1 BİYOKİMYA - DrTus

46
BİYOKİMYA
Glikolizin İrreversibl Basamakları:
1- Heksokinaz / Glikokinaz
2- Fosfofruktokinaz I (PFK I)
3- Piruvat kinaz
Glikoneogenezin İrreversibl Basamakları:
1- Piruvat karboksilaz (Mitokondride)
2- Fosfo Enol Piruvat (PEP) Karboksikinaz
3- Fruktoz 1,6 Bisfosfataz
4- Glukoz 6 Fosfataz
1-Piruvatın karboksilasyonu: Piruvat karboksilaz, KC ve böbrek hücrelerinin
mitokondrilerinde bulunur, fakat kasda bulunmaz. Koenzimi biotindir.
Allosterik aktivatörü Asetil coA’dır.
Mitokondride oluşan oksalasetatın glikoneogeneze devam edebilmesi,
sitoplazmaya taşınmasına bağlıdır. Oksalasetat, mitokondri iç zarını direkt
olarak geçemez. Bazı yollarla taşınması gereklidir. En yaygın yol malat
üzerinden taşınmadır.
2-Sitozole aktarılan oksalasetatın dekarboksilasyonu: Oksalasetat,
sitozolde PEP karboksikinaz ile dekarboksile olur ve PEP oluşur. GTP
hidrolizi ile olur.
3-Fruktoz 1,6 Bisfosfatın defosforilasyonu: Fosfofruktokinaz I basamağının
atlanmasını sağlar. Görevli enzim, Fruktoz 1,6 Bisfosfatazdır. Bu enzim,
KC ve böbrekte bulunur.
Bu reaksiyon önemli bir düzenleyici noktadır. Yüksek AMP ve düşük ATP ile
enzim inibe olur. Fruktoz 2,6 bisfosfat da inhibitör etkilidir.
4-Glukoz 6-P’ ın defosforilasyonu: Serbest glukoz oluşumu için gereklidir.
Enzim Glukoz 6-Fosfatazdır. KC ve böbrekte bulunur. Fakat kasda yoktur.
Bu nedenle kas, glikoneogenezle kana glukoz veremez.
* Glikoneogenezin diğer basamakları, reversibldir ve glikolizde olduğu
gibidir.
GLİKONEOGENEZİN BAŞLICA SUBSTRATLARI
1-Laktat: Glikoliz sonucu kas ve eritrositlerde oluşur. Kasda oluşan laktatın KC’
de tekrar glukoza dönmesini CORİ SİKLUSU sağlar.
Kas ve KC’ deki LDH’ ların substrat ilgileri farklıdır. Kastakinin piruvat için, KC’
dekinin laktat için Km’i düşüktür, yani ilgisi yüksektir.
2-Glikojenik amino asitler: α-keto asitler: Diyetsel proteinlerden veya açlıkta
kas proteinlerinden kaynaklanırlar. Anahtar reaksiyonlar, transaminasyondur.
Glikojenik amino asitlerden; piruvat, oksalasetat ve α-ketoglutarat gibi SAS ara
maddeleri olan, α-keto asitler elde edilir. Bu maddeler SAS reaksiyonları aracılığı
ile PEP’ ın prekürsörü olan oksalasetat üzerinden glikoneogeneze girerler.
Ayrıca, ALANİN Piruvat-Alanin siklusu ile, hem kan şekerine katkıda bulunur,
hem de amonyak detoksifikasyonunda rol alır.