolu ihtiva eder; turnsol kagidmi nihayet hafif kizartir.<br />
Yogunlugu 1,075-1,086 dir.<br />
Antiseptik hassasi yiiksektir. Proteinlerin amin guruplarile birle§ir.<br />
1 : 10.000 eriyigi tifo, kolera, sarbon, difteri mikroplarile, stafilokok-<br />
Iarin iiremelerini durdurur. 1 : 25,000 eriyigi
CiTARINE (Anhydromethylene citrate de sodium). Formoliin sod-<br />
501m sitrat iizerine tesirile elde edilir. Beyaz, suda eriyen, rutubet geken<br />
bir tozdur. Isitilirsa formaldehid ve sitrik aside ayrilir. Urik asidi eritir<br />
ve atilmasim kolayla§tirir. Idrar yollan antiseptigi gibi ve nikrise<br />
kar§i giinde 4 defa 0,50 - 2 g miktarinda kullanilir.<br />
Cltarlne<br />
ALMATEiNE. Almatein. CaHjzOu<br />
Fizik ozelikler: Hafif, agik kirmizi renkli, kokusuz ve<br />
lezzetsiz bir toz olup, suda erimez, gliserinde, alkolde ve alkali ihtiva<br />
eden suda erir.<br />
Kullanilmasi : Di§tan antiseptik olmak iizere serpme tozu<br />
§eklinde veya gliserinde eritilerek, igerden de ishale kar§i 0,5 gram miktari<br />
giillag iginde olmak iizere giinde 4 - 5 g miktarinda kullanilir. Almateine<br />
alkali vasatta formol ve hematoksiline ayrilir.<br />
ANIODOL (Litrede 10,7 g formol, 14 g gliserin ve 0,05 g hardal ruhu).<br />
Kuvvetli bir antiseptiktir. 100 de bir eriyigi veremlerin balgamlarini 24<br />
saatte temizler. Az zehirlidir. Aletlerin dezenfeksiyonu igin bir litre Suva<br />
2 gorba ka?igi, vagina §iringasi igin bir litreye 1 gorba ka§igi.<br />
ANiODOLINTERN. Barsak antiseptigi gibi igerden giinde 40-80<br />
damla.<br />
LYSOFORME. Formolde gliserin ve potas sabunu eriyigi. Lavanta<br />
ruhu ile kokusu saklanmi§tir. % 7 formaldehidi havidir. Mukozalann<br />
dezenfeksyonunda %0 5 ve balgamlar igin % 5 eriyigi kullanilir. % 10<br />
eriyigi tahta kurularim gabuk oldiiriir.<br />
HEKSAMETiLENTETRAMIN, Hexamethylene-tetramine,<br />
Hexamethylentetraminum<br />
Fantazi isimleri : Urotropine, Cystamine, Cystogene, Formine,<br />
Hexamine, Methenamine, Metramine<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, lezzeti once tatli, sonra<br />
aci billurlar veya beyaz billuri tozdur; takriben 1,5 k. suda, 10 k. al-<br />
49
M<br />
/ J \<br />
CH<br />
Heksametilentetramin,<br />
kolde ve 15 k. kloroformda erir; eterde hemen hig erimez. Eriyigi turnsol<br />
kagidini pek hafif mavile§tirir, fakat fenolftalein eriyigi ile kizarmaz.<br />
Isitilinca zeveban (ergimeden) etmeden ugar.<br />
Urotropin hafif bir antiseptiktir. % 10 eriyigi kolileri oldiiriir. Tifo<br />
basiline daha gok dokunur. Yalniz asidler bunu yava§ yava§ ayri§tirir,<br />
formalini gikarir. % 0,2 HCl eriyiginin 200 sm 3 iine 1 g heksametilen<br />
konup 40° de birakilirsa bir saatte ancak % 9 u ayrilir. Midede gok<br />
hidroklorik asid olmaz ise urotropin irkiltici degildir. Aksi halde bikarbonat<br />
vermek dogrudur. Igerden verilen bu ilag gabuk kana kari$ir. Bir<br />
geyrek saat sonra idrarda bulunur. Atilma uzun surer, % 35 i oldugu<br />
gibi gikar. Od ve pankreasla da itrah olunur. Agizdan verilir veya damara<br />
§iringa edilirse cerebrospinal mayide, plevra mayiinde, nefes yollarmin<br />
salgilarinda bulunur. Buralarda hafif antiseptik gibi tesir eder.<br />
Hucrelerin miidafaa kuwetini gogaltir.<br />
Urotropin urik asidin gikmasim biraz kolayla§tirir, bazen idran<br />
pek az gogaltir. Zamanla veya birden fazla miktarda verilmi§ ise bobrekleri<br />
bozar, agri verir, kanatir, biraz albuminuri olur. Urotropin od<br />
salgismi gogaltir.<br />
Kullanilmasi : Cystitis, nephritis, bacteriurie'de, piyelonefritte,<br />
dol yolu yangismda 3 - 4 defa 0,5 g yemeklerde veya biraz evvel<br />
vermelidir. idrar yollarinda verem varsa verilmez.<br />
Idrar alkali ise beraber sodyum asid fosfor (5 g komprime ve giil-<br />
I3g §eklinde) verilir. Enkefalitte ve ba§ka mikroplu bazi hastahklarda<br />
1 - 2 g 10 sm 3 su ile vene §irmga olunur.<br />
Veteriner Hekimlikte cystitis, nephritis, bacteriurie'de, atlann Borna<br />
hastaliginda (tesiri siiphelidir), tavuklann kolftralarinda (burda da<br />
tesiri §iiphelidir) ve sigirlarin piroplasmus'larinda kullanilir. Bundan<br />
ba§ka kuzularin enzootik paraleji'lerinde de kullanilir. Bazi yazarlara<br />
gore iyi sonug ahnmi§, bazilarma gore de tesirsiz goriilmii^tur.<br />
50
CYLOTROPINE. Bir spesiyalitedir. 5 sm 3 liik bir ampulde 2 g urotropin,<br />
0,8 sodyum salisilat ve sodyum benzoatli kafein vardir. Vene §iringa<br />
edilir. Kasa §irmga edilen ampullere ba§kaca 0,04 g novokain konmu§tur.<br />
Piyelit, sistit, kolesistit, grip ve tifoda kullanilir. Bazan §ok yapiyor.<br />
Idrar yollannda verem ve kanama olursa kullanilmaz.<br />
HELMITOL. Anhydromethyle citrate d'hexamethylene-tetramine<br />
(CH2)6N4.C7H807<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, kokusuz, mayho§ lezzetli, billuri<br />
bir tozdur. Tahminen 10 k. suda erir, alkolde ve eterde hemen hig erimez.<br />
Sudaki eriyigi turnsol kagidini kizartir. Terkibinde % 40,7 urotropini<br />
ihtiva eder.<br />
Saklanmasi : Dikkatli saklanmalidir.<br />
Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu iizeredir.<br />
Giinde 3 defa 0,5 g toz. hap yahut tablet §eklinde verilir. % 1 - 2 eriyigi<br />
ile sidik torbasina lovajda yapilir. Yan tesir olmak iizere ekseriyetle<br />
ishal goriiliir. Eriyi sogukta hazirlamr.<br />
Bir defahk maksima dozu 1 g, gunliik maksima dozu ise 3 g dir.<br />
HEXAL. Sulfosalisilath heksametilen tetramin, Subsalicylate<br />
d'hexamethylene-tetramine C6H3( OH) (COOH)S03H.(CH2)6N4+HO<br />
Fizik ozelikler: Beyaz veya pembemsi, ek§i lezzetli billuri<br />
tozdur. Suda kolayhkla (tahminen 1:8) erir.<br />
Sudaki eriyigi 45°nin iistiinde lsitildikta ayri§ir, hidrolitik pargalanma<br />
asid heksametilentetramini formaldehide ayn§tirir, bu sebepten<br />
Hexal'in sudaki eriyigini lsitmak dogru olmaz. Sudaki Hexal eriyiginin<br />
uzun miiddet durmasile de ayri§ma tedrici olarak vaki olur.<br />
Kullanilmasi : Heksametilentetraminde oldugu gibidir. Gun<br />
de 3 - 6 defa 0,5 g, toz veya tablet tarzinda suda eritilerek yemeklerden<br />
sonra kullanilir.<br />
HEKSAMEKOL. Heksametilentetraminin gayakollu bir bile^igidir.<br />
(CH2)6N4.[ C6H4(OCH3)OH ]3<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, gayakol kokulu ince billuri bir<br />
tozdur. Su ile muamelede gayakole ait damlaciklar hasil eder, fakat 25<br />
k. suda berrak olarak erir. Alkolde ve kloroformda kolayhkla erir. Terkibinde<br />
% 65 gayakolii ihtiva eder.<br />
Kullanilmasi : Yalniz di§tan kullanilir. Plevra agrilannda<br />
her bir tarafa 2 g toz giinde 1 - 2 defa siiriiliir, ilaci siirerken ele lastik<br />
bir eldiven giymek lazimdir. Deri hastaligi pruritus ee bagh ise ka§mtiyi<br />
gidermek igin de kullanilir. , - •, si
HEXAPYRiN. Heksametilentetraminasetilsalisilat<br />
C6H4(OOCCH3)COOH.(CH2)6N<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, kokusuz, billuri tozdur. 118 - 119°<br />
de kaynar. Suda ve alkolde kolaylikla erir. Soguk sudaki eriyigi turnsol<br />
kagidinin rengini degi?tirmez, sicak eriyigi turnsol kagidmi kizartir.<br />
Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu iizeredir.<br />
Giinde 3 defa 0,5 g toz, hap yahut tablet ?eklinde verilir.<br />
HETRALINE. Resorcin-Heksametilentetramin<br />
(CH2)6N4.C6H602<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, tatli lezzetli, kreosota benzer<br />
kokulu billuri igneciklerdir. 14 k. soguk suda, 4 k. kaynar suda erir;<br />
alkolde ve kloroformda giig erir; eterde 50k giigliikle erir.<br />
Sak.lanmasi : Aydmliktan saklanmalidir.<br />
Kullanilmasi : Uregenital kanahn enfeksiyonlu nezlelerinde,<br />
bilhassa idrar yolunun arka kisim hastahklarinda idrar dezenfektani<br />
olmak iizere giinde 3-4 defa 0,5 miktari (tablet §eklinde) kullamhr.<br />
BOROVERTINE. U5 borath heksametilentetramin. (Metaborat-<br />
Heksametilentetramin) (CH2)6N4.3HB02<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, tuzlu, aci lezzetli bir tozdur. Islatilmi?<br />
turnsol kagidmi hafif kizartir. 11 k. suda, tahminen 50 k. alkolde<br />
erir. Eterde erimez. Sudaki eriyigi lsitildikta yava$ yava§ ayri§ir.<br />
Bu sebepten eriyigi sogukta hazirlanmahdir.<br />
Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu gibidir. Giinde<br />
1 - 4 defa 0,5 -1 g miktarinda kullamhr.<br />
VESALViNE B. Benzoath heksametilentetramin. 50 k. suda erir.<br />
Giinde 4 ila 8 defa 0,5 g verilir.<br />
VESALVINE S. Salisilatli heksametilentetramin 0,5 k. suda, 2 k.<br />
alkolde erir. 4 - 8 defa 0,5 g verilir.<br />
SELERAMINE. Iyodometilatli heksametilentetramin.<br />
(CH2)6N4.C6H5.CH2i<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, suda erir billurlardir. Veremde<br />
ve frengide kullandilar. Agizdan giinde 0,25 - 0,50 g. Kasa ve hatta vene<br />
% 10 eriyiginden 5 sm 3 §innga edilir. 15 sinngayi gegmemelidir.<br />
SEPTiCEMINE. iyodobenzilatli iki heksametilentetramin. % 33 iyodu<br />
ve 45 heksametileni havidir. Ampulleri de 0,04 g septisemin bulunur.<br />
Septisemilerde giinde 4 ila 16 sm 3 ?iringa edilir.<br />
52
ACETOFORM. Sudaki eriyigi di?tan aluminyum asetat gibi kullanilir.<br />
Dermatoloji'de ve gocuklarin yaralarinda merhem veya serpme<br />
tozu (beyaz kil ile birlikte) §eklinde, igerden de antelmentik, barsak<br />
stiptigi ve dezenfektam olarak kullanilir.<br />
NiTROTRiKLORMETAN. Nitrotrichlormethane<br />
C CI3NO2<br />
Pikrik asidi klorlu kireg ile karistirarak yapildigi igin Chloropicrine<br />
de diyorlar. Renksiz bir sividir. 113° de kaynar. Kiif gibi agir bir kokusu<br />
vardir. Fazla koklanirsa kusturur. Buhari gok irkilticidir ve zehirlidir.<br />
Havada milyonda bir bulundugu zaman bile goze tesir eder,<br />
ya§artir ve kapatmaya mecbur eder. Bron§lara giren kismi oksurtiir.<br />
Qogu akciger odemi yapar. Mideye gideni bulanti ve kusma getirir. Deriyi<br />
de bozar, fiistiiller, karhalar (giban) yapar; kolaylikla nefrit hasil<br />
olur. Hemoglobini metahemoglobin haline gegirir. Bir litre havada 1<br />
milig. bulunursa teneffiis edenler 30 dakikada oliir. Bu cismi ewelki<br />
biiyiik muharebede zehirli gaz gibi kullandilar. Bu cisim gabuk buhar<br />
haline geger. Bogucu gaz gibi tesiri fosgene benziyor. Fosgen suda gabuk<br />
erir ve ayn§ir. Bundan dolayi tesiri sathi olur. Halbuki kloropikrin<br />
suda bozulmaz, bir kismi emilir. En miithi? tesiri akcigerlere gelen<br />
mebzul odemdir. Emileni kalb ve beyne tesir eder. Nabiz gabuk atar,<br />
hezeyan goriiliir. Oliim bogulma suretile oksijensizlikten gelir. Olmeyenlerde<br />
sonradan vahim (agir) hastaliklar kalabilir.<br />
Kloropikrini gemilerde fareleri ve sair ha?arati oldiirmek igin kullandilar.<br />
Insanlar igin gok tehlikeli oldugundan terkedilmi§tir.<br />
SULFOROS ASID, Anhydre sulfureux, Acidum sulforosum anhydricum<br />
S 02<br />
Kiikiirt havada yakildigi zaman hasil olur. Bu fena ve yakici kokulu<br />
gaz rutubetli yerlerde mikroplan oldiiriir. Hayvanlar igin de zehirlidir.<br />
Nefes borulannda yangi yapar. 1 : 10,000 kadar oldugu zaman<br />
bile insan gok rahatsiz olur. 1 : 30,000 kadari mukozalarda agir yangilar<br />
yapar. Biraz ziyadesi insam bogar. 1 : 1000 eriyigi mideyi irkiltir.<br />
3 : 1000 i yakar. Viicutta siilfat haline gegiyor. Bu gaz e§yayi da<br />
bozar, renkleri kaldirir. Bir yeri dezenfekte igin sm 3 na 16 g kiikiirt yakilir.<br />
24 saat kapah birakilir. Gemilerde fareleri oldiirmek igin de kullanilir.<br />
Bu gaz hayvanlara da gok zararlidir. Murgul Bakir Fabrikasi bacalarmdan<br />
gikan SO2 civardaki mer'alara konar. Havanin rutubeti bunu<br />
53
sulforos asid ve neticede siilfiirik asid haline kor. Bu gibi mer'alarda<br />
otlayan hayvanlarda zehirlenmeler gok sik olarak goriilmektedir.<br />
Bu sebepten bu gibi fabrika bacalarindan gikan gazlarin civara yayxlmamasi<br />
ve zehirlenmelere sebep olmamasi igin bunlarin havuzlara<br />
sevki hem sihhat bakimmdan hem de siilfiirik asid temini yoniinden<br />
onemlidir.<br />
Veteriner Fakiiltesinde bulundugum zaman gok sayida hayvanlarin<br />
oliimiine sebep olan bir olaym onlenmesi igin gazm havaya inti§an yerine<br />
suya verilmesi hususundaki miitalaamizin uygun kar§ilandigim memnunlukla<br />
ogrendik.<br />
SODYUM SULFIT, Sulfite de sodium, Natrium sulfurosum<br />
SOs Na2<br />
Fizik ozelikler: Billuri, renksiz, higroskopik bir maddedir.<br />
Suda gok erir. Bazi yiyeceklerin saklanmasi igin kullanilir. Uzun<br />
zaman yenirse mideyi bozar. Bozuk etlerin kokusunu kaldinr, rengini<br />
kizartir, halbuki etin fenahgi gitmi§ degildir.<br />
IYODOFORM, iodoform, iodoformium<br />
CHIa<br />
Fizik ozelikler: Kiigiik, parlak, limon sarisi renginde,<br />
lemsi (dokunulmasi) yagli gibi, keskin karakteristik kokulu, kiigiik varaklar<br />
(yapraklar) veya safihalar, yahut billuri tozdur; suda erimez 50<br />
k. soguk alkolde, 10 k. kaynar alkolde, 10 k. eterde, 25 k. alkollii eterde,<br />
25 k. kloroformda, takriben 100 k. gliserinde ve takriben 22 k. zeytin<br />
yagmda erir; karbon siilfiirde kolay erir; benzolde, petrol eterinde,<br />
esanslarda ve kati yaglarda oldukga erir. Eriyigi notr reaksiyonludur.<br />
Iyodoform lsitilinca mor renkte buhar ne§reder. Kaynar su buharinda<br />
bozulmadan ugar.<br />
Kaynama noktasi takriben 120° dir.<br />
iyodoform az antiseptiktir. Stroptokok kiiltiiiiine toz halinde konursa,<br />
haftalarca mikroplar olmez. Ba§ka birgok mikroplar da boyle<br />
dayaniyor. En az dayanan kobra vibriyonu ve §arbon basilidir. Fakat<br />
iyodoform mikroplarin iiremelerini yava^latiyor. Koch basili hastahk<br />
yapmak kuvvetini yava§ yava§ kaybediyor. Yagda eriyigi koch basilini<br />
iig giinden evvel oldiirmiiyor.<br />
Yaralara konan iyodoform gok iyi bir antiseptik gibi tesir eder. Bu<br />
tesir ilacm azar azar iyod vermesile izah olunur. Hiicrelerin diriligini<br />
de gogaltir. Yara daha kuru olur ve gabuk kapamr.<br />
54
lyodoform agizdan ahnirsa gabuk kana ge^er, yaralara konanm bir<br />
kismi da emilir. Eger 90k yagli bir dokuya konmu§sa emilme daha gok<br />
ve daha gabuk olur. Zehir gibi tesiri goriilebilir. Atdma ba§hca bobreklerledir.<br />
Tiikriik ile de gikar. Idrarda iyodoform bulunmaz. Bir kismi<br />
organik bir bile§ik ve gogu iyodiir halinde gikar.<br />
lyodoform yaralarin agrilarini azaltir. Az irkilticidir. Uzun zaman<br />
kullamhrsa deriyi kizartir.<br />
lyodoform formiilii, kloroformun formiilune benzer. Tesiri de biraz<br />
andirir. lyodoform lipidlerle erir. Beyinde ve baska sinir hiicrelerinde<br />
toplanir. Evvela az bir intibah - (uyarma) - yapar, sonra uyku getirir.<br />
Bazan hayvanlarda girpinmalar goriiliir. Oliim koma halinde gelir.<br />
Iyodoformun iyodu tiroid bezinde toplanir, salgisini gogaltir, carpmti<br />
yapar. lyodun ba§ka tesirlerini de gosterebilir.<br />
Kullanilmasi : lyodoform antiseptik ozeligi hasebile yaralarda<br />
kullamhr. Yalniz kokusu fena oldugundan bugiin bunun yerine<br />
kokusuz olan diiodoform tercihan kullamlmaktadir.<br />
Kodeksimizde bulunan ba§hca preparatlari :<br />
IODOFORMLU GAZ, Gaz iodoformee. Tela iodoforamata. Vezninin-<br />
(agirhgininin) yiizde 10 u kadar iyodoformu havidir.<br />
Fizik ozelikler: Agik sari renkli, iyodoform kokulu bir<br />
gazdir.<br />
IYODOFORM MERHEMi, Pommade a l'iodoforme, Unguentum<br />
iodoformi<br />
T e r k i b i : lyodoform 1 k.<br />
Vazelin 9 k. bir havanda<br />
ezilerek kari§tirilir.<br />
*<br />
IYODOFORM YERINE KULLANILABILEN ILACLAR<br />
I<br />
DIIODOFORM, Ethylene periode, Aethylenum tetrajodatum<br />
j2C= C j2<br />
Fizik ozelikler: San, hemen kokusuz, billuri bir tozdur.<br />
Suda erimez. Eterde, alkolde az erir, kloroformda, benzin ve karbon<br />
siilfiirde erir. % 95,5 iyodu vardir. Ziyada (aydinhkta) bozulur, iki iyodlu<br />
asetilen olur. Bu daha zehirli, irkiltici ve fena kokulu bir ci-<br />
55
simdir. Iyodu giigliikle serbest birakir. Bunun igin tibbi tesiri azdir.<br />
lyodoform kadar faydali degildir.<br />
iODOL. Dort iyodlu pirol. Esmer renkli, hafif timol kokulu, billuri<br />
bir tozdur. Suda erimez; alkolde, eterde erir. Yaralardan gabuk emilir.<br />
Zehirliligi iyodoformdan azdir. Iyodiir §eklinde atilir. Tesiri iyodoformdan<br />
azdir. Di§tan yaralarda kullanihyor. Igerden frengiye verilmi§tir.<br />
Fazlasi iyodoform gibi zehirlidir.<br />
OROFEN. Europhene. lodo isobutyl-ortodicresol<br />
soljodid).<br />
(isobutyl-o-kre-<br />
Fizik ozelikler: ince, sari bir tozdur. Suda erimez, alkolde,<br />
kloroformda kati yaglarda erir. Terkibinde tahminen % 25 iyodu<br />
ihtiva eder. Eriyigi yava§ yava§ iyodu serbest birakir.<br />
dir.<br />
Saklanmasi: Aydinliktan ve rutubetten muhafaza edilmeli-<br />
OH „ 01<br />
Orofen<br />
Kullanilmasi : Kokusuz oldugundan iyodoform yerine %<br />
1 - 3 merhemi yaralarda kullanilir.<br />
TROMATOL. Traumatol. Bi riyodlu kresol. Kirmizi menek§e renkli<br />
bir tozdur. Suda, alkolde erir; kloroformda erimez. Iyodoform gibi<br />
kullanilir.<br />
56
OH<br />
Tromatol<br />
LOSOFAN. Losophane. tig iyodlu kresol. (Trijodmetakresol)<br />
Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda erimez. Alkolde,<br />
eterde ve yaglarda erir. Hafif antiseptiktir. Di§tan % 1 alkoldeki<br />
eriyigi veya merhemi kullanilir.<br />
PlKROL. Picrol. Diiodresorcine sulfonate potassique<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, aci lezzetli, billuri bir<br />
tozdur. 5 k. suda, eterde, alkolde erir. Merhemi kullanilir.<br />
OH<br />
Plkrol<br />
iDOFEN. Idophene. Nosophene. Tetra-idophenolphtaleine.<br />
Fizik ozelikler: Sari, esmer, kokusuz bir tozdur. Suda<br />
erimez, eterde, alkol ve kloroformda az, alkali eriyiklerde 90k erir. Di-<br />
57
§ardan pomati veya eriyigi kullanilir. igerden giinde 2 defa 0,2 g barsak<br />
antiseptigi gibi, apallagin (civali bile§igi), endoxine (bismutlu bile?igi)<br />
de barsak antiseptigi gibi verilmi§tir.<br />
c^H2i2 oh<br />
" \ h 2 i 2 o h<br />
CO<br />
tdofen<br />
iODILIN. iodyline. Diiodosalicylate bismuthique<br />
Fizik ozelikler: Agik sincabi renkli, hafif iyod kokulu<br />
tozdur. Suda, alkolde ve eterde erimez. iyodoform yerine kullanilir.<br />
0<br />
COO&,<br />
todilin<br />
ViOFORM. 7,8 -Jodchloroxychinolin<br />
C9H4JCI (OH) N<br />
Fizik ozelikler: Esmer sari, kokusuz, gev§ek, lezzetsiz,<br />
rutubetli havada yumaklanan bir tozdur. 173 - 178° de kaynar. Suda hemen<br />
hig erimez, alkolde - (tahminen 1 : 40), eterde, kloroformda, asetik<br />
eterde giigliilke, sicak asetik asidde (tahminen 1 : 12) erir. Terkibinde<br />
% 41,5 iyodu ihtiva eder.<br />
Kullanilmasi : Di§tan ya yalniz yahutta diger aym tesirli<br />
maddelerle birlikte serpme tozu §eklinde, gliserin ile emulsiyon tarzinda,<br />
pasta veya gaz (Vioformgaz) tarzmda kullanilir. igerden nadir olarak<br />
verilir. Bir defalik maksima dozu 0,3 g giinliik maksima dozu da<br />
1 gramdir.<br />
58
Vioform merhemi (Alexander'e gore)<br />
Vioform 4-6,0<br />
Sous-nitrate de bismuth. 9,0<br />
Lanoline<br />
Vaselina aa ad 100,0<br />
LORETiN. Loretine. Acide iodoxyquinoline sulfonique.<br />
Fizik ozelikler: Kiikiirt<br />
sarisi renkli, hemen kokusuz, lezzetsiz<br />
bir tozdur. Suda ve alkolde hemen<br />
hig erimez. lyodoform yerine<br />
kullanilir.<br />
LORETIN - SODYUM,<br />
loretinicum<br />
C9H4N.J (OH) S03Na<br />
Natrium<br />
Loretin<br />
Bu cisim % 1-3 oraninda eriyik tarzinda sargilari lslatmak suretile<br />
kullanilir.<br />
YATREN. Chiniofon. Loretine % 20 kadar sodyum bikarbonat ilave<br />
olunursa yatren hasil olur. Bu toz su ile temasta loretin bir sodyum<br />
ile birle§iyor. Yatren budur.<br />
Yatren % 9 oraninda suda erir, antiseptiktir. Amibleri oldiiriir, zehirliligi<br />
de az degildir. Antiseptik gibi di§tan toz halinde veya % 10 gaz<br />
$eklinde kullanilir.<br />
BISMUT TRIBROMOFENAT, Tribromphenate de bismuth, Bismuthi<br />
tribromphenolas, (xeroforme) (T. K.)<br />
Terkibi takriben (C6H2Br,0)2 Bi(0H).Bi203<br />
(Bu husustaki bilgi 2. fasikiil sayfa 122 dedir).<br />
Kseroform'un irkiltici ozeligi yoktur. Zehirliligi de azdir. Igerden<br />
barsak antiseptigi gibi 0,5-1 g ve di§tan da merhem, toz ve gaz $eklinde<br />
kullanilir.<br />
BiSMUT SUBGALLAT, Sous-gallate de bismuth, Bismuthi subgallas<br />
(Dermatol) C7H707Bi<br />
(Bu husustaki bilgi 2. fasikiil sayfa 122 dedir).<br />
Dermatol igerden barsaklari temizlemek igin 1 - 2 g, di?tan da yaraiarin<br />
ve sulu ekzamalarin tedavisinde tozu, merhemi, gazi kullanilir.<br />
59
BtSMUT OKSiiYODOGALLAT, Oxyiodogallate de bismuth, Bismuthum<br />
oxyjodogallicum (Airol)<br />
C6H2(OH)3. COOBi (OH)<br />
(Bu husustaki bilgi 2. fasikiil sayfa 122 dedir).<br />
Kullanilmasi: Iyodoform yerine yaralarm tedavisinde kullannlr.<br />
HALOJENLER<br />
KLOR, Chlor, Chlorum, Cl<br />
Fizik ozelikler: Klor ye§ilimsi sari renkli, keskin kokulu,<br />
mukozalar iizerine irkiltici tesire malik bir gazdir. Kuvvetli dezenfekte<br />
edici ve fena kokulari giderici tesire maliktir. Biitiin klor bilesikleri<br />
aktiv klora siir'atle ayri§tiklarindan aym tarzda klor gibi tesire maliktirler.<br />
KLORLU SU, Eau chlore, Aqua chlorata<br />
Fizik ozelikler: Sari ye§il renkli, keskin kokulu, irkiltici bir<br />
sivi olup terkibinde ortalama olarak % 0,4 kadar kloru ihtiva eder.<br />
KLORLU KiREQ (Kireg kaymagi), Chlorure de chaux Calx clorata.<br />
Bir kalsyum hipoklorit, kalsyum klorit ve kalsyum hidroksid eriyigi<br />
olup beyaz veya beyazimsi renkli, ozel kokulu bir tozdur. Suda<br />
kismen erir. Terkibinde en az % 25 aktiv kloru ihtiva etmesi lazimdir.<br />
Klorlu kireg havada uzun miiddet birakilinca sivila§ir ve klorunu<br />
yava§ yava§ kaybeder, hararet ve aydinlik ayri§masim kolayla§tirir ve<br />
Cabukla§tirir. Bu sebeepten serin ve kuru, karanhk yerde saklanmasi<br />
icabeder.<br />
KALEVI SOD YUM HiPOKLORIT MAHLULU (Labaraque mayii),<br />
Solute-d'hypochlorite de sodium alcalin (Liqueur de Labarraque), Solutio<br />
natrii hypochloris alcalinum.<br />
Fizik ozelikler: Hafif klor kokulu, biraz fazla alkali karbonati<br />
havi oldugu igin alkali reaksiyonlu bir sividir; hidroklorik asidle<br />
muamele edilirse volumuniin iki misli klor hasil eder, bu da litrede<br />
6,34 g klora kar§ihktir (tekabiil eder).<br />
MUTEDiL SOD YUM HiPOKLORIT MAHLULU (Dakin mahlulii),<br />
Solute neutre d'hypochlorite de sodium (Solute de Dakain), Solutio<br />
natrii hypochloris neutrum<br />
Kalevi = Alkali<br />
Mahlul = Eriyik<br />
Mutedil = Notr<br />
60
Fizik ozelikler: Hafif klor kokulu, fenolftalein'e kar§i notr<br />
reaksiyonlu bir sividir.<br />
POTASYUM HIPOKLORiT MAHLULU, Sol. hypochlorite de potassium<br />
(Eau de javel), Liquor kalii hypochlorisi.<br />
Labarak suyunun fizik ozeligine maliktir.<br />
EUSOL. 12,5 g klorlu kreg ve aym miktar borik asidin bir litre suda<br />
eritilmesLve bilahare siiziilmesi ile elde edilen bir sividir. Aym tarzda<br />
kullanilir.<br />
Kullanilmasi: Zehirli hayvanlarin sokmalarina kar?i klorlu<br />
kreg eriyigi kullanilir. Sokulan yerin iist tarafi baglanir, emilerek veya<br />
bir vantusla zehirin-bir kismi gikanhr. Sonra etrafma taze kireg kaymaginm<br />
% 2 siiziilmu§ eriyiginden 1 - 2 sm 3 §irmga edilir.<br />
CAPORIT. Kalsyum hipokloritdir. Ca (O Cl)2 Kuvvetli antiseptik<br />
tesire maliktir. Diliie eriyikleri kullanilir.<br />
KLORAMINLER, Chloramines<br />
Formiiliinde SO2NCI gurubu bulunan bir takim cisimlere kloramin'ler<br />
ismi verilmi§tir. (Dakin). Birkag sulfokloramidlerin sudlu bilesikleri<br />
sabit oldugundan antiseptik gibi kullanihyor.<br />
KLORAMIN T., Chloramine T., Chloraminum T.<br />
Paratoluene sulfokloramidate de sodium T. harfi ilag toluolden yapildigi<br />
igin konmu§tur.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz veya nihayet hafif sarimsi, hafif klor<br />
kokulu naho§ (ho§ olmayan) aci lezzetli<br />
billuri tozdur; suda, alkolde ve<br />
gliserinde kola yerir; kloroformda,<br />
eterde, benzolde ve kati yaglarda erimez.<br />
