MEХANİKA

)
241
b )
Cuyıqlıqtın’ X ko’sheri bag’ıtındag’ı tegis
ag’ısı.
Biz joqarıda qarap shıqqan mısalda v tezligin 1 v ha’m v 2 eki vektorının’ vektorlıq
qosındısı tu’rinde ko’rsetiw mu’mkin. Olardın’ qurawshıları
v 1 vektorı
v
1 x
vx
= =
2
a
y,
2
v
2x
a
v1 y = - x,
v2
y =
2
vx
= =
2
a
x.
2
a a a
v1 = -
x
2 2 2
[ k r]
= yi
- j
vektorlıq ko’beymesi tu’rinde beriledi. Sonlıqtan v 1 tezligi menen qozg’alıstı Z ko’sherinin’
a
a’tirapındag’ı ω = - k mu’yeshlik tezligi menen bolatug’ın qozg’alıs tu’rinde interpretatsiya
2
a
qılınadı. Al v 2 nin’ qurawshıları ϕ = xy tezlik potentsiallarınan
2
ϕ ϕ
v2 x = , v2
y =
x y
formulaları ja’rdeminde alınadı. Demek v 2 tezligindegi qozg’alıs potentsial qozg’alıs bolıp
tabıladı. tap usınday jollar menen suyıqlıqtın’ ıqtıyarlı qozg’alısın aylanbalı ha’m potentsial
ag’ıs dep ekige bo’liwge boladı. Sonın’ menen birge aylanıwdın’ mu’yeshlik tezligi ha’m onın’
ken’isliktegi bag’ıtı bir noqattan ekinshi noqatqa o’tkende u’zliksiz tu’rde o’zgere aladı.
Tangentsial u’ziliwdi iyrim ta’rizli ag’ıstın’ mısalı sıpatında ko’rsetiwge boladı. Tangentsial
u’ziliw ıdırap iyrim ta’rizli turbulent qozg’alısqa o’tedi.
Shegaralıq qatlam ha’m u’ziliw qubılısı. Reynolds sanının’ u’lken ma’nislerinde
su’yirlengen deneler betlerinen qashıq orınlarda jabısqaqlıq ku’shleri hesh qanday a’hmiyetke
a
y,
2