Marka Kent Stratejisi - Amasya Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği ...

edebilecek ürünler (özel üretim bir çakı, Hereke halısı vb.). Hediyelik eĢya satıĢı çok
önemli miktarlara ulaĢabilmektedir. Örneğin; 1990‟ların ortasında Hong Kong‟un turizm
gelirlerinin yarısı hediyelik eĢyaların satıĢından sağlanmıĢtır. (Heung 1998: 383-386).
Turizmin perakende ticarete etkisinin güçlü olduğu ve bazı turistlerin sadece alıĢveriĢ
yapmak için seyahat ettikleri görülmektedir. Böylece turistik alıĢveriĢ gelir kapısı olmanın
yanında baĢlı baĢına çekim gücüne de dönüĢebilmektedir. Hong Kong örneğinde
alıĢveriĢlerin turistin gezi bütçesi içindeki payı % 60‟lara kadar çıkabilmektedir. Hong
Kong‟ta turistlerin en çok satın aldığı mallar sırasıyla tekstil ürünleri, mücevherat ve deri
olmuĢtur.
El sanatları ürünlerine olan talep ise yıldan yıla sürekli artmaktadır. El sanatlarının
turist harcamaları içindeki payı % 3,2 ile % 7,3 arasında değiĢmektedir. 2005‟te
Türkiye‟ye gelen yabancı ziyaretçilerin % 7,77‟si salt alıĢveriĢ, % 9.56‟sı salt kültür
amacıyla geldiğini beyan etmiĢtir (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2009). El sanatları
ürünlerinin pazarlanması çok büyük yatırımlar gerektirmemesi nedeniyle ekonomik
sonuçları kısa sürede görülebilir. 1998‟de Dünya Bankası ve yerel sivil toplum örgütlerinin
iĢbirliğiyle Tunus, Lübnan ve Fas el sanatı ürünlerinin Internet üzerinden satıĢını
hedefleyen bir proje (Souk Virtuel) baĢarıyla baĢlatılmıĢtır. El sanatlarının kırsal
kesimlerde iĢsizlik sorununu çözümleyici yönü de bulunmaktadır. Hindistan‟ın Lucknow
kasabasında 1984‟te kurulan bir el sanatçıları kooperatifi sadece bayanları çatısı altında
toplamıĢtır. Kooperatif sayesinde daha önce tüccarlara mahkûm olan ve düĢük ücretlerle el
sanatı yapan kadınlar ekonomik yönden özgürleĢmiĢler ve kendi ürünlerini kendileri
pazarlar hale gelmiĢlerdir. Kooperatifin baĢarısı nedeniyle üye sayısı hızla artmıĢ ve
1996‟da 5000 kiĢiye ulaĢmıĢtır. El sanatı ürünlerini satmanın ötesinde kooperatif kanalıyla
kadınların sağlık, eğitim, temizlik gibi konulardaki gereksinimlerine de katkı sağlanmıĢtır
(Matarasso: 3-10).
Sanat Turizminin Türkiye’deki Ekonomik Boyutu
Türkiye‟de turistik alıĢveriĢe konu olan el sanatları çoğunlukla geleneksel ve
dekoratif niteliklidir. Örneğin; halı dokumacılığı, kuyumculuk, seramikçilik, çömlekçilik,
taĢ süslemeciliği, ağaç oymacılığı, ebru, hat, minyatür, tezhip sanatları gibi. El sanatı
turizm endüstrisi ile yoğun etkileĢime girmekte ve turistlerin alıĢveriĢlerinde özel bir yer
100