Kloramin T. havada tedricen<br />
—(yavas, yavas)— tahalliil edip<br />
—(ayn§ip)— klorunu zayi eder ve<br />
rengi sararir.<br />
Kloramin % 25 klor verir. Suda<br />
oksijen gibi tesir eder.<br />
Bakterisid tesiri gok kuvvetlidir.<br />
S 0<br />
% 0,001 eriyigi stafilokoklari 1 - 2<br />
saat iginde oldiiriir. Aym miktar klo-<br />
Kloramin<br />
ru bulunan hipoklorit mahlulundan 4 defa daha tesirlidir.<br />
2 N C ^ l<br />
3 H , 0<br />
x<br />
N
Yaralar igin % 0,25 - 0,50 eriyigi gaz kompresi tarzinda kullanilir<br />
ve miimkiin oldugu takdirde giinde iki defa degistirilmelidir. Vagina yikanmasinda<br />
—(lavajmda)— % 0,1-0,3 eriyigi Fluor albus tedavisinde<br />
kullanilir. Yara tedavisinde mesela yanik yaralarinda kloramin vazelin<br />
§eklinde de kullanilir. Sidik torbasi lavajlannda % 0,25 oranmdaki eriyiginden<br />
faydalanilir. Ayni zamanda % 1-3 eriyigine ellerin temizlenmesinde<br />
miiracaat edilir.<br />
CLORINA (Hayden) da ayni formiildedir. Ayni suratle kullanilir.<br />
0,50 tabletleri vardir. Bir kiivet suya 1 g clorina ve 1 g tartarik asid veya<br />
sitrik asid konur ise 10 dakikada suyun bilharzia vermek tehlikesi<br />
kalmaz.<br />
DIKLORAMiN. Dichloramine. Hafif sanmsi<br />
renkli ve biraz klor kokulu, billuri bir<br />
maddedir. Suda erimez gibidir, yaglarda klorlu<br />
mayi parafinde erir.<br />
Di§ Hekimliginde kanal tedavisinde % 10<br />
eriyik §eklinde Pentachloretan adi ile kullanilir.<br />
HALAZON. Acide p dichloraminsulfobenzoique.<br />
Beyaz bir tozdur. Klor kokar. Suda<br />
erir. Bununla sulari tasfiye ediyorlar. Bi^<br />
komprimesi bir litre suyu 1/2 saatte dezenfekte<br />
ediyor.<br />
Bir komprimesinde 4 milig halazon, 4 milig<br />
sodyum karbonat, 92 milig sodyum kloriir<br />
vardir.<br />
PANTOSEPT. Dichloramin sulfobenzoate<br />
de sodium. Beyaz bir tozdur. Hafif klor kokar.<br />
5 k. suda erir. Hipoklorid ve sonra O verir.<br />
Evvelkisi gibi kullanilir.<br />
Biitiin bu cisimler vena siringa edilemez.<br />
Metaemoglobin yapar. Akciger odemi oluyor.<br />
Kopek kilo ba§ina 10 miligramla oluyor. Yaralari<br />
irkiltiyor.<br />
— IV —<br />
S02N=CI 2<br />
Dlkloramin<br />
C00H<br />
S02N=Cl2<br />
Halazon
POTASYUM KLORAT, Chlorate de potas-<br />
sium, Kalii chloras KCIO3<br />
Fizik ozelikler : saifha - (yaprak) - seklinde,<br />
parlak, renksiz, kokusuz billurlar, veya<br />
beyaz billuri tozdur; takriben 15 k. 20° deki<br />
suda, 2 k. kaynar suda, 130 k. alkolde erir;<br />
mutlak alkolde hemen hig erimez.<br />
Tesiri : igerden az mitarda ahndikta alkalilerin<br />
aym tesirini gosterir. Ahnan miktarin<br />
biiyiik bir kismi paraglanmaksizin ve siirat-<br />
Pantosept<br />
le idrar ile uzviyetten atilir, idrann miktarmi<br />
ciizi arttirir. Yiiksek miktarlari kan zehiri olarak tesir eder, hemoglobini<br />
metaemoglobine gevirir, alyuvarlari pargalar ve birbirine yapi§tirir, bu<br />
surelte hemoglobiniiri, iiremi hasil eder. -<br />
Potasyum klorat igerden anjinlerde ve bazan piyelit ve sistik'lerde<br />
verilir idi. Giinde 4 grami.gegmemelidir. Bu miktarla salya gogalir, idrar<br />
soker, nadiren bulanti olur. 10 g ve daha fazlasi ile agir zehirlenmeler<br />
gdriilmii§tiir.<br />
Kullanilmasi: Agiz ve bogaz yangilarinda, civa ile tedavi esnasinda<br />
% 3 eriyigi gargara §eklinde ve dahilen bir posyon iginde verilir.<br />
Maksima dozu bir defada 1 g, giinde 3 g dir.<br />
IYOD, iode, iodum<br />
J<br />
iyod tabiatte fazlasi ile yaygindir. Besinlerin ihtiva ettigi iyod toprak<br />
ve suda mevcut anorganik iyod'dan gikagini ahr. bir gok deniz bitkilerinde<br />
de ve maden sularinda mevcuttur. Tiroid bezinde de az miktarda<br />
bulunur.<br />
iyod siyah sincabi renkli, maden parlakhgmda, e§kenar dortgen<br />
safihe - (yaprak) - §eklinde, ozel kokulu, suda giigliikle, eterde kolaylikla,<br />
erir. Suya iyodiirler katilmasi ile erime orani artar. iyod<br />
suyu zamanla ayri§tirir.<br />
Serbest kalan oksijen organik cisimleri okside eder. Organik cisimlerin<br />
hidrojeni yerine gegerek kolaylikla paraglanmasma sebebiyet<br />
verir.<br />
IYOD TENTURU, Teinture d'iode, Tinctura iodi<br />
SQ>N=CI<br />
— IV —
Fizik ozelikler: Koyu kirmizi esmer renkli iyod kokulu bir sividir.<br />
Terkibi 7 k. iyod, 3 k. potasyum iyodiir ve 90 k. alkolden ibarettir.<br />
IYODLU POTASYUM IYODUR MERHEMI, Pommade a l'iodure de<br />
potassium iodee, Unguentum kalii iodicum iodo<br />
Terkibi: Potasyum iyodiir 10 k.<br />
iyod 2 k.<br />
Su 8 k.<br />
Asilbendli domuz yagi 80 k.<br />
dan ibarettir.<br />
Tesiri : iyod kuvvetli antiseptik tesire malik bir cisimdir. Patojen<br />
bakterileri bilhassa §arbon sporlarini tiiberkiiloz basilini ve aneoroplari,<br />
boylece bitkisel (trychomatocoptes, demodeks) oldiiriir.<br />
Vasitah olarak bakterisid ve toksin bozucu tesirlerinden ba§ka vasitasiz<br />
olmak iizere deyara yiizeyinin miidafaa hadiselerini yiikseltir.<br />
Aym zamanda uyarici, yangilayici, emilmeyi kolayla§tinci olarak ta tesir<br />
eder.<br />
Yara seroz gi$alarda - (zarlarda) - perifer bir kabuk, yahut yara<br />
dokusunun ve yiizeyinin bir sertle§mesini hasd eder.<br />
iyiodun emilme tesiri biiiiiik bir kismi iyod alkali ve iyod albuminat<br />
hasil eder ve bu suretle tiroid bezi ve hipofize dahil olur. Uzun miiddet<br />
yani devamli bir tarzda az miktarlarda ahnmasi kronik iyod zehirlenmesi<br />
(iodisme, iodismus) yapar. Bu da zayiflama, bezlerin atrofisi,<br />
(tiroid bezi, siit belzeri), deri ekzantemi ve kronik nezle (burun—, conjunctiva—,<br />
mide—, barsak nelzeleri) ile belli olur.<br />
iyod UQUCU olmasi dolayisile saglam deriden de organizmaya girer.<br />
Kanda sodyum kloriir ve sodyum iyodat $ekline gevrilir. Uzviyetten atilmasi<br />
biitiin salgi ve bo§altimlarla, kanatli hayvanlarda yumurta vasitasile<br />
olur.<br />
Kullanilmasi : Di§tan iyod tentiirii $eklinde operasyon sahasinin dezenfeksiyonunda<br />
kullamhr. Yalniz derisi nazik yerleri, goz, kulak, anus,<br />
vulva mukozalanm iyod gok yakar. Yaniklarm % 2 iyod eriyigi ile tedavi<br />
etmek miimkiindur.<br />
Agiz yangilarinda husule gelen yaralarda, Vincent anjininde iyod<br />
tentiirii iyi gelir. Bunlar igin a§agidaki kollutuar da kullamhr.<br />
— IV —<br />
Teinture d'iode 2 g<br />
Glycerine 15 g
Sarbonda hasta kismin gevresine iig gun sabah ve ak?am % 1 iyod<br />
eriyigi (Lugol) §inngalari iyi geliyor. Lakin agri veriyor.<br />
lode 1 g<br />
Iodure 2 g<br />
Eau 100 g<br />
Aym eriyikten vena igine yava§ yava§ giinde bir defa 10 sm 3 §irmga<br />
ve buna birkag giin devam edilir.<br />
Igerden : Basedow hastahginda uzun miiddet veya rontgen ve cerrahi<br />
tedavilerinden evvel bir miiddet hastalara:<br />
lode 1 g<br />
Iodurede potassium 2 g<br />
Eau distillee 20 g<br />
giinde bir kag defa V - XV damla verilir. Aym ilag astima da, kronik<br />
bron§itlerde de iyi gelir. Arteriosclorosa kar§i verilebilir.<br />
lode 0,10 g<br />
Iodure de potassium 2 g<br />
Eau distillee 240 g<br />
giinde iki gorba ka§igi....<br />
IODE VASOGENE. iyodun vasojende bir eriyigidir. % 6 iyodu vardir.<br />
igerden X ila LX damla. Deriden kolay emiliyor.<br />
VASOGENE. Bir spesiyalitedir. Ona gok benzer bir preparat §oyle<br />
yapilabilir: Kuru bir $i§ede 7 g amonyak (% 30 NH3), 10 g 0,1 lik<br />
alkol ve 41,5 g vazelin yagi iyice galkanir, iizerine 41,5 g olein konur.<br />
Elde edilen preparat berraktir ve iyi muhafaza olunur.<br />
dir.<br />
HiDROJEN PEROKSiD MAHLULU, Solute de peroxyde<br />
d'hydrogene (Eau oxygenee), Solutio hydrogeni peroxidi.<br />
H2O2<br />
Veznen - (tartili olarak) - yiizde 3-3,2 hidrojen peroksidi havi-<br />
Fizik ozelikler : Berrak, renksiz kokusuz veya hafif ozon kokulu,<br />
hafif asid lezzetli ve agizda kopuren bir sividir; turnsol kagidim hafif<br />
kizartir; adi hararet derecesinde pek yava§, manganez bioksid gibi muayyen<br />
bazi cisimlerle temasta siiratle tahalliil ederek - (ayri§arak) -<br />
oksijen ne§reder - (sagar) -; siiratle lsitihnca birdenbire tahalliil eder.<br />
Muhafazasi igin litresinde 0,6 g hidroklorik yahut siilfiirik asidi<br />
ihtiva eder.<br />
— IV —
KESIF - (yogun) - HiDROJEN PEROKSID MAHLULU, Solute de<br />
concentre de peroxyde d'hydrogene, Solutio hydrogeni peroxidi concentrata<br />
Veznen - (tarti ile) - yiizde en az 30 hidrojen peroksidi H202 yi<br />
havidir. Bir hacim 100 hacim oksijen verir. Alkaliligi bulunmayan §i§elerde<br />
saklamr. Iginde muhafazasi igin asid yoktur.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Organik maddelerle (kan, cerahat<br />
vs.) temasla ayn§ir. Oksitleyici, desodorizan ve antiseptik tesir yapar.<br />
Yara ve mukozalarda kopiik husuli ile onlari mekanik bir tarzda temizler.<br />
PROTOKSiTLER, Protoxydes<br />
Kullanilmasi: Mide ve barsak antiseptigi olmak iizere, mide<br />
kanamalarmda, yaralarda, bundan ba§ka kloroz'da, anemi'de, damla'da<br />
ve romatizmalarda giinde 2-3 defa 0,15-0,50 g miktannda kullanilir.<br />
HOPOGEN, Biogen. Magnesyum oksid ile % 15 veya % 25-30 magnesyum<br />
siiperoksidin kati§igidir.<br />
KALSYUM PEROKSiD, Peroxyde de calcium, Calcium peroxydatum<br />
Ca 02<br />
Beyaz bir tozdur. Suda giigllikle erir. igme sularmni tasfiyesinde<br />
kullanilir. Ticarette bulunan kalsyum peroksidin terkibinde ortalama<br />
olarak % 50-80 kadar kalsyum peroksid bulunur. £iinkii iginde hidrat<br />
ve kalsyum karbonat vardir.<br />
SODYUM PERBORAT, Perborate de sodium, Natrium perboricum<br />
NaB03 + 4 H20<br />
Beyaz billuri tozdur. Kuru havaya dayaniklidir. Takriben 50 k. suda<br />
erir. Suda erime yetenegi suya borik asid yahut gliserin katilmasi<br />
ile artar. Eriyigi turnsol kagidim mavile§tirir. Eriyigi isitildikda ayn?ir<br />
ve oksijen hasil eder. 50° nin iistiindeki hararette ayri§ma canli olur.<br />
Sodyum perborat eriyigini 40° nin iistiinde lsitmak dogru olmaz.<br />
Kullanilmasi: Antiseptik olmak iizere toz §eklinde yahut eriyik<br />
tarzmda (2:100) yaarlan yikamak, gargara yapmak maksadi ile<br />
kullanilir.<br />
SODYUM PERSULFAT, Persulfate de sodium<br />
Na2 S2 08<br />
Beyaz, billuri tozdur. 2 k. suda erir. Havada sulanir. Saklanmasi<br />
igin amonyum persulfat ilekari§tirilir. % 6,72 aktif oksijen verir. % 5<br />
eriyigi bakterileri oldiiriiyor.<br />
Persulfat i§tahayi agar. Veremlere, kansizlara, zayiflara tavsiye<br />
edilmi§tir.<br />
Komprime veya eriyik tarzinda giinde 0,15 - 0,30 g miktannda kullanilir,<br />
bir az ishal verebilir.<br />
— IV —
BOR B I L E S I K L E R i<br />
BORIK ASiD, Acide borique, Acidum boricum (T.K.)<br />
„0H<br />
B ^ OH<br />
Borik asid<br />
Toskana'da yerin gatlaklarindan fi§kiran sularda serbest halde bulunur.<br />
Birgok maden sularinda, bazi gollerde sodyum borat veya magnesyum<br />
borat halinde vardir. Deniz suyunda biraz, armut, elma, kiraz<br />
ve bazi meyvalarda 1:100,000 kadar bulunur.<br />
Borik asid 1885 ydinda Listen tarafindan tedaviye sokulmu§tur.<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, parlak ve parmaklar arasinda kaypak, kokusuz<br />
safihalar veya beyaz billuri tozdur; lezzeti belirsiz aci ve ek§imsidir;<br />
22 k. 20° deki suda, 3 k. kaynar suda, 25 k. alkolde ve takriben<br />
5 k. gliserinde erir.<br />
Borik asid takriben 75° de lsitildikta yava§ yava§ agirhgindan kaybederek<br />
metaborik asid (HB03) olur, metaborik asid de takriben 160°<br />
de daha gok su kaybedip zeveban (ergime) eder ve cam gibi bir kittle<br />
hasil olur, bu da §iddetle lsitihnca kabanr, yava§ yava§ biitiin suyunu<br />
zayi eder ve anhidr borik aside tahavviil eder.<br />
Alelade borik asid (ortoborik asid H3B O3) son derece hafif bir<br />
asiddir. Tuzlar te§kil etmez. Boratlar tetraborik asid (H2B4O7) in tuzlaridir<br />
ki bunlardan sodyumlu tuzu Boraks adi ile anilir.<br />
Borik asidin bakteriler iizerine tesiri 50k zayiftir. % 2-3 sudaki<br />
eriyigi patojen bakterileri yoketmez.<br />
Borik asid lokal olarak az irkilticidir. Fazla miktarlari per os almdikta<br />
gastroenteritis'e sebebiyet verir. Qabuk emilir, geg atilir.<br />
Uzun miiddet kullanilmasi lie kronik zehirlenme goriiliir.<br />
Kullanilmasi: Goz, burun mukozalan gibi nazik dokular, idrar<br />
yollan, ve dol yatagi lavajlarinda ve gocuklarda % 2 - 4 eriyigi kullamhr.<br />
Agiz ve larynxin yagilarinda da iyi gelir. Toz halinde tatbik<br />
edilir. Cocuklarm deri hastaliklarinda borik asid merhemi sik kullamhr.<br />
— IV —
BORIK ASID MERHEMi, Pommade a l'acide borique,<br />
Unguentum acidi borici (T.K.)<br />
Terkibi : Acide borik Ik.<br />
Vazelin 9 k. iyice kari§tirilir.<br />
Fizik ozelikler : Yari §effaf ve beyaz renkli bir merhemdir.<br />
Borik asid igeriden §i§manlari zayiflatmak igin giinde 3 g denenmi§tir.<br />
Adetleri de azaltiyor.<br />
SODYUM BORAT (TENKA), Borate de sodium (Borax), Natrii boras<br />
Na2B407 + H20<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, sert billurlar veya billuri pargalar, yahut<br />
beyaz, billuri tozdur; takriben 25 k. 20° deki suda, takriben 0,7 k. kaynar<br />
suda erir; gliserinde ziyade erir; alkolde hemen hig erimez. Sodyum<br />
borat lsitihnca billur suyunda zeveban eder, yava§ yava§ ve kabararak<br />
billur suyunu zayi eder, daha §iddetle lsitihnca cam gibi bir kiitleye<br />
inkilap eder.<br />
Sodyum borat yiizde 52,3 - 54,3 anhidr sodyum tetraborat<br />
(Na2B407) 1 havidir.<br />
Boraksin antiseptik ozeligi borik asidinkinden hafiftir. Deriyi irkiltmez.<br />
Sudaki eriyigi alkali oldugundan biraz sabun gibi temizler. Boraks<br />
mukozalari da az irkiltir. Uzun miiddet ahnirsa mide bozulur, kusma<br />
ishal olur. Boraks gabuk emilir. En 50k sinir merkezlerine tesir<br />
eder, uyu§turur, bacaklarda felg olur. Bu ozeliginden hekimlikte istifade<br />
ediliyor. Epilepsi (sar'a) de kullaniliyor. Atilma bashca bobreklerden<br />
oluyor. tdrar biraz gogalir. Urik asid, oksalatlar azalir, deri ile de<br />
az miktarda viicuttan atihr, dokuntiiler yapabilir.<br />
Kullanilmasi: Veteriner Hekimlikte di§tan dezenfekte edici,<br />
keratolitik olmak iizere sclerodermic'de, kronik ekzama'da % 5 -10 oranindaki<br />
eriyigi yikama tarzinda, % 10-20 gliserinle ve % 10 merhem<br />
§eklinde kullanilir. Agiz hastahklannin gesitli §ekillerinde (stomatitis<br />
ulcerosa, St. miotica, St. membranacea, St. diphtheroides vs.) di§ etlerinin<br />
yangisinda % 2-5 oraninda eriyik tarzinda, yara ve mukoza hastahklannda<br />
aym oranda eriyik §eklinde kullanilir.<br />
Insan Hekimliginde pamukguk «Muget» tedavisinde iyi gelir. Beyaz<br />
tabaka bir temiz bezle kaldinlir, iizerine 1:25 suda boraks veya<br />
2:10 gliserinde boraks eriyigi suriiliir. Hunnakta, agiz yangisinda, goz<br />
yangilarinda kullanilir.<br />
— IV —
igerden : Sara'da giinde 4 g verilir. Bobreklerde hafif irinli yangiya<br />
kar§i da iyi gelir, uzun miiddet kullanilmamahdir.<br />
BORGLISERiN, Boroglycerinum, Acidum glycerino boricum<br />
62 kisim borik asid tozu 104 kisim gliserinle kanstirilir ve bir kum<br />
banyosunda daima kari?tirilmak suretile vezni (agirhgi) 100 kisma<br />
ininceye kadar 150° de lsitihr, sicak kiitle bir cam levha iizerine dokiiliir<br />
ve sogumaya terkedilir. Agik sari renkli olan ?effaf kiitle hava temasinda<br />
rutubet geker; su ve alkolde kolaylikla erir.<br />
Kullanilmasi: Suda 5 : 100 oranindaki eriyigi antiseptik olmak<br />
iizere kullanilir.<br />
BORIK ASID ERIYiGi, Eau boriquee (Solute d'acide borique),<br />
Acidum boricum solutum<br />
Terkibi: Borik asid 30.0<br />
Su ... yeter miktar 1000,0<br />
GLISERINLi BORiK ASID, Glycerine boriquete, Acidum boroglycerinatum<br />
Terkibi: Borik asid 30,0<br />
Gliserin 14,0<br />
SALiSiLiK ASiDLi BORIK ASID ERIYiGi, Solutio boro - salicylica<br />
Terkibi: Borik<br />
Salisilik asid aa 1,2<br />
Damitilmi§ su 197,6<br />
BORiK ASiDLi GLiSERiN MERHEMi, Unguentum boroglycerinatum<br />
— IV —<br />
Terkibi:<br />
Gargara:<br />
Borik asid 2,5<br />
Gliserin<br />
Parafin merhemi aa 6,25<br />
Lanolin 8,0<br />
Infusion de guimauve (% 2) 200,0<br />
Borax 8,0<br />
Sirop de mure 40,0
Collutoire :<br />
Borax 4,0<br />
Glycerine 20,0<br />
BOROPOTASYUM TARTARAT, Tartrate borico - potassique,<br />
Fizik ozelikler: §effaf, amorf, suda eriyen bir cisimdir. Bazen erimez<br />
hale geliyor. 15-20 grami miishildir. 0,5 grami idran gogaltir.<br />
KALSYUM OKSID (Sonmemis kireg), Oxyde de calcium anhydre<br />
(Chaux vive), Calcii oxidum (T.K.)<br />
Ca O<br />
Fizik ozelikler: Beyaz mermerin yakilmasile elde edilen beyazimsi,<br />
kokusuz kesif kiitlelerdir; 778 k. soguk suda, 1482 k. 80° deki suda erir;<br />
gliserinde ve basit §urupta biraz erir; alkolde erimez.<br />
Sonmemi§ kireg vezninin (agirhgmin) yansi kadar su ile lslatildigi<br />
zaman §iddetle lsmir ve kalsyum hidrosidden ibaret sonmemi§ kireg<br />
haline geger. §iddetli alkalidir. Havanm karbon dioksidini alir, kalsyum<br />
karbonat lialine geger.<br />
Kullanilmasi: Kireg suyunun hazirlanmasmda kullanilir.<br />
KiREQ SUYU, Eau de chaux, Aqua calcariae (T.K.)<br />
Yiizde 0,15-0,17 kalsyum hidroksidi Ca (OH)2 yi havi sudur.<br />
Fizik ozelikler: Berrak, renksiz ve kokusuz bir sividir; turnsol k&gidmi<br />
§iddetle mavile§tirir. Kalsyum hidroksid sicak suda sogukdakinden<br />
daha giig eridiginden, kireg suyu lsitihnca bulanir.<br />
KIREC LiNIMENTi, Liniment calcaire (Liniment oleo - calcaire),<br />
I-inimentum calcium (T.K.)<br />
Terkibi: Zeytin yagi Ik.<br />
Kireg suyu Ik.<br />
Kuwetle galkanip kari§tinlir.<br />
Fizik ozelikler: Sarimsi renkli, homojen ve koyu kivamli bir sividir.<br />
Kiregin % 0,1 eriyigi tifo, kolera mikroplanni oldiiriir. Pislikteki<br />
mikroplara tesiri azdir. % 1 kiregle kanstirmak lazim gelir.<br />
Kireg alkalidir, dokulari harabeder. Kireg suyu difteride, yalanci<br />
gi$alari gabuk dii§iirdugiinden gargara gibi verilir. Veremlerin laringitisinde<br />
su buhari ile kireg suyu piiskiirtiilur.<br />
— IV —
Kireg suyu biizu$tiirucu, salgi azaltici, sindirim asidesini notiirleyici,<br />
karbon dioksid emici, aklsyum noksanhgini giderici ve peklik yapici<br />
tesirlere maliktir.<br />
Kullanilmasi insan Hekimliginde peklik yapici ve miikoz eritici<br />
olmak iizere igerden kullamhr. Veteriner Hekimlikte di?tan: yaniklarda,<br />
ulcus'lerde (giban), fistiillerde ve ya§ ekzemalarda; igerden: peklik<br />
yapici olarak ishallerde, barsak iilserlerinde ve dizanteride kullamhr.<br />
Alakli panzehir (zehir bozan) olarak oksalik asid ve diger asidlerle<br />
zehirlenmelerde ve fazla asiditeye kar§i kullamhr.<br />
Kireg linimenti: Gerek Insan ve gerekse Veteriner Hekimlikte yaniklara<br />
kar§i haricen kullamhr.<br />
MUREKKEB KIRE£ SUYU, Aqua calcis (calcaria) composita.<br />
Terkibi: 100 k. gayakol odunu, 10 k. sasafras odunu, 5 §er kisim<br />
anason ve ki§ni§, 20 k. meyan kokii, 1500 k. kireg suyu iig giin miiddetle<br />
dijere edilir, sonra sikilir ve siiziiliir.<br />
Kireg siitii, Lait de chaux, Calcis lac.<br />
Terkibi :<br />
Kalsyum oksid (sonmemi§ kireg)<br />
Su<br />
liizuma gore taze hazirlanir.<br />
Viyana kiregi, Wiener kalk.<br />
125,0<br />
875,0<br />
Cok beyaz, kumdan ari ve magnezya ihtiva eden kalsyum hidrattir.<br />
POTASYUM PERMANGANAT, Permanganete de potassium, Kalii<br />
permanganas (T.K.)<br />
K Mn 04<br />
Yiizde en az 99 potasyum permanganati (K Mn 04) havidir.<br />
Fizik ozelikler : Koyu mor, hemen siyah renkte ve gelik mavisi parlakhginda,<br />
kokusuz, lezzeti evvela tathmsi sonra buruk, kuru billurlardir;<br />
takriben 16 k. 20° deki suda ve takriben 3 k. kaynar suda kirmizi<br />
mor renkte eriyik verip erir. Deriyi, gama§irlari esmere boyar. Bu rengi<br />
sulu (diliie) oksalik asid (3/100) veya hidroklorik asid (2/100) veyahut<br />
20 k. su ile sulandirilmi§ sirke ve limon usaresi ile giderir.<br />
Potasyum permanganat oksijenini organik madedlere kolay verir,<br />
§iddetli bir oksidandir. Mikroplari da okside ederek oldiiriir. Bundan<br />
dolayi eriyigin kuvveti gitgide azalir. Iginde organik maddeler bulunan<br />
— IV —
ir sivi da antiseptik ozeligini kaybeder. 1000 de 1 eriyiginde hemen biitun<br />
mikroplar olur. 1:200 eriyigi yakici (daglayici) dir. 1:1000 eriyigi<br />
irkiltir. Yangih dokular daha diliie eriyiklerinden bile miiteessir olur.<br />
Potasyum permanganatin fena kokulari giderici ve antitoksik tesiri<br />
bilhassa kuvvetli olup iyi bir dezenfektan maddedir. Fena kokulari<br />
giderici tesirinden otiirii tercihan fena kokulu yaralarda (% 1 e kadar<br />
yogunluktaki eriyilkeri pensle tu?e «dokunma» tarzinda) kullanilir.<br />
Antitoksik tesiri yilan zehiri iizerinde kendini gosterir.<br />
Potasyum permanganat alkaloid'lerin, kiyanhidrik asidin ve digerlerinin<br />
midede bulundugu miiddet icinde bunlann yikimlamasma da<br />
hizmet eder.<br />
Kullanilmasi: Potasyum permanganat antiseptik, antitoksik,<br />
fena kokulari giderici tesirlere sahiptir. Kuduz ve yilan zehirlerine<br />
karfi ozel tesiri vardir. Fosfor, kiyanhidrik asid ve morfin ile zehirlenmelerde<br />
% 0,5-1 eriyigi ile mide yikamr veay igirilir.<br />
Operasyonlarda elleri ve operasyon sahalarini temizlemek igin ve<br />
yaralann dezenfektesinde 1:1000 eriyigi kullanilir. Kokan yaralarin kokusunu<br />
gabuk kaldinr. Dogumlardan sonra 1:2000 eriyigi dol yatagma<br />
siringa edilir.<br />
Bel soguklugunda her idrardan sonra 1:6000-1:4000 eriyigi kullanilir.<br />
Irigator yiiksekge asilir. Evvela on kisim yikamr. Sonra kaniil sikica<br />
tatbik edilir. Eriyik sidik torbasina kadar gider, sidik torbasi dolup<br />
idrar hissi gelince kaniil gekilir. Hasta sidik torbasmi bo$altir.<br />
1,5" 2 litre eriyik gegirmelidir. Hastalik fazla akut, kanal $i§mi§ ve<br />
sert ise bu usul tatbik olunamaz. Simdi bu hastalik penisilin ile birkag<br />
giindeve lavajsiz tedavi ediliyor.<br />
CIVAVE CIVALILAR<br />
Civa ve civahlari ara§tiran ve Hekimlikte ilk defa kullanan iki Tiirk<br />
hekimidir. Galien (Galenus) civayi bir zerresi oldiirebilen bir zehir sandi.<br />
Ebubekir Razi maymunda tecriibe etti, o kadar korkung bir<br />
zehir olmadigmi gosterdi. Civa merheminin ilk yapili§ini (hazirlani§ini)<br />
bildiren bu bilgindir. ibni Sina civa buharinm tesirini incelemi§tir.<br />
Dogu'da bu ilag uzun zamandanberi gerek bir takim parazitlere<br />
kar§i ve gerekse frengi tedavisinde kullanihyor idi. Avrupa'ya 15 nci<br />
yiiz yilda gelen frengi salgmi siralarinda girmi^tir.<br />
— IV —
CIVA, Mercure, Hydrargyrum<br />
Hg '<br />
Civa sivi halde, giimii§ beyazhginda parlak bir cisimdir. Yogunlugu<br />
13,54 kadardir. —39° de donar, 357° de kaynar. Kati halde bile buhar<br />
gikarir. Suda erimez. Lakin uzerinde kalan su zehirlidir.<br />
CIVA MERHEMI, Pommade mercurielle, Unguentum hydrargyri (T.K.)<br />
Yiizde otuz civayi (Hg, A.t. 200,61) havidir.<br />
Terkibi: Civa 30 k.<br />
Susuz lanolin 5 k.<br />
Zeytin yagi 1 k.<br />
Domuz yagi 40 k.<br />
Ig yagi 24 k.<br />
Civa, susuz lanolin ve zeytin yagi kati§igi ile, lup altmda civa habbeleri<br />
goriilmeyinceye kadar ezilir, iizerine izabe (ergitilmi$) ve biraz<br />
sogutulmu$ domuz yagi ve ig yagi kati§igi ilave olunur.<br />
Fizik ozelikler : Civa merhemi esmerimsi sincabi renklidir. Lupla<br />
muayenede civa habbeleri goriilmemelidir.<br />
CIVA YAKISI, Emplatre mercuriel, Emplastrum hydrargyri (T.K.)<br />
Yiizde 18,7-20,1 civayi (Hg, A.t. 200,61) havidir.<br />
Terkibi:<br />
Civa 2 k.<br />
Susuz lanolin 1 k.<br />
Sari balmumu 1 k.<br />
Kur?un yakisi 6 k.<br />
Civa susuz lanolinle iyice ezilir, diger taraftan balmumu ile kur§un<br />
yakisi izabe edilip biraz sogutulur ve iki kati§ik birbirile homojen bir<br />
surette kari§tirilir.<br />
Fizik ozelikler : Civa sincabi renktedir, lupla bakihnca civa habbeleri<br />
goriilmemelidir.<br />
Civali Haplar. 1) Pilules de Sedillot. Sabunlu civa hapidir. 2) Pilules<br />
bleues sabunsuzdur. Her ikisinde de 0,05 g civa vardir.<br />
— IV —<br />
Electromercurol. Kolloid civadir. Sm 3 iinde 0,001 g civa bulunur.
