MEХANİKA

O’z gezeginde 1 E ha’m E 2 energiyaları Δ m massasının’ kinetikalıq ha’m potentsial
energiyalarının’ qosındısınan turadı, yag’nıy
Δm
v
=
2
229
E1 2
1
1
Δm
v
=
2
+ Δm
gh ,
2
2 E2 + Δm
gh 2
A jumısının’ 1 S Δ ha’m 2 S Δ kese-kesimleri arasındag’ı barlıq suyıqlıq qozg’alg’anda t Δ
waqtı ishinde islenetug’ın jumısqa ten’ keletug’ınlıg’ına ko’z jetkiziw qıyın emes. Bunday
jag’dayda Δ t waqıtı ishinde kese-kesimlerden Δ m massalı suyıqlıq ag’ıp o’tedi. Δ m
massasının’ birinshi kese-kesim arqalı o’tkiziw ushın v1Δ t = Δl1
, al ekinshi kese-kesim arqalı
o’tkiziw ushın v2Δ t = Δl2
aralıqlarına jıljıwı kerek. Bo’linip alıng’an suyıqlıq ushastkalarının’
eki shetinin’ ha’r qaysısına tu’setug’ın ku’shler sa’ykes f1 = p1ΔS1
ha’m f 2 = p2ΔS
2 shamalarına
ten’. Birinshi ku’sh on’ shama, sebebi ol ag’ıs bag’ıtına qaray bag’ıtlang’an. Ekinshi ku’sh teris
shama ha’m suyıqlıqtın’ ag’ısı bag’ıtına qarama-qarsı bag’ıtlang’an. Na’tiyjede to’mendegidey
ten’leme alınadı:
Endi 1 E , 2
A 1 1 2 2 1 1 1 2 2 2
= f Δl
+ f Δl
= p ΔS
v Δt
− p ΔS
v Δt
.
E , A shamalarının’ tabılg’an usı ma’nislerin A E − = ten’lemesine qoysaq
.
E2 1
2
2
Δmv
2 Δmv1
+ Δm
gh 2 − + Δm
gh1
= p1ΔS1v1Δ
t − p2ΔS
2v
2Δt
2
2
ten’lemesin alamız ha’m onı bılay jazamız:
2
2
Δm
v1
Δm
v2
+ Δm
g h1
+ p1ΔS1v1Δt
= + Δmg
h2
+ p2ΔS2
v2Δt
2
2
(27.32a)
Ag’ıstın’ u’zliksizligi haqqındag’ı nızam boyınsha suyıqlıqtın’ Δ m massasının’ ko’lemi
turaqlı bolıp qaladı. YAg’nıy
Δ = ΔS
v Δt
= ΔS
v Δt
.
V 1 1
2 2
Endi (27.32a) ten’lemesinin’ eki ta’repin de Δ V ko’lemine bo’lemiz ha’m
Δ m
ΔV
shamasının’ suyıqlıqtın’ tıg’ızlıg’ı ρ ekenligin esapqa alamız. Bunday jag’dayda
ρ v
2
ρ v
2
2
2
1 + ρg
h1
+ p1
= 2 + ρg
h2
+ p2
(27.31a)
ten’lemesin alamız. Joqarıda aytılg’anınday bul ten’lemeni en’ birinshi ret usı tu’rde Daniil
Bernulli keltirip shıg’ardı.
Suyıqlıq ag’ıp turg’an tu’tikshe gorizontqa parallel etip jaylastırılsa h1 = h2 ha’m