türkiye'de çocukların durumu raporu

Okuldan işe
Son güncellenme tarihi: 5 Nisan 2010
İki iş arasında: 10-14 yaşlarındaki çocuklar için eğitim zorunludur. Ancak 15-19 yaş grubu
için böyle bir zorunluluk yoktur. 2006 Hanehalkı İşgücü Araştırmasına göre 15-19 yaş
grubundakilerin yalnızca 2,6 milyonu (yüzde 45) öğrenci, 1,6 milyonu (yüzde 24) ya
çalışmakta ya da iş aramakta, 2 milyonu da (yüzde 32) hiçbir iş yapmamaktadır. Geleneksel
rol modellerini yansıtan toplumsal cinsiyet eşitsizliği çok belirgindir: 15-19 yaş grubundan
kızların yüzde 45’i hiçbir iş yapmazken erkekler arasında bu durumda olanların oranı yüzde
19’dur. 136 Bu yaş grubundaki faal olmayan erkeklerin oranı yaşla birlikte azalma
eğilimindeyken (işgücüne katılmaları ile) faal olmayan kadınlarda tersi bir eğilim söz
konusudur. 137 Türkiye OECD ülkeleri arasında faal olmayan genç nüfus açısından en yüksek
orana sahiptir. OECD ülkelerinde 15-19 yaş grubunda olanlardan ne okula gidene de
çalışanların oranı yalnızca yüzde 8’dir. Bu ülkelerde, eğitim süresi ortalama olarak daha
uzun, eğitime devam etmeyenlerin (özellikle kızların) işgücüne katılımı daha yüksektir
OECD ülkelerinden yalnızca Türkiye ve Meksika’da bu alandaki cinsiyet eşitsizliği
sürmektedir. 138
Cinsiyete göre Türkiye’de gençlerin (15-19) eğitsel/mesleki durumu
Kaynak: Alper Dinçer ve Gökçe Uysal-Kolaşin, Türkiye Genç Neslini Kaybediyor (Hanehalkı İşgücü
Araştırması 2006 verileri esas alınarak)
Eğitimden çıkış: Gençlerin çoğunluğu bu yaşlarda okuldan ayrılmaktadır: 15 yaşındaki her
beş çocuktan dördü her üç kızdan da ikisi okuldadır; ancak 19 yaş alındığında her beş gençten
yalnızca biri eğitimini sürdürmektedir. 15 yaştan 19 yaşa doğru okullaşma oranı sürekli
azalmaktadır ve bunun bir nedeni de ortaöğretime başlayan, ancak tamamlamayanların
sayısıdır. 15-19 yaş grubundakilerin yüzde 15’inin ilkokul diploması yoktur ve ayrı grubun
yüzde 22’lik bir bölümü de lise diploması alamadan okulu bırakmıştır (AB’nin Lizbon
hedeflerine göre üye devletlerin lise diploması olanların oranını yüzde 85’e çıkarması
gerekmektedir). Ergenlerin eğitim ve işgücü durumu yalnızca cinsiyete göre değil yere ve
sosyal gruba göre de önemli değişkenlikler göstermektedir.
136
Alper Dinçer ve Gökçe Uysal-Kolaşin, Türkiye Genç Neslini Kaybediyor, 2007.
www.betam.bahcesehir.edu.tr, erişim tarihi: Ağustos 2009.
137
Dünya Bankası, Türkiye’nin Sonraki Kuşağına Yatırım: Okuldan İşe Geçiş ve Türkiye’nin Kalkınması, Rapor
No. 44048-TU, 2008, sayfa 17, şekil 10.
138
OECD, Çocuklar için Daha İyisi, 2009, sayfa 43.