meme kanserli hastaların fiziksel rehabilitasyonu - maymet
meme kanserli hastaların fiziksel rehabilitasyonu - maymet
meme kanserli hastaların fiziksel rehabilitasyonu - maymet
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MEME KANSERLİ HASTALARIN<br />
FİZİKSEL REHABİLİTASYONU<br />
Prof. Dr. Gülseren AKYÜZ<br />
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi<br />
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Cancer rehabilitation into the future<br />
Gerber LH<br />
Cancer. 2001 Aug 15;92(4 Suppl):975-9<br />
Kanserli hastalarda 5 yıllık sağ kalım >% 50<br />
Bu tür hastalar artık kronik hastalığı olan kişiler olarak kabul edilmekte<br />
Kanser insidansının 50 yaşından 80 yaşına kadar 500/100 000’den 2000-<br />
4000/100 000’lere çıktığı bilinmekte<br />
Giderek dünya nüfusu yaşlanıyor ve kanser prevalansı artıyor
KANSER TEDAVİSİNDE BAŞARIYI ARTIRAN<br />
FAKTÖRLER<br />
İnterdisipliner çalışma<br />
Hoşgörülü Hoşgörülü yaklaşım<br />
Eğitim<br />
Erken tedavi
REHABİLİTASYON<br />
Hastalığın kendisinden ya da tedavisinden<br />
kaynaklanabilecek,<br />
<strong>fiziksel</strong>, psikolojik ve mesleki disfonksiyonları ortadan<br />
kaldırmak veya en aza indirmek,<br />
Yaşam kalitesini artırmak,<br />
fonksiyonları çıkabilecek en üst düzeye çıkarmak<br />
amacıyla yapılan çabalardır
KANSER REHABİLİTASYON EKİBİ<br />
FTR uzmanı Onkolog<br />
İlgili branş uzmanları<br />
Hemşire<br />
Fizyoterapist<br />
İş ve uğraşı terapisti<br />
İş ve uğraşı terapisti<br />
Sosyal çalışma uzmanı<br />
Konuşma terapisti<br />
Psikolog<br />
Diyetisyen<br />
Ortez/protez teknisyeni<br />
Hasta ve ailesi
HASTA VE HASTA AİLESİNE YAKLAŞIM<br />
Hasta ve ailesinin hastalığı kabul etmesi<br />
Korku ? Red ? Kızgınlık ? Belirsizlik ? Suçluluk ?<br />
Tedaviye katılım ve uyum<br />
Stresin kontrolü - anksiyeteden kaçış<br />
Yan etkilerin tanınması ve baş edebilme<br />
Sosyal izolasyonun önlenmesi<br />
İlişkilerin kuvvetlendirilmesi<br />
Yeni yaşama adaptasyon<br />
Grup tedavileri
KANSER REHABİLİTASYONUNDA EVRELER*<br />
Koruyucu evre<br />
Restoratif evre<br />
Destekleyici evre<br />
Palyatif evre<br />
*Dietz JH: Adaptive rehabilitation in cancer<br />
Cancer Rehab 68:145-153,1980
Hasta eğitimi !<br />
KORUYUCU EVRE<br />
Beklenen sorunlar ve fonksiyon kaybı oluşmadan koruyucu<br />
önlemler alınması<br />
Örn: Tedavi öncesi psikolojik destek<br />
Cerrahi öncesi hastaya solunum egz. öğretilmesi<br />
Amputasyon öncesi koltuk değneği ile yürüme eğitimi
RESTORATİF EVRE - I<br />
Hastalık veya tedavi sonucu oluşan sorunların aşılması<br />
Hastalık öncesi fonksiyonel düzeye hızla dönülmesi<br />
Maksimum kapasiteye ulaşılması
RESTORATİF EVRE - II<br />
Bu evre için gerekli süre hastanın<br />
- yaşı<br />
- mental durumu<br />
- motivasyonu<br />
- <strong>fiziksel</strong> sorunları<br />
- psikolojik adaptasyon hızına göre değişir<br />
Örnek: Mastektomi sonrası post-op EHA egz
DESTEKLEYİCİ EVRE<br />
Hastalığın ve tedavi gereksiniminin devam etmesi<br />
Fonksiyonel yetilerde değişiklik olması<br />
Bu evrede amaç fonksiyonel değişiklikleri sınırlamak<br />
