You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
değişiklikler yapılan yasal düzenlemeler bu bakımdan tutarsızlık taşımaktadır. 2002 yılından<br />
itibaren yürürlüğe giren ve en son değiştirilen yasalardan biri olan Türk Medeni Kanunu<br />
oldukça ileridir. Bu kanun kritik çeşitli konuları ele almaktadır: evlilik; ana baba<br />
sorumlulukları; görevler ve haklar; çocuklara ad verilmesi; evlat edinme ve vasilik. Kanun<br />
çocuk gelişiminde devlete ve ana babalara beraberce görevler vermektedir. Ayrıca, ana<br />
babaların velayet görevlerini yaparken, olgunluk düzeylerine göre <strong>çocukların</strong>a kendi<br />
yaşamlarını yönetme hakkı tanımalarını öngörmektedir. Gerek bu hükümler gerekse<br />
kanundaki diğer maddeler BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme’ye yakın düşmektedir. Nüfus<br />
Hizmetleri Yasası ana babaları <strong>çocukların</strong>ı nüfusa kaydettirmekle yükümlü kılmakta, bu<br />
yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde de devleti göreve çağırmaktadır. Yurttaşlık<br />
Kanunu da kapsayıcı olup Türkiye’de dünyaya gelen ancak ana babalarından yurttaşlık<br />
kazanamayan çocuklara TC yurttaşlığı tanımaktadır. Bazı diğer açılardan ise Türkiye’deki<br />
yasal düzenlemeler çocuklar açısından pek de olumlu sayılamaz. Anayasa’da olduğu gibi bu<br />
metinlerde de çocuğun ifade ve din özgürlüğünden söz edilmemektedir. Dernekler Yasası<br />
<strong>çocukların</strong> dernek kurma ve derneklere üye olma hakkını aşırı ölçüde kısıtlamaktadır. Medeni<br />
Kanun, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve Tıp Meslekleri Uygulamalarına Dair Yasa<br />
gibi ilgili yasalarda da çocuğun özel yaşamının gizliliği ve çocuğun bilişsel kapasitesi<br />
doğrultusunda kendini ilgilendiren önemli kararlara katılma hakkı gözetilmemektedir. Hukuk<br />
Muhakemeleri Usul Kanunu yargıca 16 yaşından küçükse çocuk yerine annesini veya<br />
babasını dinleme hakkını tanımaktadır. Çocuklar, ana babalarının onayı olmadan mahkemeye<br />
başvuramamaktadır. Fiziksel ceza veya evliliklerde başlık parası gibi zararlı uygulamalar<br />
açıkça yasaklanmamıştır. Kamu kurumlarının eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, boş zaman ve<br />
bilgilendirme gibi alanlarda ailelere ve çocuklara verecekleri hizmetlerle ilgili görevlerini<br />
belirleyen yasalar ise fırsat eşitliğine veya evrenselliğe yeterli ağırlığı tanımamaktadır. Bütçe<br />
yasaları ve ilgili düzenlemeler de çocuklar için kullanılacak kaynaklarla ilgili kurallar<br />
getirmemektedir.<br />
Çocuk Koruma Yasası: Ailenin korunması ve <strong>çocukların</strong> korunmasıyla ilgili özel yasalar<br />
bulunmaktadır. Kimi eksikliklerine karşın, 2005 yılında kabul edilen Çocuk Koruma Yasası,<br />
Çocuk Haklarına dair Sözleşme’de yer alan hakların çoğunu içerdiğinden çocuklar açısından<br />
muhtemelen Türkiye’deki en ileri yasadır. Bu yasa, çocuk adaleti usullerini detaylandırıp<br />
geliştirmekte; korunmaya muhtaç <strong>çocukların</strong> evlat edinilmesi ve kendilerine danışmanlık,<br />
sağlık, eğitim ve barınma hizmetleri verilmesi konusunda düzenlemeler getirmekte; ilgili<br />
hükümet birimlerinin, sosyal çalışmacıların ve denetleme görevlilerinin bu alanlardaki rol ve<br />
görevlerini belirlemektedir. Gerek bu yasa gerekse çocuk adaleti sistemi aşağıda daha ayrıntılı<br />
ele alınmaktadır.<br />
Yaş sınırları: İstihdam, evlilik ve cezai işlemler gibi alanlarda çeşitli yasal yaş sınırları<br />
getirilmiştir. Medeni Kanun, Çocuk Koruma Kanunu ve Türk Ceza Kanunu, BM Çocuk<br />
Haklarına dair Sözleşme’nin tavsiyesi doğrultusunda 18 yaşına kadar olan tüm erkek ve<br />
kızları çocuk kabul etmektedir. Oy kullanma yaşı 18’dir. Ancak, normal evlilik yaşı 17,<br />
mahkeme kararıyla evlilik yaşı 16, cinsel ilişkiye rıza gösterme yaşı ise 15’tir ve bu sınırlar<br />
gerekli korumanın sağlanması açısından yetersiz kalabilmektedir. Türkiye’de politikaları<br />
belirleyenler ve toplum katı yaş sınırlarından yana gibi görünse de, 15-17 yaşlarındakilerin<br />
çocuk sayılıp sayılmayacakları konusunda bir kararsızlık vardır. İş yasası ve adalet sistemi 15<br />
yaşına kadar olanla 15 yaşından yukarı olan arasında ayrım gözetmekte, ilkine ikincisine göre<br />
daha fazla koruma sağlamaktadır. Asgari ceza ehliyeti yaşı 12’dir. Uluslararası Çocuk<br />
Kaçırmanın Hukuki Yönleri ve Kasamı Yasası ve Ceza Kanunu yalnızca 16 yaşından küçük<br />
çocuklarla ilgili kaçırma olaylarını cezalandırmaktadır. Ayrıca, 16 yaşından küçükler için<br />
asgari ücret belirlenmesi de söz konusudur.
Change language