KIRMIZI MERKURl OKSID (KIRMIZI TORTU), Oxyde rouge de<br />
mercure (Precipite rouge), Hydrargyri Oxidum Rubrum (T.K.)<br />
HgO<br />
Fizik ozelikler: San, gayet ince, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur;<br />
tozdur; suda hemen hig erimez; diliie nitrik ve hidroklorik asidlerde<br />
kolay erir.<br />
Kirmizi merkuri oksid bir tiibte lsitinca ugar, bu esnada civa ayrxlir.<br />
Eskiden bazen igerden kullanihrdx. Maksima dozu bir defada 0,02<br />
g, giinde 0,06 gramdir.<br />
KIRMIZI CIVA OKSID MERHEMi, Pommade d'oxyde reuge de<br />
mercure, Unguentum Hydrargyri oxidi Rubri (T.K.)<br />
Terkibi: Kirmizi civa oksid Ik.<br />
Vazelin 5 k.<br />
dan ibarettir.<br />
Fizik ozelikler : Kirmizi renkli bir merhemdir.<br />
SARI MERKURI OKSID, Oxyde jaune de mercure, Hydrargyri<br />
Oxidum Flavum (T.K.)<br />
Hg O<br />
Fizik ozelikler : Sari, gayet ince, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur;<br />
Suda hemen hig erimez; alkolde erimez; diliie nitrik ve hidroklorik<br />
asidlerde, amonyum kloriiriir kesif (yogun) eriyiginde kolay erir.<br />
SARI CIVA OKSID, MERHEMI, Pommade d'oxyde jaune de mercure,<br />
Unguentum Hydrargyri Oxidi Flavi (T.K.)<br />
Terkibi:<br />
Sari civa oksid 1 k.<br />
Mayi parafin 1 k.<br />
Lanolin 10 k.<br />
Vazelin 88 k.<br />
— IV —<br />
Sari civa oksid mayi parafinle homojen ve yumu§ak bir kati§ik hasil<br />
oluncaya kadar havanda ezilir, lanolin azar azar ilave edilir, kati§ik<br />
vazelinle iyice kari§tirihr. Bu merhem demir aletler ve kaplarla temasa<br />
getirilmemelidir.<br />
MERKURI IYODUR, Biiodure de mercure, Hydrargyri iodidum (T.K.)<br />
Hg I2<br />
\
Fizik ozelikler : Kirmizi, kokusuz, lezzetsiz gayet ince tozdur; takriben<br />
250 k. 20° deki alkolde, takriben 40 k. kaynar alkolde ve 60 k.<br />
eterde erir; suda hemen his erimez, fakat potassium iyodiir eriyiginde<br />
kolay erir. Maksima dozu bir defada 0,02 g, giinde 0,05 g, Sirop de Gibert'in<br />
20 graminda 0,01 g merkiiri iyodiir ve 0,5 g potasyum iyodiir<br />
bulunur.<br />
MERKURO IYODUR, Protoiodure de mercure, Hydrargyrosi<br />
iodidum (T.K.)<br />
Hg2 h<br />
Fizik ozelikler : Sari ye§ilimsi, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur;<br />
suda, alkolde ve eterede erimez. Bir tiipte lsitilinca kalinti birakmadan<br />
ugar.<br />
Merkuro iyodiir aydinlikta civaya ve merkuri iyodiire ayrilir.<br />
% 60,66 civayi havidir. Pilule de Ricord'un her birinde 0,05 g merkuro<br />
iyodiir vardir. Maksima dozu bir defada 0,05g, giinde 0,2 gramdir.<br />
MERKURO KLORUR (KALOMEL), Protochlorure de mercure (Calomel),<br />
Hydrargyrosi chloridum (T.K.)<br />
Hg2 Cl2<br />
Fizik ozelikler : Sublime edilmi? merkuro kloriirii su ile ezip yikayarak<br />
elde edilir. Beyazdan sari beyazimsiya kadar degi§en ve kuvvetlice<br />
ezilince daha koyu sarimsi olan renekte, agir, ince, kokusuz tozdur;<br />
suda, alkolde, eterde ve soguk diliie asidlerde erimez; mikroskopla yiiz defa<br />
kadar biiyiiltiiliip muayene edildikte a§ikar billuridir. Bir tiipte ISItilmca<br />
zeveban etmeksizin ugar.<br />
Merkuro kloriir aydinlikta merkuri kloriir ve civaya ayrilir.<br />
Madensel asidler ve alkali iyodiirler merkuro kloriirii ayri?tirir.<br />
Sodyum kloriiriiriin tesiri yoktur. Kalomel miishil gibi kullamhr. Az<br />
miktari diyiiretiktir. Frengiye kar§i kasa haftada bir 0,05 - 0,1 g zerk<br />
edilir.<br />
BEYAZ COKUNTU, precipite blanc (Protochlorure de mercure par<br />
preciiptation), Hydrargyrum chloratum via humida paratum<br />
Hg2 Cl2<br />
Cesitli farmakopelere gore degi§ik bir maddedir. Fransiz kodeksinsindeki<br />
civa protoksid'dir. Alman farmakopesine gore merkuro kloriir<br />
bu hacmi siir'atle sogutmak suretile elde edilir, bu sebepten bu<br />
— IV —
cisme buhar vasitasile hazirlanan merkuro kloriir de denir. Formiilii<br />
Hg2 CI2 olup molekiil agirhgi 422,1 dir.<br />
MERKURi KLORUR (SUBLIME), Bichlorure de mercure (Sublime<br />
corrosif) Hydrargyri chloridum corrosivum (T.K.)<br />
HgCl2<br />
Fizik ozelikler : Agir, yari §effaf, beyaz billurlar veya beyaz billuri<br />
tozdur; takriben 15 k. 20° deki suda, 3 k. kaynar suda, 3 k. alkolde, 17 k.<br />
eterde ve 15k. gliserinde erir. suyu ve aloklii havi eterde ve sodyum<br />
kloriirlii suda daha kolay erir. Eriyigi turnsol kagidini kizartir. Bir tiipte<br />
lsitihnca zeveban edip tamamile ugar.<br />
Sublime alkali vasatta proteidleri goktiiriir. Sodyum kloriirun bulunmasi<br />
buna engel olur. Asid vasatta kloriir oldugu zaman albiimini<br />
goker. Subline madenleri, yiiziikleri bozar. Zamanla tirnaklar siyahlasir<br />
(civa siilfiir).<br />
Kas igine §innga igin % 1 ereyigi kullanilir. Maksima dozu bir<br />
defada 0,05 g, Eskiden hap §eklinde de verilirdi.<br />
Sublime antiseptik ozelige de sahiptir. Yalmz geni§ yara satihlarina<br />
tatbik etmek dogru degildir. Ciinkii siiblime yaralardan, mukozalardan<br />
proteine baglanarak emilir ve agir (vahim) hatta oldiiriicu zehirlenme<br />
hasil edebilir.<br />
MERKURi KLORUR PASTiLLERi, Pastille de bichlorure de mercure,<br />
Pastilli hydrargyri chloridi (T.K.)<br />
Yiizde 48,9-50,9 merkuri kloriirii (Hg Cl2, M.t. 271,53) havidir.<br />
Fizik ozelikler : Merkuri kloriir pastilleri serttir, bir anilin boyasi<br />
ile boyanmistir, ufalandiktan sonra suda kolaylikla, alkolde ve eterde<br />
kismen erir; eriyigi turnsol hagidini kizartmaz.<br />
Van Swieten mayii. Liqueur de Van Swieten. 1/1000 sublime eriyigidir.<br />
MERKURi KiYANUR, Cyanure de mercure, Hydrargyri cyanidum (T.K.)<br />
Hg (CN)2<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, yari §effaf, uzun billurlardir; takriben<br />
12 k. alkolde erir; eterde giig erir. Terkibi ortalama olarak % 70,63 civayi<br />
ihtiva edere.<br />
Frengide vena iginde giinde 0,01 - 0,02 g siringa edilir.<br />
— IV —
MERKURt OKSIKIYANUR, Oxycyanure de mercure, Hydrargyri<br />
oxicyanidum (T.K.)<br />
Yiizde 33,3 - 35,2 merkuri oksisiyaniirii (Hg (CN)2. HgO, M. t. 469,26)<br />
havidir; bu da yiizde 15,37- 16,25 merkuri okside (gO, M. t. 216,61) ve<br />
yiizde 83,8-84,6 mecmu merkuri kiyaniire (Hg (CN)2. M. t. 252,65) tekabiil<br />
eder (kar§ilar).<br />
Merkuri oksikiyaniir takriben yiizde 34 merkuri oksikiyaniir ve<br />
66 merkuri kiyaniirden ibaret bir kati§iktir.<br />
Fizik ozelikler : Beyazdan sarimsi beyaza kadar degi§en renkte, pek<br />
ince billuri tozdur; takriben 19 k. suda yava§ yava§ erir, eriyigi (1 + 19)<br />
tunrsol kagidim mavile§tirir. Az irkilticidir. Eriyigi aletleri bozmaz.<br />
Pastilleri vardir.<br />
CIVA OKSIKIYANUR PASTiLLERI, Pastilles d'oxycyanure de mercure,<br />
Pastilli hydrargyri oxicyanidi (T.K.)<br />
Civa oksikiyaniir pastilleri parlak mavi renkte ve serttir; suda<br />
erir, eriyigi tunrsol kagidim mavile§tirir.<br />
Ticarette 1 ve 2 gramlik pastilleri bulunur.<br />
MERKURI BENZOAT, Benzoate de mercure, Hydrargyrum<br />
benzoicum<br />
(C6H5COO)2Hg<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, ipek parlakhginda, hafif asid reaksiyonlu<br />
madensel lezzetli, hafif yakici billuri tozdur; soguk suda hemen erimez,<br />
kayna rsuda az erir. Soguk alkolde sari renkli basik tuz ve benzoik aside<br />
ayri§arak erir. Bu ayri§ma bilhassa sicakta (hararette) daha kolay<br />
olur.Sodyum kloriir eriyiginde kolay erir.<br />
Kullanilmasi: Frengiye kar§i mayi parafin iginde suspansiyon<br />
§eklinde olmak iizere (deri alti zerk suretile) kullanilir. Bundan<br />
ba§ka cerahatli, fena tabiattaki yaarlarda (0,1 -0,2:30,0 su) uretra lavajlannda<br />
(0,1:500,0 su) da ba§ vurulur.<br />
MERKURI SALISILAT, Salicylate de mercure, Hydrargyri salicylas (T.K.)<br />
— IV —<br />
•C0.0<br />
C6H3(OH) x<br />
—Hg<br />
Merkuri salisilat
Yiizde 54,8 civaya kar§ilik yiizde en az 92 merkuri salisilati havidir.<br />
Fizik ozelikler : Beyazdan agik pembeye kadar degi§en renkte, kokusuz,<br />
lezzetsiz bir tozdur; suda, alkolda hemen hi? erimez. 20° deki<br />
sud lesivinde, sodyum karbonat eriyiginde ve doymu§ (sature) sicak<br />
sodyum kloriir eriyiginde berrak olarak erir.<br />
Haftada bir 0,06-0,1 g kadar kasa zerk suretile kullanilir.<br />
CIVA SULFUR (ZENCIFRE), Sulfure de mercure, Cinabre,<br />
Hydrargyrum sulfuratum rub rum<br />
HgS<br />
Fizik ozelikler : Kirmizi bir tozdur. Suda, alkolde, sulu asid ve sulu<br />
(yani diliie) alkali eriyiklerde erimez. Frengiye kar§i tiitsii igin kullanilir.<br />
FENIL CIVA ASETAT, Phenyl hydrargyri acetas, Hydrargyri<br />
phenyl - acetas, C6H5Hg COOCH3<br />
Fizik ozelikler: Beyaz billuri tozdur. Takriben 250 k. suda erir.<br />
Kullanilmasi: Ellerin temizligi igin % 0,1 eriyigi, goz banyosu<br />
maksadile de % 0,01 - 0,02 eriyigi kullanilir.<br />
HERMOFENIL, Hermophenyl, Sodyumfenol<br />
Disulfonat - civa. Beyaz bir tozdur. Suda erir. % 40,24 civa; az irkilticidir.<br />
Albumini pihtila§tirmaz. 0,02 - 0,08 g kasa zerk suretile kullanilir.<br />
MERCURiOL. % 40 civali aluminyum ve magnesyum'dan bir malgamaya<br />
tebe§ir tozu ve yag katarak yapilan sincabi bir tozdur. Eskiden<br />
5 g lik kiigiik gikin yapilir, gogiise asilirdi. Hava ile civa buhari tenefflis<br />
edilirdi (solunulurdu). iki giinde bir degi?tirilirdi.<br />
SUBLAMIN. Civa etilendiaminsulfat. Beyaz billurlardir. Suda ve<br />
gliserinde erir. Alkolda hemen hig erimez. % 44 civasi vardir. Albumini<br />
pihtila§tirmaz. Aletleri bozmaz. Sublime yerine temizlik igin 1 : 1000<br />
eriyigi kullanilir.<br />
NEPTAL, Salyrgan, Novasurol, Novurit. Bazi frengililere verilir.<br />
(Diyiiretik ilaglara bakilmasi).<br />
Emilmesi: Civa merhem tarzinda deriye siiriilurse emilerek<br />
kana geger ve 24 saat sonra idrarda mevcudiyetine rastlanir. Civanm bir<br />
kismi deriden belki buhar halinde gegiyor. Akcigerler de bir kisim civa<br />
— IV —
uhanni emiyor. Cok defa civa merhemi cildi biraz kizartir. Bazan dokiintuler<br />
hasil olur. Sublime gibi suda eriyen tuzlar deriden gegmez. Yal<br />
niz gocuklann nazik derisinden biraz emilir. Sublime pansumanlari zamanla<br />
cildi bozar.<br />
Civanin lokal tesiri yogunluguna tabidir. % 1 in iistiindeki sublime<br />
eriyigi ile agir deri reaksiyonu husule gelir ki, bu daglama derecesine<br />
kadar yiikselebilir. Mukozalar sublimenin tahminen % 1 i ile daglamr.<br />
Proteini goktiirme tesirinden oturii mukozamn rengini solgunla§tirir.<br />
Mukozalar pi§mi§ gibi goriiniir. Protein gokiintiileri gev§ek bir kivamdadir,<br />
tesir burada derinlere niifuz eder. Tahminen 0,1 den a§agi konsantrasyona<br />
biitiin mukozalar iyi dayamrlar.<br />
Bakterisid tesiri: Bazi civa bile§ikleri gok kuvvetli bakterisid<br />
tesire sahiptir. Kasa $iringa edilen civa eriyen bir tuz ise gabuk<br />
kana geger. Erimeyenin ise evvela erimesi lazimdir, daha gcg emilir.<br />
$iringa edilen civali madde dokundugu hiicreleri harabeder. Oraya lokosidler<br />
toplanir. Daha uzaktaki konjoktif hiicreler gogahr. Zamanla<br />
bir kese hasil olur. Civanin bir kismi bunun iginde kalir, bazan tedaviden<br />
aylar gegtigi halde akut zehirlenmeler gorulmii?tur. $iringalar sinirlere<br />
dokunursa harabeder, agri ve nevrit (sinir yangisi) yapar.<br />
Agizdan alinan civali maddeler eriyenlerden ise mideyi az gok irkiltir.<br />
Tibbi miktarda bile agrdar, bulanti, hazimsizhk olur. Erimeyenleri<br />
daha gok barsaklara dokunur. Karin agrliari, ishal verir. Cok miktarda<br />
kalomel ishal verir. Hemen hig emilmez. Az miktar alinir ise emilir.<br />
Genel tesirini gosterir.<br />
Cok yogun ve fazla bir civali eriyik ahnirsa, agizdan itibaren biitiin<br />
sindirim borusunda tahripler yapar. Yaralar, yangilar, kanamalar<br />
hash olur. Bunlarm birdenbire senkop getirerek oldiirdiigii vardir.<br />
Civa akcigerden buhar halinde geger. Eskiden civa siilfiirii komiir<br />
atesi iizerine atarlar, dumanim hastaya teneffiis ettirirlerdi. Bu civa<br />
tiitsiisii hala bazi koyliiler tarafindan kullamhr.<br />
Fizyolojik tesiri: Pek az miktan kana gegince hematileri<br />
gogaltir, fazlasi kansizhk yapar. Kisa bir zaman igin viicut agirligi 90galir,<br />
fakat fazlasi zayiflatir.<br />
Kullanilmasi: Veteriner Hekimlikte antiparaziter olmak<br />
iizere bit, uyuz etmenleri, Trichodectes, Hipobosca epuina, Melophagus<br />
ovis vs. ye kar§i kullamhr. Bundan baska civa merhemi lenf bezlerinin<br />
ve diger bezlerin yangisel hallerinde, flegmanlarda, erizipelde kullamhr.<br />
Insan Hekimliginde civali cisimler anitseptik tesirlerinden ba§ka<br />
firengi igin has bir ilagtir. Salvarsanlardan evvel firenginin esas ilaci<br />
— IV —
idi. §imdi onemi azalmi§tir. Antiseptik gibi sublime, civa oksikiyaniir<br />
binde bir eriyik olarak kullanilir.<br />
Igerden hap ve eriyik halinde verilebilir. $imdi kullamlmamaktadir.<br />
Tesiri hafiftir, mideyi bozar, ishal verebilir.<br />
Derin kansizliklarda, ilerlemis veremlerde, bobrek yangilannda kullanilmfl7<br />
Ciiruk disleri yaptirmadan bu ilaci kullanmamahdir.<br />
1 — Deriye siirme usulii. Siddetli bir tedavidir. Yalniz kana gegen<br />
miktar sabit degildir. Dokuntiiler yapabilir. Stomatit (agiz yangisi) ve<br />
nefrit kolay gelir. Her gun 5 g civa merhemi ile viicut on dakika ak§amlari<br />
ovulur, sabaha kadar merhem kalir. Ertesi giin sabunla yikamr, siiriilen<br />
yere pudra konur. Mesela sira ile bir giin sag ve sol bacagin iist<br />
ve alt kisimlan, karnin iki tarafi, kollar, gogsiin sag ve solu merhem<br />
ile ovulur, 10 giin bitince hemen hamam, 10 giin istirahat, tekrar tedavi,<br />
40 ve hatta 50 ovmadan sonra bir buguk ay fasila verilir. Cocuklarda<br />
2 g kullanilir, iyi bir usuldiir.<br />
2 — Agizdan. Civahlari hap veya eriyik halinde verebiliriz. $imdi<br />
kullanilmiyor; tesiri hafiftir, mideyi bozar, ishal verir. ^<br />
3 — Kasa §iringalar. Siiratli ve §iddetli tesir eder. §irmga yerinde<br />
agn ve sertlik olabilir. ihtiyarlara, nefritlilere, kalbi gok bozuk olanlara<br />
ve diyabetlilere (?eker hastaligi olanlara) yapilmamalidir.<br />
Erimeyen civalilar. Bir kag giin de bir §iringa edilir, yava§ yava§<br />
kullanilirdi (1 sm 3 de sublime 0,01 Na Cl 0,05).<br />
Merkuri iyodiir hala bazan kullanilir. Giinde 0,01 - 0,02 g.<br />
Erimeyen civalilar. Bir kag giinde bir §innga edilir, yava§ yava§<br />
kana geger. Lakin emilme daima muntazam degildir. Bundan dolayi<br />
tehlikeli olabilir. Tedavi birakildiktan sonra zehirlenmeler goriilebilir.<br />
Depoyu bulup gikarmak giigtiir. Rontgenin yardimi olur.<br />
4 — Venaya §iringa. Sik albuminiiri, agrili ishal yapabilir.<br />
5 — Nefes yolu. Tesiri ziyadedir, gabuk zehirlenmeler yapar.<br />
BAZI YENI ORGANIK CIVALI ANTiSEPTIKLER<br />
MERBROMiN, Merbrominum, Mercurochrom. Dibrom - hydroksilmerkuri<br />
- fluoressin - disodyum.<br />
Fizik ozelikler : Madensel parlaklikta, yesil safihaciklar (yaprakciklar)<br />
veya daneler tarzinda bir cisim olup, suda kuwetli kirmizi renkte<br />
olmak iizere kolayca erir.<br />
— IV —
Br oca<br />
Hg . OH<br />
0<br />
8/-<br />
^ ^ - C O O N a<br />
Merbrorain<br />
Yaralarda % 2 sudaki eriyigi, deriyi dezenfekte etmek igin de alkol,<br />
aseton ve sudan ibaret % 2 oranmdaki kari§imi kullanilir. Terkibinde<br />
% 25 civayi ihtiva eder. Toz ve merhem sekillerinde de kullanilir.<br />
Merbromin bir fluoressin derivesi oldugundan albumini Qoktiirrnez,<br />
keza kiikiirtlii hidrojenle cjokeltme yapmaz, aym zamanda madenleri<br />
paslandirmaz ve ?ok hafif mevzii irkiltici ozelige sahiptir. Bu sebeplerden<br />
de tercih edilir.<br />
NITROMERSOL, Metaphen, Nitro - hydroxymercuri<br />
cresol -% 57 kadar civali esmer<br />
bir tozdur. Suda erimez, diliie sud eriyiginde<br />
pek iyi erir, kirmizimsi bir eriyik verir. Bak<<br />
terileri yoketmiye yeter bir yogunlukta dokulari,<br />
aletleri bozmaz. Bu eriyik pek az irkiltir,<br />
yaralara konabilir. Proteini goktiirmez.<br />
Kullanilmasi: Kullanilabilecegi yerler<br />
pek goktur. Goz, bogaz, kulak hastahklannda<br />
kullanilir. Kezalik aletleri, lastik borulan<br />
sterilize etmeye de yarar. Rinit ve sinusitte<br />
5000 de 1 eriyigi ile mukozayi yikamak<br />
'2<br />
Nitromersol<br />
veya tozunu piiskiirtmek suretile hastaligm gabuk iyi olmasi temin edilebilir.<br />
Ticarette Metaphen 1/500 eriyik halinde bulunur, liizumu kadar<br />
sulandinp kullamyorlar. Alelade kullamlan eriyikler 10000 ila 1000 de<br />
1 dir. Metaphen'in su, alkol ve aseton eriyigi ile yapilmi§ bir tentiiru de<br />
vardir. Derinin temizlenmesinde kullanilir.<br />
82
SODIUM MERTiOLAT, Ethylmercurithiosalicylate<br />
de sodium. Mertiolat.<br />
Suda eriyen bir tozdur. Sporsuz mikroplar<br />
igin §iddetli bir antiseptiktir.<br />
Dokulari aletleri bozmuyor.<br />
*<br />
Kullanilmasi: Aletleri dezenfekte<br />
etmek igin 1/1000 sudaki eriyigi,<br />
deri igin 1/1000 tentiirii kullanilir. Bu<br />
Sodyum mertiyolat<br />
tentiir 0,10 g mertiolat, 50 alkol, 10<br />
aseton ve 100 oluncaya kadar suda eritilerek yapilir. Yaralar igin 1/1000<br />
sudaki eriyigi, goz hastaliklannda 1/10000-1/5000 kadar sudaki eriyigi,<br />
burun igin 1/5000 -1/2000, vajina igin ya bu yogunlukta bir eriyik veya<br />
2,25 mg ilag ihtiva eden $aflari kullanilir. Uretra §inngalan 1/30000<br />
- 1/5000 eriyigi ile yapilir.<br />
f INKO BILESiKLERI<br />
Eriyen ginko tuzlari zehirlidir. Bilhassa bu arada ginko kloriir soylenebilir.<br />
igerden fazla miktarda ahndikta bogazda yanma ve bogulma,<br />
sonra muhatli veya kanli kusma ve ishal husule getirir. Bu belirtiler<br />
ozel degildir.<br />
Potas kostik ile zehirlenmeyi hatirlatir : solunum giigle§ir, nabiz kiigiik<br />
olur, kalb hareketleri agirlasir, kaslarda zayifhk kendini gosterir,<br />
kollaps, girpinmalar goriiliir.<br />
Ba§lica ginko bile§ikleri §unlardir :<br />
CINKO OKSID, Oxyde de zinc, Zinci oksidum (T.K.)<br />
ZnO<br />
Fizik ozelikler: Beyaz veya sarimsi beyaz renkli, kokusuz, ince,<br />
amorf bir tozdur; suda ve alkolde erimez; diliie asidlerde, amonyak eriyiginde<br />
ve amonyum karbonat eriyiginde erir; Asetik asiddeki eriyigi<br />
bir az sud tesirile beyaz tortu verir, bu tortu reaktifin fazlasinda tekrar<br />
erir.<br />
Cinko oksid lsitilinca saranr, sogutuldukta tekrar beyazla§ir.<br />
Preparatlan :<br />
CINKO OKSID MERHEMi, Pommade a l'oxide de zinc, Unguentum<br />
zinci oxidi (T. K.)<br />
— IV —
Terkibi: 1 k. ginko oksid ve 9 k. vazelinden ibarettir.<br />
Fizik ozelikler : Beyaz renkli bir merhemdir.<br />
CINKO OKStD PASTASI, Pate d'oxyde de zinc, Pasta zinci oxidi<br />
(T. K.)<br />
O- * S<br />
Terkibi: 1 k. ginko oksid, 1 k. talk ve 2 k. vazelinden miite?ekkildir.<br />
Fizik ozelikler : Beyaz renkli bir pastadir.<br />
giNKO SULFAT, Sulfate de zinc, Zinci sulfas (T.K.)<br />
Zn S 04 + 7 H20<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, buruk madeni lezzetli, kuru havada<br />
gigeklenen billurlardir; takriben 0,8 k. suda, 3 k. gliserinde erir;<br />
alkolde hemen hig erimez.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Chiko oksid toz, merhem, pasta<br />
§ekillerinde di§tan ekzema ve deri yangilannda stiptik olmak iizere, yaralarda<br />
kullamhr.<br />
Cinko siilfat, biizii§tiiriicii ozelige maliktir. Yogun eriyikleri daglayici<br />
olup ginko albuminattan ibaret bir kabuk hasil eder. Deri, mukozalar<br />
iizerinde daglayici olarak tesir ettiginden geride kuru bir kabuk<br />
birakir. Qinko siilfat eriyigi yogunluguna gore buzii$tiiriicu (Styptique),<br />
kurutucu, bundan baska 1 : 50 - 1 : 500 oranindaki eriyikleri hafif antiseptik<br />
tesire sahiptir.<br />
Cinko siilfat di?tan biizustiirucii gibi kronik gonore'de % 0,5-2,<br />
goz yangilannda % 0,1-0,5 eriyik tarzinda, igerden de bakir siilfatta<br />
oldugu iizere emetik (kusturucu) olarak 0,3-1 g miktannda yarim bardak<br />
suda eritilerek kasik kasik 10 dakikada bir kusma gelinceye kadar<br />
igirilir. Bu cisim de fosforla erimiyen bir tuz te§il eder. Bu sebepten<br />
fosforla olan zehirlenmelerde panzehir olarak kullamhr.<br />
CINKO KLORUR, Chlorure de zinc, Zinci chloridum (T.K.)<br />
Zn CI:<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kokusuz toz veya beyaz gubuklardir;<br />
takriben 0,4 k. suda, 1,3 k. alkolde, 2 k. gliserinde erir, eterde kolaylikla<br />
erir.<br />
— IV —
ginko kloriir lsitildikta zeveban eder (ergir), bu esnada beyaz buhar<br />
gikarip tahallul (ayri?ma) eder ve sicakta san renkli, sogudukta<br />
beyaza donen bir bakiye (kalmti) birakir.<br />
Qinko kloriir, kuvvetli daglayici ozelige maliktir. Klor sagmak suretile<br />
derinlere geger ve agrili daglama kabugu yapar.<br />
Diliie eriyik halinde biizii§turiicii, graniilasyon hasil edici, kloru ihtiva<br />
ettiginden antiseptik ozelige maliktir.<br />
Qinko kloriir hafif antiseptiktir. Kokuyu giderici ozeliginden istifade<br />
edilerek pisligin temizlenmesinde kullanilir. Toz §eklinde veya eriyik<br />
tarzinda dol yatagi yangisinda, kemik ve eklem vereminde kullanilir.<br />
• r ' } , ; •<br />
ALTIN B I L E S i K L E R I<br />
1890 da Koch altm ve potasyum kiyaniir'iin be§ milyonda bir eriyiginin<br />
bile verem basilinin iiremesine engel oldugunu g6rmii§tu. Lakin<br />
bu cisim gok zehirlidir, tedavide kullanilmaz.<br />
Altin tuzlari igerden ahndigi zaman pek az emilir. Bu ilaglann gogunu<br />
venaya §irmga ediyoruz. Altm biitiin agir madenler gibi kalin barsak<br />
ve bobreklerden gikar, salya ile de biraz gikar, gok gelir veya hassasiyet<br />
fazla ise nefrit ve kanli ishal yapar.<br />
Pek az altm tuzu solunum merkezini tenbih eder. Solunum gabukla§ir.<br />
Lakin biraz fazlasi bu merkezi uyusturur. Hayvanlar solunumun<br />
durmasi ile oliirler. Dolasima da tesiri vardir. Pek az altm bile$ikleri<br />
kalbi gabuk attinr. Fazlasi kalbi zayiflatir. Kapillalari geni§letir, felgeder.<br />
Altin bilesiklerinin onemlileri §unlardir :<br />
SANOCRYSIN, CRiSALBiNE, Natrii aurothiosulfas<br />
Bu cismi daha 1949 da k C\ c<br />
Fordos ve Galis yapmi§tir. 3 2<br />
Uzun zamanlar Fordos ve Galis<br />
tuzu adim tasimisti.<br />
Sanorcrysm<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, parlak billuri igneler olup suda kolaylikla<br />
erir. Terkibinde ortalama olarak % 37,5 altim ihtiva eder.<br />
— IV —
(<br />
Kullanilmasi: Haftada bir defa olmak iizere vena ve kas i?i<br />
olarak 25 - 75 mg kullanilir. Baslangig dozu olarak 10 mg kullanmak<br />
tavsiye olunur.<br />
KRYSOLGAN, Amino - aurothiophenol -<br />
carbonate de sodium. Agik sari, suda eriyen<br />
bir tozdur, % 5 altini vardir. 1/10 mahlul halinde<br />
vene §irmga edilir. Yiiksekge miktarlarile<br />
sanokrisinden daha sik reaksiyon yapar. Onda<br />
bir miligramdan ba§lanir. 0,05 g a kadar<br />
gikilir. Her sinnga arasmda 10-20 gun fasila<br />
