dıyarbakır zındanı
dıyarbakır zındanı dıyarbakır zındanı
163 ken di si ni de net le yen bir ta kım fak tör ler ta şı yor… Hüc re ler kıs - mın da ise, her hüc re nin ko ri do ra ba kan yü zün de de mir par mak lık - lar var dır. Hüc re le rin kar şı sın da ki du var da gö zet le me de lik le ri bu - lu nur, o de lik ler den hüc re le rin içi sü rek li gö zet le ni yor du. Ay rı ca hüc re le rin önün de bir met re enin de bir ko ri dor var, gar di yan lar ora da sü rek li ge zi yor du. Ko ğuş la rın ka pı ve maz gal la rın dan içe ri si nö bet çi ler ce sü rek li gö zet le ni yor… - Ko ğuş lar da ve hüc re ler de bü yük bir gö zal tı ya şa nı yor ya ni… - Evet… Su bay lar da ay rı ca nö bet çi le ri göz lü yor, de net li yor; zul - mün nö bet çi li ğin de “kay tar ma var mı yok mu” an la mak is ti yor. De - net le me işi ya şa ma ya yıl mış, ko ğuş iç le ri ne de ğin uzan mış. Giz li yön tem le ri nin ya nın da ko ğuş lar da tu tuk lu lar dan nö bet çi ler de var. Ge ce le ri iki şer sa at aray la nö bet tu tu lu yor. Ay rı ca is pi yon cu la rın ol - du ğu nu da söy le miş tik. Ko ğuş la ra is pi yon cu lar yer leş ti ri li yor, ki ba zı ko ğuş lar da ar tık ken di le ri ni sak la ma ge re ği bi le duy ma ya cak den li fu tur suz la şı yor, açık tan is pi yon cu luk ya pı yor lar. Ko ğuş ta ki ler bun la - rın is pi yon cu luk yap tı ğı nı, bil gi ver di ği ni bi li yor ve is ter is te mez bu du ru ma gö re ken di le ri ni ayar la mak zo run da ka lı yor lar. Ay rı ca ge ce nö bet çi le ri nin nö bet le ri sı ra sın da “vu ku at var!” ya da “vu ku at yok” di ye rek gar di yan la ra ver dik le ri ra por lar var. Nö bet çi le rin, ku ral la ra ay kı rı dav ra nan la rı bil dir me le ri zo run lu lu ğu ge ti ril miş. Ama ge nel de nö bet çi le rin ço ğu bu nu yap ma sa lar da, yi ne de ge liş ti ri len de net le me me ka niz ma sı nın bir fak tö rü ola rak işa ret et mek ge re ki yor. Kı sa ca sı hem nö bet, hem is pi yon cu la rın du ru mu, hem gö zet le me de lik le ri, maz gal lar ve hem de as ker le rin is te di ği sa at te is te di ği ko ğu şa gi rip çık ma sı nın ge tir di ği avan taj lar baş lı ba şı na ya şa mın her yö nü nü de - net le ye bi len bir me ka niz ma ya rat ma la rı nı sağ la dı. - Pe ki si zin ko ğuş lar ara sı iliş ki le ri niz olu yor muy du? İda re nin ya sak la ma sı na rağ men bir bi çim de iliş ki kur ma yön tem le ri ge liş - tir miş miy di niz? - Di re ni şin ol du ğu dö nem ler de iliş ki kur ma nın ko şul la rı tü müy le or ta dan kal dı rıl mış tı. Biz hüc re de ki ler için he le hiç yok tu. Ke sin lik le dı şa rı çı ka rıl mı yor duk. An cak mah ke me ye gi diş ge liş ler de di ğer ko - ğuş lar da ge len ler le ay nı ara ba ya bin di ril me gi bi bir fır sat olur sa on -