ve sorunları azaltmaktır<br />
Örn: Mobilizasyon için yürüteç, tekerlekli sandalye kullanımı<br />
Fonksiyon kaybına adaptasyon
PALYATİF EVRE<br />
Hastalığın terminal dönemi<br />
Foksiyon kaybının ilerlemesi ile karakterize<br />
Yapılması gerekenler<br />
Komplikasyonların azaltılması<br />
Ağrı kontrolü<br />
Evde bakım konusunda aile eğitimi<br />
Hasta ve ailesine psikolojik destek
MEME KANSERİ<br />
Kadınlarda en yaygın malignite<br />
8 kadından biri <strong>meme</strong> kanseri tanısı almakta<br />
Kadınlarda ABD'de tüm kansere bağlı<br />
ölümlerin % 18’ini oluşturmakta<br />
28 kadından biri bu nedenle yaşamını<br />
kaybediyor<br />
5 yıllık yaşam oranı % 66-82
MEME KANSERİ SONRASI SORUNLAR<br />
Omuz hareketlerindeki kısıtlılık<br />
Lenfödem<br />
Ağrı<br />
Fantom <strong>meme</strong> hissi<br />
Kilo alma<br />
Olumsuz vücut imajı<br />
Yorgunluk<br />
Depresyon
Preop ayrıntılı bir omuz ve üst ekstremite muayenesi tedavi<br />
ve <strong>rehabilitasyonu</strong> kolaylaştırır<br />
Artrit, bursit, selülit, radikülopati, rotator manşon yırtığı,<br />
impingement sendromu gibi durumlar aydınlatılmalıdır<br />
Tedavinin hedefleri:<br />
Omuzun ağrısız eklem hareket açıklığını korumak ve<br />
fonksiyonel kullanımını sağlamak<br />
Yara, kol bakımını öğretmek, ödem ve enfeksiyonu<br />
önlemek<br />
Duygusal tepkiyi, stres ve korkuyu azaltmak<br />
Günlük yaşamına, çalışma ortamına çabuk dönmesini<br />
sağlamak
MASTEKTOMİ SONRASI ERKEN DÖNEMDE EGZERSİZ<br />
Yara iyileşmesi<br />
Tüplerden gelen drenaj miktarı<br />
Göğüs duvarı instabilitesi<br />
Sütur gerilimi<br />
Aksiller disseksiyon,<br />
postop 3-5. gün (yara iyileşmesi)
Omuz fleksiyon ve abduksiyonu için, erken egzersiz<br />
koruma yönünden etkili<br />
Breast Cancer Research Treatment 2002<br />
Meme cerrahisinden hemen /14 gün sonra egzersiz<br />
lenfödem gelişimi açısından fark yok<br />
erken egzersiz grubunda EHA korunmuş<br />
Breast 2002
OMUZ CPM<br />
CİHAZI
OMUZ ASKISI
MASTEKTOMİ SONRASI EGZERSİZ PROGRAMI<br />
1. gün Opere kol elevasyonda, 45 derece abduksiyon, el<br />
pompalama egzersizleri, omuz izometrik egzersizleri<br />
2. gün Kendine bakım aktiviteleri, opere kolu kullanmaya<br />
teşvik, dirsek- el bileği- el aktif EHA egzersizleri<br />
3. gün Omuz eklemi aktif egzersizleri ( abd ve flex 40 derece,<br />
IR-ER tolere edebildiği kadar)<br />
•Alt ekstremite distalden proksimale<br />
4. gün -<br />
•Solunum egzersizleri<br />
Omuz abduksiyon-fleksiyon hasta toleransına göre<br />
Ev programı Aktif EHA, makara ve tırmanma egzersizleri, Codman<br />
egzersizleri
Postop<br />
günler<br />
NATIONAL INSTITUTE OF HEALTH (NIH) OMUZ<br />
EGZERSİZ PROGRAMI<br />
Pasif Eklem Hareket Açıklığı egzersizleri<br />
Fleksiyon Abduksiyon İç-dış rotasyon<br />
1-2 40° 40° *<br />
3 45° 45° *<br />
4-6 40-90° 45° *<br />
7 * * *<br />
Dren<br />
çıkınca<br />
* * *<br />
* = hastanın tolere edebileceği kadar
TROMBOPSİTOPENİ EGZERSİZ REÇETESİNİ<br />
ETKİLER Mİ?<br />
İntraartiküler kanama riski <br />
İntraserebral kanama riski <br />
Trombosit sayısı
KANSER AĞRISI - I<br />
