dıyarbakır zındanı
dıyarbakır zındanı dıyarbakır zındanı
183 lar dı. Böy le yar dım laş ma lar la in sa nın ih ti yaç la rı nı gi der me si za ten söz ko nu su ola maz. Ama bir lok ma da ol sa, bun lar duy gu ve mo ral açı sın dan di re niş çi ler için bü yük bir tak vi ye an la mı na ge li yor du. Da ya nış ma yı ve yol daş lık duy gu la rı nı öl dür me yen, hâlâ on lar la aran da ba zı şey le rin ko run du ğu nu or ta ya ko yan, his se ti ren an lam - lar ta şı yor. Es ki güç lü bağ la rı mı zın tüm den kop ma dı ğı nı bu dav ra - nış lar gös ter miş olu yor du. - Tes lim ol muş in san lar hüc re ler de di re nen ar ka daş lar için se - fer ber olup yar dı ma ko şar ken ken di ken di siy le ba rı şık ol ma ma ha - li ni ya şı yor du di ye bi lir mi yiz? - Evet, o ha li ya şı yor… Ruh sal ezik li ği, suç lu lu ğu ay nı za man da ya şı yor. Tes lim ol muş, ku ral la ra uy muş, ama gö nül ba ğı ola rak hâlâ sa na bağ lı dır, des tek li yor… Bu yap tı ğı, ay nı za man da tek zip tir!.. Dav ra nı şı nı onay la ma mak tır. Eğer bu in san lar di re ni şi an lam sız, ge rek siz gör se ler böy le bir da ya nış ma ya ha liy le hiç gir me ye cek ler - dir. As lın da on la rın o ko nu ma düş me le ri nin özün de ya tan, yo ğun iş ken ce ve bas kı la rın da ya tıl ma sı kar şı sın da bo yun eğ me le ri dir. Bo - yun eğ di ri len in san ken di siy le ba rı şık ol maz. Ağır iş ken ce ve ya pı - lan la ra da ya na mı yor, bu ko nu da za yıf lık gös ter dik le ri için tes lim olu yor lar, ama bir bağ var; o da öl dü rül me yen, par ti ye ve hal ka, de - ğer le ri ne bağ lı lık duy gu su dur. On lar da şu ve ya bu şe kil de var lı ğı nı sür dü rü yor. Bu nun ya nın da şu na da ta nık ol duk: Bir yer de he men her şe yi ni ha re ke te borç lu olan, ya ni in san laş ma yı, gün yü zü ne çık - ma yı, dev rim ci ler le olan iliş ki le ri ne borç lu olan in san la rı mız var dı. İki jop ye me mek için bir si ga ra, bir lok ma yi ye cek ver me yi red det - me, hat ta ver mek is te yen ar ka daş la ra so run çı kar ma, “si zin yü zü - nüz den da yak yi ye ce ğiz, ra hat du run, yap ma yın, et me yin!” di yen le - ri de gör dük. Böy le le ri de ol du ve bu olay lar da ya şan dı… Ti pik bir ör nek ve re yim: İs mi ni ha tır la mı yo rum, ken di si Arap ol du ğu için gar di yan lar onu “Arap” di ye ça ğı rır dı. Ki şi li ği sı fır lan mış, in san lı ğı kal ma mış, gar di yan la rın elin de oyun cak ol muş tu… ölüm oru cun - day dık. O gün ler de bir gün, Arap’ın eli ne bir par ça ek mek ver di ler, üze ri ne de yağ sür dü ler, hüc re ler de ölüm oru cun da olan biz le rin ve di re ni şi 4. kat ta sür dü ren le rin kar şı sın da iş tah uyan dı ra cak şe kil de
184 ye me si ni is te di ler, is ten di ği gi bi kar şı mız da ye di. Sa nır sın bal la kay mak yi yor du! - “Arap” geç miş te ar ka da şı nız mıy dı? - Bi le mi yo rum, ola bi lir. Üst kat ta di re niş te olan, aç lık tan bir de - ri bir ke mik kal mış in san la rın önün de, elin de yağ lı ek mek le gez - me si, hüc re ler de ki le ri im ren dir me ye ça lış ma sı, üs te lik bu nu düş - ma nın is te ği üze ri ne yap ma sı… Bun lar tik sin di ren, iğ renç, da ha doğ ru su acın dı ran –ki acı ma bi le duy mu yor sun– de ği şik duy gu - lar… İn sa nın bu ka dar düş me si ni ka bul le ne mi yor sun. Sen de apay - rı bir duy gu uyan dı rı yor, ar tık acı ma ve