dıyarbakır zındanı
dıyarbakır zındanı dıyarbakır zındanı
319 yor lar. Tu tuk lu yu can der di ne, ölüm pa ni ği ne dü şür me yi amaç lı - yor lar ve her şey bu amaç için kul la nı lı yor. Ay rı ca ve rem li le rin sağ lık lı in san lar la bir ara da tu tul ma sı, be ra ber ye mek ye di ril me si, bu tür has ta lık la rın yay gın laş tı rıl ma sı, iş ken ce ler le sa kat bı ra kıl - ma la rı, bun la rın hep si nin üst bi çim le riy le uy gu la ma sı nın ya şan dı ğı bir yer de sağ lık ola yı nın, tü zü ğün bir ha va lan dır ma mad de si nin ih - la li nin la fı bi le ol maz. Şim di dı şar da ki in san için bun lar bel ki de ina nıl maz bir bo yut. - Te miz ha va öz le mi, bı ra ka lım te miz ha va yı, gün yüzü! Bun dan bi le yok sun olup öz le ne bi le ce ği bir or ta mı her hal de hiç dü şü ne - mez ler. - Öz lem bü yük tür. İn san can lı bir var lık, ih ti yaç la rı var dır. Bir şe yi mut la ka is te di ği mi zi ve ona sa hip ol ma duy gu mu zun ne de re - ce yük sek ol du ğu nu be lirt mek için “ha va gi bi, su gi bi, ek mek gi bi” ni te le me si ni kul la nı rız. Ya ni bu üçü ya şa mı sür dür me nin as ga ri ve vaz ge çil mez öge le ri ol du ğu için baş ka la rı nı, baş ka is tem le rin de re - ce le ri ni bun lar la kı yas la ma ya ça lı şı rız. Dı şar da ki ço ğu in sa nın ak - lı na bun la rın ba zen bi ri nin, ba zen üçü nün bir den gas pe dil me ye ça - lı şı la ca ğı gel mez. De di ğim gi bi, dı şar da ki in san da ko lay ko lay bun la rı dert et mez, dü şün mez. Ama Di yar ba kır As ke ri Ce za e vi in - san lı ğın dü şü ne me ye ce ği çok şe yin sah ne len di ği, ya şa tıl ma ya ça lı - şıl dı ğı bir alan dı. Ora da in san olan la za lim olan ça tı şı yor. Za lim, in san ola nı yok et mek için ha va yı da kul la nır, su yu da, ek me ği de. Tu tuk lu nun inan cı, ira de si ne ka dar güçlü olur sa ol sun te miz ha va al ma yı da mut la ka öz ler. Biz ken di miz den bi li riz. 4. kat ta ka lı yor - duk. Ko ğu şun pen ce re le ri bi zim tam kar şı mız day dı. - Bir hay li ha va dar dır. - Ha va dar dan çok gök yüzü. Gök yüzü, pen ce re hi za sın dan gö rü - nürdü. İn sa nın içi ne iş le yen, gü zel li ğiy le ken di ne çe ken ba zı yaz ak şam la rı olur. Yıl dız la rın uçuş tu ğu, ayın sa lı na rak pen ce re hi za sı - na gel di ği yaz ak şam la rı… Böy le an lar da bam baş ka bir duy gu, bam baş ka bir gü zel lik ya şı yor sun. Dı şar day ken, gök yüzü kar şı sın - da öz gür ken ya da gök yüzü sa na kar şı öz gür ken, kar şı lık lı bir oy - na şı için dey ken, on dan yok sun lu ğu pek faz la his set mi yor sun. Ya
320 da sü rek li onu ya şa dı ğın dan yok lu ğu nun ya kı cı lı ğı nı du yum sa mı - yor sun. Ama bu ra da ki tut sak lık bir yer de kar şın da ki şey le rin de, ör ne ğin gök yü zü nün, ayın, yıl dız la rın, ak şam esin ti le ri nin, yaz ak - şam la rı nın da, do ğa nın da tut sak lı ğı nı ge ti ri yor. Tut sak lı ğın öz gür - lü ğe olan öz le mi nin açı ğa vu rul du ğu nu ve onu tüm çıp lak lı ğıy la ya şa dı ğı nı his se di yor sun. Bu ra da dı şın da ki nes ne can lı ol ma sa da bu nu his se di yor sun. - Aşa ğı kat lar da pen ce re yok de ğil mi? - Yok. Aşa ğı kat lar da so ğuk, so luk, ku ru, hoy rat çıp lak du var lar var. Tut sak lar be ton du var dan baş ka hiç bir şe yi gö re mi yor. Gök - yüzü, ay, yıl dız alt kat lar dan yok sun, ar ka daş la rı mız da on lar dan. - Pe ki siz 4. kat ta ki ler ola rak za