You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
öğrenebilmektedir. Ancak, müfredat ve ders kitapları çocuk hakları ve çocuk katılımı<br />
konusunda tutarlı bilgiler vermemektedir. 23 Nisan Çocuk Bayramı ve 19 Mayıs Gençlik ve<br />
Spor Bayramı kutlamalarında bile çocuklar ve gençler çoğunlukla yetişkinlerin kendilerine<br />
biçtikleri “dekoratif” roller üstlenmektedir.<br />
Kamu işlerine katılım: Çocuklar ve gençler için, kendileri hakkında alınan kararları<br />
etkileyebilecekleri bir kurum bulmak güçtür. Yerel ve merkezi yönetim kurumların –<br />
çocuklarla en doğrudan ilgili olanlar dahil- yeri geldiğinde veya sistematik temelde çocuklara<br />
danışma veya <strong>çocukların</strong> katılımını özendirme gibi bir alışkanlıkları yoktur. Birçok belediye<br />
çocuk meclisleri kurmuş olsa bile bunlar pek fazla bilinmemektedir ve işlevleri de farklılık<br />
göstermektedir. Oy hakkı bulunmayan <strong>çocukların</strong> boşlanması eğilimi siyasetçiler arasında da<br />
yaygındır. Çocuk katılımı henüz bir hak olarak görülmediği gibi, <strong>çocukların</strong> ve gençlerin<br />
sosyal ve çevresel sorunların, özellikle de kendilerini doğrudan ilgilendiren konuların<br />
çözümünde oynayabilecekleri roller pek az kavranmaktadır. Türkiye, Avrupa’da gençlerin<br />
katılımını sağlamaya amaçlı Ulusal Gençlik Konseyi olmayan iki ülkeden biridir. Bir STK<br />
etkinliğine aktif katılım, gençlerin kendilerine olan güvenlerini artırabilir ve sosyal<br />
sorumluluk, yurttaşlık duyguları ve kişisel gelişmelerine katkıda bulunulabilir. 106 2004 yılında<br />
ilgili yasalarda yapılan bir değişiklikle çocuklara kendi derneklerini kurma hakkı tanınmıştır.<br />
Ne var ki, dernekler yasası <strong>çocukların</strong> kurulan derneklere üye olmalarını veli iznine<br />
bağlamakta, üyeliği yalnızca çocuk kuruluşlarıyla sınırlı saymakta, ayrıca bu derneklerin<br />
faaliyet alanlarını da sınırlandırmaktadır. Bu arada, derneklerle ilgili tüzük ve yönetmeliklerde<br />
belirtilen aşırı bürokratik işlemler <strong>çocukların</strong> dernek kurmalarını son derece<br />
güçleştirmektedir. 107 Nitekim pratikte de bu tür dernekler bulunmamaktadır.<br />
İl çocuk hakları komiteleri: Çocukların katılım haklarına zaman içinde daha fazla saygı<br />
gösterilip gösterilmediğini, başlatılan girişimlerin etkisini ve örnek uygulamaları ortaya<br />
koymaya yönelik araştırmalar henüz yapılmamıştır. Çocukların kendilerinin yer aldıkları il<br />
çocuk hakları komiteleri, düşük çocuk katılımı tablosuna istisna oluşturmaktadır. Bu<br />
komiteler, Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin onuncu yılı dolayısıyla düzenlenen Çocuk<br />
Hakları Kampanyasının bir parçası olarak SHÇEK ve UNICEF tarafından oluşturulmuştur.<br />
Her kökenden ve kesimden <strong>çocukların</strong> temsil edildiği komiteler, bölge toplantılarına ve yıllık<br />
Ulusal Çocuk Forumuna delege göndermektedir. Komiteler çocuk hakları eğitimine ve Forum<br />
tarafından belirlenen eylem planlarının uygulanmasına katkıda bulunmuş, çocuk hakları<br />
tanıtım kampanyaları düzenlemiştir. Komite üyeleri öğretmenleri bilgilendirmiş, valiler ve okul<br />
müdürleri nezdinde lobi çalışmalarında bulunmuş ve UNICEF’e danışmanlık yapmıştır.<br />
Komiteler ayrıca TBMM’de yeni oluşturulan Çocuk Hakları İzleme Komitesi’ne destek<br />
verebilecek tek çocuk kuruluşudur. Çocuk komitelerinin yönetişim ve kapasitesini<br />
güçlendirici çalışmalar halen sürmektedir.<br />
Çocuk katılımı için ulusal strateji: Çocuk hakları komitelerinden edinilen deneyimin bir<br />
değerlendirmesi 2009 yılında yapılmıştır ve bu değerlendirme ışığında Türkiye’de çocuk<br />
katılımına ilişkin bir ulusal strateji geliştirilmiştir. Bu çalışma, SHÇEK’in öncülüğünde,<br />
AB’nin finansal ve UNICEF’in teknik yardımları ve diğer hükümet kuruluşlarıyla ergenlerin<br />
kendilerinin katılımıyla sürdürülmektedir. Buna karşılık, çocuk hakları komitelerinin<br />
güçlendirilmesi, bu komitelerin iletişim teknolojilerinden daha fazla yararlanacak duruma<br />
getirilmesi, okullardaki çocuk kulüplerinin de çocuk katılımının kanalları olarak harekete<br />
geçirilmesi gerekmektedir. Bu arada, çocuk katılımı tüm sektörlere yaygınlaştırılmalıdır.<br />
106 Umut Sarp Zeylan (ed.), Eğitimin Değeri ve Gençlik, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.<br />
107 UNICEF Türkiye 2008: Türkiye: BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme ve Türkiye’deki Yasaların Analizi
Change language