164 lar la bağ lan tı kur ma ola na ğı do ğar dı. Ring le re bin di ği miz de kar şı laş - tı ğı mız tu tuk lu lar la ko nu şu yor ve di ren me le ri ge rek ti ği ni söy lü yor - duk. Bu da kı sa sü re de ida re ce fark edil di ve ko ğuş lar dan ge len ler le ay nı ara ba ya bin me mi zin ko şul la rı or ta dan kal dı rıl dı. Ko ğuş ta ki ler ring ler le gö tü rül me ye de vam et ti, biz ler se ya ka ri yer le, ya da ay rı ara bay la gö tü rül me ye baş la dık. Yi ne mah ke me ye gi der ken ko ri dor - da, sa lon da bek le ti lir ken ko ğuş ta ki ler ay rı tu tu lur du, her ko ğuş ay rı ay rı di zi li yor du. 35 ise her za man ay rı bir tec rit lik sta tü sün dey di. Yi - ne mah ke me sa lo nun da biz, ya en ar ka da otur tu lu yor duk, ya da en ön de. Böy le ce ko ğuş lar la iliş ki kur ma ola na ğı mız kal ma dı. Tes li mi - ye tin ko yu, iler le yen sü re cin de gi de rek hüc re le rin de bir bir le riy le iliş - ki si ya sak lan dı, tüm bağ lar ko pa rıl ma ya ça lı şıl dı. İda re ye ve mah ke - me ye gö tü rül mek için ko ğuş tan bir tu tuk lu ko ri do ra çı ka rıl dı ğın da, kar şı dan baş ka bir tu tuk lu ge ti ri li yor sa, bi ri ni he men ka çı rıp bir ara boş lu ğa ko yu yor ve bir bi ri ne gös ter mi yor lar dı. Öte yan dan mi ma ri açı dan 35-36’nın o ko şul lar la ve bir bi riy le iliş ki ku ra bil me ola na ğı yok tu, an cak yan ya na, kar şı lık lı bir bi ri ne ba kan, alt lı üst lü ko ğuş lar açı sın dan böy le bir ola nak var dı. Ama ya şa nan tes li mi ye tin de rin li ği ve böy le bir gi ri şi min açı ğa çık ma sı ha lin de be de li nin ölüm ola ca ğı kor ku su va ro lan iliş ki ola nak la rı nı kul lan dır mı yor du. - Gün cel ya şam da, ko ğuş içi iliş ki ler de in san la rın bir bi riy le ko - nu şa ma dı ğı, ko nuş ma nın ya sak ol du ğu tü rün den du yum la rı mız var, bu doğ ru mu? - Doğ ru!.. Ve bu ge nel bir uy gu la ma. Yal nız laş tır ma ve yanl nız laş - tır dı ğı oran da tes lim al ma; bi rey leş tir me ve bi rey leş tir di ği oran da tes - li mi ye ti de rin leş tir me, iç sel leş tir me, yal nız bir ta kım mad di ve dü - şün sel bir lik le ri de ğil, her yö nüy le yal nız laş tır ma, in sa nı ken di de ğer - le rin den ko par ma, tüm in sa ni er dem le ri hi çe sa ya rak yal nız laş tır ma