birakihr.<br />
SOLGANAL B, OLEOSUM. Aurothiogly<br />
cose'un yagda bir suspansiyonudur. 0,01, 0,05, NH2<br />
0,10, 0,25,... lik ampulleri, % 2 ve % 20 lik<br />
Krysolgan<br />
§i§eleri vardir. Kasa ?iringa 0,05 den ba§lanip haftada bir yapilir. 0,25<br />
g a gikilir. 3-3,5 g olunca fasila verilir.<br />
MYOCHRYSINE, Aurothiomalate de sodium. Suda mahlulii ve yagda<br />
suspensionu bulunur. 0,01, 0,05, 0,20... lik ampuller. Kasa §iringa,<br />
mahlul §ekli derince deri altma da §irmga olunabilir.<br />
TRIPHAL. Aurothiobenzimidazol carbonate de sodium. Agik san,<br />
suda eriyen bir tozdur. 0,001 -0,025... 0,10 a kadar §iringa.<br />
N<br />
— IV —<br />
Triphal<br />
NH<br />
LOPION. Auroallylthioure - benzoate de sodium. 0,01-0,25... 0,75<br />
lik ampuller. Sanokrisinden daha sik reaksiyon veriyor. Mecmuu 15 §iringayi<br />
gegmemeli.<br />
GUM US B I L E S I K L E R i<br />
COONa<br />
Giimiis bile§ikleri uygun vasatlarda yava§ yava§ serbest hale gegen<br />
giimii§ iyonlarmin veya molekiillerinin tesirile antiseptiktirler. Nitrat,
laktat ve pikrat gibi tuzlan aym zamanda, eriyiklerinin yogunluguna<br />
gore buzii§tiirucii (styptique), yahut daglayicidirlar.<br />
Giimii§ bile§ikleri eriyen (Argentum nitrat, Argentum asetat) ve<br />
giig eriyen veya hig erimiyen (Argentum kolloidal, —iyodid, —oksid)<br />
olmak iizere ikiye aynlir. Birincilerden yani eriyenlerden en onemlileri<br />
Argentum nitrat'tir.<br />
Gumii§'iin suda giig eriyen veya erimiyen — (Kolloid tarzinda bulunanlar)<br />
— ler gok ge§itli miktarlarda giimii§ iyonlanna ayrilirlar.<br />
Giimii§ organizma igin yabanci bir madendir, iyonlari albumin, tanen,<br />
alkaloid'ler vs. yi goktiiriir, SH grubu ile albumine tepkir, bir gok<br />
fermentleri durdurur.<br />
Emilmeleri ve atilmalari: Giimii§ bilesikleri mide kanalindan gok<br />
agir emilirler ve kanda toksik yogunluk hasil etmezler. Organ ve dokularda<br />
erimiyen ve pratik indiferent — (tesirsiz) — §ekle (giimii§ siilfid'e)<br />
gevrilerek birikirler ve koyu renk alirlar. Normal halde uzviyetteki<br />
giimii§ miktan (besin maddeleri vs. ile arizi olarak) hig bir zaman<br />
% 1 mg 1 a§maz.<br />
Organizmadan atilmasi ba?lica barsak yolu ile olur, giinde en gok<br />
2 mg kadar pislikle atilir.<br />
ARGENTUM NITRAT, Nitrate d'argent, Argenti nitras (T. K.)<br />
A g N 03<br />
En az yiizde 99,7 argentum nitrati havidir.<br />
Fizik ozelikler : Renksiz, kokusuz, yari §effaf, billuri safihalar veya<br />
mekseri (kesiti) billuri beyaz gubuklardir; takriben 0,5 k. suda ve<br />
takriben 14 k. alkolde erir; eterde ve gliserinde erir.<br />
Tesiri: Argentum nitratin buzu§tiiriicii ve daglayici tesirleri onun<br />
tesir miiddetine ve yogunluguna baglidir. % 10-20 oranmdaki argentum<br />
nitrat eriyigi veya billuri toz, argentum albuminat yapmakla daglayici<br />
tesir hasil eder. Derin tesiri azdir. Mukoza ve yaralara gok zayif eriyikleri<br />
(% 0,2-1) ile yapilan lavajlari kullanilir.<br />
GUHERCELELI ARGENTUM NITRAT, Nitrate d'argent mitige,<br />
Argenti nitras cum kalii nitras (T. K.)<br />
Fizik ozelikler : Beyaz veya sicabi beyaz, sert, kokusuz, mekseri porselen<br />
manzarali gubuklardir.<br />
GUMU$ VARAK, Argent en feuille, Argentum foliatum<br />
— IV —
Fizik ozelikler : Gayet ince, hafif, saf gumii§ parlakhginda yapraklardir.<br />
Kullanilmasi: Agiz bo^lugu ve yutak mukozolarimn nezlelerinde<br />
% 1 -10 sudaki eriyigi gargara ve pensle siirmek suretile, sidik<br />
torbasi nezlesinde de % 0,25-1, goz hastaliklannda % 0,2-2 oranmdaki<br />
eriyikleri kullamhr.<br />
igerden giinde 0,03-0,10 g miktari hap §eklinde olmak iizere, tabes,<br />
kore, sar'a ve multipl sklorosda kullamhr.<br />
KOLLOID GUMUS PREPARATLARI<br />
" Kolloid giimii§ bilesikleri, ya kimyasal usullerle hazirlamr ki bunlara<br />
kolloid giimii§ denir, yahut ta elektrik ceryam ile hazirlanirlar.<br />
Bunlara da elekroargol adi verilir.<br />
KOLLOiD GUMUS, Argent colloidal, Argentum colloidale<br />
(Kollargol) (T.K.)<br />
En a§agi j^iizde 70 giimii§ii (Ag, A. t. 107,88) havidir.<br />
Fizik ozelikler: Madeni parlakhkta, ye?ilimsi siyah veya mavimsi<br />
siyah renkte, hemen kokusuz, hafif aci ve madeni lezzette kiigiik<br />
safihalardir; suda kolloid halinde erir, eriyigi (1 +49) §effaf degildir ve<br />
miinakis ziyada (yansiyan ziyada) bulanik goriiniir; pek 90k sulandinlirsa<br />
berrak ve §effaf olur, fakat yansiyan ziyada yine bulanik goriiniir.<br />
Kollargol, hafif bir dezenfektandir. 1/30 eriyiginde stafilokok 8 saat<br />
ya§ayabilir. Lakin iiremeleri 1/500 eriyikle durur. 1/50.000 eriyiginde<br />
piyokiyanik basilin iiremesi durur. Kollargol, yaralarin gabuk kapanmasina<br />
yardim eder. Deri altina §iringasi §iddetle tahri§ eder (irkiltir),<br />
agri verir, o yerde irin yapabilir. Damara §iringa edilirse 5 - 6 saat sonra<br />
lokosidler gogalir. Bu gogalma iki gun surer. Lokosidlerin fagositos<br />
kabiliyeti artar. Opsonin gogalir. Sonra poliler azalir.<br />
Kollargol viicuttaki kolloid maddlere tesir eder. Kataliz hassasi da<br />
vardir. Mikroplu hastaliklarda venaya §innga edilirse bazan ate§in dii§tiigii<br />
ve hastaligm daha gabuk iyi oldugu goriiliir.<br />
/ . 1.•<br />
KOLLOiD GUMUS MERHEMI, Pommade a l'argent colloidal (Onguent<br />
de Crede) Unguentum argenti colloidalis<br />
88<br />
V<br />
Kolloid gumii§ 15 k., su 15 k., susuz lanolin 35 k. dan yapilmi§tir.<br />
t<br />
1
Mide ulkiislerinde, sindirim yollari yangisinda igeriden hap ?eklinde<br />
veya eriyik halinde verilebilir.<br />
Basilli dizanteride veya dizanteriye benzeyen ishallerde ni§astah<br />
lavman iginde binde 0,15-0,5 kollargol eriterek kullandik, iyi geliyor.<br />
Bu lavman ilik olarak ve miinasip bir sonra ile derine gonderilecektir.<br />
Bir defada 1/2 litreyi gecmemelidir. (Ozden, A.M.)<br />
Di§ardan % 1 ila 4 eriyigi yaralarda, vagina, sidik torbasi hastahklarmda<br />
kullanilir. (Ozden, A. M.)<br />
DIGER GUMU§ BiLE§iK. LERI<br />
GUMU$ PiKRAT, Picrate d'argent, Argentum picrinicum<br />
Gumii§ trinitrofenolat olan bu cisim<br />
sari, billuri bir tozdur. Suda ve alkolde<br />
az erir. Aseton ve gliserinde erir. Eterde,<br />
kloroformda gok erir.<br />
Bu cisimde hem giimii§ hem pikrik<br />
asid tesiri vardir.<br />
Kullanilmasi: Ba§hca trichomonas<br />
vaginalis ve monilia albicansdan<br />
ileri gelen vagina hastaliklarmda tavsiye<br />
olunuyor. 1 k. giimu§ pikrat ve 99 k. kaolinden<br />
ibaret bir toz bir ufiirme aletile vaginaya sevkolunur, veya her<br />
birinde 0,13 g gum.ii§ pikrati havi ovullar kullanilir. Tedavinin uzun<br />
miiddet devami argiri lekeleri ve pikrik asid'in tesirile nefrit (bobrek<br />
yangisi) yapabilir. Tedavi esnasmda deri ve bobrekler sik sik muayene<br />
olunur.<br />
V<br />
PROTEiNIK GUMUS, Argent proteinique, Argentum proteinicum,<br />
Protargol (T.K.)<br />
En az yiizde 8 gumu§ii (Ag, A. t. 107,88) havidir.<br />
Fizik ozelikler: ince, agik esmer renkli, hemen kokusuz, aci ve hafif<br />
madeni lezzetli tozdur; 1 k. suda yava§ yava§ erir; alkolde, eterde,<br />
kloroform ve karbon siilfiirde erimez; gliserinde az erir.<br />
Protargol, goz hastaliklarmda 1 : 10 merhem $eklinde veya 1 : 20<br />
eriyik tarzinda ve damla suretile kullanilir.<br />
— IV —
JELATINLi GUMUS, Argent gelatose, Albargine<br />
Fizik ozelikler : Parlak sarimsi renkli, kaba bir tozdur. Suda kolay<br />
erir. % 14,6 -15 giimii§u vardir. Diger albuminli giimu§ bile§ikleri gibi<br />
bel soguklugunda 1000 de 1 - 2 eriyigi kullanilir.<br />
ARGENTUM VITELLtNAT, Argyrol. Esmer, parlak higroskopik<br />
pullar halinde bir cisim olup, terkibinde % 30 giimii§u ihtiva eder. Suda,<br />
gliserinde kolaylikla erir, alkolde erimez. Sudaki eriyigi ni§astayi<br />
saridan siyaha kadar boyar, lezzeti hafif madenidir. Eriyigi hararette<br />
degi?mez.<br />
Kullanilmasi: Bilhassa goz tedavisinde % 10- 15 oranindaki<br />
eriyikleri kullanilir. Bundan baska bel soguklugunda % 0,25 - 2 oranindaki<br />
sudaki eriyikleri, ufak §iringalar igin, yikama iginde 100 de 1/2-1<br />
eriyikleri, kulak, bogaz, burun hastaliklarmda da 100 de 1 - 5 eriyiklerine<br />
miiracaat edilri.<br />
HEXARGINUM, Hexargin, Heksargin - diluendum, Argolaval (Danimarka<br />
kodeksi).<br />
Duluendum'un bir esas eriyigi olup, giimii§ - heksametilentetramin<br />
kompleksi bile§igidir. 1 - 20 ila 1 : 100 diliie eriyikleri sidik torbasi lavajlarinda<br />
kullanilir.<br />
ARGENTUM KAZEINAT, Argentum caseinicum, Argonine<br />
V<br />
Beyaz bir tozdur. % 4 giimiisii vardir. Soguk suda giig, liik suda<br />
kolay erir. Kaynatihr ise bozulur. Bel soguklugunda % 1,5-2 eriyigi §iringa<br />
suretile kullanilir. Bir defalik dozu 0,1 g, giinliik dozu 0,3 gramdir.<br />
ARGENTUM SITRAT, Citrate d'argent, Argentum citricum, ttrol<br />
C3H4 (OH) (COOAg)3<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, agir tozdur. Ziyaya kar§i fazla hassas degildir.<br />
3800 k. suda erir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: 10,000 de 1 -2 eriyigi gargara maksadile<br />
kullanilir. Daglayici antiseptik olmadigmdan yara yuzeyine serpme<br />
tozu olarak 14,000 - 10,000 sudaki eriyikleri viicut bo§luklarina lavaj<br />
tarzmda bilhassa bel soguklugunda kullanilir.<br />
igerden bir defalik maksima dozu 0,03, giinliik miktan ise 0,1<br />
gramdir.<br />
— IV —<br />
ARGENTUM ASETAT, Acetate d'argent, Argentum aceticum<br />
CH3COO Ag
Fizik ozelikler: Beyaz mikroskopik prizma §eklinde bir cisim olup<br />
notr reaksiyonlu ve fena madeni lezzetli, 100 k. soguk suda, 15 k. kaynar<br />
suda erir, aydmlikta esmer menekse renk ahr. Isitildikta geriye<br />
madeni giimii§ birakir. Alkolde az erir, sudaki sicak eriyiginde parlak,<br />
igne §eklinde billurlar halinde billurlasir.<br />
Kullanilmasi: Argentum nitrat'da oldugu iizere yeni dogan<br />
yavrulann Blennorhoe'lerinde sudaki 0,8 : 100 ila 0,9 : 100 deki eriyikleri<br />
kullanilir.<br />
ARGENTUM LAKTAT, Lactate d'argent, Argentum lacticum, Actol<br />
CH3CH (OH) COO Ag + H20<br />
Fizik ozelikler : Beyaz billuri tozdur. 15 k. suda erir. itrolden daha<br />
irkilticidir. 1/10,000 oramndaki eriyigi kullanilir. Antiseptik maksatla<br />
1 : 100 ila 1 : 2000 eriyikleri, igerden de bir defahk maksima doz olarak<br />
0,03 g, gunliik en yiiksek miktar olmak iizere de 0,1 g miktannda<br />
verilir.<br />
ARGENTUM OKSID, Oxyde d'argent, Argentum oxydatum<br />
AgjO<br />
Fizik ozelikler : Taze gokiintii halde iken esmer sincabi bir toz olup<br />
tunrsol kagidim mavile^tirir, kuruduktan sonra tamamile siyah, madeni<br />
lezzetli agir bir tozdur. Tahminen 3000 kisim suda erir, eriyigi hafif alkali<br />
reaksiyon gosterir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Frengi, epilepsi, kore, ishal, dolyatagi<br />
kanamasi, dolyatagi sancismda (tedavi kiymeti §iiphelidir!) igerden<br />
0,005 - 0,05 gram miktan giinde 3 - 4 defa kullanilir. Bir defahk<br />
maksima dozu 0,015 g, giinliik maksima dozu 0,05 gramdir.<br />
ARGENTUM NUKBINAT, Nucbinate d'argent, Argentum nucbinicum.<br />
Nargol<br />
Fizik ozelikler : Agik esmerimsi beyaz renkli tozdur. Takriben % 10<br />
kadar gumii§ii ihtiva eder. Suda erimez.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Bel soguklugunda % 1-2 oramndaki<br />
eriyikleri kullanilir.<br />
r<br />
ARGENTUM KiYANID, Cyanure d'argent, Argentum cyanatum<br />
Ag CN<br />
Fizik ozelikler: Amorf, bembeyaz, i§ikta hemen hemen rengi hig<br />
koyula$mayan tozdur. Suda, diliie nitrik asidde erimez, kaynar hidroklorik<br />
asidde (% 25 HC1) erir. Bu eriyik sogutuldukta prizma §eklinde<br />
— IV —
illurlara ayrilir. Ayni zamanda potasyum kiyanid ve sodyum tiyosulfat<br />
eriyiginde de erir.<br />
Kullanilmasi: Frengiye kar§i giinde 2 - 3 defa 0,002 - 0,006 g<br />
miktannda kullanilir.<br />
ANTiSiFLIK (Frengiye kar§i) B A § K A<br />
ILACLAR<br />
BISMUT BiLESIKLERi Bi = 208<br />
Bismut 1922 denberi civa ve arseniklerle beraber frengiye kar§i kullaniliyor;<br />
Mendelejeef cetvelinde arsenigin bulundugu be§inci guruptadir.<br />
Bismut bile§iklerini frengiye kar§i kullanmayi ilk dii§iinen<br />
B a 1 z e r dir. Denedigi bismut ve amonyum sitrat kopekler igin pek gok<br />
zehirli oldugundan Balzer fikrinden vaz gegmi§tir. 1916 da Sannton<br />
ve Robert bismuto - sodyum ve potasyum tartarat kullandilar.<br />
Bunun tavuk spirillosunu iyi ettigini gordiiler, frengide i§e yarayacagini<br />
dii§iinduler. Sazenac ve Levaditi tav§anlann frengisini bismutla<br />
iyile$tirdiler. Bismutlular cam kaplar iginde spirilleir oldurmiiyor.<br />
Halbuki karacigerin taze bir hulasasile (ekstresile) birlikte birakilir ise<br />
elde edilen cisim tesirlidir. Levaditi bu cisme bismoksil ismini veriyor.<br />
Bunun viicutta hasil oldugunu kabul ediyor. Tav$anm iyi olan frengi<br />
§anknlarmda pek az bismut bulmu§tur. Bundan dolayi bir katalizor tesiri<br />
oldugunu ve viicudun yaptigi lizinleri gogaltmak ve gok gali§tirmakla<br />
triponemleri oldurdiigunii farzediyor. Bu ilaglann tesiri metal bismutun<br />
miktarina baglidir.<br />
Bismut subnitrat, bismut salisilat, bismut karbonat suda erimez.<br />
Bunlar yaralann tedavisinde ve igeriden mide ve barsak hastahklannda<br />
kullanilir.<br />
Frengide kullanilanlar dort smifa aynlabilir :<br />
1 — Bismut madeni, gok ince toz halinde yagda veya glikoz eriyiginde<br />
muallakta (suspansiyon) olarak §mnga edilebilir.<br />
a) Neo - trepol. Sodyum ve potasyum tartaro bismutati irca ederek<br />
(redukte ederek) elde edilen pek ince bismutlar yapilmi§tir. Bismuthal<br />
de ayni ?ekilde bir ilagtir. % 10 bismutu havidir. 3 - 5 giinde bir<br />
0,5-2 sm 3 . Bir seri tedavi 10-12 §iringadir. Ug hafta fasila verilir.<br />
b) Kolloid halinde bismutlu bir kag ilag yapilmi§tir. Bunlarin bismutu<br />
azdir (Ampuliinde 3-4 miligr. bismut). Ionoide, Colmuthal, Bis-<br />
.92
muthoidol boyle ilaglardir. Haftada 2 - 3 ampul 15-20 §inngada birinci<br />
seri biter. Venaya da ?innga edilebilir.<br />
2 — Organik bismutlar :<br />
a) Tartro bismuthate de sodium et de potassium. Notr §ekli kullanilir.<br />
Tartarik asidin alkol gurubuna menfi ion vazifesi goren bir bismut<br />
girmesile meydana gelir (% 48 Bi).<br />
Beyaz billurlardir, suda pek az alkali yardimile erir yagda suspansiyonu<br />
kullanilir. Trepol boyle bir ilagtir. sm 3 iinde 0,07 Bi. 3-4 giinde<br />
2 sm 3 kasa §irmga. 12 §inngadan sonra istirahat. Solmuth, Sigmuth,<br />
Luatol, ayni tuzla yapilmistir. Az kullaniliyor.<br />
b) Tartrobismuthate de sodium. C4H406Na2 C4H406 (BiO) Na. (%<br />
35 Bi). Suda erir, beyaz bir tozdur. Yagda suspansiyonu kullanilir (% 10).<br />
Bununla Tartro — Bi, Tarbisol ilaglari yapilmistir.<br />
c) Tribismuthyltartrate de sodium dan pallicide Bi 5 yapilrm§tir.<br />
d) Cacodylate de bismuth (% 27 Bi). Suda eriyen beyaz bir tozdur.<br />
Bundan Bisvarsan, Cytarsan, Ercedylate, Glasse. Bi gibi ilaglar yapilmistir.<br />
Haftada iki 0,06-0,13 g kasa §innga.<br />
e) Acide oxy - bismutho benzoi'que = (bismuth - subsalicylate) C8H4<br />
(OH). (COO. BiO). Beyaz bir tozdur. Suda erimez gibidir. Agizdan sous<br />
nitrate de bismuth gibi verilir, yagda suspansiyon halinde 0,2 - 0,3 g kasa<br />
§innga edilir. Bismogenol. sm 3 inda 0,06 g Bi 3 - 4 giinde bir 1 - 2 sm 3<br />
$iringa.<br />
f) Oleate de bismuth (% 20 Bi) (Oleo-Bi).<br />
g) Palmitate de bismuth (Ercepalmine).<br />
h) Stovarsolate de bismuth. % 40 Bi ve % 15 As.<br />
Arsybimol, Bimetal gibi miistahzarlari vardir.<br />
3 — Anorganik bismutlar :<br />
KCOO - CHOH - CHO (BiO) -COONa<br />
a) Hydroxyde bismutique. HO -Bi = O (% 86,3 Bi). Beyaz, lezzetsiz,<br />
amorf bir tozdur; suda erimez; yagda suspansiynou kullanilir (%<br />
10). Fransiz kodeksinde sm 3 inda 93 milig. bismuth hidroksidi yani 0,08<br />
g bismutu havi §inngahk bir formiilii vardir.<br />
Oxyde de bismuth hydrate<br />
Lanoline anhydre<br />
Huile d'olive neutralisee<br />
9,30<br />
6,0<br />
60,0<br />
— IV —
Bismut hiroksidle yapilmi? bir 50k preparatlar vardir : Oxydrate, Curalues,<br />
Oxymuth, Sobiose, Spirillan, Bistan bunlardandir.<br />
4 — Bismutlu ve alkaloidli bile§ikler :<br />
a) Iodobismuthale de quinine (% 23,75 Bi). Kirmxzi, suda erimez,<br />
kokusuz bir tozdur. Yagda suspansiyonu kullamhr.<br />
Fizyolojik tesiri: Suda erimiyen bismut karbonat gibi bismutlar<br />
igeriden ahndigi zaman hig emilmez.<br />
Rontgen muayenelerinde pek yiiksek miktar verebiliyoruz. Bazen<br />
bismut subnitratla zehirlenme olmu§tur.<br />
Eriyen bismutlar agizdan verildigi zaman da emilir. Geni§ yaralara<br />
konan erimez bismutlar az 50k kana geger. Yaniklann bol bismut<br />
subnitrat ile tedavisinde zehirlenme g6riilmii§tur.<br />
Erimeyen bir bismutlu kasa §iringa edildigi zaman konan yerde<br />
bir zaman kaliyor. Ancak iic haftada kayboluyor. Bismut, civa gibi dokuyu<br />
harabeder, etrafmda lifi kese olur.<br />
Bismutun bir kismi gabuk atihr. Ba§hca bobreklerden gikar. Kalin<br />
barsaklar, od, ter, goz ya$lan ve salye ile de gikiyor. Eriyen bir tuzun<br />
§irmgasindan 18 saat sonra idrarda bismut bulunur. Erimeyenler 24<br />
saat sonra bulunuyor. Atilma uzun devam eder.<br />
Bismut toplandigi ve giktigi organlari irkiltir. Agizda yangi olur,<br />
di§ etlerinde esmer, mor bir hat §eklinde bismut toplanir. Albuminuri,<br />
ishal, karacigerde yagli dejenerasyon olur.<br />
Kullanilmasi: Eriyen bile§ikler §innga yerinde tahripler yapar.<br />
Bunlarla daha gabuk zehirlenmeler goriiliir. $imdi daha fazla erimeyenler<br />
ve eriyenlerde yagda suspansiyon halinde kullanihyor. Frengide<br />
tesiri civadan biraz ziyade, salvarsanlardan a§agidir.<br />
A R S E N i K L E R<br />
Tripanozom ve spirilli hastahklarin en miihim has ilaglari arsenikler<br />
arasmda Laverna ve Mesnil 1902 de farelere Tripanosoma<br />
Brucei vermi§, sonra kasa arsenik asid §iringa ederek kandan parazitlerin<br />
kaybolduklanni gormii$tiir. Lakin sonra yeniden iiriiyorlar, tekrar<br />
edilen §iringalar hastaligi iyi etmiyor, giinkii hayvanlar zehirleniyor.<br />
— IV —
Arsenik (As) oldugu gibi hemen hi§ zehirli degildir. Hidrojen veya<br />
oksijenle birle§tikten sonra §iddetli zehirli olur. Arsenikli hidrojen As<br />
H3 fena kokulu bir gazdir. Cok tesirlidir. Hemoliz yapar (Alyuvarlari<br />
eritir). Zehirlenmelerde sanhk olur. Idrarda metamoglobin bulunur.<br />
ARSENIOS ASID, Acide arsenieux, As2 03, siddetli bir protoplasma<br />
zehiridir. 1/20.000 eriyiginde tripanosomlar oliir. Burada arsenik iig degerlidir.<br />
O = As — O — As = O. Halbuki arsenik asid, Acide arsenique'te<br />
As be§ degerlidir. O = As = (OH)3. Bunun zehirliligi 50k azdir. Tripanosomlara<br />
tesiri de 300 defa hafiftir.<br />
Tripanosomlari, frengi triponemlerini, bir 50k spirilleri ve malaryamn<br />
(sitmanin) protozoerlerini oldiirmek igin kullandigimiz arsenikli<br />
ilaglar iig cisimden birine baglanabilirler. Bunlar ya R — As = (H)3<br />
arsine, ya R — As = O arsenoxyde'e veyahutta bir R — AsO (OH)2 Acide<br />
arsenique tiiresidir. R gogunda bir benzen gurubudur.<br />
a) Be§ degerli arsen bile§ikleri :<br />
Bunlar asid fenik arsenik tiirevleri olup iig degerlilere nazaran daha<br />
az zehirli ve havada daha az dayamklidirlar, ge§itli protozoerlerin<br />
husule getirdikleri hastahklarda (uyku hastaligi vs. ve sinir sistemi<br />
frengisinin tedavisinde kullanilirlar.<br />
ATOKSIL. Atoxyl p — aminophenylarsinate sodique, Natrium<br />
arsenilicum.<br />
Acide phenylarsinique Atoksil<br />
Terkibinde ortalama olarak % 25,58 As ihtiva eder.<br />
Fizik ozelikler : Beyaz, billuri, ek§imsi lezzetli, 6 k. suda, kolayhkla<br />
kaynar suda eriyen tozdur. Kuru havada billur suyunu kaybeder.<br />
Atoksil 1963 yihnda Bechamp tarafmdan kesfedilmi§ ve 1907<br />
yilinda E h r 1 i c h tarafmdan formiilii tesbit edilen ilk aromatik arsenik<br />
bile§igidir.<br />
Atoksil kaynatilirsa ayri§ir. Bir kaq. defa 65° de lsitilarak sterilize<br />
edilir. Cabuk emilir, fakat viicutta birikir, kedide sinir merkezlerine<br />
— IV —
tesir ediyor. Ataksi, spasmoslar, felgler geliyor. Kopekte bobreklerde ve<br />
ba§ka organlarda kanamalar yapiyor. insanlarda bulanti, ba§ agnsi,<br />
ba§ donmesi, idrar tutuklugu, kalb zafiyeti verebilir. Ehemmiyetli fenaligi<br />
optik siniri bozup korliik yapabilmesidir. Frengide artik kullanilmiyor.<br />
Tripanosomdan ileri gelen uyku hastaliginda §imdi de kullananlar<br />
vardir. 0,25 - 0,50 g agizdan, yahut daha iyisi deri altina ve kasa (% 10<br />
eriyigi). 7-10 gun sonra tekrar. 0,30 gramla zehirlenme, iki haftada<br />
2 g ile de korliik olmustur. Atoksil a§ikar toksik ozelige maliktir. Dikkatli<br />
atoksil tedavisinde nisbi (goreli) olarak korliik husule gelir ki,<br />
bu opticus'un atrofisi sonu olur, bobreklerin zarar gormesi merkezi<br />
sinir sisteminin belirtileri ile goriiliir.<br />
Atoksil bugiin yalniz tarihi bir oneme maliktir.<br />
TRIPARSAMiD. Tryparsamide, Glyphenarsine, Glycinamidophenylarsinate<br />
sodique (Gilisin. NH2 CH2 COOH).<br />
f S >"<br />
"V<br />
m 2 nh-co-ch,<br />
3<br />
U As-0H<br />
v.<br />
HC /y<br />
HC,<br />
c<br />
><br />
1<br />
V<br />
NH-CH2-CO-NH2<br />
h / \ H<br />
1 11<br />
V"<br />
AS-OH AS-0H<br />
^OKa<br />
Atoxyl Arsazettn Tryparsamid<br />
Amerikali Loevenhart ve Lorenz'in bu ilaci beyaz, billuri<br />
tozdur. 2,5 k. suda erir. % 24,57 arsenigi ihtiva eder, zehirliligi azdir.<br />
^ •<br />
Triparsamid'in ke§fi Rockefeller Enstitusiinun esasli gah§malan<br />
uzerine dayanir (sentezi 1919 yilinda Jakob ve Heidelberg tarafindan<br />
yapilmi§tir). Tripanosid (Tripanosomlari oldiiriicii) ozeliginin<br />
tesbiti 1919 da Brown ve Pearce taraflanndan yapilmi§tir.<br />
Afrika uyku hastahgimn tedavisinde Pearce tarafindan 1921 yilinda<br />
kullamlmi§tir. Triparsamid kat'i tripanosid tesire malik bir ilagtir.<br />
Ewelce Trypanosoma Gambiense'nin hasil ettigi enfeksiyonda uyku hastaliginda<br />
ve boylece Neurosphylise tedavisinde kullanilir.<br />
— IV —
STOVARSOL, Acetarsol, Spirocid.<br />
Fizik ozelikler : Beyaz,<br />
billuri, lezzetsiz, kokusuz<br />
tozdur. Suda pek az erir. Alkalilerde<br />
ve alkali karbonatlarda<br />
erir. % 17,2 arsenigi<br />
havidir. Arsenige bagh OH<br />
nm hidrojeni yerine bir sodyum<br />
getirilirse Stovarsol sodik<br />
olur. 8 k. suda erir. Zehirliligi<br />
onemlidir.<br />
Farelerde deri altina 0,04<br />
grami oldiiriir. Hayvanin ba-<br />
§inda intizamsiz hareketler<br />
olur, geri geri gider. Bu tecriibe<br />
0=As<br />
OH<br />
OH<br />
OH<br />
H<br />
N ^<br />
Stovarsol<br />
CO.CH^<br />
ilacm nevrotoksik oldugunu gosterir.<br />
