Demanslı Yıllara Değer katan Aktiviteler - İstanbul Büyükşehir ...

D E M A N S L I Y I L L A R A D E Ð E R K A T A N A K T Ý V Ý T E L E R
DEMANSLI YAÞLI VE MÝMARÝ
Zeynep EROL SULTANOÐLU
“Doðal yapýsý gereði birçok disiplinden beslenen mimarlýk edimi, eþ zamanlý
olarak tüm diðer bilgi ve sanat alanlarýný da fiziksel ve kavramsal olarak besler.
Bu karþýlýklý besleme ve beslenme durumu, tarihin farklý dönemlerinde gerek
mimarlýðýn kendi iç dinamiklerini, gerek mimarlýk dýþý alanlarýn düþünsel kurgusunu
dönüþümlü olarak motive etmiþtir.”(1)
Ýkinci dünya savaþý sonrasý Avrupa ve 1960’lý yýllardan sonra Amerika’da bakýma
muhtaç demans hastalarýnýn haklarý ve ihtiyaçlarý çerçevesinde bakým bir bilim
olarak yapýlandýrýlmaya ve bunun akabinde çeþitli üniversitelerde bakým bölümü
açýlmaya baþlanmýþtýr. Bu süreçle birlikte bakým alanlarý ve bu konuda ortaya
konmuþ teoriler spesifize edilmiþ ve bakýmýn iç içe geçtiði uzmanlýk alanlarý ortak
çalýþmalar üretmeye baþlamýþtýr.
Sosyal hizmetlerde ve bakým biliminde gelinin en son nokta, demans hastalarýnýn
mümkün olduðunca kendi evlerinde ve sosyal çevrelerinde yaþamlarýnýn
saðlanmasýdýr. Bu hem ekonomik açýdan hem de yaþlý demans hastalarýnýn ruh
saðlýklarý açýsýndan en faydalý görülen yaþam biçimidir. Kurumsal bakým demans
hastalarýnýn kendi evlerinde yaþamalarýnýn mümkün olmadýðý ve evde
giderilemeyecek tehlikelerin arz etmeye baþladýðý noktada bir alternatif olarak
düþünülmelidir. Bu durumda da, kurumsal bakýmýn yapýlacaðý çevre insanlara
aþinalýk uyandýracak þekilde düzenlenmelidir.
Bu noktada mimari ve rehabilitasyon arasýnda mimari ile diðer bilimler arasýnda
olduðu kadar sýký bir etkileþim yaþanmýþtýr. Rehabilitasyon modelleri çoðu zaman
mimari yapý ile desteklenmiþ, bazý durumlarda ise mimari tasarýmlar rehabilitasyon
modelinin temelini oluþturmuþtur.
Yaþlanma süreci yaþlýnýn psikolojik, sosyal yahut fiziksel olarak kýsýtlanmasý deðildir.
Sadece, yaþlýda ortaya çýkan bu kýsýtlanma ayný zamanda yaþlýnýn yaþam alanýný
147