türkiye'de çocukların durumu raporu

Kişisel ve sosyal gelişim, boş zaman ve spor
Son güncellenme tarihi: 5 Nisan 2010
Boş zaman-dinlenme ihtiyaçları ve karşılanması: Fiziksel, bilişsel ve sosyal alanlardaki
gelişim, erken dönem ergenlikten itibaren daha da hızlanmaktadır. Ergenler, kişiliklerini, ilgi
alanlarını, beceri ve kabiliyetlerini kültürel ve sanatsal etkinliklerle, fiziksel hareketlilikle,
sporla ve sosyal etkileşimle geliştirmektedir. Bu etkinlikler aynı zamanda kişinin sağlığına,
normal kiloda olmasına ve zihinsel yeteneklerine de katkıda bulunmaktadır.
Ancak, bütün bunlar için zaman gerekir; başka bir deyişle, okulun ve/veya işin çocukların tüm
zamanını almaması gerekir. Aynı zamanda bunlar evde bulunanların ötesinde yer, tesis,
donanım ve hizmet de gerektirir. Okullardaki etkinlikler dışında, ergenlerin ve gençlerin boş
zamanlarında katılabilecekleri çeşitli etkinlikler için imkânlar ve fırsatlar Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğü, kayıtlı gençlik kulüpleri, belediyeler, gönüllü kuruluşlar ve maddi gücü
elverişli olanlar için özel sektör tarafından sağlanmaktadır. Elde istatistik bulunmamakla
birlikte, söz konusu tesis ve imkânların özellikle yoksul ve kalabalık kentsel ortamlarda
Avrupa standartlarına göre çok sınırlı kaldığı söylenebilir. Gençlik ve Spor Genel
Müdürlüğü’nün 130’u aşkın gençlik merkezi vardır, ancak bunlardan yalnızca 40’ı kendi bina
ve imkânlarına sahiptir. Dolayısıyla, bu merkezlerin ergenlerin ancak çok küçük bir bölümüne
ulaşabildiği açıktır. (Ayrıca, bunlardan asıl yararlananlar 18 yaşından büyükler de olabilir).
Boş zaman etkinlikleri –çocuklar ne diyor
Boş zaman etkinlikleriyle ilgili sorunlar: okullar ve eğitim sistemi bu etkinlikleri engellemektedir. Oyun alanları
yetersizdir. Oyun alanlarının bir bölümü daha büyük yaşlardakiler tarafından başka amaçlarla kullanılmaktadır.
Kültürel etkinlikler ise birçok okulda ya hiç yoktur ya da yetersiz kalmaktadır. Aileler de çocuklarının dinlenme,
boş zaman ve oyun oynama haklarını ihlal etmektedir; onlara göre çocuklar ödev yapmalı, ders çalışmalıdır.
Tavsiyeler: Her mahalleye bir oyun alanı gereklidir. Bu alanların düzenli bakımı yapılmalı, gerektiğinde onarıma
gidilmelidir. Oyun alanları, engelli çocukların da yararlanabilecekleri şekilde düzenlenmelidir. Yetkililer ise bu
alanların başka amaçlarla kullanılmasını engellemelidir.
Kız ve erkekler arasında eşitsizlik: Erkekler dışarı çıkıp serbestçe oyun oynayabilirken kız çocukların evlerinde
kalmaları gerekli görülür. Dışarı çıkmalarına izin verilmez. Ayrıca, erken yaşlarda evlenmeye zorlanabilirler.
--Haziran 2009’daki bir danışma toplantısına katılan çocukların dile getirdikleri görüşler
En popüler etkinlikler: Ergenlerin katıldıkları etkinliklere ilişkin tam kapsamlı bilgi yoktur.
Yapılan araştırmalar yalnızca belirli etkinlikleri ve yaş gruplarını kapsamakta ve düzenli
aralıklarla tekrarlanmamaktadır. Türkiye’de ergenlerin ve gençlerin en yaygın boş zaman
etkinlikleri anlaşıldığı kadarıyla TV seyretmek, arkadaşlarla sohbet ve alışveriş merkezlerinde
gezmektir. 129 Gençlerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı araştırmasına göre gençlerin yüzde
75’i büyük alışveriş merkezlerini gezmenin en çok sevdikleri boş zaman etkinliği olduğunu
belirtmiştir. Buna karşılık, fiziksel ve zihinsel yetenekleri geliştirme potansiyeli en yüksek
olan boş zaman etkinlikleri çok daha az tercih edilmektedir – sinema (yüzde 20), konser
(yüzde 24), enstrüman çalma (yüzde 15). Anlaşıldığı kadarıyla alışveriş merkezleri gençler –
ve özellikle aileleri – tarafından güvenli ve rahat bulunmakta, bu merkezlerde fazla para
harcamadan bir araya gelinebilmektedir. Bundan dolayı, gençlerin ve ergenlerin, boş zaman
geçirecek başka yerler olmadığı, maddi güç yetmediği ve aileler kısıtlama getirdiği için boş
129
Eurobarometer, 2003 ve Nüfusbilim Derneği /UNDP: 2007 Türkiye Gençlik Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı
Araştırması Özet Raporu, 2007.