dıyarbakır zındanı
dıyarbakır zındanı dıyarbakır zındanı
337 Ko ğuş lar da da hiç izin ver me miş ler. Te miz ha va al ma nı is te se ni ye bu nu yap sın? Al ma man, ha va sız kal man, bu nal man, has ta lan man için ya pı yor… İzin ve ril se bu den li bo ğu cu ol maz. Ko ğu şun dörtbeş pen ce re si var, pen ce re ler açı lır sa so luk la nı lır, ama açıl maz, ya - sak. Öy le ki pen ce re per vaz la rı açıl ma ya açıl ma ya pas lan mış… - Siz ör ne ğin çar şaf lar la ha va yı devr-i da im et mi yor muy du nuz? - Ko ğuş ta as ker den izin siz çar şaf la rı alıp, or ta ye re çı kıp sal la ya - maz sın. İzin is ter sen za ten ver mez. Di ye lim ki çar şa fı sal la dın, ne yi ne re ye dev re de cek sin? Pen ce re ler ka pa lı ol duk tan son ra kir li ha va yı çı kar tıp te miz ha va yı na sıl ala cak sın? An cak o da pen ce re le rin açık ol ma sı du ru mun da ya pı lır. Ba zen tu tuk lu ris ki gö ze alır, pen ce re le ri azı cık ara lar, tam kar şı dan ba kıl dı ğın da gö rül me ye cek ka dar ara la - ma ya ça lı şır. Ama kar şı da gö zet le me de lik le ri ol du ğu için bu nu ya - pa mı yor sun. Bel ki tu va let te ki pen ce re le ri azı cık aç tı rır sın, an cak böy le ka ça mak lar ya pı la bi lir. - Ki şi ba şı na kaç san ti met re yer dü şü yor du? Bu ka la ba lık ta her - hal de san tim lik bir he sap ge re ki yor. - Her hal de 60-80 cm. ara sı dır. Hem bü yük ko ğuş lar da 200-250 in sa nın bir lik te ya şa tıl dı ğı za man lar da ki şi ba şı na ne ka dar yer dü - şe bi lir ki? Bel ki ya rım met re bi le yok tur. O den li bir ka la ba lık, üst üs te yı ğıl ma var. Bı ra kın di ğer so run la rı ka la ba lık ol ma bi le, baş lı ba şı na bir so run ve yüz ler ce ek so ru nu be ra be rin de ge ti ri yor. Ye - mek ma sa sı ve san dal ye yok. On lar aran maz bi le. İn san lar ye re çö - me lip yi yor. - Ni çin ma sa ver mi yor lar? - Ma sa ya sak. 2000-2500 in sa na za ten o ko şul lar da is te sen de ma sa ve re mez sin. Ma sa ver di ğin de o ko ğuş ta “eği tim” ya pı la maz. Ha va lan dır ma ya çı kar ma dık la rı sa at ler de içer de ye rin de say dı rıp marş söy let tik le ri ni ifa de et miş tik. Di ye lim ma sa var, bu işi ya pa - bil mek müm kün ola bi lir mi? Ola maz! - Ya ni bir an lam da ko ğuş için de her şey si zin de ğil, on la rın bas - kı po li ti ka la rı nı ger çek leş tir me de duy duk la rı ge rek si ni me gö re dü - zen len miş, öy le mi? - Evet… Her şey tes lim al ma, iha net et tir me nin öl çü le ri ne gö re
338 ele alın mış, ayar lan mış. Ko ğuş çok ka la ba lık tır, ye mek bir kaç pos - ta ha lin de ye nir. Bi rin ci pos ta otu rur, üç-dört ki şi bir ta bak tan yer. On lar kal kar ikin ci pos ta, son ra da üçüncü pos ta “ye mek dü ze ni”ne ge çer. Her ke sin bir lik te otu rup ye mek ye me si ne ola nak da yok tur. - Ye mek le rin çok az ol du ğu nu an lat mış tın. O ha liy le doy mak müm kün de ğil. Pe ki bu ara da ye me ği pay la şım da çar pı cı dav ra - nış lar, olay lar olu yor muy du? - Evet, iki yön lüsü de var. Hem de çok kötü ve çok duy gu lan dı - rı cı bi çim le riy le. Ar ka daş la rın bir kıs mı has ta dır. Ve rem dir. Beş ki - şi ye bir ta bak ye mek düş müş, için de bir par ça et var. O, has ta ya da da ha za yıf düş müş ar ka da şa ye di ri lir di. Bir de ter si olur du. Ör - ne ğin 26. ko ğuş DDKD’li le rin yo ğun ola rak bu lun du ğu bir yer di. Üst dü zey yö ne ti ci le ri bu ra day dı. On la rın ya nın da Par ti zan cı’lar, ta raf tar ve sem pa ti zan la rı mız da var. Ka rı şık ya ni. Bir ara ge çi ci, kı sa bir