İndirmek için tıklayınız. - Galvanoteknik.org

Kaplama Banyosu Kontrolü
Suyun kaplama odasında kullanmak için yeterli derecede temiz olduğunu varsayalım. 69 İyi yapılmayan
durulama işleminde sudan kaynaklanan kirlenme oldukça fazla zarar verici olabilir.
Bildiğiniz üzere, kaplama işlemlerinde malzemeyi temizlemek için durulama, aside daldırma, durulama gibi
belli adımları takip edersiniz. Hemen hemen her işlemin öncesinde ve sonrasında bir durulama yapılır. Bu
durulama suyu sonrasında gelen banyoya veya daldırmaya taşındığı için, 70 durulama iyi yapılmadıkça daha
sonra gelen banyoyu kirletecek miktarda kimyasal taşınabilir. Bir banyo için kullanılan kimyasal bir diğer banyo
için zehirleyici olabilir. Kaplama hattında yaptığınız durulamalarda bunu aklınızdan çıkarmayın.
KAPLANAN MALZEMEDEN GELEN KİRLETİCİLER
Bazen kaplanacak malzeme aktif metal olabilir ve siz bunu tespit etmeden önce kaplama banyosu bunun
önemli bir miktarını çözmüş olabilir. Eğer kirlenmenin önüne geçmek ya da en azından azaltmak istiyorsanız
burada kullanılacak teknik şöyledir:
1. Kaplama banyosuna akım verin (katot iletimde)
2. Bir önceki banyoda tam olarak kaplanmamış malzemeyi çok kısa süre sokup hemen çıkarın.
3. Başka bir şey kaplayın.
Kaplama banyosunun kimyasallarının çok zayıf şekilde etki ettiği metaller dahi zaman içerisinde zarar
verebilecek miktarlarda çözünebilir. Bu bizi önemli bir sonuca götürür:
Kaplanan malzemeyi tankta bırakmayın.
Eğer kirlenmeyi önlemek mümkün değilse gidermek için birşeyler yapın. 71
Bazı tesisler buna benzer durumlarda fiberglas ağ veya benzeri pasif bir malzemeden yapılma bir ağı
banyonun altına sermek suretiyle, düşen veya banyoda asılı kalan parçacıkları süzmektedirler. Çoğu zaman
demir içeren malzemelerin kaplandığı bazı tesislerde ise askı izolasyonu ile kapatılmış manyetik bir yakalayıcı
kullanılarak düşmekte olan parçacıklar yakalanır ve banyodan uzaklaştırılır. Yakalanan bu parçacıklar tekrar
kullanılabilecek şekilde yararlı hale getirilebilir.
BANYODA KULLANILAN KİMYASALLARDAN (VEYA BUNLARIN BOZUNMASINDAN) GELEN
KİRLETİCİLER
Kimyasal arındırma işleminin yeteri derecede iyi yapılamadığı yıllarda, saf kromik asit sipariş edip önemli
miktarda sülfat içerdiğini görebilirdiniz. Krom kaplamada kötü sonuç elde etmeniz için bu yeterlidir. 2. Dünya
Savaşı yıllarında karaborsaya düşmüş olan kaplama kimyasalları istenmeyen veya yanlış içerikler ihtiva etmekte
idi. Günümüzde bu durum çok uzaklarda kalmış olmasına rağmen ara sıra rastlanmıyor değildir. Bu sebepten
ara sıra analizle kontrol etmek iyi olur.
Banyo kimyasallarından karışan kirleticiler ekseriya, parlatıcı gibi bazı özel ilave kimyasallarının kimyasal
veya elektrokimyasal yollarla bozulması neticesinde oluşur. Parlatıcı kontrolü konusunu ele alırken belirtilmiş
olduğu üzere, bu moleküller genellikle organik yapılı olup bozunma ve ayrışmaya meyilli olmak gibi kötü bir
özelliği vardır. Kimyasalın bozunması sonucu oluşan ürünler bazı durumlarda banyoya zarar vermez, fakat çoğu
zaman zararlıdırlar.
Bu çeşit kirleticilerden kaynaklanan hatalara karşı şu şekillerde çözüm aranabilir:
1. Bulabildiğiniz en kararlı yapıdaki parlatıcıyı kullanın.
2. Parçalandığında zarar verici etkisi yüksek konsantrasyonlara ulaşırsa zarar verici olan bir parlatıcı
kullanın.
3. Bozunmayla tortu halinde çökelen ürünleri hataya sebebiyet vermeden önce düzenli olarak banyodan
uzaklaştırın.
1 ve 2 no.lu maddeleri uygularken ilk başlarda kimyasal satıcısının tavsiyelerine uymalısınız. Zamanla
tecrübe kazandıkça kendiniz seçebilirsiniz. 3 no.lu maddeye gelince, kullanılan ilave kimyasallar gibi banyodaki
bazı yararlı kimyasalları da beraberinde almadan sadece zararlı olanları ayırmalısınız, bu oldukça zor bir
durumdur. Aktif karbonla temizleme işlemi esnasında organik moleküllerin belli bir miktarını absorbe edilirken
yararlı ve zararlı kimyasallar birbirinden ayırt edilmez. Zararlı kimyasalları absorbe edecek özel bir kimyasal
kullanmadığınız sürece bozulmamış parlatıcıyı da bozunmuş olanla birlikte atmış olursunuz. Hataya neden olan
kimyasalların atılması ile yararlı kimyasalların kaybı arasındaki bu maliyet dengesini kurmak oldukça güçtür. 19.
Ders’ te bu konu daha geniş ele alınacaktır.
Sayfa 37