Tedavide kullanilmasi: Tedavide sproketler ve protozoenlerden ileri<br />
gelen hastahklarda ecziimle Framboesie de boylece amipli dizanteride<br />
agizdan kullamhr. Trichomonase vaginalis'in meydana getirdigi vaginitis"de<br />
stovarsol ile tedavi edilir. Vagina tabletleri §eklinde kullamhr.<br />
Bilhassa karbonhidratla birle§tirilir (kombine edilir). Olaylarin<br />
% de 80 - 100 iinde tarn bir tedaviye eri§ilir.<br />
Stovarsol organizmadan nisbeten geg atilir. insanlarda agizdan verildikte<br />
tahminen arsanigin yiizde yirmisi iig giinde atilir.<br />
Laviditi'nin hayvanlarda tecriibeleri bu ilaci agizdan vermekle frengiye<br />
tesir ettigini gostermistir. Lakin bu tesir neodan a§agidir. Birinci<br />
ve ikinci devrelerde belirtileri iyi ediyor. §iipheli temastan bir saat sonra<br />
tedaviye ba§lanirsa frengi olmuyor. Vassermani menfile?tiriyor. 0,25<br />
gramlik komprimelerinden ilk giinii sabalhari aq. karna 2, ikinci gun<br />
3, iigiincii giin 4 komprime biraz karbonath su ile igirilir. t)g giin ara ile<br />
tekrar edilir. Bir seride 14 g frengiyi yalniz bununla tedavi dogru olmaz.<br />
Vasserman ihenfi olsa da yalniz bu ilagla tedavi edilenlerde niikiis<br />
(hastahgin geri donmesi) sik goriilmiistiir. Stovarsol 1/10 eriyik<br />
halinde adaleye (kasa) yahut vena igine haftada iig defa 0,5-1,0-1,5<br />
gram §iringa edilerek (hepsi 21 g, 5 haftada) genel felg tedavi edilmi?,<br />
vak'alann yarismda iyi netice alinmi§tir.<br />
Amipli dizanteride de miiessirdir. Amiplere ve kistlerine kar§i giinde<br />
0,25 - 0,50 g alti giin verilir. Alti giin kesilir. Lamblia'da faydalidir.<br />
Tertiana §eklinde malaryada (sitmada) tavsiye edilmi?tir. Qocuklar igin<br />
— IV —
0,01 lik komprimeler yapilmi§tir. Vagina trikomonasinin iyi bir ilacidir.<br />
Vaginaya 12,5 kisim stovarsol, 87,5 kisim, miisavi miktarda kaolen ve<br />
sodyum bikarbonattan miirekkep bir toz konur. Beraber vagina tabletleri<br />
de kullamlabilir.<br />
CARBARSON. ilk defa Ehrlich tarafmdan sentetik olarak hazirlanmi§<br />
ve Read, Anderson, David ve Leake taraflarmdan<br />
1932 yilinda amipli dizanteri tedavisine<br />
sokulmustur. Spirocid'e (Stovarsol)<br />
yakxn bir preparattir. Az zehirliligi dolayisi<br />
ile amipli dizenteri tedavisinde<br />
spirocid'e gok iistiindiir. Bugiine kadar<br />
yapilan mii§ahedelerde carbarsonun amipli<br />
dizanteriye kar§i en iyi bir ilag<br />
oldugu gorulmii^tur. Barsak kanalinda<br />
bulunan amipleri dogrudan dogruya zarara<br />
ugratir. Umumiyetle giinde iki defa<br />
0,25 g olarak 10 giin miiddetle kullanilir.<br />
Mecmuu (biitiin) miktar tahminen<br />
kilogram viicut agirhgi igin 70<br />
miligramdir. Eger icabederse 10 giinliik bir aradan sonra ilag tekrarlanabilir.<br />
Akut olaylarda carbarson rektal olarak da kullamlabilir (2 g<br />
miktari, 200 sm 3 % 20 oranindaki sodyum bikarbonat eriyigi ile). Lavman<br />
gece 5 - 6 defa tekrarlanir.<br />
Carbarsonun uzviyetten atilmasi (bobrekler vasitasi ile) agir olur.<br />
Karaciger ve bobrek hastaliklarmda yazilmasi dogru degildir. Yan toksik<br />
tesirler yukarida bildirilerr dozun kullanilmasi ile gok ender olup,<br />
hafif gastroenteritis (mide ve barsak yangisi) ve hepatitis (karaciger<br />
yangisi) te gok farkli olarak goriiliir.<br />
Arizi belirti olmak iizere kronik arsenik<br />
zehirlenmesi goriiliir. Simdiye kadar<br />
goze ait belirti bilinmemektedir.<br />
TREPARSOL. Formyphenarsine. Acide<br />
4 oxy 3 formyl - aminophenylarsinique.<br />
Beyaz, billuri, suda az erir, ciiz'i<br />
aromatik koku ve lezzetli bir tozdur. NH-COH<br />
% 28,75 arsenigi ihtiva eder. Pian de<br />
iyi gelir, Frengide, dizanteride kullanilmi§tir.<br />
0,25 lik komprimelerinden giinde<br />
1 - 4 tane verilir. Dort giin fasila ile<br />
8-10 defa tekrari mumkundiir.<br />
Treparsol<br />
— IV —<br />
^<br />
q<br />
0 H<br />
HC^ ^CH<br />
cnh-conh2<br />
Carbarson
ARSEMETIN. Stovarsol ve<br />
emetin. 1 sm 3 iinde 0,04 stovarsol<br />
vardir. Barsak parazitlerinde kullanilir.<br />
Vene §irmga ediliyor.<br />
Mecmuu 0,60-0,80 grami gegmemelidir.<br />
ASETiLARSAN. Acetylarsan.<br />
m-Acetyl amino - p - oxyphenylarsinate<br />
de diethylamine. % 20 arsenigi<br />
havidir. Kokusuz, hafif<br />
aci lezzetli, renksiz, billuri tozdur.<br />
3,5 k. suda erir. Frengide<br />
kasa veya veneye % 23,6 eriyiginden<br />
2 - 3 sm 3 §iringa ve dort giinde<br />
bir tekrar olunur. 8 §iringada<br />
birinci seri. Amipli dizanteride<br />
haftada bir §innga ve arasinda<br />
emetin tavsiye edilmi§tir.<br />
0 = As<br />
OH<br />
U
H W-C^ >CH<br />
v<br />
OH OH<br />
I<br />
.C<br />
!H HC<br />
At As<br />
Arsphenamine, Salvarsan<br />
T+ + 2C1<br />
1909 yilinda H a t a bu maddenin tav?an frengisini tedavi edi-<br />
Iecegini isbatladi, bunun iizerine klinik deneyleri diizenlendi. Frengide<br />
ilk klinik bildirisi (1910 yili Mart ayi) Alt tarafmdan yapildi.<br />
Yukanda salvarsan eriyiginin $irmga edilmesinden evvel bir alkali<br />
ile tadil edilmesi — (notiirlenmesi) — icabettigini bildirmi§tik. Konan<br />
alkali evvela hidroklorik asid ile birle?ir. Suda erimeyen arsenobenzol<br />
goker. Daha alkali konunca fenol oksidrili ile birle§ir. Kolloid halinde<br />
eriyen bir tuz olur.<br />
Kullanilma tarzi: Salvarsan alkali eriyigi §iringa edilen<br />
damarlan bozabilir. Onun igin alkali ne az ne de gok konmahdir.<br />
Dozu: Ilk §iringa 0,10 g salvarsanla yapihr. Miihim bir yan belirti<br />
— (tali araz) — olmaz ise iig giin sonra 0,20 g, dort giin sonra<br />
0,30 g ve gitgide daha uzun aralarla birakilir. En yiiksek miktar olarak<br />
0,60 grami gegilmez. Bu son miktarlar tekrar edilir. Bir seri tedavi<br />
3 - 4 gramla bitirilir.<br />
Fakat bu kadar miiessir olan arsphenamine nort solusyonda stabl<br />
— (sabit, dayanikh) — olmadigi ve tatbikinin gok giig olmasi hasebile<br />
yerine arsphenamine sulfoxylate tiirevi tedaviye sokuldu. Bu son cisim<br />
uzun seneler neosalvarsan veya neoarsfenamin ismi ile sifilise (ferngiye)<br />
kar$i kullamlmi§tir.<br />
SUDLU SALVARSAN. Salvarsan sodique. Salvarsan Natrium.<br />
Salvarsanm iki sudlu bir tuzudur.<br />
Fizik ozelikler : ince, altin sarisi renkli, kendine has kokulu, suda<br />
kolaylikla eriyen bir tozdur. Havada salvarsan gibi gok kolay oksidlenir<br />
ve gok oksit bir bilesik te§kil ederek, kahve renginden esmere kadar<br />
degi§en bir renk alir ve hemen hemen erimez.<br />
— IV —
Sudlu salvarsan eriyigini taze damitilmi§ su ile (ki 0,4 g sodyum<br />
kloriir velOO g su) hazirlamah ve hemen kullamlmahdir. Sodyum kloriir<br />
eriyigini damitilmi§ su ile hazirlamah ve sterlize edilerek mikroplardan<br />
kurtarilmahdir. Salvarsan eriyigi hazirlandiktan sonra tekrar<br />
adi hararette sogutulmalidir.<br />
NEOSALVARSAN, Neosalvarsan, Neosalvarsan. diger adlan: Neo -<br />
Arsphenomin. Neo - Arsolin.<br />
Fizik ozelikler : Metadiamino - Paradioksi - arsenobenzol - metilensulfoksilik<br />
asidin sodyum tuzundan ibaret sari bir tozdur. Suda kolay erir,<br />
mutlak alkolde ve eterde erimez. Eriyigi sari renklidir, turnsol kagidinin<br />
rengini degistirmez veya nihayet hafif mavilestirir.<br />
?h<br />
^CH<br />
II<br />
,CH<br />
HC<br />
I<br />
HC<br />
AS; : A?<br />
Neosalvarsan<br />
r II 2 2<br />
Kullanma tarzi: Neosalvarsan eriyigi pek ?abuk oksijenle<br />
birle§ir ve bozulur. Hazirlanir hazirlanmaz hemen siringa edilmelidir.<br />
Tesirce 0,15 i salvarsanin 0,10 una miisavidir. 0,15-0,30 0,90 g lik<br />
ampulleri vardir. Simdi en sik kullailan budur. 5 - 10 sm 3 distille ve<br />
steril suda eritilip §iringa edilir.<br />
tlk §innga 0,15, ikinci ug giin sonra 0,30 dir. Boylece her giine dii-<br />
§en miktar 0,10 g hesabi ile fasila verilir ve her defa miktar 0,15 g arttinhr,<br />
en yiiksek miktar kadinlar igin 0,75 ve erkekler igin 0,90.<br />
Bir seri tedavide kadmlara 4 - 5 g, erkeklere 5 - 6 g kadar neo verilir.<br />
Alti hafta istirahattan sonra yeni bir tedaviye baslanir.<br />
MYO - SALVARSON, Sulfarsphenamin, Sulfarsenol, Sulfotreparsenan.<br />
3 - 3 diamino — 4 dihydroxy arsenobenzene sulfite de sodium,<br />
% 25 arsenik ihtiva eder.<br />
Myo - Salvarsan, sari renkli bir tozdur. Su ve gliserinde erir.<br />
fUWetsitesi<br />
.CH
?H<br />
G ,C<br />
OH<br />
HC. C j5H I HC^ ^pH<br />
v /<br />
X<br />
At M<br />
Myo - SaJvarsan<br />
Kullanilmasi: Neorsfenamin —(Neosalvarsan)— gibi sifilis<br />
(frengi) tedavisinde kullanilir, neoarsfenaminden daha az zehirli ve daha<br />
sabittir. Bilhassa gocuklann ve siit gocuklarmin sifilisinde tavsiye<br />
edilmi§tir.<br />
Ticarette havasi tahliye edilmi§ veya inerte — (tesirsiz) — bir gaz<br />
ile dondurulmu§ ampuller igerisinde toz §eklinde (0,01 g, 0,02 g, 0,05 g,<br />
0,075 g, 0,15 g, 0,30 g, 0,45 g, 0,60 g) bulundurulur. Tatbik edilecegi zaman<br />
2 sm 3 - 6 sm 3 damitilmi§ suda eritilerek kas igi enjeksiyon suretile<br />
kullanilir.<br />
OXYPHENARFSINi CHLORiDUM, Oxyphenarsine hydrochloride,<br />
Mepharside. 3 - Amino - 4 - hydroxy - phenylarsinoxyd - chlorid.<br />
Synonym : Mepharsene, Fontarsan, Arseno 39.<br />
% 30-32 arsenik ihtiva eder. Beyaz veya beyaza<br />
yakm renkli, kokusuz bir tozdur. Suda erir. Ticalette<br />
sodyum karbonat ve glikozla izotonize ve<br />
tanpone edilmi§ ampuller igerisinde steril toz halinde<br />
bulundurulur; kullanilacagi zaman 10 sm 3 AS'C<br />
/\<br />
ste- Y<br />
m2.uci<br />
ril distile su ile eritilir ve bekletilmeden enjekte<br />
edilir. Eger bir miiddet bekletilirse agri yapar.<br />
Oxophenarsine<br />
hydrochloride<br />
Kullanilmasi: Sifilis tedavisinde kullamlan aromatik arsenik<br />
bile§ikleri igerisinde en miiessiri ve en az toksik olamdir. Tesir ve itrahi<br />
gabuk olur. Diger arsenik bilesiklerinden 10 defa daha miiessirdir.<br />
Sifilisin biitiin devirlerinde vena igi yolla kg. vticut agirligi igin 0,5 - 1<br />
mg, ki mecmu doz olarak 30-40 mg zerk edilir. Bazi yazarlara gore<br />
40 - 60 mg verilir. Maksimal doz vena igin 60 mg olup (60 mg 5 giinde)<br />
zerk olunur.<br />
— IV —
DiKLQRFENARSIN HIDRQKLORAT, Chlorhydrate de dichloro<br />
phenarsin, Fontarsol, Chlorarsen, Dipharsin. % 26<br />
arsenik ihtiva eder.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda,<br />
alkali oksidler ve alkali karbonatlar eriyiklerinde<br />
erir. HCIJW^<br />
Ticarette tanpone edilmi§ maddelerle hazirlanmi§<br />
ampuller igerisinde bulundurulur.<br />
Diltlorfenarsin<br />
Bu cismi 1941 de D u r e 1 buldu. Amerikan hidrokiorat<br />
farmakopesine ahnmistir. Tesiri mapharsen'in tesirine<br />
benzer. Aym yerlerde kullanilir. Hemen aym neticeler ahniyor.<br />
Ortalama miktar 45 mg olup venaya sirmga edilir.<br />
ANTiMONLU ANTISEPTIKLER<br />
Arsenigin spiril ve tripanorsomlara kar§i tesiri anla§ihnca antimon<br />
bilesiklerini de denemek tabii idi. Bunlardan bir kismi tripanosomyas,<br />
bilharziyos, filarya ve kala azarda tesiri oldugundan kullanilmaktadir.<br />
Arsenikte oldugu gibi 3 degerli antimon bile§ikleri 5 degerlilerden<br />
daha §iddetli antiseptiktir.<br />
Kusturucu tartarda yukariki parazitlere kar§i oldiiriicii tesir bulunmu§tur.<br />
Eskiden kusturmak icin kullanilan bu ilag tripanosomlu<br />
farelere §iringa edilirse hayvanlari oliimden kurtarir. Parazitlere miiessir<br />
miktari fareyi oldiiren miktardan 2 defa kiiguktiir. Coeffient therapeutique<br />
2 dir. Bu fark azdir. Bu nisbet germaninde 167, salvarsanda<br />
58 dir. Bu cismin stafilokoklara ve Ebert basiline tesiri azdir. Fare<br />
ve kobaylarda kiloya 0,05 - 0,06 g oldiiriir.<br />
POTASYUM ANTiMON TARTARAT (kusturucu tartar), Tartrate<br />
d'antimoine et de potassium (Tartre stibie), Kalii stibyli tartras.<br />
Fizik ozelikler: Yava§ yava§ gigeklenen, beyaz, kokusuz,<br />
lezzeti bulandirici tathmsi billurlar veya beyaz billuri tozdur; takriben<br />
17 k. 20° deki suda ve tahminen 3 k. kaynar suda erir; alkolde erimez.<br />
o c -<br />
HC 0-^Sb.l/2 hkO<br />
l<br />
HC<br />
COOK<br />
Potasyum antimon tartarat<br />
— IV —
Kusturucu tartar gok irkilticidir. Fazla su ile vene §iringa edilir.<br />
Bilharziosda, filaryada ve leishmanioslarda kullanilir. Vena igi % 1 eriyik<br />
tarzinda 0,04 g ile tedaviye bal?amr. 0,12 grama kadar gikihr, her<br />
2 giin bir enjeksiyon yapilir, mecmu dozu 2 gram iistiine giktiiamahdir.<br />
Maksima dozu 0,1 (0,3) g dir.<br />
t<br />
§imdi antimonun daha az zehirli bile§ikleri kullamliyor. Antimonlarla<br />
arsenik bile§iklerine benzeyen cisimler yapilmistir. Fakat bunlarin<br />
gogu umulan neticeyi vermemi?, zehirli<br />
gikmi^tir.<br />
Formiilii atoksile benzeyen p-aminophenylantimonate<br />
sodique. Stibamin. %<br />
39 Sb. Esmer, amorf bir tozdur. Suda<br />
erir. Atoksilden daha §iddetli bir zehirdir.<br />
§imdi kullanilmiyor.<br />
Stibamindeki bir hidrojen yerine asetil<br />
konur ise daha az tesirli bir ilag elde<br />
edilir (Stibenyl).<br />
Stibenyl bilhassa tropik kala - azarda<br />
rniiessiriyetini isbat etmi$tir. Tedavi edilmeyenlerde<br />
hastalik oldiiriicii bir tarzda<br />
yttriir.<br />
Stibenyl % 35 Sb. Sarimsi veya esmerimsi<br />
bir tozdur. 10 k. suda erir. Eriyigi<br />
lsitilmamalidir. Farelerde kilo ba§ina<br />
0,13 g oldiiriir. Tripanomiyas, bilhaziyos,<br />
leismanios, lepra, enkefalit ve multipl<br />
sklerosda kullamlmi§tir. Birkag giinde bir<br />
0,05-0,1 gramdan ba^lanir 0,4 grama kadar<br />
gikihr. Mecmuu 2 g. Vena igine % 2<br />
eriyik §eklinde §iringa edilir. Bobrek, karaciger<br />
yangilarinda ve aklb zafiyetlerinde<br />
kullanilmamahdir.<br />
0 = Sb<br />
ON a<br />
NH-CO-CH3<br />
Stibenyl<br />
ON a<br />
Stibosan. % 35 Sb. Bir klorlu stibenil. 471 Hayden. Esmer sarimsi<br />
veya kirmizimsi tozdur. Suda gok erir. Eriyigi hafif alkalidir. Tesiri<br />
bilhassa Kala azarda, evvelkinden daha fazladir. % 5 ereyegi kullanilir<br />
0,1 gramdan ba§lanir. 0,3 grama gikihr. Iki giinde bir vene §innga edi<br />
lir. 10 §innga.<br />
— IV —
Stibophenum, Stibophen, Fuadin.<br />
Antimosanip formiiliindeki K lar yerine Na getirilmi§tir. Antimonlu<br />
sodyum pirokate^in disalfonik asid. Neoantimosan adi ile de anilir.<br />
Kullanilmasi: Kas igi olarak her iki giinde bir zerk suretile<br />
kullanilir. Ba§langigta 0,10 g zerk edilir, 0,30 grama kadar gikihr. Bir<br />
tedavi kiirii igin total (mecmu) doz 2,5 g olup liizumu halinde tekrarlanir.<br />
NEOSTIBOSAN (Dietilamin stibamin)<br />
Tesiri stibosan'dan fazla goriiniiyor. Giinde veya iki giinde bir ven<br />
yahut kasa % 25 eriyik halinde 0,05-0,10-0,20-0,30 g. Son miktar tekrar<br />
edilir. 8 gun devam.<br />
SURAMIN SODIUM, Germanin, Bayer 205, Moranyl, Naganol,<br />
Naphuride sodium.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, higroskopik bir tozdur. Suda kolay<br />
erir, lezzet ve kokusu yoktur.<br />
Germanin uzviyetten geg atilir, bu sebepten tesiri uzun surer. Aylarca<br />
intana kar§i viicudu korur. Iyi bir tripasomosiddir. Uyku hastah-<br />
— IV —
ginin ilk devrinde miikemmel ve ikinci devrinde iyi tesir eder. Bobrekleri<br />
bozuklarda ihtiyatli olmahdir. insanlarin uyku hastaliklarmda hayat<br />
kurtarici bir tesire maliktir. Haftada bir defa 0,5-2 g vena igi zerk<br />
edilir, yahut her ikinci giin 1,0 $irmga edilir. Tedavi igin 5-6 §iringa<br />
vapilir. Mecmu doz 5 -10 g dir.<br />
Germanin Veteriner Hekimlikte durinde, ve diger evcil hayvanlarin<br />
Nagana, Surra hastaliklarmda deri alti, daha iyisi vena igi olarak<br />
kullanilir. Durin hastahginda antimosan eriyigi ile birlikte, fakat<br />
Surra, Mai de Caderas vs. gibi diger hipanoson hastaliklarmda yalmz<br />
kullanilmasi ile iyi netice almir.<br />
Antimosan Eriyigi. Berrak, dokulara kar§i isotonk, tamamen notr<br />
bir sividir.<br />
Dozu:<br />
Roborans olarak goriilen liizuma gore kas igi veya vena igi 5 kg viicut<br />
agirhgi igin 1 sm 3 , antelmentik olmak iizere treka igi, antiprotozoik<br />
olarak da deri alti, kas igi ve periton igi olarak kullanilir.<br />
T E R L E T I C I ILACLAR<br />
Diaphoretiques, Sudorifiques, Disphoretica<br />
Eskiden birgok intani hastahklarin tedavisinde terletme usulii sik<br />
kullanilirdi. Elan, soguk alginligi denen, sebepleri muhtelif hastaliklarda,<br />
halk ayaklari sicak suya koyup terletme usulii tatbik eder. Terletmenin<br />
tibben liizumunu tayin her zaman miimkiin degildir. Ancak bazi<br />
vak'alarda bu usul makul goriiliir. Mesela idrarin kesilmesinden viicutta<br />
toplanan muzir - (zararli) - maddeleri deri tarikile itrah - (yolu<br />
ile atilma) - igin ter guddeleri - (bezleri) - faaliyete getirilir. Bazi mevzii<br />
- (lokal) - agrilara ve hastaliklara kar§i o nahiyeyi sicak hava temasinda<br />
birakip terletme faidelidir, Sicak hava banyosu denilen bu usul<br />
romatizma nevinden hastaliklara kar§i kullanilir. Bunun igin sade bir<br />
usul §udur : Isitilacak uzuv tahta genber ve kalin bezlerden yapilmi§<br />
bir sandikca igerisine konur. Sandikgaya merbut bir borunun alt ucuna<br />
bir ispirto lambasi yakla§tinlarak hava teshin edilir (lsitihr). Ayni<br />
maksat igin elektrik lambasile isitilmi? mahfazalar da kullanilir. Biitiin<br />
viicudu terletmek igin hiicreler yapilmi§tir. Hiicreye giren hasta<br />
yalmz ba§i di§an gikanhr ve boylece sicak hava banyosunu yapar.<br />
Si§manlar da bu suretle terletilerek zayiflatilabilir. Bir hastayi daha<br />
— IV —
asit bir tarzda terletmek igin, yataga yatinp ustiine bir iki battaniye<br />
koyduktan sonra ortiiniin altma bir boru ve bunun di§ari ucuna bir<br />
ispirto lambasi konur. Vucudun herhangi bir kismi ile iistii ortiiliirse<br />
o nahiye pek giizel terler.<br />
Terletici ilaglann en miiessiri jaborandi yapragidir.<br />
Terletici ilaglann kullamlmalan ile kanin sivi kismi fazlasile azalir.<br />
Ter salgisinin artmasi, muhit lsisinin cogalmasi, sicak banyolar, kanm<br />
sivi kismmin artmasi, gay tarzmdaki igkiler verilmesile ve ter salgilayan<br />
organlarin - (perifei veya santral) - kimyasal maddelerle tenbihi<br />
- (uyarilmasi) - ve ezciimle kolinerjik uyanci mevadin - (bilhassa asetilkolin<br />
gurubu ilaglann) - kullanilmalarile husule gelir.<br />
Terletici ilaglar genel olarak ba§lica a$agidaki hallerde kullanihrlar:<br />
a) Alelumum hiperemi, yangi ve hidropik hallerde - (beyin, med.<br />
spinalis, beyin zarlari, med. spinalis zarlarinm yangilannda, kalb-, periton-,<br />
plerva,-, akciger-, bobrek-, kas yangilannda),<br />
b) lg ve dis toksinlerin ve zehirlerin organizmadan disan atilmasini<br />
saglamak maksadile (mesela: kursun, civa zehirlenmelerinde) ve<br />
besin gevrimini uyarmak gayesile (§ismanhk),<br />
c) Derinin kan dolanimi miinasebetini diizenlemek igin bu hususta<br />
nadiren ba§ vurulur) kullamhr.<br />
Terletici ilaglann a§agidaki hallerde kullanilmasi contre-indiquer<br />
- (kullanilmasi dogru olmayan) - dir:<br />
1) Genel zafiyet hallerinde,<br />
2) Kalb ve damar hastahklannda ve bilhassa kan basmcmin yiiksek<br />
oldugu ahvalde.<br />
Terletici ilaglann ba?hcalan sunlardir :<br />
JABORANDI YAPRAGI, Feuille de jaborandi, jaborandi folium<br />
Rutaceae «Sedefgiller» familyasindan Pilocarpus Jaborandi Holmes<br />
ve Pilocarpus pennatifolium Lem'in kurutulmus yapragidir.<br />
Jaborandi yapragi, ekseriya 1 - 4 gift ve bir tek nihai yaprakciktan<br />
te§ekkiil etmi§ ve bazan yalniz nihai yapraciktan ibaret kalmi§tir.<br />
Drog yalniz kopmu§ yapraklardan miirekkeptir.<br />
Ust yiizii ye§ilden esmer yesile kadar renkte ve alt yiizii daha az<br />
koyu olan jaborandi yapragi 16 sm ye kadar uzunlukta, 6,5 sm geni?likte,<br />
sert elips §eklinde, ucu gentik, kaidesi yuvarlak ve asimetrik, 3 - 4<br />
— IV —
mm uzunlugunda saphdir. Yapragin kenarlari tarn ve altina dogru hafif<br />
kivriktir. Orta useyb alt yliziinde iyi goriiliir, tali usaybler list yiiziinde<br />
biraz daha belli olup yapragin kenarlarindan az bir mesafede<br />
kivnlarak birbirile birle§ir; yaprak hemen tiiysiiz veya orta useybin civarlannda<br />
hafif tiiyliidiir, lup ile §effaf noktalar gosterir.<br />
Jaborandi yapragi, hususi kokuludur, gignendikte keskin lezzetlidir,<br />
salya getirir.<br />
Ter getirmek igin 1 - 4 g yaprak 200 g su ile infuse veya daha iyisi<br />
masere (12 saat) yapilip verilir.<br />
Pilokarpin nitrat (etrafli bilgi parasempatik sinir uglarini uyaran<br />
ilaglar bahsinde verilmi§tir. Oraya bakilmasi).<br />
IHLAMUR Ci^EGi, Fleur de tilleul, Tiliae flos<br />
Ihlamur gigegi Tiliaceae «Ihlamurlar» familyasmdan Tilia Cordata<br />
Miller ve Tilia platyphyloso'un kurutulmu§ ye§ilimsi sari infloressensidir.<br />
Fizik ozelikler: Hafif arometik kokulu, hafif baharli ve<br />
(jignenince miisilaj lezzetindedir.<br />
Terkibinde : % 0,04 kadar esans (ihlamur esansi), muhat (bitkisel<br />
siimiik), balmumu, tanen ve §eker bulunur.<br />
Saklanmasi : iyi kapatilmi§ kaplarda saklanmali ve bir yili<br />
gegenler kullanilmamalidir.<br />
Kullanilmasi: 10: 100 oranmda infusyon §eklinde terletici<br />
olarak kullanilir. Bundan ba§ka agiz hastahklannda gargara, keza<br />
diyiiretik ve antispasmodik olmak iizere verilir.<br />
MURVER Qi^EGi, Fleur de sureau, Sambuci flos<br />
Miirver gigegi, Caprifoliaceae familyasmdan Sambucus nigra'nin<br />
kurutulmu§ gigegidir.<br />
Fizik ozelikler: Miirver gigegi keskin kokulu, miisilajli,<br />
tathmsi sonradan biraz acimsi lezzetlidir.<br />
T e r k i b i : Ci? e kler terkibinde % 0,32 eterik yag ihtiav eder.<br />
Bundan ba§ka tanen, muhat ve Sambunigrin glikozidinin emiilsin vasitasile<br />
ayri§masi sonu kiyanhidrik asid ve benzaldehidi tutar. ~<br />
Kullanilmasi : Halk (ev) ilaci olmak iizere soguk alginliklanna<br />
kar§i infusyon (5 - 15 : 200) §eklinde ya yalniz, yahut ta diger<br />
— IV —
terletici ilaglarla birlikte olmak iizere, haricen gargara tarzinda kullanilir.<br />
SAPARNA KOKU, Racine de salsapareille, Sarsapariallae radix<br />
Liliaceae «Zambakgiller» familyasindan Smilax utilis veya buna<br />
yakin nevilerin kokleridir.<br />
Terkibinde saponin, % 52 kadar ni§asta ve fazla miktarda potasyum<br />
nitrat bulunur.<br />
PEYGAMBER AGACI, Bois de gaiac, Lignum Guajaci (Lignum<br />
sanctum)<br />
Antil, Dominik ve Jamayik taraflannda yeti§en ve 13 metreye kadar<br />
uzayabilen, daima ye§il Guaiacum officinale ve G. sanctum (Zygophyllaceae)<br />
un odun kismidir. Kesif, sert ve sudan agir (1,3) bir agagtir.<br />
Gayak reginesi kismen kendiliginden ve kismn agaca yapilan ?aklardan<br />
(yanklardan) akar.<br />
GAYAK RE^iNESi, Resine de gayac, Rasina Guajaci<br />
Fizik ozelikler: Suya nazaran agir (izafi agirligi 1,22-<br />
1,25), kaynama noktasi 90° dir. Reginenin biiyiik bir kismi eterde, alkolde,<br />