sü re pa ra mız la pi de alın dı ğı nı da an lat mış tık. Ek mek yet - me di ğin den ve aç lık çe kil di ğin den pi de sa tın alı nı yor. Pa ra sı ol ma - yan in san lar da var. O tes li mi yet ko şul la rın da bir ko mün, da ya nış - ma ola yı ya yok, ya da çok az. Bi ze an la tı la na gö re, 26’da o sı ra lar ko mün yok muş. Ba zı tu tuk lu la rın pa ra sı gel mi yor, ol ma yan la ra borç ve ri li yor. Borç sü re si uza yın ca DDKD’li ler “Pa ra sı ol ma yan pi de ye me sin!” de miş. Ta raf tar la rı mız dan ba zı la rı köy lü dür, on la - rın bu çir kin ta vır la rı na içer li yor, ye mi yor lar. DDKD’li le rin pay la - şım da ki dev rim ci, adil ol ma yan olum suz tu tum la rı bu ka da rıy la da sı nır lı kal mı yor. Ve ri len ka ra va na nın, iç me su yu nun ço ğu nu ken di - le ri ne ayı rı yor lar. Ar ka daş la rı döv me le ri bi le ya şan mış, ko ğuş ta ay rı bir bas kı me ka niz ma sı ge liş tir miş ler. Pa ra sı olan mey ve su yu alı yor. Hem su ih ti ya cı gi de ri li yor, hem de ba zen tı raş ta kul la nı lı - yor. Pa ra sı ol ma yan ala mı yor, içe mi yor, ama on lar içi yor. Ar ka daş - la rı mı zın pa ra sı bit ti ğin de, o su suz luk ko şul la rın da bu ola nak tan da yok sun ka lı yor lar. Bi raz da ha ya kın dan ba kı lın ca bun la rın çok ağır du rum lar ol du ğu gö rü lür. 26’da ka lan o ar ka daş la rı mız la da ha son ra kar şı laş tık, soh bet et tik. Adam o vah şe ti, iş ken ce yi, zulmü, düş ma nın yap tı ğı nı bir yer de önem se mi yor, ama bu ola yı unu ta mı - yor, yü re ği ne otur muş, “ben bu nu unu ta mam, bi ze biz den gi bi gö -
- Page 288 and 289: 287 top lu mun her ke si mi ne yay
- Page 290 and 291: 289 bu yö ne li miy le halk la ola
- Page 292 and 293: 291 mek ti. Ya ban cı laş ma duy
- Page 294 and 295: 293 ba ğı, ev lat sev gi si, bağ
- Page 296 and 297: 295 ye ni ölüm le re ta ham mül
- Page 298 and 299: 297 - Kaç ta ri hin de olu yor bu
- Page 300 and 301: 299 len me si ni gör me si, an la
- Page 302 and 303: 301 Di yar ba kır Zin da nı’nda
- Page 304 and 305: 303 ta nım di ye cek si niz. İs t
- Page 306 and 307: 305 dün ya ka mu o yu na yan sıt
- Page 308 and 309: 307 ler, bu ce hen nem den kur tu l
- Page 310 and 311: 309 nir di. Tu tuk lu nun, ta nı n
- Page 312 and 313: 311 re ita at et me me, ya sak la r
- Page 314 and 315: 313 di yan lar sa ta şı yor, laf
- Page 316 and 317: 315 ya ça lı şır lar. Ama bu uy
- Page 318 and 319: 317 hi de ğe ri olan şey le rin y
- Page 320 and 321: 319 yor lar. Tu tuk lu yu can der d
- Page 322 and 323: 321 ve duy gu sal dün ya sı açı
- Page 324 and 325: 323 ren bir an la yış var dı kar
- Page 326 and 327: 325 bi çi mi var, onu da bu ra da
- Page 328 and 329: 327 - Bu iğ renç iş ler de mi ya
- Page 330 and 331: 329 - Mik rop ka pan çok. Onu bı
- Page 332 and 333: 331 lup yer li ye ri ne otur tul du
- Page 334 and 335: 333 ra mak ona gö re çö züm ler
- Page 336 and 337: 335 ko nu lar. Za man za man so run
- Page 340 and 341: 339 zü ken ler ta ra fın dan bun
- Page 342 and 343: 341 - Ge nel lik le böy le olay la
- Page 344 and 345: 343 için de ve çı kış sız lı
- Page 346 and 347: 345 mat la rı nı öl dü rü yor
- Page 348 and 349: 347 lı yor. Ko ğuş ta ki ar ka d
- Page 350 and 351: 349 şa kaç ga ze te ve ril miş s
- Page 352 and 353: 351 ne re dey se ola nak sız ol du
- Page 354 and 355: 353 - Öy le mi? Ama Esat Ok tay’
- Page 356 and 357: 355 mış ve na maz kıl ma mış i
- Page 358 and 359: 357 tim ler la ik ol duk la rı nı
- Page 360 and 361: 359 ar tık el le ri ne ge çi re b