Hastaların % 51’inde mevcut (ileri dönemde % 74)<br />
Yaşam kalitesini ve fonksiyonelliğine olumsuz etki etmekte<br />
Fizyolojik, duysal, bilişsel ve davranışsal komponentleri var<br />
Depresyon ve anksiyete sonucu kanser ağrısı çeken <strong>hastaların</strong> % 7-<br />
20’sinde intihar düşüncesi hakim
KANSER HASTALARINA ÖZGÜ AĞRI<br />
SENDROMLARI<br />
Direkt tümöral tutulum ile ilişkili ağrı<br />
Kemik invazyonu<br />
Periferik sinirlerin kompresyonu veya invazyonu<br />
Kanser tedavisi ile ilişkili ağrı<br />
Postop sendromlar (postmastektomi sendromu, fantom ağrısı)<br />
Postkemoterapi sendromları (PNP, aseptik nekroz, postherpetik nöralji)<br />
Postradyasyon sendromları (fibrozis, miyelopati, radyasyon ile<br />
indüklenen tümör)
KANSER AĞRISINDA MEDİKAL TEDAVİ<br />
Hafif ve orta dereceli ağrı<br />
Asetaminofen, parasetamol ve/veya steroid olmayan antiinflamatuar<br />
ilaçlar (SOAİİ)<br />
Orta ve şiddetli ağrı<br />
Zayıf opioidler (Kodein, tramadol, oksikodon, hidrokodon)<br />
Şiddetli ağrı<br />
Kuvvetli opioidler (morfin, hidromorfon, metadon)<br />
Adjuvan ilaçlar (trisiklik antidepresanlar, antikonvülzanlar)<br />
Spinal opioid uygulamaları<br />
İnvazif teknikler (sinir blokları, OSS tutulumunda stellat gangliyon blokları)<br />
Diğer girişimler (dorsal kök rizotomisi, traktotomi, kordotomi, miyelotomi)
TENS<br />
KANSER AĞRISINDA FİZİK TEDAVİ AJANLARI<br />
VE AĞRI REHABİLİTASYONU<br />
High voltage galvanik stimülasyon<br />
Diğer alçak frekanslı akımlar (interferansiyel, diadinamik akımlar)<br />
Genel terapötik masaj (SSS üzerine refleks etki)<br />
Kas gevşeme teknikleri (biofeedback, gevşeme egzersizleri)<br />
Biofeedback<br />
Yüzeyel sıcak-soğuk uygulamalar<br />
Ultrason ? Laser ?<br />
Tetik nokta enjeksiyonları
TRANSCUTANEOUS ELECTRICAL NERVE<br />
STIMULATION (TENS)
HIGH VOLTAGE GALVANIC STIMULATION
COLD PACK
HOT PACK
FLUIDOTHERAPY
WHIRLPOOL (GİRDAPLI BANYO)
ULTRASON
LENFÖDEM<br />
Lenfatik dolaşımın konjenital veya edinsel bazı<br />
nedenlerle bozulması sonucu proteinden zengin<br />
intersisyel sıvının bölgesel veya yaygin olarak<br />
birikimi
LENFATİK SİSTEM<br />
yüzeyel ve derin<br />
Lenf sıvısı dolaşım<br />
lenfatik damarlar<br />
Su, protein, hücresel kalıntılar, toksinler,<br />
makromoleküller = lenf sıvısı<br />
Lenf sıvısı intersisyumda birikir, onkotik basınç artar,<br />
intersisyal aralıkta sıvı toplanır, lenfödem oluşur.<br />
Persistan şişlik ve protein birikimi fibrozis<br />
Kapaklarda yetmezlik
LENFÖDEM SINIFLAMASI<br />
Primer lenfödem<br />
konjenital gelişim bozukluğu<br />
Sekonder lenfödem<br />
Enfeksiyon<br />
Obezite<br />
Travma<br />
Kanser ve tedavileri (<strong>meme</strong> kanseri)<br />
Aksiller nod diseksiyonu (Sentinel nod biyopsisi parasternal> supraklaviküler)
MEME KANSERİ VE LENFÖDEM<br />
Lenfatik sistemin<br />
tümör nedeniyle kompresyonu,<br />
cerrahi (aksiller lenf nodu diseksiyonu) veya<br />
radioterapi nedeniyle obstrüksiyonu<br />
Aksiller lenf nodu tutulumu ~%30 olarak bildirilmektedir ve<br />
<strong>meme</strong> kanserinde en önemli prognostik faktördür *<br />
