Untitled

FERHENGA 

KHURDÎ TlRKÎ 

Nivîsar 

MUSA ANTER 

Nêzîkî 1 1 000 peyvan 

Elfebeya zimanê Khurdî û rêberya xwendina ferhengê, li talyai 

ferhengê bi kurti hatiye çapkirin.

. Ez vê Ferhengê, hevalê min î go par li ruhayê hat şehîdkirin, 

FAÎK BUCAK, ra çîyarî dikim. 

Bu sözlüğü, geçen sene Urfa'da şehid olan. aziz arkadaşım FAÎK 

BUCAK'a armağan ediyorum. 

MUSA ANTER 

TEN t MATBAA 

istanbul 1 9 67

fcf- \L

PEŞGOTİN 

Min ev ferheng di sala 1963 yanda, li Enqarê, di bendexana mamakê 

î leşkeri da, di khunca «İ» da nivîsî. 

Di rézkirna ferhengê da, hevalê mini bendexanê xorte hêja 

xwendevarê avairaza bilind ji hevlêrê (Erbilê) Cemal Alemdar, pir 

arîkarya min kir. Ez aşikare spazî wî dikim. 

Gelekî di zorî, ne xweşî û tuneye da min ev ferheng nivîsî. Li ber ça 

va ferhengek kevn nînbû û bi serda jî ez de bendexanê, qui û qulêra da 

bûm. Ji ber vê yekê, wê kêmaî û ne li rêyê min hebin. Ji xwe ferheng, 

bi jînêra dighin û distewin. Ev ferh^ngcd xelkê î pêsda, 10-15 caran 

hatine çapkirin û de her carê da kêm;û û ne li rêzî û ne li rêyên wan, 

rast kirine. 

Go ez mam sax, yan xwedyêddin, hey bi caran ji nûda emè vé 

ferhengê çap bikin. 

Wekîdin jî ez bahwer dikim ku ev ferheng, ji wslatyên min î 

Tirkiyê ra sûde (fêdeye). Ji nêzîk va zanim go bi milyona velatî ji 

ber go ji zimanêhev nizamn, bir kulin. 

Bi vê ferhengê û bi pey vê da a go ezê çap bikim (Ferhenga Tirkî 

Khurdî) go piçkokî kulêd wan sivik bibin, ezê pir baxtiyar bibim. 

Zanînekî vekirîye go mirov bi zarê hev nizanibin, hînî hev nabin. 

4.7.1967 

Stambol Sûadîyé 

MÛSA ANTER

ÖNSÖZ 

Bu sözlüğü, 1963 senesinde, Ankara Mamak Askerî Hapishanesinin 

«İ» hücresinde mevkufken yazdım. Eserin hazırlanmasında bana yar¬ 

dım eden genç hapishane arkadaşım Hevlerli «Erbilli» yüksek mimar¬ 

lık talebesi Cemal Alemdar'a teşekkür etmeyi borç bilirim. 

Çok zor ve kıt imkânlarla bu sözlük hazırlandı. Elimde bir mehaz 

yoktu, üstelik hapishane ve hücrelerde. 

Bu bakımdan hata ve eksiklerim olacaktır. Zaten sözlük, hayatla 

birlikte tekâmül eden bir sorundur. Bugün başka dillerdeki ileri söz¬ 

lükler, 10 - 15 inci baskılariyle bu duruma ulaşmışlardır. 

Sağ kalırsam ben veya diğer ilgililer elbette yeni yeni ve daha 

mütekâmil baskılarını yapacağız. 

Ayrıca bu sözlüğün, yurdum olan Türkiye halklarına faydalı ola¬ 

cağına da inanıyorum. Milyonlarca yekdiğerinin dilinden anlamayan 

vatandaşların ıstırabım yakından biliyorum. Bu sözlük ve bundan son¬ 

ra çıkaracağım «Türkçe Kürtçe» sözlükle vatandaşların bu ihtiyaç* 

larını kısmen de olsa, önleyebilirsek, mutlu olurum. 

Yekdiğerini anlayamayan insanlar, anlaşamazlar kanısındayım. 

4.7.1967 

İstanbul - Suadiye 

MUSA ANTER

A Latin, Kürd alfabesinin ilk Afrîqa Afrika. 

harlı. 

Aga Haber, malûmat. 

A Şaşkınlık ifadesi, Olan. Ağadan Haber vermek. 

Abe Kaim kumaş, Maşlah. Agadar Haberci, muhbir. 

Abor Geçim, idare, dayanma, te- Agadarî Dikkatlilik. 

hamül. 

Aborbûn İdare olmak. 

Aborî İdarî, ekonomik, iktisadî. 

Aborkirin İdare etmek, geçin¬ 

Agir Ateş. 

Agirberdan 

Agirdadan 

Agırgurkirin 

Ateşlemek. 

Ateş yakmak. 

Ateş yakmak. 

mek. 

Agirê Ağrı vilâyeti. 

Aciz Sıkılma. 

AgrêDocehê Cehennem ateşi. 

Acizbûn Sıkılmak. 

Agirc Cina Uçuk. 

Acizkirin Sıkmak. 

Agirê Dila Kalp ateşi. 

Aciztî Rahatsızlık, sıkılganlık. Agirê Evînê Aşk ateşi. 

Acur Acur, kelek. 

Agrê Nava İç Ateşi. 

Adar Mart. 

Agrê Sot Yangın ateşi. 

Adet Huy, tıynet, usul. 

Agrê Şeve Gece ateşi, Uçuk. 

Adetî Usulen, bayağı. 

Agirî Ateşten. 

Adetkirin Alışmak. 

Agirkir Ateşçi. 

Adin Diğeri. 

Agirkirin Ateş yakmak. 

Arîilcevvaz Adilcevaz (Bitlis'te Agirkuj Ateş söndüren, barışçı. 

bir kaza). 

Agir -Peres Ateş perest. 

Adiyan Siirt (Peıvare'de bir Agir Peresi Ateşperestlik. 

Kürd aşireti). 

Agirpêxistin Ateşi yakmak, alev¬ 

Adîyeman Adıyaman vilâyeti. lendirmek. 

Aferê Nusaybin'de Koçekan aşi¬ Agirpêketen Yangın. 

ret merkezi. 

AgirPêvedan Kundaklamak, ateş 

Aferin Aferin. 

dokundurmak. 

Afir Hayvanların su içme yeri. Agirvemirandin Ateş söndürmek. 

Afirandin Kabaca içmek, hay¬ Ah Taaccüp edatı. 

vanca içmek. 

Aha Aha.

7 

Ahenk Beste. 

Alî Yan, parça, taraf. 

