Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Zonguldak’ta bu oran yüzde 22.8’dir.<br />
Özel olarak çocuklarla ilgili bilgiler daha sınırlıdır. Yine de, <strong>çocukların</strong> yaşamdaki şanslarının nerede doğup<br />
büyüdükleriyle yakından ilişkili olduğu açıktır:<br />
• Resmi yoksulluk analizinin istatistiki bölgelere göre (NUTS2) ayrıştırılmış verilerin sunulduğu tek yıl<br />
olan 2003 yılında, yoksulluk içinde yaşayan mutlak çocuk sayısının en yüksek olduğu yöreler<br />
Şanlıurfa/Diyarbakır, Mardin/Batman/Şırnak/Siirt, Van/Muş/Bitlis/Hakkâri ile Samsun/Tokat/Çorum/<br />
Amasya’dır. 8 Kimi illerde, ilçelerde ve birçok köyde <strong>çocukların</strong> çoğunun ulusal standartlara göre<br />
yoksulluk içinde yaşıyor olma olasılıkları yüksektir.<br />
• 2008 Demografi ve Sağlık Araştırması’na göre bebek ölüm hızı ülkenin batısında 1.000 canlı doğumda<br />
16, doğusunda ise 39’dur. Küçük çocuklar arasında bodurluk ise batıda yüzde 7.6, doğuda ise yüzde<br />
21’dir.<br />
• Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2008-2009 dönemine ilişkin örgün eğitim istatistiklerine göre eğitimin her<br />
kademesi için okullaşma ve okul başarısında coğrafi farklılıklar vardır. Kimi doğu illerinde ilköğretimde<br />
okullaşma halen yüzde 90’ın altındadır. Bu illerde ortaöğretim çağındaki <strong>çocukların</strong> yalnızca beşte biri<br />
okullaşmıştır. Buna karşılık kimi batı illerinde bu kademede okullaşanlar toplam çağ nüfusunun beşte<br />
dördüdür. Mekândan kaynaklanan dezavantaj erkeklerden çok kız <strong>çocukların</strong>ı etkilemektedir. İstanbul,<br />
Ankara, İzmir ve diğer kimi batı illerinde ortaöğretimde net okullaşma kız çocuklar arasında erkeklere<br />
göre daha yüksektir. Doğu illerinden Siirt’te ise bu oran erkekler için yüzde 41.5, kızlar için yüzde 22.7,<br />
Ağrı da ise erkekler için yüzde 28.2, kızlar içinse yüzde 16.2’dir.<br />
Ayrıştırılmış veriler geniş anlamda bölgeler ve kırsal/kentsel alanlar için bulunabilirken il bazında nadiren<br />
bulunabilmektedir. Bununla birlikte gözlemler, yoksulluk ve yoksunluk bakımından bölgeler, iller içinde ve<br />
özellikle kentlerin zengin ve yoksul bölümleri arasında önemli farklılıklar görülmektedir. İl, ilçe ve mahalle<br />
düzeyinde çocuk yoksulluğu ve yoksunluğunun birçok boyutunun haritalanmasıyla toplulukların yaşamlarını<br />
daha iyiye götürmek mümkün olabilir, sağlanan ilerlemeler ölçülebilir ve politika girişimlerinin etkisi daha<br />
sağlıklı biçimde değerlendirilebilir.<br />
Bölgesel (ve kırsal) kalkınma Dokuzuncu Kalkınma Planının (2007-2013) beş ekseninden birisidir. Düzenli bütçe<br />
tahsisi ille yerel idarelerin ve belediyelerin faaliyetlerine ek olarak, bölgesel kalkınma amacına yönelik olarak<br />
çeşitli stratejiler ve projeler benimsenmiştir. Bunların arasında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu<br />
Anadolu Projesi (DAP), Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP), Zonguldak-Bartın-Karabük ve Yeşilırmak Havzası<br />
bölgesel kalkınma projeleri ve Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi ve köy desteği (Köydes) ile belediye destek<br />
(Beldes) programları yer almaktadır. Azgelişmiş bölgelerde özel yatırım için teşvikler devrededir. Yeni kurulan<br />
bölgesel kalkınma ajanslarının, ülkenin tüm bölgelerinde bölgesel kalkınma girişimlerinde önemli bir rol<br />
oynaması beklenmektedir. Ne var ki, bu girişimler çocuk yoksulluğu konusuna ön planda yer vermemektedir.<br />
Kaynak: Aksi belirtilmediği sürece tüm veriler Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (Türkstat) alınmıştır.<br />
Çocuk yoksulluğunun sonuçları: Yoksulluk, çocukları, yetişkinlere göre daha farklı<br />
biçimlerde etkilemektedir ve bu etki çoğu kez daha ağırdır. Yoksulluk, <strong>çocukların</strong> ilk<br />
dönemlerde yaşama ve dengeli beslenme, hastalık ve enfeksiyonlardan korunma şansını<br />
azaltmaktadır. Engelliler, yeterince gelişemeyenler ve kronik hastalıklara yakalananlar daha<br />
çok yoksul kız ve erkek çocuklardır. Yeterince beslenememe ve ilk dönem uyarımlar<br />
alamama nedeniyle bu çocuklar tam potansiyellerini gerçekleştirememektedir. Yoksul<br />
<strong>çocukların</strong> kaliteli bakım alma veya okul öncesi eğitime katılma şansları da daha azdır. Ayrıca<br />
bu çocuklar okula erişimde, okul malzemelerini satın almada veya ders çalışacak yer bulmada<br />
da güçlüklerle karşılaşabilmektedir. İçerdiği tüm risklere rağmen küçük yaşlarda çalışma<br />
yaşamına atılabilmektedir. Ana babaları bu çocuklara yeterli bakımı ve desteği<br />
sağlayamamakta, bu yüzden çocuklar kazalara, suiistimale, sokak yaşamına veya suça daha<br />
açık hale gelmektedir 9 . Dolayısıyla çocuk yoksulluğu daha sonraki sayfalarda anlatılacak<br />
8 Doç. Dr. Hakan Yılmaz liderliğindeki bir ekip tarafından UNICEF için yapılan ve halen sürmekte olan bir<br />
araştırmanın parçası olarak Türkstat tarafından 1994 ve 2002-2006’da toplanan ham verilerin analizi.<br />
9 "Yoksulluk içindeki çocuklar beslenme, su ve sanitasyon imkanlarından yoksundur; temel sağlık, konut,<br />
eğitim, katılım ve korunma hizmetlerine erişememektedir; mal ve hizmetlerden ciddi biçimde yoksunluk herkese<br />
zarar verirken, bu <strong>durumu</strong>n çocuklar üzerindeki etki ve zararları daha da ağırdır; böylece çocuklar haklarından
Change language