*Chang JC, et al. Prognostic and predicitve markers. Disease of the Breast 2004
LENFÖDEM GELİŞİMİ<br />
% 77 olguda operasyon sonrası ortalama 14 ayda<br />
Prevalans cerrahi sonrası %22, ilk yıl sonunda %36<br />
Başlangıç kol volümü tedavi yanıtı için belirleyici<br />
Semptom süresi ile lenfödem şiddeti ilişkili<br />
5-6 yıldan sonra ciddi ödem ve fibrozis, tedavi zor<br />
Am J Surg 1999. J Natl Cancer Ins 2001
MEME KANSERİ İLE İLİŞKİLİ LENFÖDEM SIKLIĞI<br />
%6-30<br />
Aksiller diseksiyon (AD) %56<br />
Geniş AD + radioRx %68<br />
Çıkarılan lenf nodu sayısı ~ Lenfödem şiddeti<br />
Morrel RM, et al. Review: Breast cancer-related lymphedema. Mayo Clinic 2005
LENFÖDEM BELİRTİLERİ<br />
Ağrı, rahatsızlık<br />
Deride gerginlik<br />
Kol hareketlerinde kısıtlılık<br />
Yorgunluk Yorgunluk<br />
Saat, bilezik, yüzüğün dar<br />
gelmesi<br />
Kıyafet giymekte zorluk
LENFÖDEM EVRELERİ<br />
Evre 1 : Parmakla basıldığında çukur bırakır, hasta<br />
sabah uyandığında kolu normaldir<br />
Evre 2 : Doku süngerimsi, parmakla basıldığında çukur<br />
bırakmaz, gerginlik ve kol çapında artış vardır<br />
Evre 3: (lenf stazı) koldaki şişme geri dönüşsüz, bazen<br />
cerrahi gerekebilir
LENFÖDEM SINIFLAMASI<br />
1. tip akut lenfödem:<br />
Cerrahi sonrası erken dönem, lenf akımında kesilme<br />
Sıcak, hafif kırmızı, ağrısız<br />
İstirahat pozisyonunda 1 haftada iyileşme<br />
2. tip akut lenfödem:<br />
Cerrahiden 6-8 hafta sonra veya RT sırasında<br />
Lenf damarlarının enflamasyonu<br />
Ekstremite hassas, sıcak, kırmızı<br />
Elevasyon ve SOAİİ ler ile iyileşme
LENFÖDEM SINIFLAMASI<br />
3. tip akut lenfödem:<br />
Böcek sokması, minor travma veya yanık sonrası enfeksiyon<br />
Kronik şişlik, sıcak, hassas<br />
Uygun pozisyon ve anbiyok (kompresyon ≠)<br />
4. tip akut lenfödem:<br />
En yaygın tip<br />
Cerrahi sonrası 18-24 ayda, veya yıllar sonra<br />
Rahatsızlık, ağrı, hareket zorluğu, postür değişikliği
TANI<br />
1-Cevresel ölçüm *<br />
2-Volumetrik ölçüm<br />
3-Cilt/yumuşak doku tonometresi<br />
Tanı klinik olarak konur<br />
Lenfoanjiografi<br />
Bilgisayarli tomografi<br />
Manyetik rezonans incelemesi<br />
Lenfosintigrafi<br />
Duplex imaging study<br />
Dikromatik Absorpsiyometri<br />
Optoelektronik görüntüleme
TEDAVİ YÖNTEMLERİ - I<br />
Kesin tedavi YOK...<br />
Temel tedavi hedefleri<br />
Deri bakımı<br />
Ekstremitedeki şişliği azaltmak<br />
Semptomların kontrolü<br />
Komplikasyonların azaltılması<br />
Koldaki şişkinlik belirgin hale geldiğinde lenfatik<br />
sistemde geri dönüşümü olmadığı düşünülen<br />
önemli değişiklikler oluşmuştur!!!<br />
*Başaran ve ark. Türk Fiz Tıp Rehab Derg 2009
RİSK AZALTILMASINA YÖNELİK<br />
YAKLAŞIMLAR<br />
Travma, güneş yanıkları, manikür, enjeksiyon ve<br />
tansiyon aleti manşonu uygulamasından<br />
kaçınılmalı<br />
Uzun uçak yolculukları (>5 saat)<br />
Üst ekstremitenin tekrarlayan kullanımı<br />
Ağırlık egz<br />
Obezite
TEDAVİ YÖNTEMLERİ - II<br />
Kompleks/komplet dekonjestif tedavi (CDT)<br />
Manuel lenfatik drenaj<br />
Pnömotik pompa<br />
Kompresyon giysileri ve bandajları<br />
