dıyarbakır zındanı

302
mın da bu lu yor. Bu ür kün tüyü, pa ni ği, çö küşü hız lan dır mak için
on la ra müt hiş bir yö nel me var. Ye mek ver me me, döv me, çı ka rıp
yü rü yüş yap tır ma, la ğım su yun da yüz dür me vb. Hiç aman ve ril mi -
yor. Gar di yan hüc re kıs mı na her gir di ğin de dik kat çe ki lip tek mil
“1. kat, 1. hüc re emir ve gö rüş le ri ni ze ha zır dır ko mu ta nım” bi çi -
min de ve ri li yor. Her gi riş çı kış ta tek mil ver me zo run lu lu ğu var.
Gar di yan gün de yüz ler ce kez gi rip çı kar dı. Ay rı ca her ke sin İs tik lal
Mar şı’nı, Türk lük an dı nı işin en ba şın da öğ ren me si ge re ki yor du.
- Her kes mi?
- Her kes. Öğ ren me yen ko ğu şa gi de mi yor. Di ğer marş lar da öğ -
re ti li yor. Oku ma yaz ma sı olan, Türk çe bi le ne marş la rın lis te si ve -
ri li yor bu marş lar “eği tim”, yü rü yüş sı ra sın da söy le ti li yor. Öğ re nip
öğ ren me dik le ri ni an la mak için tek sı nav dan ge çi ri yor lar.
- Pe ki Türk ol ma yan lar ne ya pı yor?
- Türk ol ma yan da Türk ol mak ve ez ber le mek zo run da. Çünkü öğ -
ren me dik çe ko ğu şa gön der mi yor lar. Ora da in san la ra ko ğu şun da ha
iyi bir yer ol du ğu ha va sı ve ri li yor. Ye ni ge len ler hüc re ler de ki iş ken -
ce ler den kur tul mak, bir an ön ce ko ğu şa git mek için var gü cüy le ça lı -
şı yor. Bü tün ener ji si ni, ye ti si ni, zi hin sel be ce ri si ni or ta ya ko yu yor,
can hav liy le ez ber len me si is te nen her şe yi ez ber le me ye ve öğ ren me -
ye ça lı şı yor. Bu ça ba ya da vah şet eş lik edi yor. Vah şet eş li ğin de ora da
dün ya nın en hız lı “eği tim”inin ya pıl dı ğı nı söy le ye bi li rim. Biz, bi raz
da ken di miz den bi li riz; ki mi miz var ki ya şa mın da bir şi ir bi le ez ber -
le me miş, ama üç-beş gün de genç li ğe hi ta be yi, İs tik lal Mar şı’nın on
kı ta sı nı ve baş ka marş la rı ez ber le ye bi li yor du. 50-52 mar şı ez be re
söy lü yor duk. Hüc re den ko ğu şa gi dil di ğin de her kes marş la rın hep si ni
ez ber le mek zo run day dı, ta bii ya ban cı uy ruk lu lar da.
- Hiç böy le le ri ne ta nık ol du nuz mu? Kim ler gel miş ti?
- Evet… 1982 Ölüm Oru cu son ra sı, has ta ha ne dö nü şün de
36’ya ge ti ri lip tec rit edil miş tik. O dö nem de bir grup İran lı ge ti ril -
di. Ka çak çı lar, sı nı rı izin siz geç miş ler. Bun lar gi riş te di ğer le ri ne
gö re bi raz da ha iyi kar şı lan dı lar. 3. ka ta alın dı lar, ora sı da ha az
nem li. La ğım su yu gi bi bir “lük sü” yok tu. On la ra da marş la rı öğ -
ren me em ri ve ril di. “Biz gel di ği miz de esas du ru şa ge çe cek, ko mu -