You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Değişim olasılıkları: 2008 yılında yapılan ve ülkedeki yasal düzenlemeleri Çocuk Haklarına<br />
dair Sözleşme’ye uyumluluk açısından kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutan bir çalışma 145<br />
bu bakımdan çok sayıda anayasal ve yasal değişiklik gerektiğini belirlemiştir. Bu<br />
değişiklikler, çocuklar için öngörülen korumanın kapsamının genişletilmesi, devletin<br />
yasaklamalarının ve görevlerinin daha net belirlenmesi, yaş sınırlarının Sözleşme ile uyumlu<br />
kılınması, boşlukların kapatılması ve çocuğun yararının ve <strong>çocukların</strong> kendi görüşlerinin<br />
dikkate alınması açısından gereklidir. Ne var ki, konuya ilişkin siyasal duyarlılık sınırlıdır ve<br />
somut öneriler geliştirilmemiştir. Anayasada veya yasalarda değişiklik yapılması gündeme<br />
geldikçe istenen değişikliklerin yapılması için fırsatlar doğabilir. Gerekli değişikliklerin çoğu,<br />
belki TBMM Başkanının belki de Meclis Çocuk Hakları İzleme Komitesinin girişimiyle farklı<br />
partilerin desteğini alabilir. Çocuk haklarının izlenmesi bağlamında aşağıda değinilecek olan<br />
TBMM Çocuk Hakları İzleme Komitesi ayrıca yeni yasaların çocuk hakları normlarına<br />
uygunluğu açısından incelenmesi rolünü üstlenebilir. Ne var ki söz konusu komite henüz bu<br />
işleve ve yetkiye sahip değildir.<br />
Çocuk haklarının izlenmesi<br />
İhtiyaçlar ve mekanizmalar: En iyi yasal düzenlemeler yapılmış bile olsa, çocuk haklarına<br />
yönelik ihlaller ve bununla ilgili konular dikkatten kaçabilir, tanımlanmayabilir veya<br />
çözümsüz kalabilir. Hükümetler, sağlık, eğitim veya koruma sistemlerindeki başarısızlıkların<br />
kamuoyunda yaygın bilinmesini tercih etmezler; bu arada çocuklar da oy kullanamadıkları<br />
gibi mahkemelere veya kamuoyuna da kolaylıkla başvuramazlar. Bu nedenlerle, yasamanın,<br />
yargının, hükümet dışı kuruluşların ve medyanın çocuk haklarının yaşama geçirilmesini<br />
izlemede ve boşluklara işaret etmede özel bir sorumluluğu vardır. Ayrıca, 60’ın üzerinde ülke<br />
– yarısı Avrupa’da – bu amaçla çocuk ombudsmanlıkları veya çocuk komiserlikleri<br />
oluşturmayı uygun bulmuştur. Bu kurumlar, eğer genel bir ombudsmanlık kurumu varsa,<br />
onun içinde veya ayrı olabilirler. Bunlar genellikle parlamentolar tarafından oluşturulur.<br />
Çocukların sesi olarak başarılı iş yapabilmeleri için bu kurumların bağımsız, yasal yetkilere<br />
sahip olmaları ve kendi yaşamlarında ve dünyalarında neler olup bittiğini en iyi bilecek kişiler<br />
olarak çocuklarla yakın temasta bulunmaları gerekir. Rolleri ve işlevleri ise: BM Çocuk<br />
Haklarına dair Sözleşme’nin eksiksiz olarak uygulanmasını sağlama; çocuklara daha fazla<br />
öncelik tanınması - ve daha olumlu tutumlar benimsenmesi – için çalışma; gerektiğinde<br />
yapılması gereken değişiklikleri aktif biçimde dile getirerek yasaları, politikaları ve<br />
uygulamaları etkileme; hükümetin çocuklara ilişkin çalışmalarını her düzeyde etkili biçimde<br />
eşgüdüme kavuşturma; çocuklara ayrılan kaynakların verimli kullanılmasını sağlama;<br />
<strong>çocukların</strong> dinlenilmesini ve <strong>çocukların</strong> görüşlerini yansıtacak kanallar bulunmasını sağlama;<br />
<strong>çocukların</strong> <strong>durumu</strong> ile ilgili yeterli verilerin yayınlanmasını sağlama; <strong>çocukların</strong> ve<br />
yetişkinlerin çocuk haklarına ilişkin bilinç ve duyarlılıklarını geliştirme gerekli soruşturmaları<br />
yapma, araştırmaları yapma veya yapılmasına önayak olma olarak sıralanabilir.<br />
Çocuk ombudsmanlığı tartışmaları: BM Çocuk Hakları Komitesi, Türkiye’de örneğin<br />
ombudsmanlık gibi çocuk haklarını izleyecek ve çocuklardan gelen şikâyetleri<br />
değerlendirerek gereğini yapacak bağımsız bir mekanizma olmayışına ilişkin kaygılarını dile<br />
getirmiştir. 146 Türkiye’de bir çocuk ombudsmanlığı oluşturma düşüncesinin gerekçeleri<br />
arasında uluslararası standartları yaşama geçirme gereği, AB katılım süreci, çocuk haklarının<br />
uygulanmasında ve izlenmesinde bugün görülen boşluklar, çocukları da etkileyen kimi ciddi<br />
konular, çocuk algısının halen oluşum halinde bulunması, siyasetin gerilimi ve sivil toplumun<br />
145 “Türkiye: BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme ve Türkiye’deki Yasaların Analizi, 2008”.<br />
146 Çocuk Hakları Komitesinin Türkiye’nin sunduğu ilk rapor üzerindeki Sonuç Gözlemleri
Change language