türkiye'de çocukların durumu raporu

Gençlik politikası
Son güncellenme tarihi: 5 Nisan 2010
Mevcut modeller ve eşgüdüm gerekliliği: Anayasa, büyük ölçüde koruyucu bir çerçeveden
bakmakla birlikte, devlete gençlerin gelişimini sağlayacak hizmetler verme görevini
yüklemektedir. Gençlere yönelik benzer göndermeler Dokuzuncu Kalkınma Planında da
görülmektedir. Ulusal hükümetin çeşitli kesimleri (eğitim, istihdam, spor, sağlık, sosyal
hizmetler, kültür…), yerel yönetimler ve STK’lar kendi sorumluluk alanları ve örgütsel
yapıları çerçevesinde çeşitli yaşlardan ergenlere ve gençlere bilgi ve hizmet sunmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
7-19 yaş grubundan çocukları olan ana babalara yönelik çocuk yetiştirme eğitimi programı
uygulamaktadır (bugün bu eğitim programı Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü eğitim
çalışmalarına dahil edilmiştir). Ergenlere yönelik olarak da akrandan akrana yaşam becerileri
temelli eğitim (YBTE) uygulanmaktadır. Bunlardan ikincisi özellikle ihtiyaçlara yöneliktir:
özellikle dezavantajlı konumdaki ergenlerin kapasitesini kendilerini şiddet, istismar ve
sömürüden, HIV/AİDS ve cinsel ilişki yoluyla bulaşan diğer hastalıklardan, uyuşturuculardan
ve sağlık risklerinden koruyacak biçimde güçlendirmeyi; mevcut hizmetler ve bilgilerden
yararlanmalarını sağlamayı; aileleriyle iletişim kurmalarını; öfkelerini kontrol etmeyi
öğrenmelerini; ihtilafları çözme becerileri edindirmeyi; stres ve akran baskılarıyla nasıl baş
edileceğini göstermeyi; cinsellikle ilgili kendi doğru tercihlerini nasıl yapacakları, hakları ve
toplumsal cinsiyet konularında bilgilendirmeyi ve geleceklerini planlamaya özendirmeyi
hedeflemektedir. Bu ve benzeri olumlu çabalara karşın, UNDP’nin “Türkiye’de Gençlik”
başlıklı 2008 Ulusal İnsani Kalkınma Raporu şu sonuca varmaktadır: “Türkiye’nin bugünkü
daha ziyade sorun temelli sektörel yaklaşımın ötesine geçip kapsamlı bir gençlik politikasına
ve takibi sağlayacak kurumlara yönelmesi gerekmektedir.” Gençlerle yakın istişare ile
hazırlanan rapor 15-24 yaş grubunu kapsamaktadır.
Anayasada ve Dokuzuncu Kalkınma Planında Gençlik
Anayasa:
Madde 58: Devlet, istiklâl ve Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerin müspet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve
inkılâpları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç
edinen görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirleri alır.
Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü
alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.
Madde 59: Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun
kitlelere yayılmasını teşvik eder.
Dokuzuncu Kalkınma Planı:
• Giderek hızlanan dönüşüm süreci de aile ve toplum içindeki kültürel ve sosyal ilişkileri olumsuz etkilemiştir.
Kitle iletişiminde çeşitlenme, aile içi iletişimde geleneksel yöntemleri bırakamama ve eğitim sistemindeki
kimi aşılmaz sorunlar, gençlerin karşılaştıkları ailelerinden kopma, toplumsal sorunlara kayıtsızlık,
umutsuzluk, kendine güvensizlik gibi sorunları daha da artırmış, böylece suça yatkınlık da artmıştır. Buna
karşılık, iletişim fırsatlarının artması ve hükümet dışı kuruluşların yaygınlaşması sayesinde gençler kişisel
talep ve isteklerini daha rahat dile getirebilmektedir.
• İşgücü piyasasında güçlüklerle karşılaşan kadınlara, gençlere, uzun süredir işsiz olanlara, engellilere ve eski
mahkûmlara eşit fırsatlar sağlanacaktır.
• Gençlerin aileleriyle ve toplumla daha iyi iletişim kurmasını sağlayacak, özgüvenlerini geliştirecek, topluma
aidiyet ve duyarlılıklarını artıracak ve karar süreçlerine katılımlarını sağlayacak önlemler alınacaktır.