MEХANİKA

O’z gezeginde
Ω = ω - γ
2
0
267
β qatnasatug’ın an’latpag’a usı ma’nislerdi qoyıw arqalı
x
2
(29.34)
- γ t – iΩt
= Ae e
(29.35)
formulasın alamız. "– " belgisi ekinshi ta’rtipli differentsial ten’lemenin’ eki sheshiminin’ bar
bolatug’ınlıg’ına baylanıslı.
U’lken emes su’ykelis koeffitsientlerinde
b
γ = < ω
2m
0
(29.36)
2 2
ten’sizligi orınlı boladı. Bul jag’dayda ω - γ > 0 ha’m sog’an sa’ykes Ω haqıyqıy ma’niske
iye boladı. Sonlıqtan
funktsiya
0
i t
e Ω garmonikalıq funktsiya bolıp tabıladı. Ҳaqıyqıy sanlarda (29.35)-
- γt
x = Ae сosΩ
t
(29.37)
formulası ja’rdeminde beriledi (sol formulanın’ haqıyqıy bo’limi alıng’an). Bul jiyiligi Ω turaqlı
bolg’an, al amplitudası kemeyetug’ın terbelistin’ matematikalıq jazılıwı, sonın’ menen birge bul
t
da’wirlik ha’m garmonikalıq emes terbelis bolıp tabıladı. Alıng’an terbelis amplitudası Ae γ -
waqıtqa baylanıslı eksponentsial nızam boyınsha o’zgeredi (29-7 su’wret).
Keyingi (29.37)-formulag’ı amplitudanın’ ornında turg’an ha’m waqıtqa baylanıslı bolg’an
t
Ae γ - shamasın talqılaymız. Bul an’latpadan
1
t = τso
'niw
=
γ
(29.38)
waqtı ishinde terbelis amplitudasının’ e = 2.7 ese kemeyetug’ınlıg’ı ko’rinip tur. Bul τ so'niw
shaması so’niwdin’ dekrementi dep ataladı.
Meyli birinshi terbeliste amplituda 1 A ge, al usınnan keyingi terbeliste amplituda A 2 ge
ten’ bolsın. Usı terbelisler arasındag’ı waqıt terbelis da’wiri T g’a ten’. Bunday jag’dayda
A
1
= A
e
,
- γt
0
Eki amplitudanın’ bir birine qatnası
A / A
1
A
2
= A
-γ
( t+
T)
0e
(29.39)
γT
2 = e . (29.40)
Sonlıqtan bir terbelis da’wiri ishindegi terbelisler amplitudasının’ o’zgerisi θ = γT
shaması
menen ta’riplenedi eken. Onın’ ma’nisi bolg’an