tik sin me den de öte bir şey. Bu nu ad lan dır mak da çok zor. - Bu an lat tık la rı nı za ta nık ol duk ça, bı ra kın di ğer yön le ri ni, Di - yar ba kır As ke ri Ce za e vi’nde bir in san lık sa va şı ve ril di ği ger çe ği tüm çıp lak lı ğıy la or ta ya çı kı yor… İn san laş may la hay van laş ma ara sın da sü rüp gi den aman sız bir sa vaş… - Ta rih bo yun ca in san lı ğın ya rat tı ğı, ken di ne kim lik al dı ğı, onu in san laş tı ran, in sa nım de dir ten özel lik le ri nin sı nan dı ğı bir sa vaş ala - nı dır bu. Za ten düş man, elin de ki tut sak la rın in sa ni yön le ri ni dü şü re - mez se, si ya si yö nü nü dü şü re me ye ce ği ni de gö rü yor. Ta bii si ya si yö - ne lim, onu si ya si kim li ğin den sı yır ma ola yın dan son ra, in san ola rak dü şür me, düş kün leş tir me de söz ko nu su. İn sa ni kim li ğe sa hip çı kan bi ri, si ya si inanç la rı, ver di ği söz ler uğ ru na sa va şa cak du rum da olur. Onun için bun la rın hep si he def alın mış. İn sa ni de ğer ler ve öl çü ler yo ke di le cek, ki şi bir boş lu ğa dü şe cek, tu tu na cak bir da lı kal ma ya - cak, sa rı la cak bir ide a li, de ğe ri ol ma ya cak ki si ya si ola rak onu im ha ede bil sin ve is te di ği gi bi iha net et ti rip kul la na bil sin. Bu, ter si için da ha bir doğ ru dur, ya ni si ya si kim li ğin den, inanç la rın dan so yun du - rur sa in sa ni kim li ği ni yok et me si da ha bir ko lay olur. - Pe ki çe liş ki le rin böy le uçu rum laş mış bir dü zey de ya şan dı ğı bir yer de, sen şah sen hiç ka ram sar lık duy dun mu? Bu ato mi ze edil miş lik kar şı sın da, biz bir da ha ko lay ko lay be li mi zi doğ rul tup aya ğa kal ka ma yız, bir da ha doğ ru la ma yız” gi bi, ki mi za man çe şit - li çe liş ki le re düş tü ğün, ka ram sar lık ya şa dı ğın ol du mu? - Bu da çok bo yut lu ya şan mış bir ruh ha li, bir he sap laş ma… Ya -
- Page 134 and 135: 133 Hay ri, dö ne mi, ya şa nan l
- Page 136 and 137: 135 jik-po li tik hat ve pra tik tu
- Page 138 and 139: 137 rim ci le rin bağ lı kal ma s
- Page 140 and 141: 139 le mek is ti yo ruz: Eğer bir
- Page 142 and 143: 141 man be lir le yi ci ol ma ro l
- Page 144 and 145: 143 - Öy le bir dö nem di o… Bi
- Page 146 and 147: 145 şa ra mı yor du. Al dı ğı
- Page 148 and 149: 147 Bu güç le di re ni şi ba şa
- Page 150 and 151: 149 on la ra yap tı rım la ra uyu
- Page 152 and 153: 151 pak la nıp ka pı kul lu ğu y
- Page 154 and 155: 153 tun da ara ma lar da ya ka lat
- Page 156 and 157: 155 ce za e vin de olup bi ten le r
- Page 158 and 159: 157 - Sa nı rım 1981 yı lı nın
- Page 160 and 161: 159 - Dil den çok de ne tim ve di
- Page 162 and 163: 161 ler. 4. kat ta di re nen ar ka
- Page 164 and 165: 163 ken di si ni de net le yen bir
- Page 166 and 167: 165 yaz gı lar or tak… On la ra
- Page 168 and 169: 167 sak la rın ök sür me le ri n
- Page 170 and 171: 169 bü yük me sa fe ka te dil mi
- Page 172 and 173: 171 - Hay ri hüc re sin den alı n
- Page 174 and 175: 173 bir ya şa mın; ye ni ve soy l
- Page 176 and 177: 175 miş ki, duy gu la rın yo ğun
- Page 178 and 179: 177 çe şit li ce za ev le rin de
- Page 180 and 181: 179 Kad ro la rı mı zın, kit le
- Page 182 and 183: 181 - Sö zü nü et ti ğin tüm b
- Page 186 and 187: 185 ni bu so ru ya yü zey sel bir
- Page 188 and 189: 187 ma da sı nır sız, en uç nok
- Page 190 and 191: 189 per va sız dav ra nı yor du.