man za man aşa ğı ya ra por ve ri - yor muy du nuz, ya da on lar siz den ra por is ti yor lar mı? Ör ne ğin, “bu gün ha va bu lut lu mu, bu gün gök yü zün de yıl dız var mı? Ya da bü gün ha va gü neş li mi” vb. - Evet, bun lar so ru lan, an la tı lan şey ler di. Ko nuş ma ya sa ğı nın ol ma dı ğı, tam uy gu la na ma dı ğı gün ler de pen ce re den gör dük le ri miz hak kın da gü zel soh bet le ri miz olur du. - Pe ki ne di yor du ar ka daş la rı nız? - Ba zen “Bu gün ay çık mış!” der dik. “Ay gö rü nü yor, ne gü zel on - dör dün de, ya rım ay, do lu nay” der dik. Alt ta ki ler im re nir di. “Biz o ka da rı nı bi le gör mek ten mah ru muz” di ye dü şü nür ler di. Bi zim lük - sü mü ze ta kı lır, im ren dik le ri ni bel li eder ler di. Gör dük le ri mi zin gü - zel li ği ni, ha va nın gü neş li ol du ğu nu, pen ce re le re kuş la rın kon du ğu - nu, ba zen ka rın la pa la pa yağ dı ğı nı, ba zen do ğa nın ken di ne özgü ko ku su nun pen ce re ler den bi ze ka dar ulaş tı ğı nı an la tır dık. O an ya - şa dık la rı mı zı ak ta ra rak pay la şır dık. - Öy ley se bir neb ze de ol sa, gök yü zünü gör mek bir avan taj dı. - Bir im ti yaz. Evet, ba zen bü yük bir lüks. O ko şul lar da, her şe - yin ka ran lık la ra gö müldüğü, gü zel lik le rin yo ke dil mek is ten di ği or - tam da, bir avuç gök yüzü bir ni met, bü yük bir ay rı ca lı ğı mız dı! - Aşa ğı da ki ar ka daş la rı nı zın böy le bir ay rı ca lık tan mah rum ol - ma sı, siz le ri za man za man hü zün len di rir miy di? - Di yar ba kır As ke ri Ce za e vi’nde in sa nın ya şa mı bo yun ca ruh sal
- Page 270 and 271: 269 Za na, mil let ve ki li Ce lal
- Page 272 and 273: 271 olur. Ola yın et ki si ni ve a
- Page 274 and 275: 273 len in san la ra ban yo da fa l
- Page 276 and 277: 275 Eğer tes li mi yet, ör güt s
- Page 278 and 279: 277 Ho ca da “öy ley se ben bu g
- Page 280 and 281: 279 rın da önü müz den ge çer
- Page 282 and 283: 281 ren dü dük se si ni duy du ğ
- Page 284 and 285: 283 - Bu nun iğ renç de ol sa, bi
- Page 286 and 287: 285 - Olu yor iş te. Kür dis tan
- Page 288 and 289: 287 top lu mun her ke si mi ne yay
- Page 290 and 291: 289 bu yö ne li miy le halk la ola
- Page 292 and 293: 291 mek ti. Ya ban cı laş ma duy
- Page 294 and 295: 293 ba ğı, ev lat sev gi si, bağ
- Page 296 and 297: 295 ye ni ölüm le re ta ham mül
- Page 298 and 299: 297 - Kaç ta ri hin de olu yor bu
- Page 300 and 301: 299 len me si ni gör me si, an la
- Page 302 and 303: 301 Di yar ba kır Zin da nı’nda
- Page 304 and 305: 303 ta nım di ye cek si niz. İs t
- Page 306 and 307: 305 dün ya ka mu o yu na yan sıt
- Page 308 and 309: 307 ler, bu ce hen nem den kur tu l
- Page 310 and 311: 309 nir di. Tu tuk lu nun, ta nı n
- Page 312 and 313: 311 re ita at et me me, ya sak la r
- Page 314 and 315: 313 di yan lar sa ta şı yor, laf
- Page 316 and 317: 315 ya ça lı şır lar. Ama bu uy
- Page 318 and 319: 317 hi de ğe ri olan şey le rin y
- Page 322 and 323: 321 ve duy gu sal dün ya sı açı
- Page 324 and 325: 323 ren bir an la yış var dı kar
- Page 326 and 327: 325 bi çi mi var, onu da bu ra da
- Page 328 and 329: 327 - Bu iğ renç iş ler de mi ya
- Page 330 and 331: 329 - Mik rop ka pan çok. Onu bı
- Page 332 and 333: 331 lup yer li ye ri ne otur tul du
- Page 334 and 335: 333 ra mak ona gö re çö züm ler
- Page 336 and 337: 335 ko nu lar. Za man za man so run
- Page 338 and 339: 337 Ko ğuş lar da da hiç izin ve
