Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Örgün eğitim sistemindeki çocuklar<br />
Son güncellenme tarihi: 5 Nisan 2010<br />
Eğitimde <strong>çocukların</strong> hakları: Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin 28. Maddesi tüm<br />
hükümetlerin <strong>çocukların</strong> eğitim hakkını tanıdıklarını, ilkokul eğitiminin “zorunlu ve ücretsiz”<br />
olması gerektiğini ve hükümetlerin ortaöğretimin de tüm çocuklara açık olması için gerekli<br />
önlemleri almak <strong>durumu</strong>nda olduklarını belirtir. Eğitim ortamları ve süreçleri bu arada<br />
çocuğun diğer tüm haklarını da dikkate almalıdır; çünkü Çocuk Hakları Komitesi’nin 1. Genel<br />
Görüşünde de belirtildiği gibi “Çocuklar okul kapısından içeri girdiklerinde insan haklarını<br />
yitirmiş olmazlar”. Eğitim hizmetleri sağlıklı ve güvenli ortamlarda ayrım gözetmeden<br />
verilmeli, buralarda çocuklar şiddet ve istismardan korunmalı ve katılım haklarına saygı<br />
gösterilmelidir.<br />
Eğitimin amacı ve içeriği: Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin 29. Maddesine göre eğitim<br />
çocuğun kişiliğini ve Yeteneklerini mümkün olduğunca geliştirmeyi, çocuğun doğal çevreye,<br />
temel insan haklarına, ana babaya, kültürel ve ulusal değerlere ve kendisininkinden farklı<br />
uygarlıklara saygılı olmasını sağlamayı hedeflemelidir. Başka ülkelerde olduğu gibi<br />
Türkiye’de de eğitimin içeriği sürekli bir tartışma konusudur. İlkokullarda zorunlu din dersi,<br />
imam hatip liselerinin rolü ve ayrıca yürütülen Kuran kursları tartışmalara yol açan<br />
başlıklardır 77 . Okul saatleri, ders konuları ve <strong>çocukların</strong> kendi ilgi alanlarına yönelme<br />
fırsatları, en azından Batı standartlarına göre sınırlı sayılabilir. Bir görüşe göre, müfredat<br />
üzerindeki merkezi denetim ve hayli kısıtlayıcı olan yasal düzenlemeler eğitimcilerin eğitimin<br />
içeriğini çocuğun ihtiyaçlarına, özelliklerine ve ilgi alanlarına göre uyarlama imkânlarını<br />
kısıtlamaktadır. Başka bir deyişle Türkiye’deki eğitim sistemi “çocuk merkezli” olmaktan<br />
uzaktır. 78 Eğitim materyallerinin ve müfredatta gözetilen önceliklerin Sözleşme’nin ruhunu ne<br />
ölçüde yansıttığı da net değildir. Örneğin 2006 yılına kadarinsan hakları eğitimi ilkokul<br />
müfredatında zorunlu iken, daha sonra insan haklarının tüm derslere ekleneceği gerekçesiyle<br />
bundan vazgeçilmiştir. 2003-2004 döneminden bu yana gerçekleşen önemli bir girişim,<br />
öğrencilerin edilgen bilgi alıcılar olarak kalmak yerine bilginin oluşumuna aktif katılımlarını<br />
sağlamak amacıyla ilk ve ortaöğretimdeki müfredat metodolojisinin reforma tabi tutulma<br />
sürecidir. Bu reform süreci ilköğretimde 2008-2009 yıllarında tamamlanmış, ortaöğretimde<br />
ise sürmektedir. Yeni müfredat ülkedeki birçok uzman tarafından olumlu karşılanmıştır 79 ve<br />
bu gelişme ÇHS gereklilikleriyle uyum sağlamaya yönelik bir çaba olarak değerlendirilmiştir.<br />
Buna karşılık, dezavantajlı yörelerde eğitim materyallerinin olmayışı, öğretmen eğitimindeki<br />
ve öğretmene sağlanan destekteki yetersizlikler ve yeteneklerle etkinlikler arasındaki<br />
uyuşmazlıklar, yeni müfredatın hedeflerine tam olarak ulaşmasının önündeki engeller olarak<br />
sıralanmaktadır. 80 Hükümetin 2010 Yıllık Programı eğitim sistemindeki sorunlardan biri<br />
olarak ayrıca “materyallerle müfredatın eş zamanlılaştırılmasından” söz etmektedir. Bu<br />
boşlukların kapatılması için yeni müfredatla ilgili bir etki değerlendirmesi gerekmektedir.<br />
Orta öğretimde, özellikle mesleki eğitimde AB ve Dünya Bankası destekli projeler dahil<br />
çeşitli projelerle öğretimin ve müfredatın kalitesini ve uygunluğunu sağlayacak girişimler<br />
gündemdedir.<br />
77 Eğitimde Reform Girişimi (EGR): Türkiye’de Din ve Okullaşma, 2007<br />
78 Mesude Atay: Eğitimin Amacı, İçeriği ve Yöntemi, Eğitim Hakkı ve Eğitimde Haklar (Işık Tüzün, ed.), 2009.<br />
79 Eğitimde Reform Girişimi (ERG): Yeni Müfredat Değerlendirme Raporu, 2005.<br />
80 K. Kayıkçı ve A. Sabancı, Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi, Milli Eğitim 181, 2009; Giray<br />
Berberoğlu et. al., İlköğretim 1.-5. Sınıflar Öğretim Programlarının Kapsam ve Öğrenme Çıktıları Açısından<br />
Değerlendirilmesi, Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama 1, 2009; ERI, Eğitim İzleme Raporu 2008, 2009.
Change language