- Page 192 and 193: 191 ce le rin psi ko lo ji siy le c
- Page 194 and 195: 193 yor du. Ye ni ge len ler ko ğu
- Page 196 and 197: 195 güç lü bir si ya si or tam l
- Page 198 and 199: 197 Hep si ad li mah kum sta tü s
- Page 200 and 201: 199 lı yor du. Ba zı la rı nı E
- Page 202 and 203: 201 ve gü zel lik ge rek ti ren i
- Page 204 and 205: 203 İs pi yon cu luk tan şe hit l
- Page 206 and 207: 205 ma dö ne min de de yay gın ol
- Page 208 and 209: 207 le me ye cek le ri yö nün de
- Page 210 and 211: 209 - Ta cet tin Arat… - Böy le
- Page 212 and 213: 211 sa, sı ra da yak la rın da ol
- Page 214 and 215: 213 mış. İda re 14. ve 38. ko ğ
- Page 216 and 217: 215 1983 Ey lül di re ni şin de,
- Page 218 and 219: 217 dö ne min de ki uy gu la ma la
- Page 220 and 221: 219 Şa kir Ayav’a söy le di. Bu
- Page 222 and 223: 221 şin mer ke zi bu ra sı ol du.
- Page 224 and 225: 223 - Dü şü yor lar!.. Ama bu ra
- Page 226 and 227: 225 yor, kar şı lı ğın da hay
- Page 228 and 229: 227 - Böy le si açı ğa çık m
- Page 230 and 231: 229 rat ma sı ve üret me si müm
- Page 232 and 233: 231 sat ranç yap mış lar, onu ya
184<br />
ye me si ni is te di ler, is ten di ği gi bi kar şı mız da ye di. Sa nır sın bal la<br />
kay mak yi yor du!<br />
- “Arap” geç miş te ar ka da şı nız mıy dı?<br />
- Bi le mi yo rum, ola bi lir. Üst kat ta di re niş te olan, aç lık tan bir de -<br />
ri bir ke mik kal mış in san la rın önün de, elin de yağ lı ek mek le gez -<br />
me si, hüc re ler de ki le ri im ren dir me ye ça lış ma sı, üs te lik bu nu düş -<br />
ma nın is te ği üze ri ne yap ma sı… Bun lar tik sin di ren, iğ renç, da ha<br />
doğ ru su acın dı ran –ki acı ma bi le duy mu yor sun– de ği şik duy gu -<br />
lar… İn sa nın bu ka dar düş me si ni ka bul le ne mi yor sun. Sen de apay -<br />
rı bir duy gu uyan dı rı yor, ar tık acı ma ve tik sin me den de öte bir şey.<br />
Bu nu ad lan dır mak da çok zor.<br />
- Bu an lat tık la rı nı za ta nık ol duk ça, bı ra kın di ğer yön le ri ni, Di -<br />
yar ba kır As ke ri Ce za e vi’nde bir in san lık sa va şı ve ril di ği ger çe ği<br />
tüm çıp lak lı ğıy la or ta ya çı kı yor… İn san laş may la hay van laş ma<br />
ara sın da sü rüp gi den aman sız bir sa vaş…<br />
- Ta rih bo yun ca in san lı ğın ya rat tı ğı, ken di ne kim lik al dı ğı, onu<br />
in san laş tı ran, in sa nım de dir ten özel lik le ri nin sı nan dı ğı bir sa vaş ala -<br />
nı dır bu. Za ten düş man, elin de ki tut sak la rın in sa ni yön le ri ni dü şü re -<br />
mez se, si ya si yö nü nü dü şü re me ye ce ği ni de gö rü yor. Ta bii si ya si yö -<br />
ne lim, onu si ya si kim li ğin den sı yır ma ola yın dan son ra, in san ola rak<br />
dü şür me, düş kün leş tir me de söz ko nu su. İn sa ni kim li ğe sa hip çı kan<br />
bi ri, si ya si inanç la rı, ver di ği söz ler uğ ru na sa va şa cak du rum da olur.<br />
Onun için bun la rın hep si he def alın mış. İn sa ni de ğer ler ve öl çü ler<br />
yo ke di le cek, ki şi bir boş lu ğa dü şe cek, tu tu na cak bir da lı kal ma ya -<br />
cak, sa rı la cak bir ide a li, de ğe ri ol ma ya cak ki si ya si ola rak onu im ha<br />
ede bil sin ve is te di ği gi bi iha net et ti rip kul la na bil sin. Bu, ter si için<br />
da ha bir doğ ru dur, ya ni si ya si kim li ğin den, inanç la rın dan so yun du -<br />
rur sa in sa ni kim li ği ni yok et me si da ha bir ko lay olur.<br />
- Pe ki çe liş ki le rin böy le uçu rum laş mış bir dü zey de ya şan dı ğı<br />
bir yer de, sen şah sen hiç ka ram sar lık duy dun mu? Bu ato mi ze<br />
edil miş lik kar şı sın da, biz bir da ha ko lay ko lay be li mi zi doğ rul tup<br />
aya ğa kal ka ma yız, bir da ha doğ ru la ma yız” gi bi, ki mi za man çe şit -<br />
li çe liş ki le re düş tü ğün, ka ram sar lık ya şa dı ğın ol du mu?<br />
- Bu da çok bo yut lu ya şan mış bir ruh ha li, bir he sap laş ma… Ya -