MEХANİKA
MEХANİKA MEХANİKA
Qosındı terbelistin’ amplitudası qurawshı terbelislerdin’ fazalar ayırmasına baylanıslı boladı, al fazalar ayırması nolge ten’ yamasa 2 π ge pu’tin san eseli ma’niske iye bolsa, onda amplituda qurawshı terbelisler amplitudalarının’ qosındısına ten’ maksimum ma’nisine jetedi. Eger fazalar ayırması π ge yamasa taq san eselengen π ge ten’ bolsa, onda amplituda qurawshı amplitudalardın’ ayırmasına ten’, yag’nıy minimum ma’niske iye boladı. Sonlıqtan eki terbelistin’ A noqatına kelip jetken momentte Δ α fazalar ayırmasının’ qanday bolatug’ınlıg’ına baylanıslı A noqatında ya maksimum, ya minimum terbelis baqlanadı. Usı aytılg’anlar boyınsha A noqatında amplitudanın’ ma’nisinin’ maksimum bolıw sha’rti mınaday boladı: Bul jerde k = 0, 1, 2, K Demek 280 r − r1 Δα = 2π = ± 2kπ λ r2 1 2 . − r = kλ bolg’anda terbelisler maksimumı baqlanadı. Demek tolqınlar ju’risleri ayırması nolge yamasa tolqın uzınlag’ının’ pu’tin san eselengen ma’nisine ten’ bolatug’ın noqatlarda amplituda maksimum ma’nisine jetedi. A noqatında amplituda ma’nisinin’ minimumg’a ten’ bolıw sha’rti to’mendegidey boladı: r − r1 Δα = 2π = ± ( 2k + 1)π λ 2 . Bul an’latpada da k = 0, 1, 2, K Demek usı jag’dayda ju’risler ayırması r2 − r1 = λ ( 2k + 1) 2 ge ten’. Demek tolqınlar arasındag’ı ju’risler ayırması yarım tolqınlardın’ taq sanına ten’ bolatug’ın noqatlarda amplituda minimum ma’nisine ten’ boladı. Fazalar ayırması ± 2πk menen ± ( 2 k + 1)π aralıg’ında ma’nislerge ten’ bolsa terbelislerdin’ ku’sheyiw yamasa ha’lsirewinin’ ortasha ma’nisleri baqlanadı. Usı aytılg’anlar menen birge bir ortalıqta eki tolqınnın’ betlesiwi na’tiyjesinde ha’r qıylı noqatlarda amplitudaları ha’r tu’rli bolatug’ın terbelisler payda boladı. Bul jag’dayda ortalıqtın’ ha’r bir noqatında (noqattın’ kogerentli dereginen qashıqlıqlarının’ ayırmasının’ ma’nisine baylanıslı) amplitudanın’ maksimum yamasa minimum yamasa olardın’ aralıq ma’nisi baqlanadı. Turg’ın tolqınlar. Turg’ın tolqınlar dep atalatug’ın tolqınlar eki tolqınnın’ interferentsiyasının’ na’tiyjesinde alınadı. Turg’ın tolqınlar amplitudaları birdey, qarama-qarsı bag’ıtlarda tarqalatug’ın eki tegis tolqınnın’ betlesiwinin’ na’tiyjesinde payda boladı. Amplitudaları birdey bolg’an eki tegis tolqınnın’ birewi y ko’sherinin’ on’ bag’ıtında, ekinshisi y tin’ teris bag’ıtında tarqaladı dep esaplayıq. Qarama-qarsı tarqalatug’ın tolqınlardın’ fazaları birdey bolıp keletug’ın noqattı koordinatalar bası dep alıp ha’m waqıttı da’slepki fazaları nolge ten’ bolatug’ın waqıt momentinen esaplaytug’ın bolsaq usı eki tegis tolqınnın’
ten’lemelerin to’mendegi tu’rde jazıwg’a boladı: y ko’sherinin’ on’ bag’ıtı menen tarqalatug’ın toqın ushın: 281 ⎛ y ⎞ x1 = a cos 2π⎜ ν t − ⎟ , ⎝ λ ⎠ al y ko’sherinin’ teris bag’ıtı menen tarqalatug’ın tolqın ushın Bul eki tolqındı qossaq ⎛ y ⎞ x2 = a cos 2π⎜ ν t + ⎟ . ⎝ λ ⎠ ⎛ y ⎞ ⎛ y ⎞ x = x1 + x2 = a cos 2π⎜ ν t − ⎟ + a cos 2π⎜ ν t + ⎟ . ⎝ λ ⎠ ⎝ λ ⎠ Bul ten’leme algebralıq tu’rlendiriwlerden keyin bılay jazıladı: 2π y x = 2acos cos 2πν t λ (30.22) Usı eki tolqınnın’ amplitudaları ha’r qıylı bolsın ha’m olardı A ha’m B arqalı belgileyik. Bunday jag’dayda to’mendegilerdi alamız: y ko’sherinin’ on’ bag’ıtında tarqalatug’ın tolqın ushın: ⎛ y ⎞ x1 = Acos ω ⎜t − ⎟ . ⎝ c ⎠ Al og’an qarama-qarsı bag’ıtta tarqalatug’ın tolqın ushın: ⎛ y ⎞ x1 = Acos ω ⎜t + ⎟ . ⎝ c ⎠ Eki tolqınnın’ qosılıwınan payda bolg’an tolqın: 1 2 (30.23) (30.24) x x x + = . (30.25) x 2 tolqının eki juwırıwshı tolqınnın’ qosındısı tu’rinde bılay jaza alamız: x 2 Bunday jag’dayda ⎛ y ⎞ ⎛ y ⎞ = Acos ω⎜ t + ⎟ + ( B − A) cos ω⎜ t + ⎟ . ⎝ c ⎠ ⎝ c ⎠ (30.26)