bo yut lu bir bü yük olay dır bu… Ko nuş ma ya sa ğı hem bu lun du ğu muz bö lüm de, hem de bü tün ko ğuş lar ara sın da ve ko ğuş lar da uy gu la nan bir yön tem di. Ko ğuş la rın mev cu du 50, 100, 150 ara sın da de ği şi yor. Bu in san la rın ço ğu ge rek içer de, ge rek dı şar da bir çok şe yi bir bi riy le pay laş mış ve bir bi ri ni ta nı yıp bi len in san lar. Si ya sal top lum sal bel li de ğer le re sa hip ler. Bu lun duk la rı ko ğuş lar da ya şa mı pay la şı yor lar,
- Page 114 and 115: 113 - Evet, bu ra da ki tu tum la r
- Page 116 and 117: 115 ruz…” gi bi şey ler söy l
- Page 118 and 119: 117 san’da baş la dı. Du ruş m
- Page 120 and 121: 119 kez da ha tüm hış mıy la he
- Page 122 and 123: 121 nık ol ma mız, on la rın ç
- Page 124 and 125: 123 lem de çok önem li dir. Bu nu
- Page 126 and 127: 125 şe hit le ri mi zi, ge nel de
- Page 128 and 129: 127 mah ke me ye gi dip ge len ar k
- Page 130 and 131: 129 den le ri var dı. Ob jek tif v
- Page 132 and 133: 131 ulu sal bas kı da var dı. Dev
- Page 134 and 135: 133 Hay ri, dö ne mi, ya şa nan l
- Page 136 and 137: 135 jik-po li tik hat ve pra tik tu
- Page 138 and 139: 137 rim ci le rin bağ lı kal ma s
- Page 140 and 141: 139 le mek is ti yo ruz: Eğer bir
- Page 142 and 143: 141 man be lir le yi ci ol ma ro l
- Page 144 and 145: 143 - Öy le bir dö nem di o… Bi
- Page 146 and 147: 145 şa ra mı yor du. Al dı ğı
- Page 148 and 149: 147 Bu güç le di re ni şi ba şa
- Page 150 and 151: 149 on la ra yap tı rım la ra uyu
- Page 152 and 153: 151 pak la nıp ka pı kul lu ğu y
- Page 154 and 155: 153 tun da ara ma lar da ya ka lat
- Page 156 and 157: 155 ce za e vin de olup bi ten le r
- Page 158 and 159: 157 - Sa nı rım 1981 yı lı nın
- Page 160 and 161: 159 - Dil den çok de ne tim ve di
- Page 162 and 163: 161 ler. 4. kat ta di re nen ar ka
- Page 166 and 167: 165 yaz gı lar or tak… On la ra
- Page 168 and 169: 167 sak la rın ök sür me le ri n
- Page 170 and 171: 169 bü yük me sa fe ka te dil mi
- Page 172 and 173: 171 - Hay ri hüc re sin den alı n
- Page 174 and 175: 173 bir ya şa mın; ye ni ve soy l
- Page 176 and 177: 175 miş ki, duy gu la rın yo ğun
- Page 178 and 179: 177 çe şit li ce za ev le rin de
- Page 180 and 181: 179 Kad ro la rı mı zın, kit le
- Page 182 and 183: 181 - Sö zü nü et ti ğin tüm b
- Page 184 and 185: 183 lar dı. Böy le yar dım laş
- Page 186 and 187: 185 ni bu so ru ya yü zey sel bir
- Page 188 and 189: 187 ma da sı nır sız, en uç nok
- Page 190 and 191: 189 per va sız dav ra nı yor du.