Ahenkdar Bestekâr. 

Alîalî Yer, yer. 

Ahû Amma da ha. 

Aiîdeçûn Yaklaşmak. 

Ahıi Ceylân. 

Aük Bir yan. 

Ahûra Ateş. 

Alîkar Yardımcı, ensari. 

Ahura mazda Ateş İlâhı. Alikirin Yardım etmek. 

Ajik Yabanî badem. 

Aükîbûn Bir yanlı olmak. 

Ajo Sürücü. 

A\îkîva Bir yana. 

Ajotber Önüne sürdü. 

Alîkîvabûn Bertaraf olmak. 

Ajotbin Altına sürdü. 

Alikivekirin Bertaraf etmek. 

A'jotderva Dışarıya sürdü. Alîsor Bir cins armut. 

Ajotdû Arkasını kovaladı. AlŞyedin Diğer yan. 

Ajotgeh Sürülebilen yer. Alman Muş'ta bir Kürd aşireti 

Ajothindirû İçeriye hücum et¬ (Alman). 

mek. 

Alo Telefonda hitap, Kürtçede 

Ajotin Sürmek. 

Ali. 

Ajctî Sürülmüş. 

AIoz Dolaşık. 

Ajotkar Sürücü. 

Alozbûn Dolaşmak. 

Ajotkarî Sürücülük. 

Alozî Dolaşma. 

Ajotnav İçine girme. 

Alozkırın Dolaştırmak. 

Ajotpey 

Ajotrex 

Ajotser 

Arkasını takip. 

Yanına sürme. 

Üzerine hücum. 

Altax Muhbir. 

AUaxi İhbar. 

Altaxîkirin İhbar etmek. 

Al Taş, kaya. 

A'.ııca Mardin'de bir köy. 

Al Bayrak. 

Arûce Bir cins erik. 

Aîadar Bayraktar, sancaklar. Alûle Sokak. 

Alal Güzel kokulu bir ot. 

Am Amca. 

Alastin Yalamak. 

Amade Hazır. 

Aiban Arnavut. 

Amadebûn Hazır olmak. 

A'banya Arnavutluk. 

Amadekirln Hazırlamak. 

Aibanyayî Arnavutça, Arnavut- Amadetî Hazırlık. 

varî. 

Amane Gaye, ideal. 

Aiif Hayvan yemliği. 

Amanedar İdealist. 

Alifandin Hayvan yemini tüket¬ Amasya Amasya vilâyeti. 

mek. 

Amazon Amerika'da dünyanın en 

Alifkirin Hayvanı yemlemek. uzun nehri. 

Alik Daima Zayıf bir kuş. Ambar Ambar, Mardin'de bir 

Alikan Aslen Bohtanlı, Hizàn'da köy. 

yaşıyan bir aşiret. 

Amber Amber. 

Aîiyan Nusaybin Cizre arasında Ambor Kara sapan. 

aslen Bohti aşireti. 

Amîn Amin, olsun.

8 

Amoza Amcazade. 

Aqilsivikî Manyaklık. 

Amojin Amca karısı. 

Aqit Tavan, kemer. 

Amonyaq Amonyak. 

Aqres Mardin'in Surgıçi aşireti¬ 

Amraz Edat, ek. 

nin bir köyü. 

Amrazî aşyanî Tarif edatı. 

Anırazî naşnayî Nefi edatı. 

Amtîtik Çerez, lüks yiyecek. 

An Yahut, ya. 

Analiz Analiz, tahlil. 

Analizkirin Analiz etmek. 

Ancax Ancak. 

Andiîwer Suriye Elcezire'sinde 

biı nahiye. 

Aııaka Şimdi. 

Aniha Şimdi. 

Ani Alın. 

Aııîbîr Muhtıra, nota. 

Anîcîn İnfaz etmek, yerine getir¬ 

mek. 

Anîn Getirmek. 

Anînber Önüne getirmek. 

Aııîncîh Yerine getirmek. 

Anîndest Ele geçirmek. 

Anînxware Aşağıya getirmek, in- 

Ar Ateş, un. 

Aram Sakin, sükûnet. 

Aramîdar Müsekkin, uyuşturucu. 

Araq Rakı. 

Araqxur Ayyaş. 

Arav Çamaşır suyu, bulaşık su¬ 

yu- 

Aıavî Bulanık. 

Avavkirin Bulandırmak. 

Aravtin Sıkmak, süzmek. 

Ard Un. 

Ardik İrmik. 

Ardikê birxur Bulgur unu. 

Ardikêdara Ağaç talaşı. 

Ardikê nîska Mercimek unu. 

Ardû Yakacak, yakıt. 

Aıî Kül. 

Arî Kürdlerin de mensup oldu¬ 

ğu ırk. 

diı mek. 

Arî Yardım. 

Anîşk Dirsek. 

Arîkar Muavin, yardımcı. 

ANKARA 

Ai'.tabê 

Ankara. 

Gaziantep. 

Arfkarî Yardım. 

Arîkarya peşî İlkyardım. 

Antalya Antalya. 

Arikarya zû Acil yardım. 

Antika Antika. 

Arîkirin Yardım etmek. 

Ap Amca. 

Aristo Yunan filozofu, Aristo. 

Apansid Kör bağırsak. 

Aristoqrat Soylu, asil. 

Apenîn Fransa, İspanya arasın¬ Aristoqratî Soyluluk, asalet. 

da bir dağ. 

Arîtî Küllüce, iane, bağış. 

Apo Amcaya hitap, Amca. Arjantin Arjantin. 

Aqasî Akasya. 

Armanç Hedef, gaye. 

Aqçekale Akçekale. 

Armanc girtin Hedef tutmak. 

Aqil Akıl, us. 

Axnawid Arnavud. 

Aqilî Akıllılık. 

Aqilmend Akıllı. 

Arnawidistan Arnavutluk. 

Armûş Üzüm çöpleri. 

Aoilsivik Manyak kimse. Arrim Bir nevi hayvan nezlesi.

Arsim Yasemin, bir koyun has¬ Asûr Asur. 

talığı. 

Artiwin Artvin. 

Asûr banîpal Asur Kralı. 

Asuan Mısır'da bir bölge ve ba¬ 

Arû Hıyar, salatalık. 

raj. 

Arvan Unluk, un çuvalı. Asya Hazreti Musa'nın annesi ve 

Arvas Mukus mıntıkasında bir Asya kıt'ası. 

köy. 

Asyayî Asya'ya ait, Asyavarî. 

Arzan Ucuz. 

Aş Yemek. 

Arzanbûn Ucuzlamak. 