amilalkolde, kloroformda, alkali lesivlerde erir; benzolde, karbon<br />
siilfiirde ve esanslarda (karanfil esansi miistesna) erimez veya kismen<br />
erir. Bilhassa lsitildikta asilbende benzer ho§ kokulu, keskin ve<br />
tirmalayici lezzetlidir.<br />
T e r k i b i : Tahminen % 70 reginedir. Gayakon asidi kismen<br />
billurla§ir (Gayakol asidi, C2iH2605), kaynama noktasi 127° olup kismen<br />
amorf gayak mavisi (C^H^O?) bulunur. Bundan ba§ka regine : gayak<br />
reginesi asidi ki tahminen % 11 kadar, gayasin asidi tahminen % 12-15<br />
kadar, zamk (alkolde erimeyen) tahminen % 3 - 4, eteri yag tahminen<br />
% 0,7; gayak sarisi C20H2o07, tahminen % 0,7 bulunur.<br />
Kullanilmasi : Tipta nadir olarak kullanilir. Diyiirek ve<br />
biiyiik miktarlan siirgut olarak tesir eder. Alkollii eriyigi, gayak tentiirii,<br />
enzim ve kiyanhidrik asidin tesbitinde reagens (reaktif) olarak kullanilir.<br />
Daha iyisi alkollii eriyigi yerine Schaeber ve Paetzol d'a<br />
gore reginenin kloroformdaki eriyigi daha uygundur.<br />
SASAFRAS, Bois de sassafras (Radix sassafras) Lignum sassafras<br />
Kuzey Amerikada yeti§en ve 30 metreye kadar yiikselebilen sassafras<br />
officinale (Lauraceae, Tefengiller) kokleridir.<br />
— IV —
Terkibinde : Eterigyag °/o 6-9 kadar koklerin kabuklannda bulunur.<br />
Koklerin odun kisminda % 1 kadar dahi yoktur. Bundan ba§ka<br />
regine, tanen, zamk ve §eker de mevcuttur.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Ter ve idrar soktiirucu tesirlere<br />
sahiptir. Kan temizleyici ilag olmak iizere, inatgi deri dokiintiilerinde,<br />
nezle, romatizmada, frengide (50 g : 1 litre igin) enfiisyon tarzinda<br />
ya yalmz, yahutta diger odunlarla ve koklerle birlikte (Species<br />
lignorum) kullanilir.<br />
SMiLAKS (Copigini), Smilax China<br />
Cinde ve Hindde yeti§en Smilax China (Liliaceae = Zambakgiller)<br />
nin koklerinden ve dis kabugundan ayrilmis rizomudur.<br />
Saparna eskiden frengi tedavisinde miiessir telakki edilmi§ ve bundan<br />
ilaglar yapilmi?tir. Uzun miiddet kullanilmi? olan miirekkep saparna<br />
surubunun terkibinde saparnadan maada sinameki, hodan, giil, bal<br />
ve saire bulunur. Giinde 50 - 100 g verilir. Seyyal hulasasi = Extractum<br />
fluidum sarsaparillae (kodeks) 1 - 8 g.<br />
Saparna birgok memleketlerde elan muhtelif hastahklarda ezciimle<br />
ekzema, psoriasis, kronik romatizma kabilinden vak'alarda temizleyici<br />
bir ilag gibi kullanilir.<br />
Saparna, peygamber agaci ve Copigininin herbirinden 12,5 g alip<br />
bir litre suda dekokte yapildiktan sonra kaynar halde 12,5 g sasafras<br />
iizerine dokmek ve siizmek suretile terletici bir ilag yapihr.<br />
Saparna enfiisesi (1000 de 50) giinde 2-3 fincan verilir.<br />
TER KESEN ILACLAR, ANHIDROTiQUES, ANTIHYDROTICA<br />
Terlemeyi kesen ilaglar, bunlar merkezi veya perifer olarak derinin<br />
ter salglayan sinirlerini felce ugratmak suretile teri keserler.<br />
Bazi hastahklarda ve bilhassa veremlerde devamli teri azaltmak<br />
lazimdir. Atropin ile hastalari bu miizig arazdan kurtarmak miimkiindiir.<br />
Lakin itiyat (alisma) hasil olur, tedricen miktarini gogaltmak iktiza<br />
eder.<br />
— IV —<br />
KAMFORIK ASiD, Acide camphorique, Acidum camphoricum<br />
C10H16O4
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kiigiik, kokusuz, hafif<br />
lezzetli safiha (pulcuk) lardir; 150 k. soguk suda, 20 k. kaynar suda,<br />
kolaylikla alkolde erir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Farenks, larenks ve burun<br />
yangilannda distan latif, hafif uyanci ve dezenfekte edici stiptik olmak<br />
iizere, gibanlarda, fiistiillerde ve kronik urethritis'lerde kullamhr.<br />
Akut hastaliklarda % 0,5-2, kronik % 3-6 eriyiklerine ba§vurulur.<br />
Az zehirlidir. 5 - 6 grami bile midede yanma hissinden ba§ka fena<br />
bir tesir gostermez. 1 - 4 g giillag iginde veya alkolde eriyik halinde verilir.<br />
BEYAZ GARiKON, Agaric blanc, Agaricus albus<br />
Karagam iizerinde nesviinema bulan (geli§en) Polyporus officinalis<br />
ismindeki mantardir. Ticarette di§ tabakasindan tecrit (ayirt) edilmi§,<br />
sanmsi beyaz, siinger nesigli, yumruk biiyiikliigiinde par gal ar halinde<br />
bulunur. Kokusu kiif gibi, lezzeti tathmsi sonra acidir. Terkibindeki<br />
reginelerden bir tanesinde agarisin (% 14-16) bulunur.<br />
AGARISINiK ASlD, Acide agaricinique, Agaricine,<br />
Acidum agaricinicum<br />
C22H40O, + 11/2 H2O<br />
Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kokusuz, lezzetsiz bir<br />
tozdur; soguk suda, eterde, kloroformda az erir; sicak asetik asidde<br />
ve sicak terementi esansinda kolav erir.<br />
Agarisinin tesiri atropine benzer. Tesiri devamli degildir. 5 - 6 giinde<br />
itiyad (ah§ma) husule gelir. Bazan nefes darligi ve ishal geldigi vardir.<br />
Beyaz garikon 0,2-1 g hap veya giillag icinde, agarisinik asid 0,01 -<br />
0,5 g hap §eklinde verilir.<br />
Ter kesen ilaglari sik kullanmamalidir. Veremlilerde sabahlan viicudu<br />
lslak bir bez ile silmek, ter gelmezden evvel pencereyi agik tutup<br />
serinletmek gibi vasitalarla fazla terlemeye meydan birakmamak usulii<br />
tercih edilmelidir.<br />
Lokal terlemelere ve bu meyanda ayak terine kar§i ayaklari su ile<br />
yikayip temiz bismut subnitrat ile ovmak gok defa maksada kafi gelir.<br />
% 5 kronik asid veya % 1 pikrik asid eriyiklerinin siiriilmesi de tavsiye<br />
edilmi?tir.<br />
— IV —
TUKRUK SALGISINI ARTTIRAN ILACLAR<br />
Sialagffgues, Sialagcrga<br />
Bunlar tiikriik salgisini arttiran ilaglardir. Ba§licalari pilokarpin<br />
hidroklorat, arekolin hidrobromat vs. dir.<br />
Kullanilmasi ve dozu terletici ilaglann aynidir.<br />
TUKRUK SALGISINI KESEN ILAQLAR<br />
Antisialagogues, Antisialica<br />
Bu gurupta ba§lica atropin ve skopolamin bulunur. Bu maksadla<br />
yani tiikriik salgisini azaltici olarak, bilhassa a§iri tiikriik salgilanmasmda<br />
ve peptik iilserlerde kullanilir. Perspirasyonu azalttigi igin tiiberkiilozlularin<br />
gece terlemelerine iyi tesir eder. Deniz tutmalarinda &<br />
antiemetik hassasindan istifade edilir.<br />
Skopolamin hidrobromat. Bu da ter ve tiikriik kesici olmak iizere<br />
kullanhr. Yalniz bu ilaca herkesin hassasiyeti bir olmadigindan 50k<br />
dikkatli davranmak lazimdir.<br />
DOL YATAGl UZERiNE TESIR EDEN ILACLAR<br />
Uterina<br />
Uterina gurubuna dahil bulunan ilaglar her§eyden evvel dol yatagi<br />
iizerine ozel bir tesir yaparlar.<br />
Bunlarin tesir noktalari ya merkezidir, yahut ta dol yataginda bulunan<br />
otomat cihaza dogrudan dogruya olur.<br />
Biitiin bu ilaglar aym zamanda damar daraltici, kan kesici tesirlere<br />
de malik olduklarindan tedavi noktai nazarmdan dol yatagi ve yumurtahklann<br />
kanamalarinda da kullanihrlar.<br />
Bu maksadla kullanilan ilaglarin ba^hcalarr. Cavdar mahmuzu ve<br />
preparatan, hidrastis rizomu ve preparatlari ve pituitrin gibi hipofiz<br />
bezi preparatlandir.<br />
Bu gurup ilaglar dogum zafiyetlerinde, dol yatagi kisminin dogumdan<br />
evvelki gev§emelerinde - (istirhalarinda) - hipotonik ve atonik dol<br />
yatagi anomalilerinde, metritis, endometritis purulanta'da, dol yatagi<br />
ve yumurtahklann kanamalarinda kullanihrlar.<br />
— IV —
CAVDAR MAHMUZU, Ergot de seigle, Secale cornitum<br />
(Bu husustaki bilgi, dol yatagi damarlarini daraltan ilaglar bahsinde<br />
verilmi§tir. Oraya bakilmasi).<br />
Kullanilmasi : £avdar mahmuzu preparatlari, ig hastaliklari<br />
tebabetinde Morbus Basedov'da paroksimol tahikardilerde, migren<br />
ve diger kullanilma hallerinde basvurulur.<br />
Ergo preparatlari uterus kanamalari igin ideal bir ilagtir. Damarlan<br />
biiziicii tesirinden ba§ka, uterus kaslanni kuvvetle spasmodik kastirmakla,<br />
birbirine giri§mi§ olan lifler, damar igin adeta baglayici bir<br />
tesir gosterir. Lakin ergonun kullanilmasi igin, uterusun bo§almi§ olmasi<br />
§arttir. Ne gebelikte ne,de dogumun birinci ve ikinci devrelerinde<br />
kullanilir. Uterus'un spazmodik kasilmasi ile fotiisiin bogulmasi veya<br />
uterus'un yirtilmasi tehlikesi vardir. Kezalik, metroraji ve menorajilerde<br />
kullanilir. Saf alkaloidlerin elde edilmesindenberi, ergo'nun galenik<br />
preparasyonlarinm kullanilmasi az gok geri birakilmi§tir.<br />
Ergo dogumdan sonra, uterus'un toniisiiniin geri gelmesine yardim<br />
igin kullanlir.<br />
Veteriner Hekimlikte igerden (Per os) dogumu uyarmak maksadile,<br />
dogumdan sonraki kanamalarda dol yatagimn kontraksiyonunu saglamak<br />
gayesile, ig organ kanamalarinda ve yeni te$ekkiillerde kullanilir.<br />
HIDRASTiS RiZOMU VE HiDRASTiNiN KLORUR. Dol yatagimn<br />
tonisitesini arttinr. Hidrastin hidroklorat dol yatagi kanamalarinda<br />
0,01 - 0,03 g miktannda kullanilir.<br />
Hidrastinin kloriir bir defada 0,05 g, giinde de maksima dobu 0,15<br />
g dir. Hamamelis ve preparatlari (Hamamelis seyyal hulasasi, tentiirii)<br />
igerden kadinlann adet kesilme devrindeki kanamalari durdurmak<br />
ve diger sinirsel belirtileri ve agnlan azaltmak maksadile kullanilir.<br />
DERi HASTALIKLARINDA KULLANILAN BAZI iLA£LAR<br />
. ARDI^ KATRANI, Goudron de cade (Huile de cade), Pix juniperi<br />
Pinaceae «Camlar» familyasindan juniperus oxycedrus Linne ve<br />
diger juniperus nevilerinin odunun kuru distillasyonile elde edilen katranidir.<br />
Fizik ozelikler: Surup kivaminda, kirmizi esmerden siyah<br />
esmere kadar degi§en ve ince bir tabaka halinde iken sari renkli<br />
— IV —
hususi kokulu ve baharli yakici lezzetli bir sividir; alkol ve petrol benzininde<br />
kismen, amilalkolde, kloroformda, asetik asidde ve terementi<br />
esansinda tamamen erir; 3 k. eterde ancak pek hafif bir tortu birakmak<br />
iizere hemen tamamile erir.<br />
(Diger hususlar hakkinda etrafli bilgi antiseptik ve dezenfektan<br />
ilaglar bahsinde verilmi^tir. Oraya bakilmasi).<br />
Ardig katrani, antiseptik ve deri parazitlerine bilhassa uyuz etmenlerine<br />
kar§i kuvvetli toksik tesire maliktir. Bu maksatla haricen siirme<br />
suretile kullamhr. Psoriasis ve bazi kronik ekzamalarda merhem veya<br />
liniment §eklinde tertip olunur. Kokusunu biraz ortmek ve gama§irlari<br />
kirlenmeden korumak igin kolodyon ile de verilir.<br />
Collodion 15<br />
Alcool absolu 4<br />
Ether 4<br />
Huile de cade 5<br />
HEBRA SEYYAL KATRAN SABUNU, Linimentum Cadinum<br />
Saponatum Hebra<br />
Huil de cade<br />
Savon vert aa 25,0<br />
Alcool 50,0 ka§mtilara kar$i haricen<br />
Ardig katrani nadir olmak iizere de igerden antelmentik olarak 3 - 5<br />
damla miktarinda kullamhr.<br />
Veteriner hekimlikte igerden ve di§tan geni§ bir kullanih§ sahasina<br />
maliktir.<br />
igten : Az miktarda olmak iizere sindirim bezlerinin salgilanm harekete<br />
getirir ve mide-barsak muhtevasmi dezenfekte eder. Biiyiik miktarlar<br />
bobrek yangisi (Nephritis) ve sallanti, sagirhk, spasmos, zayifhk,<br />
felg, ig hararetin dii§mesi, idrarm koyu esmer yahut koyu ye§il renge<br />
boyanmasi ve fenol kokmasi gibi fenol ve kreosot zehirlenme belirtileri<br />
hasil eder. Bu kabil belirtiler fenolun di§tan geni§ olgiide kullanilmasi<br />
ile de zuhur eder. Kediler bilhassa hassastirlar.<br />
Distan : Bilhassa ucuz antiseptik olarak, biiyiik hayvan pratiginde<br />
tek ve gatal tirnak hastahklarinda (dolama, tirnak sapi, yaralar vs. de),<br />
bundan ba?ka tenbel yara ve ulcus'lerde (gibanlarda) graniilasyonu<br />
uyarmak ve iyile§meyi kolayla^tirmak maksadile, uyuzlarda (bunlarin<br />
— IV —
ge§itli nevilerinde), kopeklerin kronik ekzamalarinda, favus'da (kellik),<br />
aktinomikozda ve trikofit'de kullanilir.<br />
Katran balgam soktiiriicii olmak iizere de kronik bron?ilterde,<br />
bronchektasie'de ve akciger gangreninde inhalasyon tarzinda ve antiparaziter<br />
olarak paraziter akciger hastahginda, ostiiriis larflarmdan<br />
ileri gelen hastahklarda, keza ig dezenfektan olmak iizere enfeksiyonlu<br />
mide ve barsak hastaliklarmda ishal ve danalarin dizanterilerinde kullanilir.<br />
KRiSAROBIN VE KRISOFANIK ASiD<br />
Krisarobin, Chrysarobine, Andria Araroba denilen bir agacin govdesindeki<br />
oyuklardan toplanan ve kiikiirt tozuna benzeyen Goa tozunu<br />
benzinde eriterek elde ediliyor. Krisarobin bu tozda 100 de 70 kadar<br />
bulunabilir. Alkali bir eriyikte havadan oksijen alip krisofanik asid haline<br />
geger. Bu asid ravend, sinameki gibi mtishillerde bulunan antrasen<br />
sinifindan bir cisimdir.<br />
Fizik ozelikler: Hafif, sari, billuri tozdur. Suda gok giig<br />
erir; tahminen 300 k. sicak alkolda ve tahminen 40° de gayetle az kalinti<br />
birakmak suretile 45 kisim kadar kloroformda erir. Yogun siilfiirik<br />
asidde kirmizimsi sari bir renkte erir.<br />
Tesir ve kullanilmasi: Krisarobin deride ve bilhassa<br />
mukozalarda kirmizihk, ^i§lik ve fiistiiller hasil eder; bu sebepten kullanilmasinda<br />
dikkatli olmak icabeder. Krisarobin deriden emilir. Genis<br />
Satihlara tatbik edildikte albuminuric hasil eder. igerden: kusma, ishal<br />
ve bobrek yangisina sebebiyet verir (0,2 g in kullamlmasile dahi).<br />
Distan : % 5-10 merhem, colodyon yahut traumatism eriyigi (*)<br />
tarzinda Psoriasis'de Herpens tonsurans'da Ekzema marginatum, Pityriasis<br />
versicolor ve diger deri hastaliklarmda kullanilir. Deri iizerinde<br />
kalan lekeler benzol, alkol yahut kloroform ile uzaklastirilir.<br />
KRISOFANiK ASiD, Acide chrysophanique, Acidum<br />
chrysophanicum<br />
(*) Traumatism eriyigi, Traumatieinum Chrysarobini<br />
Chrysarobine 1.0<br />
Traumaticine 10.0<br />
(Milnih Eczacilar Cemiyetine gore, Hagers Pharm. Cilt 1 den alinmi§tir).<br />
— IV —
Fizik ozelikler : Altin<br />
sansi renkli, kokusuz, billuri bir<br />
tozdur; suda erimez; alkolde pek az<br />
erir; kloroformda, benzin ve eterde<br />
erir. Deri ve mukozalar igin irkilticidir.<br />
Sicaklik ve kirmizilik yapar.<br />
Gozde §iddetli iltihap (yangi) yapar.<br />
Bobrekleri irkiltir, albumin ve<br />
kan getirir. Agizdan birkag santi-<br />
Krisofanik asid<br />
gram bile alinsa kusma ve ishal verir.<br />
Kanda karbon oksid hasil eder. Agir zehirlenmeler yapabilir.<br />
Krisofanik asid ve krisarobin deri hastahklannin tedavisinde 1/20<br />
pomatasi veya kollodyonu kullanilir. Bir defada bir el ayasindan genis<br />
yere siiriilmemelidir.<br />
Acide salicylique<br />
Chrysarobin<br />
Goudron vegetal<br />
Savon noir et<br />
Vaseline<br />
ANTRAROBIN<br />
10.0<br />
aa 20.0<br />
aa 25.0<br />
ANTRAROBINE, Antrarobinum, Dioxyanthranol, Dioxyanthron,<br />
Leukoalizarin<br />
Fizik ozelikler: Sari / N^<br />
esmerimsi, kokusuz, hemen tatsiz •J^<br />
' C f l f H ^<br />
bir tozdur. Aydmhkta bozulur. Su- \<br />
da giig erir. Alkol ve gliserinde erir. C H<br />
Bundan ba§ka Herpens tonsurans,<br />
vs. de de kullanilabilir. Bu maksat-<br />
Antrarobin<br />
la % 10-20 merhem tarzinda veya gliserin iginde tertip olunur. Krisarobinden<br />
daha az irkiltici ise de tesiri de ondan hafiftir. igerden zehirli<br />
degildir.<br />
§OLMOGRA YAGl, Huile de chaulmogra, Oleum hynocarpi<br />
Hynocarpus Kurzii (King) Warburg (Flacourtiaceae) ve buna yakin<br />
cinslerin olgian tohumlarini sogukta sikmakla elde edilen bir §ahimdir<br />
(kati yagdir).<br />
— IV —
Fizik ozelikler: Sanmsi veya agik esmer sanmsi renkli,<br />
hafif ve ozel kokulu, biraz irkiltici lezzetli, yumu§ak kivamda kiitlelerdir;<br />
soguk alkolde kismen ve sicak alkolde tamamen erir; eterde, kloroformda,<br />
benzinde, petrol eterinde ve karbon siilfiirde erir.<br />
Yogunlugu 25° de 0,950-0,960.<br />
Kaynama noktasi 20° - 25°.<br />
§olmogra yaginin leprada gegici olmakla beraber iyi tesiri muhakkaktir.<br />
Mide bozuklugu, kusma ve siirgiin yapabilir ve di§tan kullamlmasinda<br />
kirmizihk tevlit edebilir.<br />
Dahilen ve haricen lepraya kar§i kullanilir. Sabah ve ak§am be§er<br />
damla ile ba§lanir ve alti§ar alti§ar arttirarak 100 - 300 damlaya kadar<br />
gikilir. Siit veya nane infiizyonu iginde verilir. 0,15 g lik kapsiillerden<br />
1-4 tane ahnabilir. Lavman igin 15 ml. sinin 75 ml. siit iginde infiisiyonu<br />
yapilir.<br />
Sterilize yag 5 sm 3 miktannda haftada iki defa deri altina §innga<br />
suretile kullanilir. Yagi ahnmi§ tohumlar baliklan zehirlemek igin kullanilir.<br />
(% 1 hidrokiyanik asid vardir).<br />
ANTILEPROL. Solmogra yagi asitlerinin etil eterleridir. ince, berrak,<br />
belirsiz kokulu, notr reaksiyonlu, 0,905-0,915 yogunlugunda bir sividir.<br />
Suda erimez. Alkol ve eterle her nisbette kari§ir. Lepraya kar§i<br />
2 - 5 g dahilen kapsiil iginde veya kasa §iringa suretile kullanilir.<br />
T e r k i b i :<br />
DERi iCIN KABIZ (Buzii?turucu) ILAGLAR<br />
ALiBOUR SUYU, Eau d'Alibaur, Aqua zinco-cuprica<br />
Bakir siilfat 1 k.<br />
Cinko siilfat 4 k.<br />
Safran tentiirii 1 k.<br />
Kafurlu ispirto 10 k.<br />
Distile su 984 k.<br />
Bakir siilfat ve ginko siilfat suyun bir miktannda eritilir, safrai<br />
tentiirii ve kafurlu ispirto ilave olunur, sonra suyun geri kalam konur,<br />
galkanir, 24 saat birakihr, siiziilur.<br />
Fizik ozelikler: Limon sansi renkli, kafur kokulu, berrak<br />
ve asid reaksiyonlu bir sividir.<br />
— IV —
SOLUTUM CUPRO-ZlNCICUM FORTE, Eau de Dalibour forte<br />
Bakir sulfat 10 g, ginko sulfat 35 gr, kafurlu ispirto 10 g, su miktari<br />
kafi 1000 g Alibour suyu gibi hazirlanir.<br />
KURJyUN BiLE^iKLERi<br />
Kur§un bile^iklerinin ehemmiyeti biiyiiktur. Bu maden pek gok<br />
aletlerin ve boyalarin terkibine dahildir. Kursun agir madenler arasmda<br />
nisbeten kolay emilir. Zehirlenmeler yapar. Atilmasi kismen od ve<br />
kalin barsak bezleri vasitasiledir.<br />
Kur§un ionu albuminle birle§ip erimez bir bile§ik te§kil eder. Bu<br />
suretle bazi tuzlari kabiz «biizii§tiirucu» gibi kullamhr. Deriye tatbik<br />
olunan kur§un tuzlari uzun miiddet kalmadigi halde emilmez. Lakin<br />
deri rutubetten buru§ur ve degi^iklige ugrar ise o vakit bir miktar kur-<br />
§un emilir. Toz halinde solunum yollarina giren kur§un karbonat, yava§<br />
yava§ dola§ima geger. Tirnaklarda kalan kur§un bile^ikleri yemek<br />
esnasinda viicuda giriyor, kana kari§iyor. Kur§unu havi kalay ile kalaylanmi§<br />
kablar zehirlenme menbai olabilir.<br />
KUR$UN SUBKARBONAT (Ustubeg), Carbonate basique de plomb<br />
(ceruse), Plumbi subcarbonas (Cerussa).<br />
Terkibi : Takriben (PbC03)2. Pb(OH)2<br />
Yiizde en az 78.9 kur§unu havidir.<br />
Fizik ozelikler: Beyaz renkli, agir, kokusuz bir toz veyahut<br />
kolaylikla tozedilebilen pargalardir; suda erimez. Karbonik gazli<br />
suda ciiz'i erir.<br />
Tesir ve kullan,ilmasi: Onceleri gok defa kurutucu<br />
ilag olmak iizere ya yalniz yahut da talk ile kari§ik olarak veya keten<br />
yagi ile pasta §eklinde kullanilmakta idi. Bugiin ekseriyetle merhem<br />
§eklinde tatbik edilir. Kur§un subkarbonatm kosmatik ilaglarda kullanilmasi<br />
yasaktir (Almanya ve diger memleketlerde).<br />
KURSUN OKSID (Murdesenk), Oxyde de plomb (Litharge),<br />
Plumbi oxidum<br />
PbO<br />
Fizik ozelikler : Sari veya kirmizi sari renkli, agir, kokusuz<br />
bir tozdur; suda hemen hig erimez; nitrik asidde, asetik asidde,<br />
potas ve sud lesivlerinde erir.<br />
— IV —
(<br />
Ticarette bulunan miirdesenkde bir miktar kur§un karbonat vardir.<br />
Bu oksid yaglarla kaynatilirsa kur$un sabunu olur.<br />
Kullanilmasi : Di§tan nadir olarak merhem ve serpme tozu<br />
olmak iizere kullanilir. Bundan baska kur§un yakisinin hazirlanmasina<br />
da yarar.<br />
KUR$UN YAKISI, Emplatre simple, Emplastum lithargyri<br />
T e r k i b i :<br />
Zeytin yagi >, 1 k.<br />
I? yagi 1 k.<br />
Ince toz edilmis miirdesenk 1 k.<br />
Su : Kafi miktar<br />
Miirdesenk, zeytin yagi ve ig yagi ile sik sik su ilave edilerek ve miitemadiyen<br />
kari§tirarak sabunla§ma tamam oluncaya kadar lsitilir, kiitle<br />
heniiz sicak iken su ve gliserinle miikerreren yogurulur ve sonra kaynar<br />
su banyosunda uzun miiddet hafif lsitihp suyundan ayrilir.<br />
Kur§un yakisi taze iken oldukga yumu§aktir, eskidikge sert ve gevrek<br />
olur; suyu havi iken sarimsi beyazdir; suyunu kaybedince sincabi<br />
olur. Suyu havi kur§un yakisi parmaklar arasmda yagh his olunur ve<br />
ovalamakla gitmez. Kur§un yakisi alkolde erimez, eterde kismen erir.<br />
Kur§un yakisinda birle§memi§ miirdesenk bulunmamalidir; bunlar<br />
yakiyi kirmizimsi gostermemelerile veyahut lhk terementi esansin<br />
da erimemelerile anla§ilir.<br />
KURSUN ASETAT, Acetate do plomb, Plumbi acetas<br />
(CH3COO)2 Pb + 3H20<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, hafif asetik asid kokulu, tatlimsi<br />
ve buruk lezzetli billurlar ve billuri pargalardir: takriben 2,3 k.<br />
suda ve 27 k. alkolde erir. Eriyigi turnsol kagidini mavile§tirir.<br />
KUR§UN SUBASETAT MAHLULU, (Kursun sirkesi) Solute de<br />
sous-acetate de plomb, Solutio plumbi subacetatis<br />
Kur§u asetat 3 k.<br />
— oksid 1 k.<br />
Su 10 k.<br />
— IV —
Kur§un asetat kur?un oksidle ezilir, iizerine su ilave edilir, mahlut<br />
(kati§ik) kapali bir kapta, sulp (kati) maddeler tamamen veyahut pek<br />
az bakiye (kalmti) birakarak eriyinceye kadar sik sik galkanip bir haf<br />
ta kadar beklenir; bulanik olan mayi kapali kapt durulmaya birakilir,<br />
siiziiliir.<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, berrak, tatli ve buruk lezzetli<br />
bir mayidir; karbon dioksidsiz su ile ve alkol ile berrak eriyikler verir;<br />
turnsol kagidim mavile§tirir, fenolftalein eriyigini kizartmaz.<br />
kari§tirihr.<br />
DILUE KURSUN SUB ASETAT MAHLULU (Kur§un suyu), Eau<br />
blanche (Eau de Goulard), Solutio plumbi subacetatis diluta<br />
(Aqua plumbi)<br />
Kur§un subasetat mahlulii (eriyigi) 2 k.<br />
Su 98 k.<br />
Berrak veya hafif bulanik bir sividir; kullanilacagi zaman galkalanmalidir.<br />
Kur§un suyu berelerde, inciklerde, yaniklarda, gatlaklarda pansuman<br />
ve lokorede §ringa tarzinda kullanilir, miiessir bir ilagtir.<br />
Kur§un tuzlarmin disardan bile uzun miiddet kullanilmasile zehirlenme<br />
belirtisi goriiliir.<br />
QINKO BiLESiKLERI<br />
(Bu hususta etrafli bilgi «83» sayfadadir. Oraya bakilmasi).<br />
ALUMINYUM BiLESiKLERI<br />
ALUMINYUM ASETAT, Acetate d'aluminium, Aluminium<br />
aceticum (Aluminium subaceticum)<br />
Aluminium oksid iig kiymetli oldugundan asetik asid ile muhtelif<br />
esash tuzlar te§kil eder. (CH3COO)2 AlOH ve (CH3COO) Al(OH)2 gibi.<br />
Bunlardan birincisi suda erir ve Hekimlikte eriyik halinde kullanilir.<br />
— IV —<br />
AUMINYUM SUBASETAT MAHLULU, Solute de sous-acetate<br />
d'aluminum, Solutio Aluminii Subacetatis<br />
Yiizde en az 8,5 aluminyum subasetate f (CH3.C02)2 AlOH) 1 havidir.<br />
Aluminyum siilfat 100 k.<br />
Kalsyum karbonat 46 k.
