David Cronenberg - Makaleler

Makaleler.com
David Cronenberg Ahmet Polatli
Makale 08 Eylül 2008 tarihinde yayinlandi Film ve Sinema
Bilinçaltinin düsmani
Cronenberg´in gerçekleri
1943 Kanada dogumlu David Cronenberg için ilk söylenen sey onun Roma´nin Caligula döneminden
beri sosyal moral degerleri böylesine çökerten tek misal oldugudur. Öte yandan cesareti ve zekasi
sayesinde seçtigi ve sundugu rahatsiz ediciligi çöken degerlerle bütünlestirerek, kaybedilenlerin önemini
vurgulamaktadir. Aslinda Cronenberg´i anlamak için yine kendisini dinlemek gerekir. 1992´de
BBC´deki konusmasinda söyle diyor; "Insanlar bana neden korku filmi yapiyorsun diye sorduklarinda,
hemen geriye Aristotle´a ve onun görünmeyen kalmis hislerini açiga vurma kuramina dönüyorum. Bu beni
hakli çikariyor, en üst düzeyde 1 trajedi bu üstelik güldürü. Bana göre korku filmleri karsilastiriliyor, filmler
herseyden kaçis degildir ama 1 korku filmi ille de gerekiyorsa yalniz hakikat yasamla karsilastirilabilir.
Bu 1 tür düs yoludur ve güvenlidir. Biliyoruz ki, yasamda birden karsilastigimiz seyler vardir; iste ben
onlardan ölümden, yaslanmaktan ve ayriliktan söz ediyorum. 1 korku filminde degisimsel 1 seviye
bulunur. her filmlerimde bunu biliyor ve bedensel bi sekilde bilinçli oldugumu düsünüyorum. Çünkü bana gö
beden insandaki korkularin kaynagidir zira yaslanan ve ölen bedenin ta kendisidir. Düsünce-beden
ayrimi en büyük gizemdir; iste en büyük korku burada ve sanirim nihai karsilastirmayi bu noktada
yasayacagiz. 1 insanin düsüncelerinin çok güzel oldugunu görüyorsunuz fakat bedeni rahatsizlik veriyor,
ardindan degisim basliyor, yaslanma basliyor, çürüme basliyor; bütün ne olursa olsun bana göre en kötü ve
korkunç korku bu. Ben epey uzaklardaki 1 degisimi istemiyorum, o vakit epey geç olacak."
Bir apartman dolusu manyak
Daha baslangiç döneminde dahi Cronenberg sok eder. Ilk 2 filmi profesyonel degildir fakat festivallere
kabul edilir. 1969´daki "Stereo" telepati birlikte ilgilidir, deneysel olaylari film dilinde aktarir. 1970´deki
"Crimes of the Future" ise kozmetik araciligi birlikte öldürülen kadinlarin öyküsünü anlatir. Bu filmde
Cronenberg´in bes yasindaki Tania adli ufak 1 kizi kullanmasi hos karsilanmaz. ufak kizi vahset ve
siddet dolu sahnelerde oynatmistir. Daha sonralari kendisine "Zührevi Korku Krali" adi verilmesinin
temelleri buradadir. 1975´de ilk profesyonel filmini çeker; "Shivers". sinema 1 siyah mizahtir, 1
apartmanda yasayan toplumun üst düzeyindeki insanlari anlatir. Çilgin hekimler, irzina geçilen genç
sayrilar, asit saldirilari ve 1 doktorun yetistirdigi 15 cm. boyundaki tembel yaratik. sinema bize
dolunayda ortaya çikan seksüel 1 kiyameti anlatir fakat yönetmen de çilgindir. Sonunda apartmanin
Dante´nin "Cehennem" ine benzedigine karar veririz. Apartmandaki çilginlar arabalarina dolusurlar,
önce Kanada´ya sonralari dünyaya kötülügü yaymak için yola çikarlar. "Shivers" epey tartisilir, kimi
elestirmenlere göre türünün basarili 1 örnegidir, kimilerine göre ise igrençtir. Cronenberg ise hiçbirseye
aldirmaz