As Değirmen. 

Arzankirin Ucuzlatmak. 

Aşav Su değirmeni. 

Arzani Ucuzluk. 

Aşbûn Barışmak. 

Arzantî Ucuzluk, ucuzluk vakti. Asê bê Yel değirmeni. 

Arzu İstek. 

Aşev Ekindeki yabanî otlar. 

Asan Kolay. 

Aşevkirin Yabanî otlarla müca¬ 

Asanbûn Kolaylaşmak. 

dele. 

Asankirin Kolaylaştırmak. Aşevvanî Yabanî otlarla müca- 

Asanî Kolaylık. 

le işçisi. 

Asansör Asansör. 

Aşîkar Açık. 

Asavv Vücutta şişkinlik, ur. Aşîkarbûn Açık olmak. 

Asawbûn Şişmek. 

Aşikaıkirin Açıklamak. 

Asawkirin Şişirmek. 

Aşikarı Açıklık. 

Asavvî Şişkinlik. 

Aşîta Suriye'de bir kurt aşireti. 

Asê Motke'de bir köy. 

Açît' Aşitalı. 

Asê Sarp, mazbut. 

Askere Açık. 

Asêbûn Mukavemet etmek, is¬ Aşkirin Barıştırmak. 

yan etmek. 

Aşna Alışkın. 

Asêgeh Hisarkale. 

Aşnabûn Alışmak, anlaşmak. 

Asêkirin Tahkim etmek. Aşnakirin Alıştırmak. 

Asik Ceylân, Gazal. 

Aşnayî Alışkanlık. 

Asin Demir. 

Aşpej Aşçı. 

AMnker Demirci. 

Aspêjxane Mutfak, lokanta. 

Asinkerî Demircilik. 

Aştî Barış, sulh. 

A;;kinc Beze şişkinliği. 

Aştbûn Barışmak. 

Asman Gök, Sema. 

Aştker Barıştıran, aracı. 

Asmanı : Göksel. 

Aştkirin Barıştırmak. 

Aspanax Ispanak. 

Aşvan Değirmene un götüren. 

Astêronomi Yıldız bilgisi. 

Asude Tenha, yalnız. 

A, talî 

Atina 

Netice. 

Eski kürdlerde erkek adı, 

Asûdebûn Yalnızlaşmak. 

Atina. 

Asûdekirin Tenhalaştırmak. Atom Atom. 

Asûdeyî Yalnızlık. 

Atûn Kireç ocağı.

10 

Av Su. 

Avgermi Ilık, normal sıcaklık. 

Ava Ay, güneş, yıldız batması. Avgermkirin Su ısıtmak. 

Ava Mamur. 

Avgil Necis, pis. 

Ava bacana Salça. 

Avik Meni. 

Ava baranê Yağmuv suyu. Avilke Sulu adam. 

Avabûn Kendi kendine meydana Aving Havan. 

gelmek. 

Avis Gebe. 

Ava ceh Arpa suyu, bira. Avisbûn Gebe olmak. 

Ava devv Ayran suyu. 

Aviskirin Gebe etmek. 

Ava germ Sıcak su. 

Avî Sulu. 

Ava giravî Bulanık su. 

Avî Şebnem. 

Ava goşt Et suyu. 

Avor Dağ keçisi. 

Avaker 

Avakirin 

Mimar, inşaatçı. 

İnşa etmek. 

Avpaş 

Avkeş 

Su kabı. 

Su çeken, saka. 

Avani Bina. 

Avraz Sel yolu. 

Avareş Kara su. 

Avrê Su yolu. 

Av berdan Su bırakmak. 

Avrêjin Sath-ı mail. 

Av berdan bin Altma su salmak. Avrîşim İpek. 

Av berdan ser Suyu üstüne bı¬ Avru Haya, utanma. 

rakmak. 

Avsark Su soğutucu. 

Avbir Su kesen. 

Avsîrk Sarmısaklı papara. 

Avkirin Su serpmek, sulamak. Avşele Bulanık su. 

Avkirî Su serpilmiş. 

Avtavê İbrik. 

Avlêkirin Sulamak. 

Avtîsk Bir Hayvan hastalığı. 

Av li xwe kirin Duş almak, gu- Avzê Su kaynağı, sızıntı. 

sül abdesti almak. 

Avzêm Yazın kuruyan çeşme. 

Avdan Sulamak. 

Avzêr Altın suyu, yaldız. 

Avdankirin Arazi sulamak. Avzêrkirin Yaldızlamak. 

Avdayî Su verilmiş arazi. Avzêrkirî Yaldızlı. 

Avdest Abdest. 

Avzîv Gümüş suyu. 

Avdestxane Abdestane. 

Avzûn Kayış tokası. 

Avdir Haliç. 

Awa Makam, adet. 

Ave Mamur. 

Awal Bohtan'da bir köy 

Avene Ayna. 

Avvare Başıboş, işsiz. 

Avêtin Atmak. 

Awat İstek, temenni. 

Avêtin Atmak. 

Avêtin ser Öğmek veya yermek 

Awaz 

Avvazsaz 

Beste. 

Bestekâr. 

suretiyle türkü düzmek. 

Awiq Gecikme. 

Avêtî Atılmış, metruk. 

Awiqandin Geciktirmek. 

Avger Girdab. 

Awir Dik bakış. 

Avgerm Kaplıca. 

Awirtêvedan Dik, sert bakmak.

11 

Awqas O kadar. 

Avqas Bu kadar. 

Awrûpa Avrupa. 

Avvrûpayî Avrupalı. 

Ax Toprak. 

Axa Ağa, Bay. 

Axavtin Konuşmak. 

Axçîk Ermenilerde kız adı 

Axiv Söz, konuşmak. 

Axiv Yaranın azması. 

Axivandin 

mak. 

Konuşturmak, azdır¬ 

Axtirman Van gölünün içinde 

bir adacık ve manastır. 

Axtirme Yığın, devrilme. 

Axînî Topraktan, seramik 

Axkolk Toprağın ka.'ildığı yer. 

Axor Ahır. 

Axpîn Antre, giriş. 

Axtî Meşhur bir Kürt şairi. 

Axûeman Yalvarma, 

Axûemankirin Yalvarmak. 

Aya Acaba, meğer. 

Ayar Deri. 

B 

Ayarklrin Kaplamak, derilemek. 

Ayarî Deriden, maroken. 

Ayarşîrk 

lum. 

Oğlak derisinden tu¬ 

Ayarxav Dabaksız deri. 

Ayil Haksız. 

Ayiltî Haksızlık. 

Ayîn Din. 

Ayinde Fütur. 