- Page 340 and 341: 339 zü ken ler ta ra fın dan bun
- Page 342 and 343: 341 - Ge nel lik le böy le olay la
- Page 344 and 345: 343 için de ve çı kış sız lı
- Page 346 and 347: 345 mat la rı nı öl dü rü yor
- Page 348 and 349: 347 lı yor. Ko ğuş ta ki ar ka d
- Page 350 and 351: 349 şa kaç ga ze te ve ril miş s
- Page 352 and 353: 351 ne re dey se ola nak sız ol du
- Page 354 and 355: 353 - Öy le mi? Ama Esat Ok tay’
- Page 356 and 357: 355 mış ve na maz kıl ma mış i
- Page 358 and 359: 357 tim ler la ik ol duk la rı nı
- Page 360 and 361: 359 ar tık el le ri ne ge çi re b
- Page 362 and 363: 361 bu nun cum hu ri yet dö ne min
- Page 364 and 365: 363 ol du ğu nu bi li yor lar dı
- Page 366 and 367: 365 ma nı diz gin ler ken, tu tuk
- Page 368 and 369: 367 Kı zı da dı şar da mü ca d
320<br />
da sü rek li onu ya şa dı ğın dan yok lu ğu nun ya kı cı lı ğı nı du yum sa mı -<br />
yor sun. Ama bu ra da ki tut sak lık bir yer de kar şın da ki şey le rin de,<br />
ör ne ğin gök yü zü nün, ayın, yıl dız la rın, ak şam esin ti le ri nin, yaz ak -<br />
şam la rı nın da, do ğa nın da tut sak lı ğı nı ge ti ri yor. Tut sak lı ğın öz gür -<br />
lü ğe olan öz le mi nin açı ğa vu rul du ğu nu ve onu tüm çıp lak lı ğıy la<br />
ya şa dı ğı nı his se di yor sun. Bu ra da dı şın da ki nes ne can lı ol ma sa da<br />
bu nu his se di yor sun.<br />
- Aşa ğı kat lar da pen ce re yok de ğil mi?<br />
- Yok. Aşa ğı kat lar da so ğuk, so luk, ku ru, hoy rat çıp lak du var lar<br />
var. Tut sak lar be ton du var dan baş ka hiç bir şe yi gö re mi yor. Gök -<br />
yüzü, ay, yıl dız alt kat lar dan yok sun, ar ka daş la rı mız da on lar dan.<br />
- Pe ki siz 4. kat ta ki ler ola rak za man za man aşa ğı ya ra por ve ri -<br />
yor muy du nuz, ya da on lar siz den ra por is ti yor lar mı? Ör ne ğin,<br />
“bu gün ha va bu lut lu mu, bu gün gök yü zün de yıl dız var mı? Ya da<br />
bü gün ha va gü neş li mi” vb.<br />
- Evet, bun lar so ru lan, an la tı lan şey ler di. Ko nuş ma ya sa ğı nın<br />
ol ma dı ğı, tam uy gu la na ma dı ğı gün ler de pen ce re den gör dük le ri miz<br />
hak kın da gü zel soh bet le ri miz olur du.<br />
- Pe ki ne di yor du ar ka daş la rı nız?<br />
- Ba zen “Bu gün ay çık mış!” der dik. “Ay gö rü nü yor, ne gü zel on -<br />
dör dün de, ya rım ay, do lu nay” der dik. Alt ta ki ler im re nir di. “Biz o<br />
ka da rı nı bi le gör mek ten mah ru muz” di ye dü şü nür ler di. Bi zim lük -<br />
sü mü ze ta kı lır, im ren dik le ri ni bel li eder ler di. Gör dük le ri mi zin gü -<br />
zel li ği ni, ha va nın gü neş li ol du ğu nu, pen ce re le re kuş la rın kon du ğu -<br />
nu, ba zen ka rın la pa la pa yağ dı ğı nı, ba zen do ğa nın ken di ne özgü<br />
ko ku su nun pen ce re ler den bi ze ka dar ulaş tı ğı nı an la tır dık. O an ya -<br />
şa dık la rı mı zı ak ta ra rak pay la şır dık.<br />
- Öy ley se bir neb ze de ol sa, gök yü zünü gör mek bir avan taj dı.<br />
- Bir im ti yaz. Evet, ba zen bü yük bir lüks. O ko şul lar da, her şe -<br />
yin ka ran lık la ra gö müldüğü, gü zel lik le rin yo ke dil mek is ten di ği or -<br />
tam da, bir avuç gök yüzü bir ni met, bü yük bir ay rı ca lı ğı mız dı!<br />
- Aşa ğı da ki ar ka daş la rı nı zın böy le bir ay rı ca lık tan mah rum ol -<br />
ma sı, siz le ri za man za man hü zün len di rir miy di?<br />
- Di yar ba kır As ke ri Ce za e vi’nde in sa nın ya şa mı bo yun ca ruh sal