Kudurtan porno yildizi ve kuluçkaya yatan canavarlar
1976´da ikinci filmi olan "Rabid" e baslar. Filmde basrolü oynayan Marilyn Chambers, dönemin en
taninmis hard-porno yildizidir. Filmde yepyeni 1 plastik cerrahi tekniginin kurbani olan kadini
oynamaktadir. Efektler korkutucudur, koltukaltina penis seklinde siringalarla enjeksiyonlar yapilir,
Chambers insanlara bu siringayla saldirir ve sag kalmak için kanlarini ister. Kurbanlar igneyi yedikten
sonralari kuduza esdeger 1 hastaliga yakalanirlar. Toplum çökmeye baslar, herkes manyaklasir; filmin
ana temasi düsünsel bi sekilde öldürücü 1 kadinin sekso etkilerle yarattigi degisim ve dönüsümdür. Bu nokt
Cronenberg´in niçin 1 porno yildizi olan Chambers´i seçtigi iyice anlasilir. Yönetmen yarattigi sok iyice
algilanmadan ve tartismalar sürerken herseyi bosverir ve 3 sene 1 köseye çekilir ve 1979´da 2 sinema
birden çeker; "Fast Company" ve "Brood". Ikincisi önemlidir sebebi bütün 1 Cronenberg yapitidir. Basrolü

yani 1 pop-psikologu Oliver Reed oynar. Filmdeki psikolog 1 kitap yazar, karisi ise zihinsel sorunlari
olan biridir ve buna ilave olarak 1 terapisti bulunur. Derken kocasi, karisinin terapistini ve yaptiklarini
sorusturmaya baslar. Ve sonralari Cronenberg gösterisi baslar; kurtlasan insanlar, boyunlarinda
deliklerle uyananlar, tuhaf 1 cinayet serisi, cüce 1 çocuk vs.. her bunlar psikologun arastirmasinda
toplanirlar ve adam 1 teori gelistirir. Ortada dolasan tuhaf yaratiklar insanlarin bedenlerinde
kuluçkaya yatmaktadirlar. Eski karisina gittiginde onun vajinasinda 1 yaratigi kuluçkaya yatirdigini görür.
sonralari ise kan gövdeyi götürür. Cronenberg, bu dönüsümle bilinçaltinda sakli canavarlari en realist dille
anlatir, korkusuzca vahseti sergiler. Ona göre insan bilinci bunlari yapabilmeye muktedirdir. Aslinda
sinema 1 vahset filmi degildir yalnizca rahatsiz edicidir. Sarkastiktir fakat esdeger zamanda düsünmek
ve benzesmelere yönelmek isteyenler için yararli dahi mümkün.
Beyninizi patlatabilirim
Cronenberg, 1980´de "Scanners" i çeker. Filmin açilisi bile sok yaratir. Finalde ikinci 1 sok bulunur.
Grotesk 1 hikaye izlenir, korku filmi gibidir fakat bilim kurguya daha epey yakisir fakat aslinda bütün 1
psisik filmdir. Cronenberg´in bütün satirik ilgileri tamamen ortadadir. "Scanners" yani "Beyin
Tarayicilar" dan kurulu 1 ordu planlanmaktadir. Bunun için hamile 1 kadina hususi ilaçlar verilir,
telepatik bebekler dogurtulacaktir. Filmin en çarpici sahnesi Michael Ironside´in kardesiyle yaptigi
beyin düellosudur yani telepatik düellodur. Sonunda kardesinin beyni olabilecek en kötü görüntüyle karpuz
gibi patlar. Filmin sonundaki klasik dönüsüm sahnesi aynen 2 sene sonraya siçrayacak ve Cronenberg´in
basyapiti "Videodrome" da epey daha gelismis bi sekilde ortaya çikacaktir. "Videodrome" zamaninin
en pahali filmidir. film teknolojisi açisindan epey basarili olmasina ragmen bu çesit sinema meraklilari
yani "cult" meraklilari tarafindan dahi çok alaka görmez. Filmde, Max Reen (James Woods) adli 1
kablo tv kanalinin yöneticisi bulunur. Kanal özellikle seks ve siddet programlari yayinlamaktadir.