Az Sağlam, sarp. 

Azad Hür. 

Azadbûn Hür olmak. 

Azadkirin Serbest bırakmak. 

Azadî Hürriyet. 

Azar Ağrı, acı. 

Azer Azerbaycanlı. 

Azerbaycan Azerbaycan. 

Azib Bekâr, evlenmemiş. 

Azibî Bekârlık. 

Azman Gök. 

Azmanê Bilind Yüksek gök. 

Azmanı Göksel, semavî. 

Azmanê şîn Mavi gök. 

Azmanê hefta Yedi kat gök. 

B Kürt alfabesinin ikinci harfi. Bacguzar Vergi mükellefi. 

Ba Hava, yel, şehvet. 

Bacanê reş Patlıcan. 

Bab Baba. 

Bacaııc sor Domates. 

Baban Kuzey Irak'ta eski bir Bacdar Mükellef. 

devlet ve devletin kurucu ailesi¬ Baçik Koyu. kahverengi makbul 

nin adı. 

olmayan bir cins darı. 

Babelisk Hava hortumu. Bad Farkin'de ilk Kürd devleti¬ 

Babet Lâyık, göre, denk. 

nin kurucusu (Marvan oğulların 

Bablisok Kuvvetli rüzgâr. dedeleri). 

Babir Rüzgâr kesen. 

Badan Bükmek, çevirmek. 

Bac Vergi, haraç, rüsum. Badek Matkap.

Badîhewa Boşu boşuna, heba. 

Badok Döndürmeye mahsus ucu 

çatal bir alet, matkap. 

Baêjêr 

rüzgârı. 

Meltem, cenup, lodos 

Baêkur Poyraz, şimal rüzgârı. 

Baereş 

rüzgârı. 

Doğudan esen sert kara 

Baêsor Bir nevi kanser. 

Bafon Alüminyum. 

Bafîk Bahane, sebep. 

Bager Poyraz, bora, fırtına 

Bagirdan Loğ taşı, silindir. 

Bahar Bahar, (Baharat). 

Bahoz Kasırga. 

Bajar Şehir, pazar. 

Bajarî Şehirli, burjuvazi. 

Bajartî Şehirvarî. 

Bajarvanî Şehirciler, şehre gi¬ 

dip gelenler. 

Bajîri Bir cins ekşi nar. 

Baken Gevaş'ta bir köy. 

Bakirin Çağırma. 

Bakıır Şimal, kuzey. 

Bakurî Şimalli kimse. 

Bal Nezd, yan. 

Bal Hatıra, vicdan. 

Bal Kanal. 

Bal Dikkat. 

Bala Dağınık, yüksek. 

Balabûn Dağılmak. 

Balakirin Dağıtmak. 

Balçermek Yarasa. 

Balafir Uçak. 

Balafirge Uçak meydanı. 

Balafir.şken Uçaksavar. 

Balafirvan Pilot. 

Baldar Kanatlı hayvanlar. 

Bale Aptal. 

Balê Öyle ise. 

Balgeh Yastık. 

12 

Balîf Yastık. 

Balore Misal. 

Bamerd Rojkan'da bir nahiye. 

Bamidê Nuseybin'de bir köy. 

Ban Dam. 

Banandin 

mak. 

Alıştırmak, Barıştır¬ 

Baneyî Muvakkat ikametgâh. 

Banê ezîza » Bohtan'da bir yayla. 

Baneşan Nida, çağın. 

Baneji Yabancılık, sıla, gurbet. 

Banemer Nisan. 

Bani Yukarı. 

Banîn Alışmak, barışmak. 

Bang Ezan, çağın. 

Bangbêj Müezzin. 

Bangdan Ezan okumak. 

Bangkirin Çağırmak. 

Bangor Silindir, log taşı. 

Banz Koşu. 

Banzdan Koşmak. 

Banzdanber Önüne koşmak. 

Banzdanser Üzerine koşmak. 

Baperest Seks, şehvetperest. 

Bapeşk Serpinti. 

Bapêvan Rasathane. 

Bapîr Dede. 

Baq Demet, Buket. 

Baqal Bakkal. 

Baqkirin Demetlemek. 

Baqil Bakla, kuyruk. 

Baqlawe Baklava. 

Bar Yük. 

Bar Yağış. 

Baran 

adı. 

Yağmur, Kürtlerde erkek 

Barandin Yağdırmak. 

Baranı Yağmurluk. 

Barbir Nakil, taşıyan. 

Barbirin 

mak. 

Yük götürmek, taşı¬

Bardar ' Taşıyabilen. 

Barger Hamal. 

Bargir Beygir. 

Bargiran Ağır mesuliyetli, yüklü. 

Barisil Bışeri'de bir köy. 

Barik Narin. 

Barîn Yağmak, melemek. 

Barkeş Yüklük, marşandiz. 

Barkeşî Nakliyecilik. 

Barkirin Yüklemek. 

Barûd Barut. 

Barûdpij Barutçu, barut yapan. 

Barsewala Donsuz. 

Barxane 

kiler. 

Yol hazırlığı, ambar, 

Barzan Kuzey Irak'ta bir bölge 

ve aşiretin adı. 

Barzanî Bu bölge ve aşirete 

mensup kimse. 

Barzanî Kürtlerde erkek adı. 

Basan Bohtan'da bir köy. 

Bask Kanat, taraf, yan, cihet. 

Baskokkirin Yolmak. 

Bastêq Pestil. 

Basyatê Değirmen taşlarıyla 

meşhur Raman'da bir köy. 

Baş İyi. 

Başbûn İyi olmak. 

Başkirin İyileştirmek. 

Başitî İyilik. 

Başqe Ayrı 

Basqebûn Ayrılmak. 

Basqekirin Ayırmak. 

Basqe Başqe Ayrı ayrı. 

Basqetî Ayrılık. 

Başûr Kızıl. 

Batik, Tahtacı, Yörük. 

Batik Çukur tahta kaşık. 

Batman Batman. 

Bav Baba. 

Bavûbapîr Ecdat. 

13 

Bavêxûnt Gelinin bir hafta son¬ 

ra babasının evini ziyareti. 

Bavik Aile, soy. 

Bavı Babadan kalma. 

Bavkuj Düşman, baba katili. 

Bavo Adam sen de. 

Bavobavo 

mak. 

Yalvarmak, telâşlan¬ 

Bavpîr Dede. 

Bawer İnanç, güven, iman. 

Bavverandin İnandırmak. 

Bavveranî 

iman etme. 

İnanma, güvenme, 

Bawername Diploma. 

Bavverî Güvenlik, emniyet. 