Egzersiz ve ekstremite elevasyonu<br />
Düşük güçlü lazer tedavisi<br />
Farmakoterapi
EĞİTİM<br />
En önemli komponent<br />
Hastanede kalış süresi kısa ve ayaktan<br />
tedavi<br />
tedavi ekibi ile yetersiz karşılaşma<br />
El kitapları<br />
Birbirlerinden duydukları<br />
Lenfödem oluşunca “bununla yaşamaları gerektiği”<br />
J Natl Cancer Ins 2001
ELEVASYON<br />
Genel pratikte uygulanmakta<br />
Mekanizma ??<br />
Etkinliği ile ilgili yeterli veri yok<br />
Kişisel düşünceler ya da deneyimlere bağlı<br />
Temel değil yardımcı tedavi<br />
Elevasyona bağlı hareketsiz kalma ödemin<br />
kendisinden daha ciddi bir sorun !<br />
Cancer 1998
MASAJ (MANUEL LENF DRENAJI – MLD)<br />
“Self masaj” tekniği<br />
MLD (Dr Vodder, Földi, Leduc,Casley-Smith)<br />
Lenfatik kontraksiyon, protein reabsorbsiyonu artar,<br />
mikrolenfatik dolaşımda artma, cilt ve dolaşım<br />
arasındaki drenajda düzelme<br />
Tedavide etkili<br />
Deneyimli kişilerce yapılmalı<br />
CMAJ 2001<br />
EJCC 2002
“AS GENTLE AS A BUTTERFLY KISS”<br />
RT bölgesine direkt uygulanmamalı<br />
Diğer tedavilerle birlikte daha ekin<br />
Hafif Hafif olgularda 2-3 hafta, şiddetli olgularda<br />
daha uzun süre
MASAJIN KONTRENDİKASYONLARI<br />
Ciddi kardyiak-pulmoner hastalık<br />
Ağrı<br />
Pıhtılaşma problemi<br />
Enfeksiyon<br />
Ödemde kötüleşme
EGZERSİZ<br />
Rehabilitasyonun ana komponenti<br />
Her evre için ayrı egzersizler önerilmekte<br />
Tedavide etkili<br />
Egzersizler Egzersizler mutlaka kompresyon çorabı<br />
veya bandaj ile yapılmalı<br />
Clinical Science 2001
EGZERSİZ<br />
Ödemi azaltma, lenf akımını hızlandırma<br />
Esneklik artışı<br />
Kas gücü artışı<br />
Postürü koruma<br />
Normal eklem hareket genişliğini koruma
EGZERSİZ TİPLERİ<br />
Isınma ve pompalama egzersizleri<br />
Solunum egzersizleri<br />
Germe egzersizleri
EGZERSİZİN KONTRENDİKASYONLARI<br />
Ciddi kardiyak/pulmoner hastalık<br />
Ağrı<br />
Ödemde Ödemde kötüleşme<br />
Cancer 1998<br />
J Natl Cancer Ins 2001
KOMPRESYON ÇORABI<br />
Distaldeki basınç proksimalden daha fazla<br />
Ortalama 30-60 mmHg basınç<br />
Etkinliğini destekleyici veri var, mekanizma ?<br />
Hasta eğitimi çok önemli<br />
Fizik aktiviteler, ev işleri, egzersiz, yolculukta
KOMPRESYON ÇORABI<br />
Ödemi azaltır<br />
Ekstrensek travmalara karşı korur<br />
İntrensek travmalarda dokuya destek verir<br />
Cancer 1998<br />
J Natl Cancer Ins 2001
KOMPRESYON ÇORABI<br />
El şişliği varsa özel eldiven kullanımı<br />
El şişliğinin devamı durumunda tek parça, uzun el bilekli<br />
ya da ısmarlama çoraplar uygun<br />
Çap farkı 2-2.5 cm’den fazla ise çok katlı, kısa germeli<br />
bandaj tercih edilir<br />
Çap farkı azaldığında kompresyon eldivenine geçilir
KOMPRESYON MATERYALİ KULLANIMI<br />
Kontrendikasyonları<br />
Enfeksiyon<br />
Deri bütünlüğünde bozulma<br />
<br />
Komplikasyonları<br />
şişlik artışı<br />
deri irritasyonu
PNÖMOTİK POMPA<br />
Distalden proksimale ödemin yer değiştirmesi<br />
Bazı kontrollu çalışmalarda kullanışlı<br />
Farklı Farklı tipleri (tek veya çok odalı) mevcut<br />
Tekli/çoklu odalıların birbirlerine üstünlükleri?