Yardimcisi Harlan ise, diger kanallardan çaldigi programlari yayinlamakla mesgulken, tuhaf 1 tv
kanaliyla karsilasir. Kanalin adi "Videodrome" dur ve sadizm programlari yayinlamaktadir. Bu arada
Reen yepyeni kiz arkadasini o tuhaf kanalda görür. Tv´yi izledikçe vakit içinde ekranla bütünlesmeye
baslayacaktir. Filmin ikinci yarisinda, Reen cihazla birlesmeye baslar; plastik 1 fenomen baslar. Etle
metal ve cam karisir ve süregelen halüsinasyonlar olusur. Sonunda Reen 1 cihaza dönüsür üstelik içine
kaset dahi sokulmaktadir. Cronenberg´in 1 dönüsümü daha sergilenir.
Bir tuhaf yönetmenin gelecegi
Film öfkeli ve ahlakçidir. Ve ardindan sualler sorulur; Korku filmleri bazucu ve ayartici midirlar? ya da
Sadizm´mi programlanmaktadir? Medyada yumusak ya da sert tanimlari geçerli mümkün mi?
Televizyon 1 terapi yolu mudur? sinema bu sorulari sosyal çizgide gündeme getirir. "Videodrome" 1
sosyal hicivdir fakat esdeger zamanda da asagilayan 1 elestiridir. Bu arada da "Scanners" da
oldugu gibi, zihinsel güçlere göndermeler yaparak insanin psisik yeteneklerinin sinirlarini sorusturur.
Cronenberg bütün 2 filmde de geleneksel film sistemlerini kullanir. bütün filminde gittikçe artan mali
meseleler yasar. 1983´de Stephen King´in "The Dead Zone" adli kitabini sinemaya aktarir. sinema
bu defa tipik 1 Cronenberg filmi degildir. Zekice 1 adaptasyonla uygulanmistir, epey uzun 1
komadan çikan 1 ögretmeni Christopher Walken oynar. Bu süre içersinde ögretmenin telepati ve öngörü
yetileri gelismistir. Filmde Cronenberg, böyle 1 insanin toplumla iliski kurmasindaki zorluklari sergiler.
sartlar ne olursa olsun, Cronenberg degisim ve dönüsüm saplantisindan vazgeçmez. 1986´da Jeff
Goldblum´un oynadigi "The Fly" i çeker. Bu defa sinege dönüsen 1 bilim adaminin yasadiklarini anlatir.
1991´de Borroughs´un "Naked Lunch" ini, 1993´de ise "M. Butterfly" i çeker. "Naked Lunch" bütün
Cronenberg filmlerinin 1 sentezidir. netice bi sekilde Cronenberg filmleri midesel tahammül
asildiginda, etin yani bedenin ve ruhun dönüsümü Yönetmen´in mesajini olusturur. Cronenberg´in evreni
manik ve kaçiricidir. Yasamin yüzeyselliginde gizli görünmeyen kalmis güdülerin bilinçalti imajlari
Cronenberg´in galerisinde sergilenir. Bize, gerçekte kim olabilecegimizin ipuçlarini verir fakat isin en
çarpici yani Cronenberg realitesi birlikte hakikat dünyada genellikle karsilasmamizdir.
Makale Kaynagi:
http://www.makaleler.com/film-ve-sinema-makaleleri/david-cronenberg.htm - Makaleler

Ahmet Polatli Yazar Hakkinda:
Anahtar Kelimeler:
kosullar, bilinçalti, sergi, gerçek
Daha fazla makale için tiklayin. Üye olun ve bilgilerinizi dünyaya duyurun! Tamamen ücretsiz!