Baerkirin İnanmak, güvenmek. 

Bavveş İnanmamak, emin olma¬ 

mak, güvenmemek. 

Baeşîn Yelpaze. 

Bavveşkandin Esnetmek. 

Baweskîn Esnemek. 

Bawirnê 

köy. 

Nusaybin'e yakın bir~ 

Bavvişik Esneme. 

Bavvişkandin Esnetmek. 

Bawî Romatizmalı, yel hastalığı¬ 

na müptelâ. 

Bavvîbûn 

mak. 

Romatizmaya yakalan¬ 

Bawîkirin 

mak. 

Romatizmaya yakalat¬ 

Bavik Baba. 

Baxçe Bahçe. 

Baxçevan Bahçivan. 

Baxems Raman'da bir bölge. 

Baxşîş Bahşiş. 

Baxusuk Beşiri'de bir köy. 

Bayloz Elçi, sefir. 

Baylozxane Sefarethane. 

Baz Koşu, şahîn. 

Bazar Pazarlık.

14 

Bazarî Çarşı işi. 

Beheşt Cennet. 

Bazbend Kola bağlanan muska. Behîf Badem. 

Bazdan Koşmak, atlamak. Behîfterk Çağla. 

Bazin Bilezik, inşaatta kemer. Behr Hisse. 

Bazinê Avanya İnşaat kemeri. Behr Şirvan'da bir nahiye. 

Bazinê Devê bîra Kuyu ağzı bi¬ Béhrêz Pehriz. 

leziği. 

Behrhencê Bohtan'da bir köy. 

Bazinê Devê çala Sarnıç ağzı bi¬ Behrkirin Taksim etmek. 

leziği. 

Bej Susuz arazi. 

Bazinê pira Köprüler kemeri. Bejî Kıymetsiz, zayıf arazi. 

Bazinê stû Boyun köprücük ke¬ Bejn Boy, pos. 

miği. 

Bejnbal Boy, bos, kamet. 

Bazinê zaroka Çocuk bileziği. Bejn bilind Uzun boylu. 

Bazinê zêr Allın bilezik. 

Bejin dirêj Uzun boylu. 

Bazinê zîv Gümüş bilezik Bejin kin Kısa boylu. 

Bazirgan Bezirgan. 

Bejin Nizm Alçak boy. 

Bebele Göz bebeği. 

Bejn Zirav İnce boy. 

Bed Fena. 

Bejna Bilind Yüksek boy. 

Bedaxewe Maatteessüf. 

Bejna Direj Uzun boy. 

Bedbext Bedbaht. 

Bejna Kin Kısa boy. 

Bedbextî Betbahtlık. 

Bejna Kurt Bodur boy. 

Bedbin Fena görme, karamsar. Bejna Nizm Alçak boy. 

Beden Boy bos, gövde. Bejna Zirav İnce, uzun boy. 

Beden Sur, hisar. 

Bekçî Bekçi. 

Bedew Şuh. 

Bckçitî Bekçilik. 

Bedevv Kadın ismi. 

Beko Kürdlerde erkek adı. 

Bedewbûn Güzelleşmek. 

Belagêr Sadaka, kurban. 

Bedevvkirin Güzelleştirmek. Belagêrkirin Sadaka vermek. 

Bedevvtî Güzellik. 

Belalûk Yabanî kiraz. 

Bedirxan Kürdlerde erkek ismi. Belalûk Sivil, bir nevi cilt has¬ 

Bedgeh Çıkıntı. 

talığı. 

Bedgehaguh Kulak çıkıntısı. Belaş Bedava. 

Bednav Fena şöhret, kötü ad. Belav Dağınık. 

Beg Bey. 

Belawbûn Dağılmak. 

Begayetî Beylik. 

Belawela Darmadağınık. 

Behane Bahane. 

Beîàvker Dağıtıcı. 

Bchdilandm Perişan etmek. Belavkirin Güzelleştirmek. 

Behdilî Perişan, berbat. Belbelîtanîk Kelebek. 

Behdîna Şimalî Irak'da bir böl¬ Belçika Belçika. 

ge adı. 

Beleban Afacan. 

Bene Ayva. 

Belek Alaca.

15 

Belekan Sason'da bir Kürd aşi¬ Bene Yabanî haşhaş. 

reti. 

Bend Parti, bağ. 

Belekanik Bir kuş ismi. 

Belekbirdîn Karışık renkte elbi¬ 

se, kuş, v..s 

Belekbûn Alaca olmak. 

Belekî Bir çeşit battaniye. 

Belekmer Bamert'te bir köy. 

Belekotik Alacalı. 

Belem Sandal, kayık. 

Belengaz Zavallı. 

Belengazbûn Zavalhlaşmak. 

Belengazî Zavallılık. 

Belengazkirin Zavallılaştırmak. 

Belg Yaprak. 

Belge Çixara Sigara kâğıdı. 

Belgêdara Ağaç yaprağı. 

Belge tûtinê Tütün yaprağı. 

Belge ketin Yaprak dökümü. 

Belgirad Belgrad. 

Belik Mardin Omervan'da bir 

köy. 

Beliqbûn Sıyrılmak. 

Belikkirin Sıyırmak, göstermek. 

Beliq Fışkırma. 

Beliqandin Fışkırtmak. 

Beliqîn Fışkırmak. 

Bell Kabarık. 

Bendeke Denge. 

Bendege Su değirmeninin mili. 

Bender Liman. 

Bendik İpten bağ, fermuar. 

Bendi Partizanlık, tutuk, mev¬ 

kuf. 

Bendî Bekleyen. 

Bendîtî Partizanca. 

Bendkirin Bağlamak. 

Bendewar Bekliyen. 

Bendewarî Bekleyiş. 

Bendexanê Hapishane. 

Benefşe Menekşe. 

Beng Kevvn, durum. 

Bengî Formunda. 

Benk Sakız ağacı. 

Benî Dizi, bandırma. 

Benîşt Sakız. 

Benîştî Elestikî. 

Benîştok Zamk, kola. 

Bennîr Boyunduruk ipi. 

Benq Banka. 

Benzin Benzin. 

Beq Kurbağa. 

Beqal Bakkal. 

Beqalî Bakkaliye. 

Beqalîkirin Bakkallık etmek. 

Bellik Aykırı, usulsüz. 

Baqaltî Bakkallık. 

Belloq Fırapan, göze çarpan. Beqbeqok Kabarık. 

Belqit Geberme. 

Beqlawe Baklava. 

Belqitandin Gebertmek. 

Belqitbûn Gebermek. 

Beltîtk Ağaç güvesi. 

Ben Sur, hisar. 

