Demanslı Yıllara Değer katan Aktiviteler - İstanbul Büyükşehir ...

D E M A N S L I Y I L L A R A D E Ð E R K A T A N A K T Ý V Ý T E L E R
II- DEMANSLI YAÞLILAR ÝÇÝN BAHÇE VE GÜN IÞIÐININ ÖNEMÝ
Çalýþmanýn buraya kadar olan bölümünde çevresel terapinin ana hatlarýna yer
verilmiþtir. Bundan sonraki kýsýmlarda ise üzerinde durulmasý gereken ve çoðu
zaman gözden kaçan mekanlardan biri olan “bahçe” tasarýmý ve demanslýlarýn
rehabilitasyonuna olasý katkýlarý üzerinde durulacaktýr.
Ýyi tasarlanmýþ bir bahçe temelde çevresel terapinin önemli bir kýsmýný oluþturur.
Bununla birlikte personelin bahçeyi doðru ve sistematik bir biçimde bakým sürecine
dahil edebilmesi gerekmektedir.
Doðayla temasa geçmek özellikle demanslýlar üzerinde pozitif bir etki yapar.
Yapýlan araþtýrmalarýn sonucunda demanslý insanlarýn açýk havada geçirdikleri
zamanýn saðlýklarý ve ruh halleri üzerinde olumlu etki yaptýðý gözlemlenmiþtir.
Kapalý alanlarda çok huzursuz veya ilgisiz olan demans hastalarýnýn açýk alanlarda
ilgili ve konuþkan olduðu saptanmýþtýr. Ayný þekilde olaylarý doðru yorumlama
yetilerinde de artýþ olduðu kaydedilmiþtir. Sonuç olarak ise demans hastalarýnýn
kognitif yetenekleri kaybolmuþ olsa bile derin duygusal bir düzlemde doða ile
temasa geçtiði kabul edilmiþtir.
Güzellik ve huzur veren doðal ortamlarýn demanslýlarýn üzerinde yaratmýþ olduðu
dengeleyici ve rahatlatýcý etkiye dair yapýlan araþtýrma örnekleri ve bazý sonuçlarý
þu þekildedir;
- Uzun dönemli bir araþtýrmada beþer tane bahçeli ve bahçesiz kurumda yaþayan
demanslý, sürekli bakým ve yoðun ilgiye ihtiyaç duyan demanslýlarýn genel halleri
gözlemlenmiþtir. Bahçesi olan kurumda yaþayan demans hastalarýnýn çok daha
huzurlu ve sakin olduklarý, agresif hallerinin ortadan kalktýðý gözlemlenmiþtir. Bu
durumun çarpan etkisi olarak ise bakým personelinin yükünde ciddi bir azalma
olmuþtur. Yani her iki taraf için de daha huzurlu bir ortam oluþmuþtur. (Mooney,
Nicell,1992)
- Benzer bir araþtýrmada ise doða elementleri belli bir hedefe yönelik olarak kapalý
ortamlarda kullanýlmýþ ve bunun yaþlýlar üzerindeki etkisi gözlemlenmiþtir. Sabah
banyosunu reddeden yahut hoþnutsuz bir biçimde banyo olmayý kabul eden
demanslýlar için banyo duvarlarýna hayvan resimleri yapýþtýrýlmýþ ve kayýt edilmiþ
kuþ cývýltýlarý dinletilmiþtir. Sonuç olarak bu demans hastalarýnýn banyo problemi
bu yolla aþýlmýþtýr. (Mather, 1997)
Bahçenin kiþiler üzerindeki etkilerinden biri de direk gün ýþýðýndan faydalanmayla
ilgilidir. Evde yaþayan demanslýlara oranla kurumlarda yaþayan demanslýlarýn
daha az gün ýþýðýndan faydalandýðý araþtýrmalar neticesinde ortaya konmuþtur.
Gün ýþýðýndan yeterince faydalanamamak fizyolojik olarak yaþlýlarda bazý eksikliklere
yol açmakla birlikte kiþilerde ilgi ve motivasyonsuzluða sebebiyet vermektedir.
172