MEХANİKA

Orın almastırıwdı ilgerilemeli ha’m aylanbalı dep bo’liw bir ma’nisli a’melge asırıwg’a
bolmaytug’ınlıg’ına ko’z jetkerdik. Tap sol sıyaqlı tezlikti ilgerilemeli ha’m aylanbalı
qozg’alıslar tezlikleri dep qurawshılarg’a jiklew de birma’nisli emes. Bul to’mendegi 5-4
su’wrette keltirilgen.
49
5-4 su’wret. Qattı denenin’ tezligin ilgerilemeli ha’m
aylanbalı qozg’alıslar tezliklerine jiklewdin’ bir
ma’nisli emes ekenligin ko’rsetetug’ın su’wret.
Shep ta’reptegi su’wrette qozg’alıs tezligi u bolg’an
ilgerilemeli ha’m O noqatı do’geregindegi aylanbalı
qozg’alıslardan turadı. Al on’ ta’reptegi qozg’alıs
tezligi u’ bolg’an ilgerilemeli ha’m orayı O’ bolg’an
aylanbalı qozg’alıslardan turadı.
Denenin’ ilgerilemeli tezligin o’zgertiw arqalı aylanıw ko’sherinin’ turg’an ornın da
o’zgertemiz. Qozg’alıs tegisligine perpendikulyar bolg’an qa’legen ko’sherdin’ aylanıw ko’sheri
bolatug’ınlıg’ın ko’rsetiwge boladı. İlgerilemeli qozg’alıs tezligi nolge ten’ bolg’an ko’sher
aylanıwdın’ bir zamatlıq ko’sheri dep ataladı. Usı momentte denenin’ barlıq noqatlarının’
tezligi bir zamatlıq ko’sher do’geregindegi aylanbalı qozg’alıs tezligi sıpatında qaralıwı
kerek. Denenin’ bir zamatlıq ko’sheri boyındag’ı barlıq noqatlarının’ ilgerilemeli qozg’alıs
tezligi nolge ten’. Aylanıw ko’sherinin’ boyında ornalasqanlıqtan bul noqatlardın’ aylanbalı
tezligi de nolge ten’. Sonlıqtan qattı denenin’ bir zamatlıq ko’sheri boyında ornalasqan barlıq
noqatlarının’ tezligi nolge ten’ boladı eken. Eger qaralıp atırg’an qattı dene shekli o’lshemlerge
iye bolsa bir zamatlıq aylanıw ko’sheri deneden tısta jaylasqan bolıwı da mu’mkin.
5-5 su’wret. Aylanıwdın’ bir zamatlıq
ko’sherin tu’sindiriw ushın arnalg’an sızılma.
Altı erkinlik da’rejesine iye sistemanın’ awhalı (turg’an ornı)
koordinatalar dep atalatug’ın altı sandı beri menen anıqlanadı. Olar
ıqtıyarlı. Olardın’ bir birinen g’a’rezsi ekenligin tekseriw a’hmiyetke iye.
Eyler mu’yeshleri belgili bir qolaylılıqtarg’a iye usıllardın’ biri.
Digirshiktin’ jer menen tiyisken noqatı qozg’almaydı. Avtomobildin’
digirshiginen artqı ta’repke ptaslıqlar sol digirshiktin’ jerge tiyisken