MEХANİKA

I
I
I
x
y
z
= m
80
2 2 ( y + z )
2 2 ( z + x )
= m ,
2 2
= m ( x + y ).
2 2 2
shamalarına ten’. Bul u’sh ten’likti qosıp I I + I = 2m
( x + y + z )
x
y
,
+ ten’ligin alamız.
2 2 2 2
x + y + z = R ekenligin esapqa alsaq Ix + I y + Iz
= 2Θ
ekenligine iye bolamız Bul jerde Θ
arqalı massası m bolg’an materiallıq noqattın’ noqatqa salıstırg’andag’ı inertsiya momenti
belgilengen.
Endi da’slep shardın’ orayına salıstırg’andag’ı inertsiya momenti Θ nı tabamız. Onın’
ma’nisi
2
Θ = mR ekenligi tu’sinikli. Ix + Iy
+ Iz
= 2Θ
ten’liginen paydalanamız ha’m
= I = I = I dep belgileymiz. Na’tiyjede juqa shardın’ orayınan o’tetug’ın ko’sherine
Ix y z
salıstırg’andag’ı inertsiya momenti ushın
formulasın alamız.
2
I = mR
3
9-8 su’wret. Sheksiz juqa diywalg’a iye shardın’
inertsiya momentin esaplawg’a
2
z
9-9 su’wret. Tutas bir tekli shardın’ inertsiya
momentin esaplawg’a
5. Tutas bir tekli shardın’ inertsiya momenti. Tutas birtekli shardı ha’r qaysısının’ massası
dm bolg’an sheksiz juqa qatlamlardın’ jıynag’ı dep qarawg’a boladı (9-9 su’wrette ko’rsetilgen).
dV
2
4 3
Bir tekli bolg’anlıqtan dm = m , al dV = 4π
r dr sferalıq qatlamnın’ ko’lemi, V = πr
.
V
3
2 2
Joqarıda keltirilip shıg’arılg’an I = m R formulasın paydalanamız. Bunday jag’dayda
3
2 2
4 dr
dI = dm r = 2m
r . Bul an’latpanı integrallap bir tekli tutas shardın’ inertsiya momentin
3
3
R
alamız:
2
5
2
I = mR .
İnertsiya tenzorı ha’m ellipsoidı. Bazı bir ıqtıyarlı OA ko’sherine salıstırg’andag’ı qattı
denenin’ inertsiya momenti İ di esaplaymız (9-10 sızılmadan paydalanamız). Ko’sher koordinata