dıyarbakır zındanı

30
ma te ma tik sel yo ğun luk la an la tıl ması gi bi ge li yor. Kıs men o an da ki
ha vayı ver se ler de, Di yar ba kır’ı bu tür den an la tan ne ka dar yazı,
ma ka le, ki tap oku sam da be ni do yur mu yor. Gü zel ya zılmış da ol sa,
ba na so rul du ğun da be ğen di ği mi söy le ye mi yo rum. Bu ne den le ge -
liş me le ri yo ğun ca ya şa ma ma, ya şa nan ları tüm ay rın tı la rıy la en ya -
kın dan bi len ve ta kip eden ki şi ol ma ma rağ men, Di yar ba kır’ı yaz -
ma ya bu gü ne ka dar ce sa ret ede me dim. Çün kü ya za ca ğım, iş ken ce -
le rin ve di re niş le rin en yo ğun ya şandığı her han gi bir ce za e vi ni an -
lat mak gi bi bir ürün or ta ya çı ka ra caktı. Böy le bir so nuç, ba na her
za man ce za e vi ni yanlış ve ek sik yan sıt mak gi bi ge li yor.
Ba na gö re Di yar ba kır öy le et ki li an la tıl malı ki, in san lık bu nu
öğ ren di ğin de, “bir da ha Di yar ba kır lar ol ma sın” di ye du yar lı lı ğını
ola ğa nüs tü art tır malı, in san lık dışı uy gu la ma la ra karşı öy le bi len -
me li ki, ar tık hiç bir güç bu tür in san lık dışı uy gu la ma yap ma ya ce -
sa ret ede mez du ru ma gel me li dir. Di yar ba kır Ce za e vi’nde in san lı -
ğın on bin ler ce yıl da ka zandığı in san lık de ğer le ri nin tü mü o ka dar
al çak ça ve akıl al maz bi çim de çiğ nen miş tir ki, in san lar o ka dar dü -
şü rül müş tür ki, in san lı ğın sü rü ya şa mın dan çıktığı gün den bü gü ne
ka dar ya şa nan mil yar lar ca in sa na karşı iş le ne bi le cek en ağır suç lar
iş len miş tir. Ora da ya şa yan bi ri, in san lı ğın hiç bir de ğe ri nin ce za e -
vi nin ka pı sın dan içe ri sız ma dı ğını gör müş tür. İn san lar ma ne vi ola -
rak ku tup ta çı rıl çıp lak bı ra kılmış gi bi dir. Uy gu la nan bin bir mad di
ve ma ne vi iş ken ce tü rü ile in san la rın ken di için de va ro lan in sa ni
özel lik le ri da hi bo şal tılmış ve ya ra tı lan bu tip ilk ön ce ken di ki şi li -
ği ne karşı kul la nıl mış tır. 12 Ey lül fa şiz mi Di yar ba kır’da in san la rın
ço ğu nu bu nok ta ya ge ti re me miş tir; an cak amaç, bü tün in san ları
böy le bir ti pe dö nüş tür mek ti. Tüm uy gu la ma lar bu ama ca yö ne lik -
ti. Öz ce si, in san la rın tü mü ken din den uta nan, ken din den ür ken tip -
le re dö nüş tü rül mek is te ni yor du. Ni te kim bu uy gu la ma la rın pra tik
yö ne ti ci si Esat Ok tay Yıl dı ran, “siz le ri öy le bir ha le ge ti re ce ğim
ki, dı şarı bı rak sam da çık mak is te me ye cek si niz” di yor du.
Böy le bir so nuç dü şü nül dü ğü ne gö re, ya pı lan lar dün ya nın her -
han gi bir ye rin de ya pı lan la kar şı laş tı rı la rak an la tı la maz. Böy le de -
ğer len dir mek, Di yar ba kır’ı dün ya da ya şanmış ce za vi ör nek le rin -