1 BİYOKİMYA - DrTus

22
BİYOKİMYA
Kurşun, hem ALA dehidraz hem de ferroşelatazı inhibe eder. Kurşun zehirlenmesi
klinik belirtileriyle bazen Akut İntermitan Porfiria (AIP) ile karışabilir. Ancak,
porfobilinojen düzeyleri değişmediği halde, ALA ve koproporfirin düzeyleri, kurşun
zehirlenmesinde idrarda artar. Eritrositlerde de protoporfirin düzeyi artmıştır.
HEM KATABOLİZMASI
Serum bilirubin düzeyi normalde % 0,3-1 mg’dır. % 2-2.5 mg’ı aşarsa, ciltte sarılık
görülür.
Serbest bilirubin (=glukuronik asitle bağlanmamış şekli = nonkonjuge =
indirekt), kuvvetli lipofiliktir, hücre zarlarını kolayca aşabilir. Serbest bilirubinin
sitotoksik etkisi Albümin ile bağlanarak önlenmiş olur. Bilirubin, albüminin bağlama
kapasitesini aşarsa, hücrelere girer ve hasar oluşturur. Serbest bilirubinin kan-beyin
bariyerini aşarak, bazal ganglionlarda birikmesi ile KERNİKTERUS oluşur.
Buna karşılık, bağlı bilirubin (=glukuronik asitle bağlanan bilirubin = Konjuge
= direkt), hidrofiliktir. Çok aşırı yükselmedikçe zararsız bir bileşiktir. Çünkü
idrarla atılır.
** Delta Bilirubin: Albümin ile kovalan olarak bağlanmış bir bilirubin türüdür.
İdrarda bulunmaz ve Diazo ile direkt reaksiyon verir. Bağlı bilirubinin uzun süre
yüksek kaldığı durumlarda oluşur. Bilirubinin % 80-85 kadarı RES’ de parçalanan
yaşlı eritrositlerden meydana gelir. Geri kalanı ise; miyoglobin, sitokromlar ve
peroksidazların parçalanmasından oluşur.
1. Bilirubin sentezi: Önce hem halkası, bir mikrozomal enzim olan Hem
oksijenaz etkisi ile, yeşil renkli biliverdine dönüşür. Bu reaksiyonda, demir
yükseltgenir ve CO serbestleşir.
* Bu reaksiyon, organizmada CO oluşturan tek reaksiyondur. Biliverdin, sitoplazmik
bir enzim olan biliverdin redüktaz ile turuncu renkli bilirubine çevrilir.
2. Bilirubinin KC tarafından alınması: Serbest bilirubin, sulu ortamda
eriyemediğinden, albümine bağlanarak kan yolu ile KC’e gelir.
** Albümin ve bilirubin arasındaki bağlantı nonkovalandır ve bir Albümin molekülü
2 molekül bilirubin bağlar. Sülfonamidler, salisilatlar ve kolangiografik
maddeler bilirubinin albümine bağlanmasını engellerler. KC’ de albüminden
ayrılan bilirubin, hepatositlerce alınır. Hepatosit sitozolünde ligandin (Y
proteini) ve daha az olarak da Z proteinine bağlanır.
3. Bilirubin diglukuronid oluşumu: Düz endoplazmik retikulumda olur. UDPglukuronil
transferaz kataliziyle, 2 molekül glukuronid bilirubine eklenerek,
suda erirliği artırılır.
4. Bilirubinin safraya salınması: Bağlı bilirubin, aktif transportla safra
kanaliküllerine verilir. Bu enerji bağımlı ve hız kısıtlayıcı basamaktır.
5. Barsakta ürobilinlerin oluşumu: Barsakta bakterilerden kaynaklanan
glukuronidaz etkisiyle, glukuronik asit ayrılır. Bilirubin yine barsak bakterilerince
indirgenerek, renksiz ürobilinojen ve sterkobilinojen oluşur.
6. Ürobilinojenin entero - hepatik siklusu: Ürobilinojen büyük oranda dışkı
ile atılır (40-280 mg/gün). Fakat, barsakta oluşan ürobilinojenin bir kısmı geri
emilerek, kan yolu ile KC’e ve tekrar safra ile barsağa atılır. Portal kandan KC
tarafından alınamayan ürobilinojen, genel dolaşıma geçer ve böbreklere gelip,
idrarla atılır. (1-4 mg/gün)