1 BİYOKİMYA - DrTus

34
BİYOKİMYA
• Heksokinaz, ortamda çok düşük konsantrasyonda glukoz varsa bile, onu
fosfatlayabiliyor. (2 mg/dl düzeylerde)
• Glikokinaz ise, 200 mg/dl düzeylerinde etkili, yani ilgisi çok düşük. İnsulin ile
indüklenebilmesiyle, toklukta kan şekeri artışını kısa sürede geri çekebiliyor.
• Heksokinaz eksikliği: Kalıtsal eritrosit defektidir. Glu-6-P az yapılır ve buna
bağlı olarak, diğer glikolitik ara ürünlerin konsantrasyonu da düşer. Bu ara
ürünlerden birisi de 1,3 bis-P-gliserattır. 1,3 bis-P-gliserat, Hb’in oksijene
ilgisini azaltan 2,3 bis-P-gliseratın öncüsüdür. Heksokinaz eksikliği ile, Hb’in
oksijene ilgisi artar ve dokulara oksijen bırakımı bozulur.
2. Glu-6-P’ ın izomerizasyonu: Bir aldoz olan Glu-6-P, bir ketoz olan Fruktoz-
6-P’a çevrilir. Enzim; Glu-6-P izomeraz = Fosfo Gliko İzomeraz = Heksoz
İzomerazdır. Reversibl bir reaksiyondur.
3. Fru-6-P’ ın irreversibl fosforilasyonu: Fosfofruktokinaz 1 (PFK 1) tarafından
katalizlenen bu reaksiyon glikoliz için HIZ KISITLAYICI BASAMAK’ TIR. PFK 1,
hücrenin enerji durumuna akut olarak cevap veren, allosterik bir enzimdir. Son
ürün; Fru 1,6 bis-P’ tır. 1 ATP harcanır.
4. Fru 1,6 bis-P’ ın ayrılması: Aldolaz A; Fru 1,6 bis-P’ı dihidroksiaseton
fosfat (DHAP) ve gliseraldehit 3 P’a ayırır. Reaksiyon reversibldir ve düzenlenmiş
değildir.
5. Dihidroksiaseton fosfatın izomerizasyonu : Trioz fosfat izomeraz katalizi
ile, 3 fosfatlı 2 son ürünün birbirine dönüşümü sağlanır. Sonuçta 2 mol gliseraldehit
3 P oluşur.
6. Gliseraldehit 3 P’ ın oksidasyonu: Gliseraldehit 3 P’ ın, gliseraldehit 3 P
dehidrogenaz ile 1,3 bis-P gliserata dönüşmesi, glikolizdeki ilk ve tek oksidasyonredüksiyon
reaksiyonudur. Bir NAD+ harcanır, NADH oluşur. Oluşan bileşik bir
yüksek enerjili bileşikdir.
Bu basamak İodoasetat ve Arsenat tarafından inhibisyona uğratılır.
• 1,3 bis-P gliserattan Bisfosfogliserat mutaz enzimi ile; 2,3 bis-P gliserat (2,3
BPG) sentezlenebilir. Bu yan yol eritrositlerde işler. 2,3 BPG; Hb’in oksijene
ilgisini azaltır.
7-Fosfogliserat sentezi: 1,3 bis-P gliseratın yüksek enerjili P grubu, fosfogliserat
kinaz katalizi ile ADP’den ATP sentezi için kulanılır. Bu reaksiyon kinazlar tarafından
katalizlenen diğer reaksiyonlardan farklı olarak reversibldir. 1 mol glukozdan, 2
mol 1,3 bis-P gliserat oluştuğu için, bu basamak ile kazanç 2 ATP’ dir.
-3 • Ortamda Arsenat (AsO ) varlığında Gliseraldehit 3 fosfat dehidrogenaz enzimi
4
Pi yerine onu kullanır. Böylece 1,3 bis-P gliserat yerine unstabil bir madde olan
1-arseno- 3 - fosfogliserat oluşur. Ve hızla, kendiliğinden 3 - fosfogliserata
çevrilir. Böylece fosfogliserat kinaz aşamasında olması gereken substrat
düzeyinde fosforilasyon aksar ve ATP oluşamaz. Ama bunun dışındaki glikoliz
reaksiyonları normal olarak sürer. NADH oluşumunda ve piruvat sentezinde
bozukluk olmaz.
8. 2-Fosfogliserat sentezi: Fosfat grubu, Fosfogliserat mutaz etkisi ile bağlı
olduğu C’u değiştirir. Son ürün 2-fosfogliserattır ve reaksiyon reversibldir.
9. Fosfo enol piruvat (PEP) oluşumu: 2-fosfogliserattan Enolaz enzimiyle,
yüksek enerjili bir fosfat bileşiği olan PEP sentezlenir. Bu reaksiyon da reversibldir.
Enolaz Fluorid tarafından inhibisyona uğratılır.