PNÖMOTİK POMPA<br />
Uygulama süresi, sıklığı, tipi, basınç konusunda veriler<br />
yetersiz<br />
Tedavi kılavuzlarında yeri açık değil<br />
Uygulama şekli uygulayıcıya göre değişir<br />
İneffektif kullanımları yaygın<br />
J Natl Cancer Ins 2001
PNÖMOTİK POMPA<br />
Uzun dönem kullanımlarında zararlı ?<br />
Etkili ancak karşılaştırmalı çalışma yok<br />
Öncesinde masaj şart<br />
Pratikte düşük basınçlarda kombine kullanım
PNÖMOTİK POMPA<br />
Komplikasyon;<br />
tuzak nöropati,<br />
ağrı<br />
Kontrendikasyon;<br />
enfeksiyon,<br />
nüks,<br />
antikoagülan kullanımı ve bozukluğu,<br />
derin ven trombozu
FIZIK TEDAVI MODALITELERI<br />
Lazer,<br />
%33 hastada 3 ay tedavi sonrası volum azalması<br />
Elektrik stimulasyonu<br />
Ann Oncol 1991<br />
TENS,<br />
Kullanımları Kullanımları için güvenilir kanıtlara ihtiyaç var<br />
Kriyoterapi,<br />
Kısa dalga,<br />
Termal terapi ile ilgili çalışma sayısı az<br />
Cancer Nurs 2005<br />
CMAJ 2001
CERRAHİ<br />
Çok şiddetli-inatçı lenfödem tedavisinde<br />
Nadir<br />
Etkinliği üzerine çalışma yok<br />
Cerrahiden 3-4 yıl sonra rekürrensler<br />
Liposuction + CCT ile tamamen volum azalması,<br />
J Natl Cancer Ins 2001<br />
CMAJ 2001
İLAÇ<br />
Etkisiz hatta zararlı<br />
Coumarin (tat veya koku veren ve kan pıhtılaşmasını önleyen bir<br />
bileşim)= kumarin.<br />
etkili / etkisiz ??<br />
ABD’de yan etkiler nedeniyle kullanılmamakta<br />
Uzun dönem etkileri ve zararları bilin<strong>meme</strong>kte<br />
Antibiyotikler, enfeksiyon durumunda<br />
Diüretiklerin etkileri açık değil<br />
Dehidrasyona neden olduğundan zarar verebilir ?<br />
Daflon’un kol volum azalması etkinliği tartışmalı<br />
İlaçların lenfödem tedavisindeki yeri açık değil
DİYET<br />
Az tuzlu, bol lifli<br />
Alkol yok<br />
Kilo almamalı<br />
Lenfatik sistem damar sayısı aynı<br />
Diğer hastalık görülme riski artar (DM)<br />
Oluşan yeni yağ hücreleri dolaşım sistemi ile dağılır ve<br />
lenfle toplanacak atıklar da artar<br />
Am J Hosp Palliat Care 2003
Hafif<br />
Lenfödem<br />
-Kol çap farkı≤2 -2.5 cm •Eğitim<br />
•cilt bakımı<br />
•self/manuel lenf masajı<br />
•kompresyon çorabı<br />
•egzersiz<br />
Orta / - Kol çap farkı, ≥ 2.5 cm •Eğitim<br />
Ciddi fark<br />
•cilt bakımı<br />
Lenfödem<br />
•self/manuel lenf masajı<br />
•bandaj/pnömotik komp<br />
hafif lenfödem tedavisi
0<br />
-5<br />
-10<br />
-15<br />
-20<br />
-25<br />
-30<br />
-35<br />
-40<br />
-45<br />
SONUÇ<br />
Review, Annals of Oncology 2007<br />
MLD+KOMP<br />
KDT<br />
Pnömotik komp<br />
MLD<br />
Farmakoterapi<br />
Lazer<br />
KOMP<br />
Egzersiz<br />
Elevasyon
PROGNOZ<br />
Erken tedavi prognoz açısından önemli<br />
Kombine tedaviler daha etkili<br />
Yanlış yapılacak uygulamalar tablonun daha<br />
Yanlış yapılacak uygulamalar tablonun daha<br />
kötüleşmesine neden olur !