ile hazirlanir.<br />
Diliie asetik asid<br />
Su<br />
120 k.<br />
k.m. ( + )<br />
Fizik ozelikler: Berrak, renksiz, hafif asetik asid kokulu,<br />
tathmsi ve buruk bir sividir; turnsol kagidini kizartir.<br />
Aluminyum subasetat eriyigi antiseptik ve kabiz (biizii§turiicii) dir.<br />
Distan bogaz, kulak, burun hastahklarinda, kokan yaralarda ve gonorede<br />
% 2-10 eriyigi kullanilir. Igerden 10 - 30 damla giinde birkag defa,<br />
en iyisi §urub iginde olmak iizere kullanilir.<br />
Di?tan fena cerahatli yaralarda (1 : 5—20 su), gonorede ve diger<br />
akintili hastaliklarda, ayak terlemesinde, kollotuvar (agiz suyu) olarak<br />
(1 : 30) oramnda.<br />
ALUMiNYUM ASETOTARTARAT, Aluminum acetixotartaricum (*)<br />
Aluminyum asetat ve tartaratin gift tuzu veya bunlarin bir kati?igidir.<br />
Fizik ozelikler: Renksiz veya hafif sarimtrak safihaciklar<br />
(pulcuklar) dir, ayni miktar suda erir, eriyigi turnsol kagidim kizartir.<br />
Kullanilmasi : Sudaki eriyigi aluminyum asetat eriyigi gibi<br />
kullanilir.<br />
ALUMiNYUM ASETOTARTARAT ERiYIGI (**), Solution<br />
d'aceto-tartrate d'aluminium, Liquor aluminii -acetico-tartarici<br />
500 k. aluminyum asetat eriyigi, 15 tartarik asid ve 6 asetik asidle<br />
yapilir.<br />
Fizik ozelikler: Berrak, renksiz yahut hafif sarimtrak<br />
renkli, §urub kivaminda, turnsol kagidini kizartir, asetik asid kokulu,<br />
tathmsi, biizu§turiicu lezzetli bir sividir. Izafi agirligi 1,260 dan 1,263<br />
kadar olup tahminen % 45 aluminyum asetotartarate ihtiva eder.<br />
Aluminyum asetat eriyiginin kullamldigi hallerde kullanilir. Yalniz<br />
aluminyum asetat eriyiginden 4 defa kadar daha kuvvetlidir.<br />
§AP. Alun (Alun potassique), Alumen<br />
KA (S04)2 + 12IL0<br />
( x ) K.m. = Kafi (yeter) miktar.<br />
( * ) Hagers Handbuch der Pharmazentischen Praxis. Bd l.s.366<br />
(**) Eriyik deyimi mahlul manasinadir. Tiirk kodeksinden allium kisimlarda<br />
kodekse sadik kalinarak mahlul kelimesi kullamlmi§tir.<br />
— IV —
Fizik ozelikler: Renksiz, yari seffaf, sert, kokusuz, oktaedrik<br />
(sekiz ko§eli) billurlar veya beyaz billuri bir tozdur; takriben<br />
9 k. suda, 2,5 k. gliserinde erir; alkolde hemen hig erimez.<br />
(***) VETERINER HEKiMLIKTE KULLANILAN SAP, Alun<br />
pour l'usage veterinaire, Alumen pro uso veterinario<br />
KA (SOOj I2H2O<br />
Veteriner Hekimlikte kullanilan sap fizik ozelikler ve safhk yoniinden<br />
sap igin istenilen ozelikleri haiz olmahdir; yalniz bu sapta demir<br />
ve kloriir pek az miktarda bulunabilir.<br />
KALSINE SAP, Alun calcine, Alumen ustum<br />
KAL (S04)2<br />
Fizik ozelikler: Beyaz kabuklar veya beyaz bir toz halindedir;<br />
30 k. suda 48 saat iginde bulanik bir sivi hasil ederek erir.<br />
Sap albumini pihtila^tirir. Lakin jelatini tanen kadar pihtilastirmaz.<br />
Suyu fazla geker. Organik maddelerin giiriimesine engel olur. Yogun<br />
eriyigi mukozalari ve cibanlari biraz yakar. 1 - 4 g 1 mide bozuklugu<br />
ve daha fazlasi kusma yapar. 0,3 - 0,7 grami peklik yapar. Fazlasi<br />
miishildir. Sap ciiz'i miktarda emilir. Albuminlerle birle§ir. Kanda albuminle<br />
birlesmi§ halde bulundugundan genel bir tesir yapmaz. igerden<br />
kullanilmaz. Vaktile kani durdurmak igin Pagliavi suyu kullanihrdi<br />
(2 k. §ap, 1 k. asilbend, 20 k. su). Ugan su yerine ilave suretile bu<br />
mahlut (kati§ik) 6 saat'kaynatihp siiziiliir. Lokorede % 1-2 eriyigi kullamlirdi.<br />
§apin az gok disleri bozdugunu unutmamahdir. Distan bazi karhalarda<br />
(iilserlerde), etle§mi§ tirnaklarda ve siillerde toz halinde kullamhr.<br />
REVULSIFLER VE DERIVATIFLER<br />
Pek eski zamanlardanberi ig organlarm ihtikanini (konjesyonunu)<br />
di§ari gekmek maksadile revulsifleri ve hasta uzvun konjesyon ve edemini<br />
diger tarafa nakletmek maksadile derivatiflere miiracaat olunurdu.<br />
Revulsifler deri iizerine hafif veya §edit tahri§ler (§iddetli irkilme)<br />
yaparak tesir eder.<br />
(***) 1948 kodeksi Baytarlikta kullanilan sap olarak almi§tir. Bay tar kelimesi<br />
1937 yilinda kanunla Veteriner Hekim'e eevrildiginden ben de bu kanuna<br />
uyarak Veteriner Hekimlikte kullanilan sap tabirini kullanmayi uygun buldum<br />
— IV —
Derivatifler cildin muayyen bir noktasina veya ba§ka uzva kani<br />
toplamak veya az gok bir miktar kan almakla yapilir.<br />
Ba§licalari §unlardir :<br />
SIYAH HARDAL TOHUMU, Moutarde noir, Sinapis semen<br />
Brassica nigra (Cruciferae) nin kurutulmu§ olgun tohumudur.<br />
Siyah hardal tohumu hemen kiirevi (yuvarlak) sekilde, 1 - 1,5 mm<br />
kutrundadir; testa agik kirmizi esmerden koyu kirmizi esmere kadar<br />
degi§en renkt olup lupla bakildikta §ebekeli oyuklu ve bazan beyaz<br />
pulludur.<br />
Siyah hardal tohumu kokusuzdur; fakat su ile ezilirse hardal esansi<br />
gibi kokar, lezzeti once zeyti (yagli) ve hafif ek§imsi sonra keskin<br />
yakicidir.<br />
Siyah hardal tohumu tozu ye§ilimtrak sari renklidir. Terkibinde<br />
Sinigrin glikozidi ile myrosin fermentini ihtiva eder. Su ile muamele<br />
edildikte :<br />
C10H16 NS2K 0, + H20 = C3H5 N C S + C6HI206 + S04 H K<br />
Sinigrin Su Hardal esansi §eker Potasyum bisiilfat<br />
husule gelir. (% 0,7- 1,4) 45° iistiinde mirosin harabolur ve bu teamiil<br />
vukua gelmez.<br />
P r e p a r a t l a r i :<br />
SENTETIK HARDAL ESANSI, Essence de moutarde syntetique,<br />
Oleum sinapis<br />
Fizik ozelikler: Berrak, renksiz veya sarimsi renkli, keskin<br />
ve goz ya§artici kokulu, ziyayi §iddetle kesreden (kiran) ve polarize<br />
ziyaya dokunmayan bir sividir. Islak turnsol kagidina karsi notrdiif.<br />
Suda pek az erir; 7 - 8 k. diliie alkolde erir. Mutlak alkol, eter, amilalkol,<br />
benzol, petrol eteri, kloroform ve karbon siifiir ile her oranda<br />
kansir.<br />
HARDALLI ISPiRTO, Alcool de moutarde, Spiritus sinapis<br />
Hardalh ispirto, hardahn % 2 oraninda alkoldeki eriyigidir.<br />
HARDAL KAGIDI, Papier moutarde (Sinapismes en feuilles),<br />
Charta sinapisata<br />
— IV —
Hardal kagidi, bir yiiziine, yagi ahnmi§ siyah hardal tozu sivali kagittir.<br />
Fizik ozelikler: Hardal tabakasi kagida siki yapi§mi§<br />
olmalidir. Hardal kagidi ek§i veya acimis yag kokusu vermemeli ve soguk<br />
suya batirildigi zaman derhal hardal esansi kokusu ne§retmelidir.<br />
Hardal ruhu 50k irkiltici oldugundan deriyi kizartir ve yakar.<br />
Keten tohumu lapasi uzerine hardal tozu ekilerek hardalh lapa yapilir.<br />
Ayak banyosu veya umumi banyo icin 150 - 500 g hardal tozu bir<br />
tiilbent i?inde 51km yapihp banyoya atihr. Hardal dogrudan dogruya<br />
banyoya konur ise deriye yapisan tozun tesiri devam ve hastayi iz'ac<br />
(rahatsiz) eder. Hardal lapasina veya banyosuna deri kizarmaya ba§layinca<br />
son vermek lazimdir. Dalgin hastalarda yapi§tirilan kagit veya<br />
lapalan 10-15 dakika sonra kaldirmahdir.<br />
Hardal lapalan akut akciger konjesyon ve yangilannda sik kullanilir.<br />
Hardalh ayak banyolan beyin konjesyonunda ve ba§ agnsmda iyi<br />
gelir, kadinlarda adeti celb igin kullanilir. Cocuklann agir bron^itlerinde<br />
umumi hardalh banyo faidelidir.<br />
Hardal Veteriner Hekimlikte di§tan: uyanci, yangi dogurucu ve<br />
antiseptik tesir maksadile, i^erden de : az miktan mide ve barsak salgilanni<br />
ve idrar salgisini arttirmak ifin kullanilir.<br />
KIRMIZI BtiBER, Piment rouge, Capsici fructus<br />
Solanaceae «Pathcangiller» familyasmdan Capsicum annum Linne'nin<br />
kurutulmu§ olgun meyvasidir. Aci maddesi capsicin dir. (% 0,01<br />
•0,02). Kirmizi biiber tozu haricen revulsif gibi merhem, yaki, tentiir<br />
tarzinda kullanilir. igerden hazmi kolaylatmak maksadile verilir. Tozu<br />
0,5-2 g, tentiirii 10-30 damla. Mide ifrazini (salgisini) gogaltir.<br />
Kirmizi biiberin a§agidaki preparatlari vardir :<br />
KIRMIZI BtiBER TENTURU, Teinture de poivre d'espagne,<br />
Tinctura capsici<br />
Terkibi : Ce§itli farmakopelere nazaran birbirinden farklidir.<br />
Alman farmakopesine gore, 1 k. kaba toz edilmi§ kirmizi biiber ve<br />
10 k. alkolle hazirlamr. igerden 0,3 -1 ml. dozda kullanilir.<br />
KIRMIZI BtiBER LiNIMENTI, Linimentum capsici<br />
Kirmizi biiber tentiirii 210 ml., oleik asid 75 ml., lavanta esansi<br />
kafi miktar, alkol (90°) 600 ml.<br />
— IV —
I<br />
MUREKKEB KIRMIZI BUBER LINIMENTi, Linimentum<br />
capsici compositum.<br />
Bu da ge§itli farmakopelere nazaran birbirinden oldukga farkli<br />
terkiptedir.<br />
Avusturya farmakopesine gore : Kirmizi biiber, kara biiber aa 100,0,<br />
potas sabunu 25,0, kafur 25,0, alkol 800,0, Eugenol 5,0, biberiye esansi<br />
5,0, Cinnomal (targin aldehid) 1,0, amonyak eriyigi 200 dan miite-<br />
§ekkildir.<br />
Capsifor. % 2 capsiein ile mentol, kafur ve metilisilat ihtiva eder.<br />
Iginde yag yoktur. Haricen kullanilir.<br />
Capsiein. Kati seyyal, kirmizi esmer, alkol ve eterde eriyen bir yagdir.<br />
Capsicum annum'un yagh reginesinden eter vasitasile gekmek suretile<br />
elde edilir. Uyarici (stimulans) ve Anodinum (agn dindiren ilag) olarak<br />
igerden 0,006 - 0,015 g miktannda ve giinde birkag defa verilir. Di§tan<br />
yagda eritilerek uyarici ilag olmak iizere, yahutta bilinen capsicin<br />
yakisi tarzinda kullanilir.<br />
Ucuz olan ingiliz capsicini ispanya biberinin (kirmizi biiberin) alkol<br />
ile distillasyonu ile elde edilir. Bu az miiessirdir.<br />
Diger preparatlari: Algonvax (Lokman) pomata, Capsalgn (Bilim)<br />
pom., Capsolin (P. Davis) pom., Solen (Kurtu§) lin. olup bunlar yerli<br />
miistahzarlarimizdir.<br />
Isirgan. Ortie, Urtica urens ve Urtica dioica (Urticaceae) uzerinde<br />
formik asidi havi killar vardir. Cildi kizartan madde budur. Isirgan<br />
yapraklan eskiden revulsif gibi gok kullanilirdi.<br />
dir.<br />
IYOD TENTURU, Teinture d'iode, Tinctura iodi<br />
Yiizde 6,8 - 7 serbest iyodu ve yiizde 2,8 - 3 potasyum iyodiirii havi-<br />
T e r k i b i :<br />
iyod<br />
Potasyum iyodiir<br />
Alkol<br />
7 k.<br />
3 k.<br />
90 k.<br />
iyod ve potasyum iyodiir lsitilmaksizm alkolde eritilir.<br />
Fizik ozelikler: Koyu kirmizi esmer renkli, iyod kokulu<br />
sividir; su banyosunda lsitildikta esmer siyah bir bakiye (kalinti) birakir,<br />
bu bakiye daha §iddetli lsitilinca iyod buhari ne§rederek (saga-<br />
125
ak) nihayet beyaz bir renk ahr. Bakiyenin biraz suda eritilmesile elde<br />
edilen renksiz eriyik argentum nitrat eriyigi ile agik san renkli ve<br />
peynir manzarasmda bir tortu, sodyum nitrit eriyigi ile sarimsi, billuri<br />
bir tortu verir.<br />
Tesiri ve kullanilmasi: lyod tentiirii terkibindeki<br />
iyoddan dolayi kuvvetli antiseptik tesire maliktir (64 sayfaya bakilmasi).<br />
Derisi nazik yerleri, goz, kulak, anus, vulva mukozalarim iyod gok<br />
yakar. Yaniklan % 2 iyod eriyigi ile tedavi etmek miimkiindiir.<br />
Agiz yangilarinda husule gelen yaralarda, Vincet anjininde iyod<br />
tentiirii iyi gelir. Bunlar igin a§agidaki kollutuar da kullanilir.<br />
Teinture d'iode 2 g<br />
Glycerine 15 g<br />
Sivilceler gikarken kizaran yere iyod tentiirii 12 saat fasila ile iki<br />
defa siiriiliir ise onii ahnabilir.<br />
Biiyiimii§ lenfa bezlerinde, lenfanjit, periostit, flebit gibi hastahklarda<br />
cilde iyod tentiirii siiriiliir. Yalmz operasyon lazim ise bununla<br />
vakit kaybetmemek lazimdir. Yangisel §i§lerde iyodlu pomata da kullamlabilir.<br />
Veteriner Hekimlikte : Antiseptik olmak iizere iyod tentiisii, Lugol,<br />
Pregel eriyikleri §eklinde operasyondan evvel derinin, yaralarin, ulcus'lerin,<br />
fistiillerin, parmak arasi kan gibam vs. nin dezenfeksiyonunda<br />
kullanilir. Pharyingitis, di§ etleri yangisi, vajina ve dol yataginm<br />
kronik nezlelerinin tedavisinde diliie iyod tentiirii tahut Lugol eriyigi<br />
tavsiyeye deger. Bundan ba§ka iyod tedavisi trychopyton tonsurans,<br />
dermodex uyuzu, ostriis larflanmn hasil ettigi §i$lerin tedavisinde (iyod<br />
tentiirii zerki), aktinomikoz ve erizipel, flegmonlarda da kullanilir.<br />
Bundan ba§ka yangi hasil edici ilag olarak kuvvetlendirilmi§ iyod<br />
tentiirii (saf iyod 15 g, propanol 85 g pensle siiriilecek) yahut iyod<br />
merhemi tarzinda bezlerin §i
Daglayici ilag olarak haricen, igerden de nadiren ba§ vurulan bir<br />
ilagtir. Qiinkii kusma hasil eder. Maamafih alkaloid ve fenol ile zehirlenmelerde<br />
zehir bozan olmak iizere kullamhr.<br />
Lugol eriyigi (hafif)<br />
iyod<br />
Potasyum iyodiir ....<br />
Su<br />
Lugol eriyigi (kuvvetli)<br />
i k. iyod :<br />
5 k. Potasyum iyodiir<br />
200 k. Su<br />
POREG ERIYiGi<br />
1 k.<br />
2 k.<br />
50 k.<br />
Bu eriyikte tahminen % 0,35 - 0,04 serbest iyod bulunur. H e r r -<br />
m. a n n ' a, gore 6 g billuri sodyum karbonat 30 g suda ve 3 g ince toz<br />
edilmi§ iyod ilave edilerek eriyik haline gegirilir. iyodun goziilmesi<br />
uzunca bir miiddet siirer, yiiksek lsida goziilmeyi gabukla§tirmak dogru<br />
degildir. Kari$im yarim giin hali iizere birakilir, veya sik sik ve uzunca<br />
miiddet galkalamak suretile uygun bir lsida birakilir, veyahut su banyobunda<br />
hafif (tahminen 40° de) lsitihr. Eger biitiin iyod tamamile goziilmii§<br />
ise 4 g sodyum kloriir katihr ve su ile bir litreye ula§tirihr.<br />
En az yiizde 0,7 kantaridini havidir.<br />
40° yi gegmeyen bir sicakhkta kurutulmu§ ve miimkiin mertebe az<br />
hirpalanmi§ Lytta vesicatoria Fabricus (Meloidae) ismindeki kanatlari<br />
kilikli bocektir.<br />
Fizik ozelikler: Kantarid, giizel, parlak ye§il renklidir, lsititilinca<br />
gelik mavisi bir panlti gosterir; yalniz karni biraz mavimsidir.<br />
Boyu 15-30 mm ve eni 5 - 8 mm dir.<br />
dir.<br />
KANTARID, Cantharide, Cantharis<br />
Kantarid ozel ve kuvvetli kokuludur, amonyak kokusu vermemeli-<br />
Kantaridin (Canharidine) C10H12O4. Kismen serbest, kismen de alkaliye<br />
baglidir. Tahminen tereyagina benzer yag, regine, boya maddesi<br />
de bulunur. Madeni maddelerin miktari (kiil) _% 6 ya eri§ir.<br />
Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, parlak billurlardir.<br />
30.000 k. suda, 3300 k. alkolde, 560 k. eterde, kati yaglarda, balmumu<br />
ve reginede erir.<br />
KANTARID TENTURU, Teinture de cantharide, Teinctura<br />
cantharidum (Alman k.)<br />
— IV —
Terkibinde en az % 0,07 kantaridini ihtiva eder.<br />
Kaba toz edilmi§ kantarid 1 k.<br />
Aseton 10 k.<br />
§arap asidi 0,1 k.<br />
Kantarid tentiirii ye§ilimtrak sari renkli, aseton kokulu bir sividir.<br />
Hagers Handbuch der Pharmaz. Praxis, cilt 1, sayfa 788 e gore ise:<br />
Kaba toz edilmi§ kantarid 1 k.<br />
Alkol 9 k.<br />
ile maserasyon veya perkalasyon usulii ile hazrlanir. Bu takdirde 60<br />
damlasi 1 g dir. 20-40 misli alkolik mayi ile sulandirihr, sag dokiilmesine<br />
kar§i kullanilir.<br />
KANTARID YAKISI, Emplatre vesicatoire, Emplastum cantharidum<br />
Orta incelikte toz edilmi§ kantarid ... 2 k.<br />
Zeytin yagi 1 k.<br />
San balmumu 4 k.<br />
Terementi 1 k.<br />
ile hazirlanir (1).<br />
Kantarid yakisi hamuru ye§ilimsi siyah renkli, terementi kokulu ve<br />
yumu§aktir. Buna pehlivan yakisi da denir.<br />
VETERINER HEKIMLIKTE KULLANILAN KANTARID YAKISI,<br />
Emplatre vesicataire pour l'usage veterinaire, Emplastrum cantharidum<br />
pro uso veterinario<br />
Terementi J 6 k.<br />
Kolofan 6 k.<br />
Orta incelikte toz edilmi§ kantarid ... 3 k.<br />
» » . » » ferbiyum ... Ik.<br />
ile hazirlanir.<br />
Bu yakinin hamuru ye§ilimsi siyah renklidir ve serttir.<br />
Pehlivan yakisi cilde konursa evvela uyu§ukluk verir, sonra yanma<br />
gelir, epitel ciltten ayrilmaga ba§ladigi zaman yanma hafifler, 6 - 8 saat<br />
zarfmda kabarciklar birle§ip vesikiil haline ge^er. Vesikiil mayii, evvela<br />
seroz ve berraktir, sonra ciiz'i bulanik olur, iginde lokositler var-<br />
Deutsches Arzneibuch, 6. Ausgabe, seite 694<br />
Alman kodeksi, 6. Baski, sayfa 694<br />
— IV —
dir. Yaki kaldirihr, vesikiil delinerek mayi akitihr. Uzerine steril asid<br />
borikeli vazelin (vaseline briquee) suriiliir, steril gaz ile ortiilur.<br />
Kantaridin siddetli bir zehirdir, vesikiil mayiine gegip emilir. Bobrek<br />
vasitasile atilir. Eger emilen miktar fazlaca veya bobrekler evvelce<br />
zayif bulunuyorsa nefros (nephrose) husule getirir, idrar yollarmda<br />
yangi yapar sistit (sidik torbasi yangisi) olur, idra razalir ve albumin<br />
gikar. Agir olaylarda idrar tamamile kesilir. Nefros hafif ise geger, yahut<br />
konik sekle gevrilir.<br />
Pehlivan yakisi kronik romatizmada, nevraljilerde (sinir agrilarinda),<br />
plorezide, bazi deri ve gogiis hastahklarinda kullanilmi§tir. (Bobrekleri<br />
bozuk olanlarda, kiiciik cocuk ve ihtiyarlarda, in tan hastahklarinda,<br />
seker hastahgi ve sarihk vak'alarinda kullanilmamalidir. Yakimn<br />
genisligi 4 - 6 santimetreyi gecmemelidir.<br />
Veteriner Hekimlige mahsus kantarid yakisi ise, revulsif olmak<br />
iizere biiyiik hayvan pratiginde kullanilir.<br />
Daglama, Cauterisation. Daglama usulii eski hekilmigin bir tedavi<br />
vasitasi idi. Bunun igin birgok aletler icat edilmi§tir. Simdi en ziyade<br />
termokoter ve elektrokoter kullanilir. Daglanacak yer iyice intihap edildikten<br />
sonra siir'atle dokunup gekerek birbiri ardinca miiteaddit noktalar<br />
yakihr. Nevralji, akciger yangilan ilh. gibi vak'alarda da kullanilir.<br />
Daglama bugiin Veteriner Hekimlikte sik sik ba§ vurulan bir tedavi<br />
metodudur.<br />
Diyatermi ve kisa dalga tedavisi bugiin gok teammiim (genellesmi§)<br />
etmi§tir.<br />
Lokal kan alma siiliik veya hacamat ile yapilir.<br />
SULUK, Sangsue, Hirido<br />
Annelides-Hirudinidae simfmdan Hirudo officinalist'dir. Sincabi<br />
veya ye§il kullanilir.<br />
Sincabi siiliik (Sanguisuya medicinalis) dorsal kismmdan zeytinimsi<br />
veya az gok sincabi renkte olup uzunluguna agik esmer renkli 6<br />
serit gosterir; yan seridin kenarlnda siyah veya koyu esmer bir gizgi<br />
vardir; ventral kismi koyu yesil renkli ve siyah lekelidir.<br />
Ye§il siiliik (Sanguisuya officinalis) dorsal kisminda az gok ye§il<br />
renk ve uzunluguna 6 tane geni§ce serit gosterir, bu seritlerin rengi sa-<br />
— IV —
n olup siyah noktalar ve siyah lekelerle ayrilmi§tir; yesil sarimsi renkli<br />
ve siyah bir gizgi ile gevrilmis olan ventral kismmda leke yoktur.<br />
Bir siiliik kuyruk tarafmdan bas tarafina dogru yavasga sikistirildxkta<br />
veya agzi sulandirilmi§ asetik asidle lslatildikta kan kusmamali<br />
ve hafif sikildikta zeytin gibi toparlanmamalidir.<br />
Agirhgi 1 - 5 g arasinda olan siilukler tercih edilinelidir.<br />
Kullanilmami§ iyi bir siiliigiin vezni vasati 2 g dir. 2 g lik bir siiliik<br />
5 g kadar kan emer. Lakin siiliik kaldirildiktan sonra kanama ga<br />
buk durmaz. Hayvanm salyasi kanin pihtilasmasim meneder. Bir siiliik<br />
ile 10 g kadar kan gikarilmis olur. Siiliigiin lsirdigi yerde miiselles! (iig<br />
ko§eli) beyaz bir nedbe (yara izi) kahr.<br />
Muhtelif ig organlarin konjesyon ve yangilarina karsi siiliik kullanilmaktadir.<br />
Hacamat. Scarification. Hacamat ile fazlaca kan almmasi hasta<br />
igin biraz zahmetlidir. Temizlik itibarile siiliige tercih edilir. Hacamattan<br />
sonra dokularda kalan kanin yabanci bir albumin gibi tesir etmesi<br />
de muhtemeldir.<br />
Bazi bosluklarda toplanan mayilerin gikarilmasi bir nevi derivasyondur.<br />
Bazi muharri? (irkiltici) bir miishil ile barsaklara kani gekerek<br />
dimag veya cigerlerdeki konjesyon azaltilabilir. Asabi sebeplerden<br />
adeti geciken kadmlarda derivasyon ile adeti davet miimkiindiir.<br />
Veteriner Hekimlikte de irkiltici miishiller - (bu arada sodyum -,<br />
magnesyum, siilfat yogun eriyik halinde igerden) - bilhassa beyin -, akciger<br />
konjesyon ve yangilarinda, furbur (tek tirnakli hayvanlarm arpalama<br />
denilen hastaliklarmda) vs. de basvurulur.<br />
AROMATlK ASIDLER<br />
MANDELIK ASiD, Acide mandelique, Acide hydroxyphenylacetique<br />
(Acide phenylglycolique)<br />
Fizik ozelikler: Beyaz billurlar veya billuri tozdur. Kokusu<br />
yok gibidir. Suda, alkolde ve eterde erir. Aydmhkta ayn§ir.<br />
Igerden emilmesi kolaydir. Viicutta az bir miktari degisiyor.<br />
% 70-80 i oldugu gibi baslica idrar vasitasile atiliyor. Zehirliligi azdir.<br />
Asid halinde mideyi irkiltir. Baslica kalsyum, amonvum tuzlari kullanilir.<br />
— IV —
CH(OH)COOH<br />
H C ^ C H<br />
H C % J »<br />
CH<br />
Mandelik asid<br />
AMONYUM MANDELAT, Mandelate d'ammonium. Beyaz, higroskopik<br />
bir tozdur. Suda ve alkolde gok erir. Amonyum viicutta ure haline<br />
geger ve serbest kalan mandelik asid idrari asidle§tirir. Giinde 4<br />
defa 3 - 4 g suda eritilip verilir.<br />
KALSYUM MANDELAT. Mandelate de calcium. Beyaz, kokusuz bir<br />
tozdur. Suda erir. Giinde dort defa 3 - g.<br />
SODYUM MANDELAT. Mandelate de sodium. Beyaz, hafif aromatik<br />
kokulu, billuri bir tozdur. Suda erir. Giinde 4 defa 3 - 4 g.<br />
BENZOIK ASiD. (Bu husustaki bilgi 1. fasikul, 108 inci sayfadadir.<br />
Oraya bakdmasi).<br />
SODYUM BENZOAT. (Bu husustaki izahat 1. fasikul, sayfa 108<br />
dedir. Oraya bakilmasi).<br />
AMONYUM BENZOAT. (Bu husustaki izahat 1. fasikul sayfa 109<br />
dadir. Oraya bakdmasi).<br />
LlTYUM BENZOAT, Benzoate de lithium, Lithium benzoicum<br />
C6H5COO Li + H20<br />
Fizik ozelikler: Beyaz toz yahut ince, parlak pulcuklar<br />
olup, kokusuz veya hafif benzoe kokulu, serinletici, tatli lezzetli, havaya<br />
dayanikh bir tozdur. 3 k. soguk suda veya 2 k. kaynar suda veyahut<br />
ta % 90 lik 10 k. alkolde erir. Sudaki eriyigi turnsol kagidmi hafif kizartir.<br />
Kullanilmasai: Diger lityum tuzlarinda oldugu gibi giinde<br />
3 - 4 defa 0,3-1 g miktannda igerden kullamhr.<br />
BENZIL BENZOAT. (Bu hususta gerekli bilgi 1. fasikul, sayfa 143<br />
dedir. Oraya bakilmasi).<br />
SALiSILATLAR. (Bu hususta geni§ olgiide bilgi 1. fasikiil ve sayfa<br />
101 dedir. Oraya bakilmasi).<br />
— IV —
1 — Arthur, Grollman :<br />
2 — Becarano, J. S. :<br />
3 — Bernoulli, E.-Leh- :<br />
man, H.<br />
4 — Eichholz, Fritz. :<br />
5 — Fredrichs, G.-Arends, :<br />
G.-Z5ring, H.<br />
6 — Gessner, Otto :<br />
7 — Hauschild, Fritz. :<br />
8 — Kuschinsky, G. :<br />
9 — Moller, O, Kund. :<br />
10 — Oktel, N. M. :<br />
11 — Oktel, N. M.<br />
12 — Osterreiehes :<br />
Arzneibuch<br />
13 — Ozden, A. M.<br />
14 — Steinmetzer, Karl. :<br />
15 — Suner Mustafa :<br />
16 — Tavat, Sedat,-Garan, :<br />
Re§at,-Artunkal. Suphi,-Akgasu,<br />
Alaettin.<br />
17 — Turk Kodeksi :<br />
— IV —<br />
Literatur<br />
Pharmacology And Therapeutics, Lea et Febieger,<br />
Philadelphia (1960).<br />
Pratikte Tibbi Tedavi rehberi. Cumhuriyet Matbaasi,<br />
Istanbul (1954).<br />
tjbersicht der gebrauchlichen und neueren Arzneimittel,<br />
fiir Aerzte, Apotheker und Zanaerzte, Zehnte,<br />
neu bearbeitete Auflage. Benno Schwabe et Co.<br />
Verlag. Basel/Stuttgart (1962).<br />
Lehrbuch der Fharmakologie, Neunte verbesserte<br />
Auflage, Springer Verlag. Berlin. Gottingen. Heidelberg<br />
(1957).<br />
Hagers Hanbuch der Pharmazeutischen Praxis,<br />
Band: I, II, III. Berlin, Gottingen, Heidelberg.<br />
Springer Verlag (1949).<br />
Die Gift-und Arzneipflanzen von Mitteleuropa,<br />
Zweite vollig neu bearbeitete und erweiterte Auflage,<br />
Carl Winter, Universitaetsverlag, Heidelberg<br />
(1953).<br />
Pharmakologie und Grundlagen der Toksikologie,<br />
Dritte, unverenderte Auflage, Verlag, Veb George<br />
Thime. Leipzig (1961).<br />
TaschJenbuch der modernen Arzneibehandlung, George<br />
Thime Verlag. Stuttgart (1963).<br />
9. Ausgabe, Band: I, II, Wien, Verlag Otterreichische<br />
Staatsdruckerei (1960).<br />
Farmakoloji, 2. Fasikiil, 2. basi, Ege Matbaasi<br />
(1961),<br />
Farmakoloji, 3. Fasikiil, Yeni Desen Matbaasi<br />
(1958).<br />
9. Ausgabe, Band: I, II, Wien, Verlag Otterichiche<br />
Staatsdruckerei (1960).<br />
Tip Miifredati Farmakodinami ve Tedavi Dersleri,<br />
Fasikiil: I, II, 6. basi, (1948).<br />
Farmakologie fiir Tiraerzte einschliesslieh Veordnungslehre,<br />
Urban et Schwarzenberk, Wien (1949).<br />
Galenik Farmakoloji ve Materia Madika, Istiklal<br />
Matbaasi, Ankara (1956).<br />
Farmakoloji ve Tedavide Tatbiki; Milli Egitim Basimevi,<br />
Istanbul (1961).<br />
Ismail Akgiin Matbaasi, Istanbul (1948).