- Page 362 and 363: 361 bu nun cum hu ri yet dö ne min
- Page 364 and 365: 363 ol du ğu nu bi li yor lar dı
- Page 366 and 367: 365 ma nı diz gin ler ken, tu tuk
- Page 368 and 369: 367 Kı zı da dı şar da mü ca d
- Page 370 and 371: 369 mak ta dır. TV ve ba sı nı k
- Page 372 and 373: 371 yor, ar ka daş lar ölü mün
- Page 374 and 375: 373 le rin bir kıs mı nın Di yar
- Page 376 and 377: 375 ruh suz, cü ce leş miş sah t
- Page 378 and 379: 377 DDKD’nin, Öz gür lük Yo lu
- Page 380 and 381: 379 Müm taz Ko tan ne ol du? Ru ş
- Page 382 and 383: 381 eder, po li tik bek len ti le r
- Page 384 and 385: 383 yan bir baş ka ko ğuş ta ki
- Page 386 and 387: 385 yor; gü nün yir mi dört sa a
338<br />
ele alın mış, ayar lan mış. Ko ğuş çok ka la ba lık tır, ye mek bir kaç pos -<br />
ta ha lin de ye nir. Bi rin ci pos ta otu rur, üç-dört ki şi bir ta bak tan yer.<br />
On lar kal kar ikin ci pos ta, son ra da üçüncü pos ta “ye mek dü ze ni”ne<br />
ge çer. Her ke sin bir lik te otu rup ye mek ye me si ne ola nak da yok tur.<br />
- Ye mek le rin çok az ol du ğu nu an lat mış tın. O ha liy le doy mak<br />
müm kün de ğil. Pe ki bu ara da ye me ği pay la şım da çar pı cı dav ra -<br />
nış lar, olay lar olu yor muy du?<br />
- Evet, iki yön lüsü de var. Hem de çok kötü ve çok duy gu lan dı -<br />
rı cı bi çim le riy le. Ar ka daş la rın bir kıs mı has ta dır. Ve rem dir. Beş ki -<br />
şi ye bir ta bak ye mek düş müş, için de bir par ça et var. O, has ta ya<br />
da da ha za yıf düş müş ar ka da şa ye di ri lir di. Bir de ter si olur du. Ör -<br />
ne ğin 26. ko ğuş DDKD’li le rin yo ğun ola rak bu lun du ğu bir yer di.<br />
Üst dü zey yö ne ti ci le ri bu ra day dı. On la rın ya nın da Par ti zan cı’lar,<br />
ta raf tar ve sem pa ti zan la rı mız da var. Ka rı şık ya ni. Bir ara ge çi ci,<br />
kı sa bir sü re pa ra mız la pi de alın dı ğı nı da an lat mış tık. Ek mek yet -<br />
me di ğin den ve aç lık çe kil di ğin den pi de sa tın alı nı yor. Pa ra sı ol ma -<br />
yan in san lar da var. O tes li mi yet ko şul la rın da bir ko mün, da ya nış -<br />
ma ola yı ya yok, ya da çok az. Bi ze an la tı la na gö re, 26’da o sı ra lar<br />
ko mün yok muş. Ba zı tu tuk lu la rın pa ra sı gel mi yor, ol ma yan la ra<br />
borç ve ri li yor. Borç sü re si uza yın ca DDKD’li ler “Pa ra sı ol ma yan<br />
pi de ye me sin!” de miş. Ta raf tar la rı mız dan ba zı la rı köy lü dür, on la -<br />
rın bu çir kin ta vır la rı na içer li yor, ye mi yor lar. DDKD’li le rin pay la -<br />
şım da ki dev rim ci, adil ol ma yan olum suz tu tum la rı bu ka da rıy la da<br />
sı nır lı kal mı yor. Ve ri len ka ra va na nın, iç me su yu nun ço ğu nu ken di -<br />
le ri ne ayı rı yor lar. Ar ka daş la rı döv me le ri bi le ya şan mış, ko ğuş ta<br />
ay rı bir bas kı me ka niz ma sı ge liş tir miş ler. Pa ra sı olan mey ve su yu<br />
alı yor. Hem su ih ti ya cı gi de ri li yor, hem de ba zen tı raş ta kul la nı lı -<br />
yor. Pa ra sı ol ma yan ala mı yor, içe mi yor, ama on lar içi yor. Ar ka daş -<br />
la rı mı zın pa ra sı bit ti ğin de, o su suz luk ko şul la rın da bu ola nak tan<br />
da yok sun ka lı yor lar. Bi raz da ha ya kın dan ba kı lın ca bun la rın çok<br />
ağır du rum lar ol du ğu gö rü lür. 26’da ka lan o ar ka daş la rı mız la da ha<br />
son ra kar şı laş tık, soh bet et tik. Adam o vah şe ti, iş ken ce yi, zulmü,<br />
düş ma nın yap tı ğı nı bir yer de önem se mi yor, ama bu ola yı unu ta mı -<br />
yor, yü re ği ne otur muş, “ben bu nu unu ta mam, bi ze biz den gi bi gö -