KOMPLİKASYON<br />
Proteinden zengin fibroz doku üreme ortamı<br />
Emboli riski<br />
Ağrı<br />
Ekstremitede Ekstremitede fonksiyonel kayıp<br />
Deride çatlak ve yara<br />
Lenfanjiosarkom
FANTOM MEME HİSSİ<br />
% 10 hastada görülür<br />
Daha çok mastektomi öncesi ağrısı olanlarda<br />
bildirilmiştir
Masaj<br />
FANTOM MEME HİSSİ - TEDAVİ<br />
Lokal desensitizasyon teknikleri (materyal<br />
kullanımı, kontrast ve girdaplı banyolar) –açık<br />
yara ve enfeksiyon varlığında kontrendike !<br />
TENS ?
RADYOTERAPİ – KEMOTERAPİ<br />
Yorgunluk<br />
Yanık<br />
Omuz disfonksiyonu<br />
Meme ödemi<br />
Cilt gerginliği<br />
Ağrı<br />
Vücut kılları kaybı<br />
Kilo artışı<br />
Bulantı-kusma<br />
Dolaşım sistem bozuk.<br />
Rehabilitasyon Rehabilitasyon yaklaşımları<br />
AC-kalp doku fibrozisi<br />
Kas zayıflığı<br />
Duyu değişiklikleri<br />
Kan tablosu değişikliği<br />
Deri sorunları<br />
Cancer 1999
RADYOTERAPİ<br />
Hasta radyoterapi alıyorsa deri<br />
duyarlılığının artması nedeniyle sıcak<br />
ve soğuk kullanılmaz
RADYOTERAPİ ALAN HASTADA<br />
Omuzdaki yumuşak dokular yavaş fakat ilerleyici<br />
olarak kısıtlılık oluşturabilir<br />
Hastaneden taburcu olurken hastanın 110°<br />
fleksiyon, 90° abduksiyon ve 55° dış rotasyonu<br />
olmalı<br />
Yaşam boyu egzersiz programı gerektiği<br />
unutulmamalı
BRAKİYAL PLEKSOPATİ<br />
İnvazyona bağlı % 4-5<br />
Ağrı: Orta şiddette, dirsek, önkol,<br />
parmaklardadır (Radyoterapiden sonra ise ağrı sıklıkla<br />
omuzdadır)<br />
Parestezi ve fokal güçsüzlük olabilir<br />
Parestezi ve fokal güçsüzlük olabilir<br />
Alt trunkus tutulumu daha çok invazyona bağlı<br />
gelişir<br />
Hastalarda<br />
% 75 Alt trunkus tutulumu<br />
% 25 Tüm pleksus tutulumu
CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUĞU<br />
Mastektominin duygusal etkileri<br />
Partner tarafından reddedilme korkusu<br />
Kemoterapi ve radyoterapinin etkileri
SON SÖZ<br />
Düzenli ve etkin bir rehabilitasyon programı sonucu<br />
<strong>hastaların</strong> çoğu var olması beklenen fonksiyonel<br />
yeterliliklerine ulaşıp toplum içine dönebilir<br />
Her türlü egzersiz programına ve sportif aktiviteye<br />
Her türlü egzersiz programına ve sportif aktiviteye<br />
başlamadan önce hekime danışılması şarttır
TEŞEKKÜRLER
Change language