A<br />
I N D E K S<br />
Abrastol 43<br />
Acetarsol 97<br />
Acetate d'aluminium 120<br />
— d'argent ... 90<br />
— de plomp 119<br />
Aceteform 53<br />
Acetoxyline 25<br />
Acetum carbolisatum 27<br />
Acetylarsan 99<br />
Acide agaricinique Ill<br />
— borique 68<br />
— camphorique 110<br />
-— carbolique 26<br />
— chrsysophanique 45 -115<br />
— hydroxyxphenyl acetique 130<br />
— iodoxyquinoline sulfonique 59<br />
-— mandelique 130<br />
— ph6nique 26<br />
— phenylglycolique 130<br />
— thymique 45<br />
Acidum agaricinicum Ill<br />
-— boricum 68<br />
— — solutum 70<br />
— boro glycerinatum 70<br />
— boro glycerinatum 70<br />
— camphoricum 110<br />
-— carbolicum camphoratum 27<br />
— — iodatum 27<br />
— chrysophanicum 45 -115<br />
— o - phenosulfonicum 28<br />
— sulforusum anhydnicum... 53<br />
Acone 15<br />
Actol 91<br />
Aethacol 35<br />
Aethylenum tetrajodatum 55<br />
Aethyli bromidum 2<br />
Aethyli chloridum 2<br />
Aethocaine 9<br />
Agaricine Ill<br />
Agaric blanc Ill<br />
Agaricum albus Ill<br />
Agarisinik asid - Ill<br />
Airol 60<br />
Ajacol 35<br />
Akoin 15<br />
Albaigine 90<br />
Albuminli ihtamol 47<br />
Alibur suyu 117<br />
Alipin ..., 17<br />
— hidroklorat 18<br />
— nitrat .-. 18<br />
Alloca'fne 9<br />
Almatein 49<br />
Almateine 49<br />
Altum bile§ikleri 85<br />
Alum 121<br />
Alum calcing 12:<br />
— potassique 121<br />
— pour l'usage vSterinaire... 122<br />
Alumen 121<br />
— pro uso veterinario 122<br />
— ustum 122<br />
Alumnol 43<br />
Aluminium 43<br />
Aliminum acSticum 120<br />
Aluminyum asetat 120<br />
Aluminyum asetotartarat eriyigi<br />
121<br />
— bile§ikleri 120<br />
— subasetat mahlfil'' 1 . 120<br />
Alypine 17<br />
Alypinum hydrochloricum 18<br />
Alypinum nitricum 18<br />
Aminobenzoyl - dimSthylamino<br />
propanol 24<br />
hydrochloridum 25<br />
— IV —<br />
Amino - oxybenzoate de methyle 12
Amonyum benzoat 131<br />
— mandelat : 131<br />
Anhydre sulfureux 53<br />
Aniodol 49<br />
Anesthesiques locaux 1<br />
Anesthesine 11<br />
Anesthecita locali 1<br />
Anhidrotiques 110<br />
Antihidrotica 110<br />
Antiminlu antiseptikler 103<br />
Antimosan eriyigi 105<br />
Antiseptica 26<br />
Antiseptikler 26<br />
Antiseptiques 26<br />
Antisialagogues 112<br />
Antisialica 112<br />
Antisifik (Frengiye kar§i) ba§ka<br />
92<br />
Ilaglar 92<br />
Antrarobin 116<br />
Antrarobinum 116<br />
Apothesine 24<br />
Aqua calcaria 71<br />
— calcis (calcaria) composita<br />
72<br />
— Carbolisata 27<br />
— chlorata 60<br />
— phenolata 27<br />
— picis liquide 38<br />
— plumbi 120<br />
— zlnco - cuprica 117<br />
Ardig katrani 113<br />
Argent en feuille 87<br />
Argent gelatosS 90<br />
Argent kolloidal 88<br />
— prot6inique 89<br />
Argenti nitras 87<br />
— —- cum kalii nitras 87<br />
Argentum aceticum 90<br />
— asetat 90<br />
— casainlcum 90<br />
— citricum 90<br />
— colloidale 88<br />
— cyanatum 91<br />
— foliatum 87<br />
— kazeinat 90<br />
— kiyanid 91<br />
— lacticum 91<br />
— laktat 91<br />
Acide arsenieux 95<br />
— IV —<br />
Argentum nitrat 87<br />
— nucbinicum 91<br />
— nukbinat 91<br />
— oksid 91<br />
•— oxydatum 91<br />
— picrinicum 89<br />
— protei'nicum 89<br />
— sitrat 90<br />
— vitelinat 90<br />
Argonine 90<br />
Aromatik asidler 130<br />
Arsemetin 99<br />
Arsenikler 94<br />
Arsenics asid 95<br />
Arseno 39 102<br />
Axsphanamine 99<br />
Asaprol 43<br />
Aseptol 28<br />
Asetilarson 99<br />
Asterol 29<br />
Astraca'ine 25<br />
Atoksil 95<br />
Atoxicocaine 9<br />
Atoxyl 95<br />
Auroallyl thioruS - benzoate de<br />
sodium >.... 86<br />
Aurothiobenzimidazol '•carbonate<br />
de sodium 86<br />
Aurothiomalate de sodium 86<br />
Aytine 47<br />
Bacillol 32<br />
Bayer 205 105<br />
Bazi yeni civali antiseptikler ... 81<br />
Benzil benzoat 131<br />
Benzoate de mercure 78<br />
— — naphtol 41<br />
Benzoca'ine 11<br />
Benzocainum 11<br />
Benzoik asid 131<br />
Benzokain 11<br />
Benzolin 22<br />
Benzonaftol 41<br />
Benzonaphtol 41<br />
Beg deg-erli arsen bile§ikleri ... 95<br />
Beta - Euca'ine 16<br />
Betanaftol i 39<br />
Betanaphtol 39<br />
Betol 42<br />
B
Beyaz gokiintil . 76<br />
— garikon Ill<br />
Bichlorure de mercure 75<br />
Biiodure de mercure 75<br />
Biogen 67<br />
Bir degerli fenoller 30<br />
Bismut bilegikleri 92<br />
Bismuthi subgallas 59<br />
— tribromofenat 59<br />
Bismuthum oxyiodogallicum ... 60<br />
Bismut oksiiyodogallat 60<br />
— subgallat 59<br />
— tribromphenolas 59<br />
Borax 69<br />
Borate de sodium 69<br />
Bor bile§ikleri 68<br />
Borik asid 68<br />
Borik asid eriyigi 70<br />
Borik asidli gliserin merhemi ... 70<br />
Borik asid merhemi 69<br />
Bois de gaiac 109<br />
— — sassafras 109<br />
Boropotasyum tartarat 71<br />
Borovertin 52<br />
Brometil 2<br />
Bromure d'ethyle 2<br />
Butylcaine 22<br />
Butyloxycinchoninate de diethylethylendiamine<br />
22<br />
Calcii oxidum 71<br />
Calcis lac 72<br />
Calcium peroxydatum 67<br />
Calomol 76<br />
Calx chlorata 60<br />
Cantharide 127<br />
Caporit 61<br />
Capsici fructus 124<br />
Carbarson 98<br />
Carbonate borique. de plomb ... 118<br />
— de creosote 36<br />
— — gaiacol 33<br />
Cdruse 118<br />
Cerussa 118<br />
Charta sinapisata 123<br />
Chaux vive 71<br />
Chiniofen 59<br />
Chlor 60<br />
Chloramlne T 61<br />
C<br />
Chloramines 61<br />
Chlorarsen 103<br />
Chlorate de potassium 63<br />
Chlorina (Hayden) 62<br />
Chlorum 60<br />
Chlorure de chaux 60<br />
— — mfstyle 2<br />
— d'Sthyle 2<br />
Chlorure de zinc 84<br />
Chlorhydrate d'alypine 18<br />
— de cocaine 6<br />
— — dichlorphGnarsin ... 103<br />
— — dim
Crisalbine 85<br />
Crysarobine 45-115<br />
Cyanure d'argent .91<br />
— de mercure 77<br />
Cycloforme 14<br />
Cylotropine 50<br />
Cystamine 49<br />
CystogSne 49<br />
5am katrani . 37<br />
Qavdar mahmuzu 113<br />
ginko bilegikleri 83<br />
— kloriir 84<br />
— oksid i 83<br />
— merheml 83<br />
— pastasi 84<br />
— peroksid 66<br />
— siilfat 84<br />
(Jopigini 110<br />
d - psendo - cocaine bitarhat ... 20<br />
Dakin mahlfllii 60<br />
Delcaine 20<br />
Depsicaine 20<br />
Deri hastaliklarma kar§i kullamlan<br />
bazi ilaglar 113<br />
Dermatol 59<br />
Desenfectans 26<br />
Desinficientia 26<br />
Dextrocaine 20<br />
Dezenfekten ilaglar 26<br />
Diaphoretica 106<br />
DiaphorStiques 106<br />
Dibucain 22<br />
Dichloramine 62<br />
Dietilamin stibamin 105<br />
Diger gumu§ bilegikleri 89<br />
Diiodoform 55<br />
Diiodosalicylate bismutique ... 58<br />
Diiodresorcine sulfonate potassi-<br />
que 57<br />
Dikloramin 62<br />
Diklorfenarsin hidroklorat 103<br />
Diliie kur§un subasetat mahlfilii 120<br />
Dim6thocaine 24<br />
Dipharsin 103<br />
— IV —<br />
C<br />
D<br />
Dioxyanthranol 116<br />
Dioxyanthron 116<br />
Dol yatagi iizerine tesir eden<br />
ilaglar 112<br />
d - pseudo - cocaine bitartarat ... 22<br />
Duncaine 25<br />
Eau blanche 120<br />
— boriqufie 70<br />
— chlor6 60<br />
— d'alibur 117<br />
— — — forte 118<br />
— de chaux 71<br />
— — goudron 38<br />
— — goulard 120<br />
— — javel 61<br />
— oxyg6ne 65<br />
— pheniquGe 27<br />
Emplatre mercuriel 74<br />
— v6sicatoire 128<br />
— — pour l'usage veterinaire<br />
128<br />
Emplastrum cantharidum 128<br />
— cantharidum pro uso veter<br />
rinario 128<br />
Emplastrum hydrargyri 74<br />
Epicarine 43<br />
Epidural anestezi 3<br />
Ergot de seigle 113<br />
Esracaine 25<br />
Essence de moutarde 123<br />
— — thyme 45<br />
Ether glycerique de gaiacol ... 34<br />
Ethylene p6riod£ 55<br />
Etil bromiir 2<br />
-— kloriir 2<br />
Eucaine 16<br />
— B 16<br />
Eucol 35<br />
Euguform 35<br />
Eunol ^ 42<br />
Eudfisol 44<br />
Europh6ne 56<br />
Extractum fluidum cocae 5<br />
— thymi fluidum 46<br />
Extrait fluide de coca 5<br />
— — — thyme 46<br />
E
F<br />
Fenik asid 26<br />
Fenil civa asetat 79<br />
Fenol 26<br />
Fenol linimenti . 28<br />
Fenollu su 27<br />
— gaf 28<br />
— sirke 27<br />
yag 27<br />
Fenol merhemi 27<br />
Feuille de coca 4<br />
— — jaborandi 107<br />
Fleur de sureau 108<br />
— — tilleul 108<br />
Fontarsan 102<br />
Fontarsol 103<br />
Formaldehid 47<br />
— mahlfilu 48<br />
Formaldehyde 47<br />
— sulfoichtyolate 46<br />
Formalin 48<br />
Formine 48<br />
Formol 47<br />
Formyphenarsine 98<br />
Fuadin 105<br />
Gaiacol 32<br />
-— liquide 33<br />
Gayakol 32<br />
— asetat . 35<br />
— fosfat ... 34<br />
Gayakol karbonat 33<br />
Gayakol valerianat 35<br />
— sinnamat 34<br />
Gayakolun gliserinli eteri 34<br />
Gayak reginesi 109<br />
Gaz IodoformSe 55<br />
Germenin 105<br />
Glycerine boriquSe 70<br />
Glycinamidophenylarsinate sodique<br />
96<br />
GlyphSnarsine 96<br />
Gliserinli borik asid 70<br />
Goudron de bouleau 37<br />
— — cade 37 -<br />
— houille 38<br />
— v6g6tal 37<br />
Guaethol 35<br />
G<br />
Guaiacoli carbonas 33<br />
Guaiacolum 32<br />
—- liquidum 33<br />
— phosphoricum 34<br />
— cinnamylicum 34<br />
Guaiacolum valerianicum 35<br />
Guajaform 35<br />
Guathol 35<br />
Guajamar 34<br />
Guajaperol 36<br />
Guajaperon 36<br />
Giihergileli argentum nitrat 87<br />
Giimii§ bilegikleri 86<br />
Giimu§ pikrat 89<br />
— varak 87<br />
Hacamat 130<br />
Halazon 62<br />
Halojenler 60<br />
Ham kresol 31<br />
Hardal kagidi 123<br />
Hebra seyyal katran sabunu ... 114<br />
Heksametilentetramln 49<br />
Helmitol .' 51<br />
Hermofenil 79<br />
Hermophenyl 79<br />
Hetralin 52<br />
Hexal 51<br />
Hexamekol 51<br />
Hexam6thyl6ne-tetramine 49<br />
Hexametilentetraminum 49<br />
Hexamine 49<br />
Hexapyrin 52<br />
Hexargin 90<br />
Hexarginum 90<br />
Hidrastis rizomu ve Hidrastinin<br />
kloriir 113<br />
Hiridu 129<br />
Hidrojen peroksid mahlulu 65<br />
Hopogen 67<br />
Huile de cade 113<br />
— — chaulmogra 116<br />
— ph6nol
— oxidum flavum 75<br />
— — rubrum 75<br />
— oxycanidum 78<br />
— phenyl-acetas 79<br />
— salicylas 78<br />
Hydrargyrol 29<br />
Hydrargyrosi chloridum 76<br />
— iodidum 76<br />
Hydrargyrum 74<br />
-— benzoic vm 78<br />
— chloratum via humida<br />
paratum 76<br />
— sulfuratum rubrum 79<br />
Hyperol 66<br />
f<br />
Ihlamur gigegi 108<br />
Itrol<br />
Inchtalbine • 47<br />
Ichthamol 46<br />
Ichthammol 46<br />
Ichthyof orme • 46<br />
Ichtoform . 46<br />
Idofen 57<br />
Idophene 57<br />
Ihtamol 46<br />
Ihtiyole (Ichtamol) benzer<br />
ilaglar 47<br />
Iki degerli fenoller 43<br />
Iki oksidrilli fenoller 43<br />
Infiltrasyon enestezisi 3<br />
lode 63<br />
— - vasog6ne 65<br />
lodilin 58<br />
lodol 56<br />
Iodoform 54<br />
todoformium 54<br />
Iodo isobutylortodicr
Klor . 60<br />
Kloraminler 61<br />
Kloramin T 61<br />
Kloretil 2<br />
Klorlu kireg 60<br />
— su 60<br />
Koka alkaloidleri 4<br />
Kokain 6<br />
— hidroklorat 6<br />
— nitrat 6<br />
yerini alan ilaglar 9<br />
Koka alkaloidleri 4<br />
— tentiirii 6<br />
Koka seyyal hulasasi 5<br />
— yapragi 4<br />
Kollargol 88<br />
Kolloid giimu§ 88<br />
— — merhemi 88<br />
— — preparatlari 88<br />
Kreosot 36<br />
— fosfit 36<br />
— haplari 37<br />
— karbonat 36<br />
— garabi 37<br />
Kreolin 31<br />
Krisarobin 45 -115<br />
Krisofanik asid 45 -115<br />
Krysolgan 86<br />
Kur§un asetat 119<br />
— bile§ikleri 118<br />
— oksid 118<br />
— sirkesi 119<br />
— subasetat mahlulii 119<br />
— subkarbonat 118<br />
— suyu 120<br />
Kusturucu tartar 103<br />
Labarak mayii 60<br />
Lactate d'argent 91<br />
Lait de chaux 72<br />
Larocaine 24<br />
Larokain 24<br />
Laukoalizarin 116<br />
Leucinocain 24<br />
Lidocaine 25<br />
Lignum guajaci 109<br />
— sanctum 109<br />
— sassafras 109<br />
L<br />
Liniment calcaire 71<br />
— oleo-calcaire 71<br />
Linimentum cadinum saponadtim<br />
hebra 114<br />
Linimentum calcicum 71<br />
— capsici 124<br />
— — compositum 125<br />
— carbolisatum 88<br />
Liqueur de labaraque 60<br />
— kalil hypochloridi 61<br />
Liquor aluminii acetico-tartarici 121<br />
— cresoli saponatus 31<br />
Litharge 118<br />
Lityum benzoat 131<br />
Lizol 32<br />
Lokal anestezikler 1<br />
— anestezinin tarihi 4<br />
Lopion 86<br />
Loretin 59<br />
Loretine 59<br />
Liretin-sodyum 59<br />
Losofan 57<br />
Losophane 57<br />
Lysol 32<br />
Lysolum 32<br />
M<br />
m-acetylamino-p-oxph6nylarsinate<br />
de diethylamine 99<br />
Maden komiirii katrani 38<br />
Magnesii peroxidum 66<br />
Magnesyum peroksir 66<br />
Mandelate d'amonium 131<br />
— de sodium 131<br />
Mandelik asid 130<br />
Mayi gayakol 32<br />
Mayile§mi§ fenel 27<br />
Mercuriol 79<br />
Mfipharside «... 102<br />
Merbromine 81<br />
Merbrominum 81<br />
Mercure 74<br />
Mercrochrom 81<br />
Merkuri benzoat 78<br />
— iyodiir 75<br />
— kloriir 76<br />
— — pastilleri 77<br />
— kiyaniir 77<br />
— oksikiyaniir 77
— salisilat 78<br />
Merkuro iyodtir 76<br />
— kloriir 76<br />
Meroxidine 43<br />
Metaphen 82<br />
Methanamine 49<br />
Methylium chloratum 2<br />
Me til kloriir . 2<br />
M6tramine 49<br />
Moranyl 105<br />
Moutarde noir 123<br />
Mutedil sodyum hipoklorid mahimu<br />
60<br />
Murdesenk 118<br />
murekkeb kirmizi biiber linlmenti<br />
125<br />
miirekkeb kireg suyu 72<br />
Miirver gigegi 108<br />
Mydochrysine 86<br />
Myo-salvarsan 101<br />
Naganol 105<br />
Naftil benzoat 41<br />
Naftoformin 42<br />
Naftoller 39<br />
Naphalan 42<br />
Naphtaline pure 40<br />
Naphthalinum purum 40<br />
Naphthosol 43<br />
Naphthol -Eugalyptol ..' 42<br />
Naphthophormine 42<br />
Naphthol camphr6e 40<br />
Naphtholum 39<br />
— eamphoratum 40<br />
Naphthlum salicylicum • 42<br />
Naphthyli benzoas 41<br />
Naphtnyl oxytoluique 43<br />
Naphuride sodium 105<br />
Nargol 91<br />
Natrii aurothiosulfas 81<br />
— boras 69<br />
Natrium arsenilicum 95<br />
— loretinicum 59<br />
— perboricum 67<br />
— sulfurosum 54<br />
Neo-Arsolin 101<br />
Neo-Arsphenamin 101<br />
Neosalvarsan 101<br />
— IV —<br />
N<br />
N6osalvarsan 101<br />
Neostibosan 1005<br />
Naptal •• 79<br />
Nitrate d'alypine 18<br />
— d'argent 87<br />
— — mitigfie 87<br />
— de cocaine 6<br />
NitroghlortrimSthane 53<br />
Nitromersol 82<br />
Nitrotriklormetan 53<br />
Nosophene 57<br />
Novosurol 79<br />
Novocine 9<br />
Novorit 79<br />
Nucbinate d'argent 91<br />
Nupereaine 22<br />
Nupural 27<br />
O<br />
Oleum carbolisatum 27<br />
— hynocarpi 116<br />
— sinapis 123<br />
— thymi 45<br />
Oguent de Gr6d
Pantokain 22<br />
Pantosept 62<br />
Papier moutarde 123<br />
Para -oxiaminobenzoate de<br />
methyle 12<br />
Pasta zinci oxidi 844<br />
Pastilles de bighlorure de<br />
mercure ....is 77<br />
— d'oxycyanure de mercure 77<br />
Pastllli hydrargyri chloridi 77<br />
— — oxycyanidi 78<br />
Pate d'oxyde de zinc 84<br />
Perborate de sodium 67<br />
Percaine 22<br />
Pergonal 66<br />
Perhydrol 66<br />
- Permanganate de potassium ... 72<br />
Peroksidler 66<br />
Peroxides 66<br />
Peroxide de calcium 67<br />
— de magnesium 66<br />
— de zinc 66<br />
Persulfate de sodium 67<br />
Peygamber agaci 109<br />
Phenol 26<br />
— liquifiee 27<br />
Phenolum 26<br />
— liquifactum 27<br />
PhSnosalyl 28<br />
Phenylhydrargyri acetas 79<br />
Phosphide de creosote 36<br />
Phosphotal 36<br />
Ficrate d'argent 89<br />
Picrol 57<br />
Pikrol 57<br />
Pilulae creosoti 37<br />
Pilules de creosote 37<br />
Piment rouge 124<br />
Pix betulae 37<br />
— juniperi 37 -<br />
— liquidae 37<br />
— lithantracis 38<br />
-— pini 37<br />
Plumbi acetas 119<br />
— oxidum 118<br />
— subcarbonas 118<br />
Pommade a l'acide borique 69<br />
— — l'argent colloidal 88<br />
— — l'iodoforme 55<br />
Pommade a l'iodure de<br />
potassium 64<br />
—• l'oxyde de zinc 83<br />
— de ph6nol 27<br />
— xoyde jaune de mercure 75<br />
— — rouge de mercure ... 75<br />
—• mercurielle 74<br />
Porg eriyigi 127<br />
Potasyum antimon tartarat 103<br />
— hipoklorit mahlulu 61<br />
— klorat 63<br />
— permanganat 72<br />
PrecipitS blanc 76<br />
— rouge 75<br />
Procaini hydrochloridum 9<br />
Prokain hidroklorat 9<br />
Propesine 15<br />
Propil p-aminobenzoat 15<br />
proteinik giimii§ 89<br />
Protochlorure de mercure 76<br />
— — — par precipitation<br />
76<br />
Protoiodure de mercure 76<br />
Protargol 89<br />
Revulsifler ve derivatifler 122<br />
Pseudocacine 20<br />
Psicaine 20<br />
— Neu "Merck" 20<br />
Racine de sarsaparille 109<br />
Radix sassafras 109<br />
Reclus usulti 3<br />
Rejiyonal anestezi 3<br />
Resise de gayac 109<br />
R6sorgine 44<br />
Resorcinum<br />
44<br />
Resorsin 44<br />
— monoasetat 44<br />
Resyl<br />
34<br />
, s<br />
Sabunlu kresol mahlulu 31<br />
Saprol<br />
31<br />
Sari civa oksid merhemi 75<br />
— merkuri oksit 75<br />
Sarsaparillae radix 109<br />
Saf naftalin 40<br />
Salicylate de naphtol B 42<br />
Saligalol 45<br />
Salinaftol 109<br />
Salicylate _de mercure 78<br />
R<br />
— IV —
Yanli§ Dogru Cetveli<br />
Sayfa Satir Yanh§ Dogru<br />
33 13 tistten aaztir. azalir.<br />
33 18 » aazlmasi azalmasi<br />
33 9 alttan menbringlardan men bronglardan<br />
34 10 tistten goiacol gaiacol<br />
34 18 » (0,1 gg Resil, (0,1 g Resil,<br />
37 14 alttan adllarimn dallannm<br />
38 2 tistten kaard kadar<br />
kati yaglarla eritilmi§<br />
domuz yaginda,<br />
mayi parafin ile zavalin<br />
ile karigir).<br />
38 15 alttan krizilik krezilik<br />
kati yaglarla, eritilmig domuz<br />
yaginda, mayi parafin ve va-<br />
selin ile karigir).<br />
39 5 » ren kalir; renk alir;<br />
40 11 tistten daha defa daha<br />
40 4 alttan hidrojedir. hidrojendir.<br />
41 8 safnaftalinden saf naftalinden<br />
41 11 tistten hemoglobinimi hemoglobinemi<br />
41 12 » papillinin papillanin<br />
41 14 Antseptik Antiseptik<br />
41 17 » 7 kg a kadar 7 g a kadar<br />
42 2 » ayri, §arak ayrigarak<br />
43 15 » uyuzundan, uyuzunda<br />
43 18 » (Aluminium naftolsul (Aluminyum naftoldisulfonat).<br />
fonat).<br />
43 19 » 0,52 - 2 eriyigi 0,5 iia 1 eriyigi<br />
43 7 alttan DlFONELLER DtFENOLLER<br />
45 6 > santonilne santoninle<br />
45 7 » acre ton uretan<br />
48 1 tistten HtlLASASI HUL1A.SASI<br />
46 3 » Htilasadir. hulasadir.<br />
46 9 j> Toksit Toksik<br />
46 14 •» aulfola§ti- sulfonlagti-<br />
— I —
Sayfa Satir Yanlig Dogru<br />
47 3 iistten ICHALBlNE tCHTHALBlNE<br />
47 5 » AYTtNE ANYTtNE<br />
47 8 ummi umumi<br />
48 18 alttan kafidir. kavidir.<br />
48 12 » ANtODOLlNTEKN ANIODOL - INTERN<br />
50 8 » asid fosfor asid fosfat<br />
51 15 » lovajda lavajda<br />
51 16 alttan Eriyi sogukta Eriyigi sogukta<br />
51 2 » pruritus'6e pruritus'e<br />
52 15 iistten Uregenital Urogenital<br />
52 19 alttan Heksametilentetramin) heksametilentetramin)<br />
52 8 » Seleramine Seleramine<br />
52 7 » (CH2)6 N4. C6H5.CH2I (OH2)6N4CH3I<br />
54 7 » kobra kolera<br />
55 8 iistten iyodoform lyodoformun<br />
55 9 > lipidlerle lipidlerde<br />
55 12 alttan pommade a l'iodoferme pommade l'iodiforme<br />
56 lodol'iin formuliinde iodol kelimeslnin ustiine NH ilave edilecek.<br />
56 Orofen'in formiiliinde :<br />
H, C4<br />
H ,C4<br />
A3C H 3C<br />
OH„ OH olacak<br />
56 3 alttan Bi riyodlu Bir iyodlu<br />
58 2 iistten endoxine eudoxine<br />
60 » » formiil"iin sonuna I ilave edilecek<br />
60 6 » nnlr. nilir.<br />
61 12 alttan kola yerir; kolay erir;<br />
62 8 iistten (Hayden) (Hey den)<br />
63 12 alttan tabiatte tabiatta<br />
64 14 iistten deyara de yara<br />
64 16 iistten biiiiiik biiyiik<br />
64 11 » iyodat iyod'ir<br />
65 15 » 10 g 0,1 lik 10 g 91 lik<br />
66 2 iistten hydrogeni hydrogenli<br />
66 10 » PROTOKSlTLER PEROKSlDLER<br />
66 10 Protoxydes peroxydes<br />
66 11 glNKO PROTOKStD, glNKO PEROKStD,<br />
66 11 » »Protxyde de zinc peroxyde de zinc<br />
66 13 » tahminin tahminen<br />
— IV —
Sayfa Satir Yaiiligj<br />
Dogru<br />
66 11 alttan 1 — 10k. su ile olan<br />
66 3 » peroksi. ile peroksid ile<br />
67 8 tistten sulannni sularmin<br />
67 16 alttan 50 k. 20 k.<br />
67 10 yaarlari yaralari<br />
67 6 » ilekarigtirilir. ile karigtirilir.<br />
68 2 » yagilarinda yangilannda<br />
69 8 tistten (TENKA) (TENKAR)<br />
70 12 alttan Borik Borik Eisid<br />
71 14 listten hidrositten hidroksidden<br />
71 15 » sonmemig kireg sonmii§ kireg<br />
73 15 V ve ay veya<br />
73 10 alttan giindeve giinde ve<br />
74 5 » civa sincabi civa yakisi sincabi<br />
75 4 iistten sari, sarimsi kirmizi<br />
75 4 » amorf billOri<br />
75 12 alttan SARI CIVA OKStD, SARI CIVA OKStD<br />
76 5 prgciiptation precipitation<br />
77 15 iistten % 1 ereyigi % 1 eriyigi<br />
78 10 alttan kayna.rsuda kaynar suda<br />
78 5 » yaarlarda yaralarda<br />
79 4 » Bazi frengilere Bazan firengilerde<br />
79 17 s> sodyumfenol sodyumfenol disulfonat-civa.<br />
79 19 » Disulfonat-civa gikacak.<br />
80 8 tistten Oturii oturii<br />
80 18 alttan agrliari agrilari<br />
80 5 » epuina equina<br />
80 3 » flegmanlarda flegmonlarda<br />
97 11 » sabalhari sabahlan<br />
97 16 » arsanigin arsenigin<br />
100 2 oksit toksit<br />
101 7 iistten Arsphenomin Arsphenamin<br />
102 11 » OXYPHENARFStNl OXYPHENARSlNl<br />
103 10 » mapharsen'in mepharsen'in<br />
104 3 alttan % 5 ereyigi % 5 eriyigi<br />
104 » aklb kalb<br />
105 6 iistten disalfonik asid disulfonik asid<br />
106 9 » hiponoson tripanosom<br />
106 18 alttan Disphoretica Diaphoretica<br />
I
Sayfa Satir Yanlig Dogru<br />
107 9 tistten —(perifei —(perifer<br />
107 7 alttan pennatifolium Lem'in pennatifolius Liemaire'in<br />
108 14 iistten Tilia platyphylos'un Tilia platyphyllos Seop'un<br />
109 3 > salsapareille sarsapareille<br />
109 4 » Smilax platyphylos'un Smilax utilis Hemsley<br />
109 14 alttan Gayakon Gayakol<br />
111 2 iistten (pulcuk) (yaprak)<br />
111 6 » ftistiillerde fistiillerde<br />
111 2 alttan % 5 kronik asid % 5 kromik asid<br />
112 4 » kismmin kasinm<br />
113 5 iistten tebabetinde tababetinde<br />
113 5 » paroksimol paroksimal<br />
113 11 alttan dobu dozu<br />
114 18 » Huil de cade Huile de cade<br />
115 21 iistten fustiillerde fistiillerde<br />
116 Krisofanik asid'in for<br />
miiltinde :<br />
0<br />
11<br />
116 Antrarobin'in formUlUnde :<br />
a<br />
Co<br />
11<br />
11<br />
CO<br />
CCOH C (OH)<br />
C6H2(OH)2<br />
C6H2(OH2) olacak<br />
116 3 alttan Hynocarpus Hydnocarpus<br />
116 4 » Oleum hynocarpi Oleum hydnocarpi<br />
117 18 iistten eterleridir. eterleri kati§igidir.<br />
120 4 » kapt kapta<br />
120 3 alttan 8,5 3,5<br />
121 13 iistten acetixotartaricum aceticotartaricum<br />
121 13 » (yildiz i§areti) (x olacak)<br />
121 7 » KA (S04)2 + 12 H20 KAL (S04)2 + 12 HjO<br />
121 1 alttan kizartir, kizartan,<br />
122 6 iistten KA (SO,)2 12 HjO KAL (S04)2 + 12 HjO<br />
122 7 alttan siillerde sigillerde<br />
122 4 » revulsifleri revulsiflere<br />
132 12 » Fagrliavi Pagliari<br />
123 8 iistten renkt renkte<br />
126 11 alttan tahut yanut<br />
127 9 iistten 0,04 0,40<br />
— IV —
Sayfa Satir Y anlis Dogrn<br />
129<br />
129<br />
129<br />
129<br />
129<br />
130<br />
131<br />
132<br />
132<br />
2 » borikeli<br />
2 » (Vaseline briqu6e)<br />
6 » idra razalir<br />
7 alttan ye§il kullanilir.<br />
9 alttan Hirido<br />
12 » magnesyum,<br />
8 tistten 3-g.<br />
12 alttan Otteri-<br />
18 » Otterrei-<br />
borikli<br />
(Vaseline boriquee)<br />
idrar azalir<br />
yefjil tijrleri kullamlir.<br />
Hirudo<br />
magnesyum<br />
3-4 g.<br />
Osterrei-<br />
Osterrei-<br />
Not: Kitabimin basilmasi sirasinda Ankara'da gorevim bagmda bulunamadigim-<br />
dan bu fasikul fazla yanligli olarak yaymlanmigtir. Bu sebepten tig formasi yeni-<br />
den bastirilmig, digerleri igin de bir yanlig — dogru cetveli eklenmigtir .<br />
Okuyucularimi dtizeltme zahmeti ile kar^ilagtirdigimdan dolayi oziir dilerim.<br />
— IV —<br />
Prof. Dr. Nurettin OKTEL