türkiye'de çocukların durumu raporu

Tedavi
İlk ve ortaöğretim
bursları
3,000 351 5,000 2,002 10,000 4,555
Sağlık Bak. Yeşil Kart 12,550,89
2
2,910,000 9,132,942 3,913,000 9,225,745 4,031,000
Milli Eğitim İlk ve ortaöğretim 122,464 57,668 140,268 85,003 172,940 113,137
Bakanlığı bursları
Yurtkur Yüksek öğretim 135,497 204,167 168,923 298,530 181,490 320,823
Sosyal
yardımlaşma ve
dayanışma
vakıfları
(SYDGV)
bursları
Çeşitli - 1,389,548 - 1,413,757 - 1,797,080
Belediyeler Çeşitli - 365,834 - 436,275 - 519,034
TOPLAM - 6,323,094 - 8,065,572 - 8,975,910
(GSYH %) - 0.83 - 0.96 - 0.94
Kaynak: Yıllık Program, 2010
Özel olarak ailelere ve çocuklara yönelik sosyal koruma harcamaları çok yetersizdir. OECD
ülkelerindeki kamu sosyal harcamaları üzerine 2005 verilerine dayanılarak yapılan bir
araştırmaya göre Türkiye toplam sosyal harcamalarının yalnızca yüzde 0.2’sini ailelere
ayırırken (sağlık dahil, eğitim hariç) OECD ortalaması yüzde 9.7’dir 27 . Türkiye dışındaki
OECD üyesi ülkeler GSYH’lerinin yüzde 0.3 ile yüzde 3.8 arasında değişen bir bölümünü
“nakit aile yardımları, hizmetler ve vergi kolaylıkları olarak ailelere harcamaktadır” ve
ortalama yüzde 2.3’tür. Bu ölçü, yalnızca ailelere yönelik kamusal desteği yansıtmaktadır;
örneğin çocuk yardımları ve ödenekleri, doğum izni ve ödenekleri ve çocuk bakım desteği
gibi. Oysa Türkiye’nin bu alanda kayda değer programları yoktur. Ankara Üniversitesi
Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden araştırmacılar BM’nin “Hükümet İşlevleri Sınıflandırması”nı
(COFOG) kullanarak Türkiye’de sosyal harcamaları değerlendirmiştir. Bu yöntem sosyal
güvenlik, sosyal yardımlar ve hizmetleri, amaçlarına ve yararlanıcılarına göre ayrı ayrı
vererek sosyal koruma başlığı altında toplamaktadır. Gerek merkezi gerekse yerel yönetimleri
kapsayan araştırma, Türkiye’de özel olarak ailelere ve çocuklara yönelik kamusal sosyal
koruma harcamalarının GSYH’nin yalnızca yüzde 0.04’ü kadar olduğunu göstermektedir.
Kamunun Sosyal Güvenlik Harcamaları ( GSYH’nin yüzdesi olarak)
2004 2005 2006 2007 2008
Sosyal Sigorta 7.04 7.48 7.50 7.61 7.59
--hastalık ve malullük 0.07 0.08 0.08 0.09 0.13
--yaşlılık 5.31 5.65 5.64 5.71 5.64
--dul ve yetim 1.03 1.10 1.09 1.11 1.11
--aile ve çocuklar 0.03 0.03 0.03 0.04 0.04
--işsizlik 0.08 0.08 0.09 0.09 0.11
--konut 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
--sosyal dışlanma 0.24 0.30 0.30 0.31 0.32
--araştırma ve geliştirme 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Diğer 0.28 0.25 0.26 0.27 0.25
Kaynak: Ferhat Emil/Hakan Yılmaz: Bütçe Ortamının Kurumsal ve Politika Haritalaması (taslak) 28
27 Immervoll, H, baskıda, "Minimum-income benefits in OECD countries. Policies and challenges (OECD
ülkelerinde asgari gelir yardımları: Politikalar ve Sorunlar)" için bkz. D J Besharov (ed.), Poverty, Social
Exclusion, and Income Dispersion: Measurement, Explanations, and Policy Responses (Yoksulluk, Sosyal
Dışlanma ve Gelir Ayrışımı: Ölçüm, Açıklamalar ve Politikalar) , Oxford University Press.
28 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi tarafından UNICEF için yapılan ve halen sürmekte olan
Türkiye’de Sosyal koruma Sistemleri ve Çocuk Bütçesi konulu araştırmanın parçası olarak.