Ben Örgü, kemer. 

Benav Dişbudak ağacı. 

Benareş Kara sur (Hind'de 

şehir). 

bir 

Ber Parti, fırka. 

Ber Mermi. 

Ber En, ön. 

Ber Taş. 

Ber Meyve, döl, mahsul. 

Bera Olsun. 

Beradan Bırakmak, boşamak. 

Beradayî Bırakılmış. 

Benarez Bağ çiti, bag duvarı. Berade Perde.

16 

Beradûdan Arkasını kovalamak. Berbiçav Alımlı, gösterişli. 

Beramber Deng, karşılık. Berbiro Çınar'da bir köy, ayçi¬ 

Berambera Beraber. 

çeği. 

Beramberbûn Eşit olmak. Berbisk Saç tokası. 

Beramberkirin Denkleştirmek. Berbor Geçit. 

Berambertî Eşitlik. 

Berborbûn Geçmek. 

Beran Koç. 

Berborkirin Geçirmek 

Beraştin Isgara olarak pişirmek. Berbortî Geçiş. 

Berate Nişan, işaret. 

Berbû Gelin alayı. 

Berav Su önü. 

Berça Kahvealtı. 

Beravî Çaylı, nehir kenarlı. Berçav Nezaret, gözönü. tahay¬ 

Beravêtî Yavru düşürmek. 

Beragî İlk, turfanda. 

Beraz Domuz. 

Berazan Suriye - Türkiye'de 

Kürd aşireti. 

bir 

yül etmek. 

Berçavk Gözlük. 

Berçeq Kabza. 

Berçîçekq Kuyruk allı. 

Berçiçeq Balon, kursak. 

Beraze Manivela. 

Berçem Yarasa. 

Berba Rüzgâr ünü. 

Berdolabî Kürtçedj bir şarkı 

Berbabûn Cereyana kapılmak. makamı. 

Berbaketî 

Berbakirin 

savurmak. 

Cereyana 

Cereyana 

kapılmış. 

kaptırmak, 

Berdan 

Berdan 

Berdan 

Boşamak. 

Salıvermek. 

Bırakmak. 

Berbarî Hayvanın yük taşıma Berder Kapı önü, basamak. 

çağına gelişi. 

Berder Gelip götürülürken ka¬ 

Berbarbûn Yük kaldırabilmeye pıda alınan hediye. 

gelmek (hayvanlarda) 

Berder Eşik. 

Berbarkirin Yük altına vermek. 

Berbat Çok kötü, berbat. 

Berbatbûn Berbat olmak. 

Berbatkirin Berbat etmek. 

Berbatın Berbat olma. 

Berbatî Berbat olan. 

Berbayî Havai. 

Berbejin Muska. 

Berderî Ayakbastı bahşişi 

Berdest Hazır. 

Berdeslk Kol manşeti, bilezik 

! kilidi. 

Berdestî Öksüzlük, kimsesiz ka¬ 

lıp el altında kalma. 

Berdevk (Müşavir) el altındaki 

harçlık. 

Berber Berber, rakip, karşı. Berdilk Gümüşten mamul bir ne¬ 

Berbekanî Sapan ipi. 

vi gerdanlık, kolye, önlük 

Berberi Mücadele. 

Berdîlîk İki kardeşin evlenmek 

Berberoşk Güneşleme yeri. için, yek diğeriyle kız kardeş de¬ 

Berberûk Araba atlarının kor¬ ğiştirmeleri. 

kuluğu. 

Berdîvvar Öksüz, kimsesiz.

Berdùv 

risi. 

Koyun kuyruğunun iç de¬ 

Beredayî Serseri. 

Bereh 

Mer'a. 

Büyük tabiî mağara, 

Berela Serbest, kontrolsuz. 

Berelakirin Serbest bırakmak. 

Berete Vaktinden önce yetişen 

mcyva, ilk turfanda. 

Berevaj Apaş yan, yan sakat. 

Berê (Önce eskiden) yersiz, za¬ 

mansız. 

Bêreweber Müdür. 

Berêvveberi Müdiriyet. 

Berêpésî İlk doğan. 

Berf Kar. 

Bcrfapuk İlk kar, gevşek kar. 

Berfasor Kırmızı kar (Doğuda 

adeta bir tarih başlangıcı olan 

1327 deki kar). 

Berfavej Kar küreği. 

Berfbar Kar yağışı. 

Berfbavandîn Kar yağdırmak. 

Berfbarîn Kar yağması. 

Serdimsk Kar helvası. 

Berfgirtî Kar tutan yer. 

Berfmal Kar temizlerr.-. 

Bcrg Cild, libas, elbise, yaprak. 

Bergdirû Terzi. 

Bergdirûn 

dikmek. 

Dikiş dikmek, elbise 

Bergdırûtî Terzilik. 

Bergeh Ön, manzara. 

Bergeh Meydan. 

Bergehî Açıklık, düzlük. 

Bergekaxez Mektup zarfı. 

Berger Yalvarma. 

Bergerandin Yalvartmak. 

Bergir Meyve tutan ağaç. 

Bergirtin 

mak. 

Meyve tutmak, döl tut¬ 

17 

Bergirtin Önünü almak, tutmak. 

Bergîl Beygir. 

Berhemîn Sujerlâtif. 

Berhev Toplu, yanyana. 

Berhevda Comperatif. 

Berhevdan Toplatmak. 

Berhevkirin Toplamak. 

Berhevrabûn Rekabet etmek. 

Berhingev Karşılaşma. 

Bergûhk Kulaklık. 

Berkêr Kesime gelen hayvanlar. 

Berkêrkirin Bıçak önüne vermek. 

Berizandin Azıtmak. 

Berizî Azgın. 

Berizı Azmak. 

Beri Yabanî, önce. 

Beri Çöl. 

Beri Eski, atik. 

Berîş Sakallı. 

Berjer Aşağı. 

Berjerinin Aşağı inmek. 

Berjêrkirin Aşağıya indirmek. 

Berjor Yukarı. 

Berjorbûn 

selmek. 

Yukarı çıkmak yük¬ 

Beıjorkirin Yükseltmek. 

Berjortî Yukarısı. 

Berkanî Taş alan sapan. 

Berka.ş Rampa, yokuş. 

Berkaşbûn Şaşırmak. 

Berkaşkirin Delirtmek. 

Berkoz Süt kuzusu. 

Berpaş Ters yüz. 

Berpaşbûn Geri dönmek. 

Berpaşkirin Yüz üstü çevirmek. 

Bermal Sofa, salon. 

Bermalî Ev hanımı. 

Bermalk Peştemal, önlük. 

