MEХANİKA

x
x
x
1
2
3
= α
= α
= α
11'
31'
x
21'
1'
x
x
1'
1'
+ α
+ α
+ α
12'
x
22'
32'
x
x
Usı tu’rde tu’rlendiriw formulaların este saqlaw ju’da’ an’sat. Fizikalıq shamanın’ vektor
bolıwı ushın sol u’sh san bir koordinatalar sistemasınan ekinshisine o’tkende (3-1) formula
ja’rdeminde tu’rleniwi za’ru’r.
Bazı bir a’hmiyetli juwmaqlar:
28
2'
2'
2'
+ α
+ α
13'
+ α
x
23'
33'
3'
x
x
,
3'
3'
,
.
(3.1)
Fizikalıq shamanın’ vektor bolıwı ushın bul u’sh san bir
koordinatalar sistemasınan ekinshi koordinatalar sistemasına
o’tkende
x
x
x
1
2
3
= α
= α
= α
11'
31'
x
21'
1'
x
x
1'
1'
+ α
+ α
+ α
12'
x
22'
32'
x
x
2'
2'
2'
+ α
+ α
13'
+ α
formulalarının’ ja’rdeminde tu’rlendiriliwi za’ru’r.
Vektorlardı qosıw qa’desi maqsetke muwapıqlıg’ı bir qatar fizikalıq
shamalardın’ qa’siyetleri boyınsha tastıyıqlanatug’ın anıqlama bolıp
tabıladı.
U’sh san menen ta’riplenetug’ın fizikalıq shama ko’pshilik
jag’daylarda vektor bolıp tabıladı. Usınday u’sh sannın’ vektor bolıwı
ushın (durısırag’ı vektordın’ qurawshıları bolıwı ushın) bir koordinatalar
sistemasınan ekinshi koordinatalar sistemasına o’tkende (3.1)-formula
boyınsha tu’rleniwi sha’rt.
Radius-vektor qanday da bir koordinatalar sistemasının’ bar bolıwınan
g’a’rezli emes.
Eger qanday da bir koordinatalar sisteması saylap alınatug’ın bolsa,
radius-vektordı usı koordinatalar sistemasında an’latıw mu’mkin.
Anıqlaması boyınsha radius-vektor koordinata basınan baslanadı. Al
basqa vektorlardın’ bası basqa noqatlarda jaylasıwı mu’mkin.
Waqıt tu’sinigi. Bizdi qorshap turg’an waqıt barqulla o’zgerip turadı. Protsessler bir birinen
son’ belgili bir izbe-izlikte o’tedi, ha’r bir protsess belgili bir uzaqlıqqa (bunnan bılay waqıt
boyınsha uzaqlıq na’zerde tutıladı) iye. O’zgeriwshi, rawajlanıwshı du’nyanın’ ulıwmalıq
qa’siyeti adamlar sanasında waqıt tu’sinigi tu’rinde qa’liplesken.
x
23'
33'
3'
x
x
,
3'
3'
,
.