- Page 192 and 193: 191 ce le rin psi ko lo ji siy le c
- Page 194 and 195: 193 yor du. Ye ni ge len ler ko ğu
- Page 196 and 197: 195 güç lü bir si ya si or tam l
- Page 198 and 199: 197 Hep si ad li mah kum sta tü s
- Page 200 and 201: 199 lı yor du. Ba zı la rı nı E
- Page 202 and 203: 201 ve gü zel lik ge rek ti ren i
- Page 204 and 205: 203 İs pi yon cu luk tan şe hit l
- Page 206 and 207: 205 ma dö ne min de de yay gın ol
- Page 208 and 209: 207 le me ye cek le ri yö nün de
- Page 210 and 211: 209 - Ta cet tin Arat… - Böy le
- Page 212 and 213: 211 sa, sı ra da yak la rın da ol
164<br />
lar la bağ lan tı kur ma ola na ğı do ğar dı. Ring le re bin di ği miz de kar şı laş -<br />
tı ğı mız tu tuk lu lar la ko nu şu yor ve di ren me le ri ge rek ti ği ni söy lü yor -<br />
duk. Bu da kı sa sü re de ida re ce fark edil di ve ko ğuş lar dan ge len ler le<br />
ay nı ara ba ya bin me mi zin ko şul la rı or ta dan kal dı rıl dı. Ko ğuş ta ki ler<br />
ring ler le gö tü rül me ye de vam et ti, biz ler se ya ka ri yer le, ya da ay rı<br />
ara bay la gö tü rül me ye baş la dık. Yi ne mah ke me ye gi der ken ko ri dor -<br />
da, sa lon da bek le ti lir ken ko ğuş ta ki ler ay rı tu tu lur du, her ko ğuş ay rı<br />
ay rı di zi li yor du. 35 ise her za man ay rı bir tec rit lik sta tü sün dey di. Yi -<br />
ne mah ke me sa lo nun da biz, ya en ar ka da otur tu lu yor duk, ya da en<br />
ön de. Böy le ce ko ğuş lar la iliş ki kur ma ola na ğı mız kal ma dı. Tes li mi -<br />
ye tin ko yu, iler le yen sü re cin de gi de rek hüc re le rin de bir bir le riy le iliş -<br />
ki si ya sak lan dı, tüm bağ lar ko pa rıl ma ya ça lı şıl dı. İda re ye ve mah ke -<br />
me ye gö tü rül mek için ko ğuş tan bir tu tuk lu ko ri do ra çı ka rıl dı ğın da,<br />
kar şı dan baş ka bir tu tuk lu ge ti ri li yor sa, bi ri ni he men ka çı rıp bir ara<br />
boş lu ğa ko yu yor ve bir bi ri ne gös ter mi yor lar dı. Öte yan dan mi ma ri<br />
açı dan 35-36’nın o ko şul lar la ve bir bi riy le iliş ki ku ra bil me ola na ğı<br />
yok tu, an cak yan ya na, kar şı lık lı bir bi ri ne ba kan, alt lı üst lü ko ğuş lar<br />
açı sın dan böy le bir ola nak var dı. Ama ya şa nan tes li mi ye tin de rin li ği<br />
ve böy le bir gi ri şi min açı ğa çık ma sı ha lin de be de li nin ölüm ola ca ğı<br />
kor ku su va ro lan iliş ki ola nak la rı nı kul lan dır mı yor du.<br />
- Gün cel ya şam da, ko ğuş içi iliş ki ler de in san la rın bir bi riy le ko -<br />
nu şa ma dı ğı, ko nuş ma nın ya sak ol du ğu tü rün den du yum la rı mız<br />
var, bu doğ ru mu?<br />
- Doğ ru!.. Ve bu ge nel bir uy gu la ma. Yal nız laş tır ma ve yanl nız laş -<br />
tır dı ğı oran da tes lim al ma; bi rey leş tir me ve bi rey leş tir di ği oran da tes -<br />
li mi ye ti de rin leş tir me, iç sel leş tir me, yal nız bir ta kım mad di ve dü -<br />
şün sel bir lik le ri de ğil, her yö nüy le yal nız laş tır ma, in sa nı ken di de ğer -<br />
le rin den ko par ma, tüm in sa ni er dem le ri hi çe sa ya rak yal nız laş tır ma<br />
bo yut lu bir bü yük olay dır bu… Ko nuş ma ya sa ğı hem bu lun du ğu muz<br />
bö lüm de, hem de bü tün ko ğuş lar ara sın da ve ko ğuş lar da uy gu la nan<br />
bir yön tem di. Ko ğuş la rın mev cu du 50, 100, 150 ara sın da de ği şi yor.<br />
Bu in san la rın ço ğu ge rek içer de, ge rek dı şar da bir çok şe yi bir bi riy le<br />
pay laş mış ve bir bi ri ni ta nı yıp bi len in san lar. Si ya sal top lum sal bel li<br />
de ğer le re sa hip ler. Bu lun duk la rı ko ğuş lar da ya şa mı pay la şı yor lar,