Bermilk Omuzluk. 

Berok Yaka. 

Berstêrik Ateş böceği. 

F.: 2

18 

Berpeş İleri gelen. 

Berpeşbûn İleri gelmek. 

Berxwedar 

Berxwes 

Bağışlanmış. 

Doluya yakın. 

Berpeşkirin İleri getirmek. Berz Yüksek. 

Ber Kilim. 

Berzayî Yükseklik. 

Berradan Sipariş vermek. Berzevvaç Evlenme çağında. 

Berîberdan Yağma. 

Berzîn Binek çağına gelen tay. 

Berroj Güneş gören yamaç. Bes Yeter. 

Berrû 

Berrûk 

Berûk 

Bahane, vesile. 

Yüz peçesi. 

Kara sapanda bir tahta 

Besaî 

Besîre 

Beseyî 

Yeterlik. 

Koruk. 

Yeterlik. 

parçası. 

Besê Kürdlerde kız adı. 

Berséng Kucak. 

Best Dere. 

Bersengkiriıı Kucaklamak Beş Sakar, pay, hisse. 

Bersiv Cevap. 

Beşan Bohtan'da bir köy. 

Bersivdan Cevap vermek. Beşbûn Parça parça olmak. 

Bersivî Cevabî. 

Beşdar Ortak. 

Berstuk 

Berşir 

Berşîvk 

Berşo 

Yaka. 

Emzikli. 

Aperatif yiyecek. 

Çamaşırhane. 

Beşdari Ortaklık, şirket. 

Beşek Bir pay. 

Beşer Yüz, çehre. 

Beşerxweş İyi çehreli. 

Barşoşkî Miğde ekşimesi. Beşişandin Tebessüm ettirmek. 

Berû Palamut. 

Beşisin Tebessüm etmek 

Berteng Hayvan kolanı. Beşîş Mütebessim. 

Bervanek Deride elek kısımları. Best Kalın direk. 

Bervvar Yamaç. 

Bet Yabanî kaz. 

Berwarê Pcrvare ilçesi. Betal İşsiz. 

Berwarkirin Yokuşa koşma. Betan Astar. 

Berqef Tabiî mağara. 

Betarseta Kaybolma. 

Berx Kuzu. 

Betlane Tatil. 

Berxbir Kuzunun sütten kesil¬ Betkirin Kötüleştirmek. 

mesi. 

Bevşik Hayvanlarda süt dişle¬ 

Berxê Kürtlerde kız ismi. rinden sonra gelen dişler. 

Bcrxèberên Koçluk kuzu. Bexçe -^ Dokuma tezgâhında kul- 

Berxéçc İyi kuzu. 

lanhan ağaç. 

Berxêmer Erkek kuzu. 

Berxêeserkoz En iyi kuzu. 

Bexşî 

Bexsï 

Kıskanç. 

Müsamahalı. 

Berxik Kuzucuk. 

Bexsîn Müsamaha etmek. 

Berxo Kürtlerde erkek adı. Bexsan Kürtçe kız ismi. 

Bcrxxistin Koyunun kuzu düşür- Bexşîş Bahşiş. 

I Bexsker Müs,amahakâr, af eden.

19 

Bexskirin Bağışlamak. 

Bêbêhn Kokusuz. 

Bext Söz, eman, aht, 

Bextiyarî Saadet. 

vicdan. Bêcge Maada, müstesna. 

Bêcgeyetî İstisna. 

Bextiyarî İran'da bir Kürt aşi¬ Bêcirman Gercüş'te bir köy 

reti. 

(Tütünü ile meşhur). 

Beyanî Sabah. 

Bêcûdayî Farksız. 

Beyar Ekilmeyen arazi. 

Bêcûda Farksızlık. 

Beybûn Zerin çiçeği. 

Bê cûle Hareketsiz. 

Beydar Baytar. 

Bê çav Basiretsiz. 

Bez İç yağı. 

Bê çavî Gözlüksüz. 

Bez Koşu. 

Bê cavdêrî Kontrolsuz. 

Beza Koşucu. 

Bê co Yolsuz, mecrasız. 

Bezan Koşmak. 

Bê deng Sessiz. 

Bextres Talihsiz. 

Bê dengi Sükûtî, sessizlik. 

Bextresbûn Talihsiz olmak. Bê dengkirin Sükût ettirmek, 

Bextreskirin Bedbaht etmek. susturmak. 

Bextresî Talihsizlik. 

Bê derew Yalansız, hakikat. 

Bezanî İç yağından yapılma. Bê deselat Nüfuzsuz, sözü geç¬ 

Bezekê Nusaybin'de bir köy. 

mez. 

Bezayî Koşmak. 

Bê destûpê Cılız, çelimsiz, elsiz, 

Bezî Mağlûp olmuş, kaçmış kim¬ ayaksız (mecazî). 

se. 

Bê destûpêbûn Çelimsiz. 

Bezin Mağlûp olmak. 

Bê destpêkirin Başlatmamak. 

Bezm Eğlence. 

Bê destûpêtî Mecalsizlik. 

Bezmijk Kene. 

Bê dewbûn Ayransizhk. 

Bezeyi Acımak. 

Bê riewkirin Başlatmamak. 

Bezrik Sivilce. 

Bê dew Mecalsizlik. 

Bê Siz, olmayan, ayva. 

Bê dil Aşık olmıyan, gönülsüz. 

Bêar Utanmaz. 

Bê dili İsteksizlik. 

Bêav Susuz. 

Bê dûmayî Muvakkat, geçici. 

Bêavbûn Susuzluk, susamak. Bê dûm Devamsız, muvakkat. 

Bâavkirin Susuz bırakmak. Bê dûnde Evlâtsiz. 

Bêavtî Susamış. 

Bê fedî Utanmaz. 

Bêavrû Hayasız, utanmaz. Bê fedîtî Utanmazlık 

Bêayin Dinsiz. 

Bêfesal Biçimsiz. 

Bêba Şehvetsiz. 

Befesalî Biçimsizlik. 

Bêbav Soysuz, nankör. 

Bêgane Yabancı. 

Bébawerî İmansız, itikatsız, Bêgane Garip, ayni cinsten ol¬ 

inançsız. 

mayan. 

Bêbazar Pazarlıksız. 

Bê gana Yabancılar. 

Bêbês Hissesiz. 

Bê ganeyî Yabancılık.

20 

Bê cîyan Cansız, ruhsuz, yersiz. Bêkâmanî Tam olarak. 

Bê gûman Şüphesiz. 

Bêkotayî Nihayetsizlik. 

Bê gûmanî Şüphe edilemeyen Bêkul Gamsız. 

hal. 