- Page 229 and 230: O’z gezeginde 1 E ha’m E 2 ener
- Page 231 and 232: 231 27-7 su’wret. Pito tu’tiksh
- Page 233 and 234: 233 Sv0 F = η . h (27.35) Bul form
- Page 235 and 236: ∂v ∂v x y ∂v y ∂vz ∂vz
- Page 237 and 238: izertlegen. (27.45)-formula formula
- Page 239 and 240: ∫ AB alıng’an ( ds) 239 v sız
- Page 241 and 242: ) 241 b ) Cuyıqlıqtın’ X ko’
- Page 243 and 244: an’latpasın alamız. Mısalı di
- Page 245 and 246: Ma’seleni teren’irek tu’siniw
- Page 247 and 248: c) 247 27-22 cu’wret. Ҳawa ag’
- Page 249 and 250: mu’mkin. Eger salmaq ku’shi a
- Page 251 and 252: formulası menen beriledi (yag’n
- Page 253 and 254: unnan 253 f ⎛ k ⎞ 0 f0 ln 1 v =
- Page 255 and 256: Demek (28.7) formuladan 255 v = −
- Page 257 and 258: 257 29-§. Terbelmeli qozg’alıs
- Page 259 and 260: l 0 arqalı deformatsiyalanbag’an
- Page 261 and 262: Bul ten’lemeler kinetikalıq ener
- Page 263 and 264: Ҳa’r bir kompleks san z kompleks
- Page 265 and 266: 265 29-6 su’wret. Kompleks tu’r
- Page 267 and 268: O’z gezeginde Ω = ω - γ 2 0 26
- Page 269 and 270: Endi (29.46) ten’lemesin bılayı
- Page 271 and 272: 271 Maksimal amplituda menen bolatu
- Page 273 and 274: 1 Ekin = I ϕ& 2 273 2 (29.55) form
- Page 275 and 276: tegis tolqın bolıp tabıladı. Po
- Page 277 and 278: ko’lemin iyeleydi. Bunnan ∂y V
- Page 279: 279 Terbelislerdin’ kogerentli de
- Page 283 and 284: ge ten’ boladı ( k = 0, 1, 2, K)
- Page 285 and 286: E c 2 2 m = − 4 p c formulası bo
- Page 287 and 288: Ne sebepli E 0 belgisi akılg’a m
- Page 289 and 290: massalar.Tartısıwdın’ potentsi
- Page 291 and 292: 291 İtimalıqlar teоriyasının
- Page 293 and 294: esaplaw. Jıllılıq mashinalarıni
- Page 295: 295 Usınılatug’ın a’debiyatl
ten’lemelerin to’mendegi tu’rde jazıwg’a boladı: y ko’sherinin’ on’ bag’ıtı menen tarqalatug’ın<br />
toqın ushın:<br />
281<br />
⎛ y ⎞<br />
x1 = a cos 2π⎜<br />
ν t − ⎟ ,<br />
⎝ λ ⎠<br />
al y ko’sherinin’ teris bag’ıtı menen tarqalatug’ın tolqın ushın<br />
Bul eki tolqındı qossaq<br />
⎛ y ⎞<br />
x2 = a cos 2π⎜<br />
ν t + ⎟ .<br />
⎝ λ ⎠<br />
⎛ y ⎞ ⎛ y ⎞<br />
x = x1<br />
+ x2<br />
= a cos 2π⎜<br />
ν t − ⎟ + a cos 2π⎜<br />
ν t + ⎟ .<br />
⎝ λ ⎠ ⎝ λ ⎠<br />
Bul ten’leme algebralıq tu’rlendiriwlerden keyin bılay jazıladı:<br />
2π<br />
y<br />
x = 2acos<br />
cos 2πν<br />
t<br />
λ<br />
(30.22)<br />
Usı eki tolqınnın’ amplitudaları ha’r qıylı bolsın ha’m olardı A ha’m B arqalı belgileyik.<br />
Bunday jag’dayda to’mendegilerdi alamız:<br />
y ko’sherinin’ on’ bag’ıtında tarqalatug’ın tolqın ushın:<br />
⎛ y ⎞<br />
x1 = Acos<br />
ω ⎜t<br />
− ⎟ .<br />
⎝ c ⎠<br />
Al og’an qarama-qarsı bag’ıtta tarqalatug’ın tolqın ushın:<br />
⎛ y ⎞<br />
x1 = Acos<br />
ω ⎜t<br />
+ ⎟ .<br />
⎝ c ⎠<br />
Eki tolqınnın’ qosılıwınan payda bolg’an tolqın:<br />
1<br />
2<br />
(30.23)<br />
(30.24)<br />
x x x + = . (30.25)<br />
x 2 tolqının eki juwırıwshı tolqınnın’ qosındısı tu’rinde bılay jaza alamız:<br />
x 2<br />
Bunday jag’dayda<br />
⎛ y ⎞<br />
⎛ y ⎞<br />
= Acos<br />
ω⎜<br />
t + ⎟ + ( B − A)<br />
cos ω⎜<br />
t + ⎟ .<br />
⎝ c ⎠<br />
⎝ c ⎠<br />
(30.26)
Change language