dıyarbakır zındanı

31
den bi ri ha li ne ge ti rir. Bu da dün ya in san lı ğını, Di yar ba kır Ce za e -
vi’nde ki iş ken ce ve in san lık dışı uy gu la ma lar ko nu sun da bü yük
bir bi linç sıç ra ma sın dan mah rum eder. Na sıl ki, Na zi kamp ları ger -
çe ği, in sanlığı iş ken ce ve in san lık dışı uy gu la ma lar ko nu sun da du -
yarlı kılmış ve bi linç sıç ra ması yap tır mış sa, Di yar ba kır Ce za e vi ve
an la tımı da in san lık için bu ro lü oy na ya bi lir, oy na ya bil me li dir. Di -
yar ba kır’a böy le yak la şı lır sa, Na zi kamp la rı nın ta nı tıl ması ve teş -
hir edil me si nin ge tir di ği olum lu so nuç ları do ğu ra bi lir. An cak bu,
Na zi kamp la rı nın bir tek rarı ol ma ya cak tır. Çün kü in san lık de ğer le -
ri Na zi kamp la rın dan da ha faz la ayak lar al tı na alın mış tır. Bu ne -
den le in san lık, Di yar ba kır’da ken di so yu na karşı iş le nen suç lar
kar şı sın da es ki sin den da ha çok du yar lı la şıp in san ol ma nın so rum -
lu lu ğu nu an la ya cak, bir da ha Di yar ba kır la rın ol ma ması için ge re -
ke ni ya pa cak, yap ma ya ça lı şa cak tır.
Na zi kamp la rın da çok in san öl dü rül müş tür. İş ken ce le rin ve di -
ğer ölüm tür le ri nin ya nın da da ha çok in san yak ma la rıy la anı lır.
Ama Di yar ba kır’da ki tut sak la rın tü mü alı nıp bir fı rı na atıl saydı,
ya pı lan fi zi ki iş ken ce nin bir kaç katı ya pılmış ol saydı, da ha az in -
san lık su çu iş len miş olur du. Bu nun için di yo ruz ki; Di yar ba kır Ce -
za e vi’ni, or ta ya çı kan ölüm ler le ve ya pı lan fi zi ki iş ken cey le açık -
la mak ye ter siz ka lır.
İş te bu özel li ğin den do layı Di yar ba kır, Na zi kamp ları için ya zı -
lan lar ka dar ya zıl malı ve in san lı ğın bi lin ci ne çı ka rıl ma lı dır. Yu ka -
rı da be lirt ti ğim gi bi, ya zı lan lar eğer güç lü sa natçı bey nin den, ka le -
min den çı kar sa an cak o za man Di yar ba kır ger çek ni te li ğiy le or ta -
ya ko nu la bi lir. Özel lik le Di yar ba kır’ı ya şamış, ro man ve öy kü
yaz ma da be lir li bi ri ki mi olan lar yaz ma so rum lu lu ğu nu duy ma lı dır.
Çün kü, in san la rın için de ya şadığı or ta mın ha vası, fır tı nalı ve ka rı -
şık duy gu lar, ruh ha li, ki şi lik ler bir sa natçı göz le miy le iş len me di ği
tak tir de an la tım is ter is te mez ye ter siz ka la cak tır. Bazı duy gu lar, in -
san lar da yan sı ma sını bu lan uy gu la ma lar ve bu nun so nuç ları sayı
ile, pe kiş ti ri ci ke li me ve cüm le ler le ne ka dar an la tıl sa da, o an da ki
in san la rın du ru mu ile ör tü şe cek bir an la tım gü cü ne ulaş maz. “Ya -
şan ma dan Di yar ba kır kav ra nıl maz, her ya şa yan da yazı ve söz le