Bêkulbûn Gamsız olmak. 

Bê günah Günahsız. 

Bêkulkirin Gamsız bırakmak. 

Bê handan 

Bê hêz 

Tahriksiz. 

Kuvvetsiz. 

Bêkulî 

Belan 

Yarasızlık, gamsızlık. 

İki dere arasındaki yük¬ 

Bê hendan Kıyafetsiz. 

sek arazi. 

Bê hemberî Rakipsizlik. 

Bêleq Hareketsiz. 

Bêhêzbûn Kuvvetsiz olmak. Bêlêv Dudaksız. 

Bê hêzkirin Kuvvetten düşür¬ Bêlewt Lekesiz. 

mek. 

Bêlewtî Lekesizlik. 

Bê hèztî Kuvvetsizlik. 

Bêmafî Haksız. 

Bê hiş 

Bê hişbûn 

Hafızasız. 

Kendinden geçmek, 

Bêmirov 

Bêmirovî 

Haksızlık. 

İnsaniyetsizlik. 

bayılmak. 

Bêmirwet İnsafsız. 

Bê hışî Baygınlık. 

Bênanûwê Nankör. 

Bê hişkirin Bayıltmak. 

Bênat Bir nevi iyi incir. 

Bê hım Temelsiz. 

Bênatî Bohtan'da inci ileriyle 

Bêhn Koku. 

meşhur bir köy. 

Bêhn Nefes. 

Bênder Harman. 

Behııok îtriyat ve kokulu bazı Bênerx Fiatsız. 

otlar. 

Bê pere Parasız. 

Bêhntengî Asabiyet. 

Bêpej Issız. 

Bêj Söyleyen, tavanda iki direk Bêpejî Issızlık. 

arası . 

Bêjikan Hizan'da bir köy. 

Bêjehr Zehirsiz. 

Bênext Başlıksız, drahomasız 

Bêjink Elek. 

peşinatsız. 

Bêjî Piç. 

Bênûk Uçsuz, bucaksız. 

Bêjik 

Bê kar 

Bê kari 

Bazı hayvanlarda 

İşsiz. 

İşsizlik. 

yele. Bêoxir Uğursuz. 

Bêpek Uğursuzluk. 

Bêpekbûn Önemsiz olmak. 

Bêkat Vakitsiz, 

Bêpekirin Önemsiz hale getir¬ 

Bê kêr Yaramaz, değersiz. 

mek. 

Bê kelk Faydasız. 

Bêpekî Umursamamak, önem 

Bê kes Kimsesiz, öksüz. 

vermemek. 

Bêkesbûn Kimsesiz olmak. Bêpês Önsüz. 

Bêkeskirin Kimsesiz bulunmak. Bêr Kürek. 

Bêkesman Kimsesiz kalmak. Bêrastî Hileli, doğru olmıyarak. 

Bêkestî Yalnızlık, kimsesizlik. Bêreq Bayrak. 

Bêkêmî Kusursuzluk. 

Bêrex Kenarsız.

21 

Bêreng Renksiz: 

Bêtoretî Terbiyesizlik. 

Bêrê Yolsuz. 

Bêtuwane Takatsiz. 

Bêrêz Sırasız, saygısız. 

Bêtuwaneyî Takatsizlik. 

Bêrî Özleyiş, muayyen zaman¬ Bêvil Burun. 

larda sağım. 

Bêwe Dul, yalnız. 

Bêpeywendî Bağımsız. 

Bêwejin Dul kadın. 

Bêpît 

Bêpîvan 

Mahsulsüz. 

Ölçüsüz. 

Bêwemêr 

Bêwêne 

Dul erkek. 

Suretsiz. 

Bêrîkirin 

Bêrivan 

Özlemek. 

Sağım yapan kadın. 

Bêxevv 

Bêxewî 

Uykusuz. 

Uykusuzluk. 

Bêrîvan Kürdlerde kız adı. Bêxwestin İstemiyerek. 

Berîş Sakalsız. 

Bêxweyî Sahipsiz. 

Bêrm Göl. 

Bêxwê Tussuz. 

Bêrtî Bertan 

mensup kimse. 

kurt aşiretine Bêxwînî 

Bêzanayî 

Kansızlık. 

Bilgisizlik. 

Bêrû Yüzsüz. 

Bêzar Dilsiz. 

Bêrûdê Beyrut. 

Bêzar Bıkan (bıkmaktan). 

Bê rûyî 

Bêsemax 

Yüzsüzlük. 

Dayanıksız. 

Bêzarbùn 

Bêzarê 

Bıkmak. 

Kürtlerde kadın ismi. 

Beser Başsız. 

Bêserinç Mülahazasız. 

Beşerî Başsız, kafasız. 

Bêsînor Hudutsuz. 

Beş Bergi, hisse, kısım. 

Beş Eteklere konan verev. 

Beşerm Hayasız. 

Beşermbûn Hayasız olmak. 

Beşermî Hayasızca. 

Beşermkirin -* Hayasızlaşmak. 

Bêtalî Sonsuz. 

Betam Tatsız. 

Bêtaqî Tecrübesiz. 

Bêtaqetî Kuvvetsizlik. 

Bêtêl Telsiz. 

Bêterz Şekilsiz. 

Bêzarî Adi bez, bıkmak. 

Bêzarkirin Bıktırmak. 

Bêzê Kürtlerde kadın ismi. 

Biabrû Hayali. 

Biabrûyî Hayalilik. 

Biaşnayî Anlaşma ile. 

Biav Sulu. 

Bibaran Yağmurlu. 

Bibask Kanatl. 

Bibazar Pazarlıklı, çarşılı, mua¬ 

meleli. 

Bibejn Boylu. 

Biberf Karlı. 

Biberan Koçlu, koyunun istekli 

zamanı. 

Bêtir Daha çok. 

Bibeniştok Reçineli. 

Bêtirs Korkusuz. 

Bibuğur Molozlu. 

Bêtore Terbiyesiz. 

Bibelalûk Siyilli, Nasırlı. 

Bêtorebûn Terbiyesiz olmak. Bibîranîn Hatırlatmak. 

Bêtorekirin Terbiyesizleştirmek. Bibirindarî Yaralı olarak.

- 22 

Bibizmik Sütten kesilmek iste¬ Bidûm Devamlı. 

nen oğlak ve kuzuların ağızna Bîdûv Kuyruklu. 

konulan gem. 

Biencam Neticeli. 

Bicarekê Toptan, hepsi. 

Bierîş Hücumla. 

Bicarkê Bir defa ile. 

Bifis Fesadlıkla. 

Bicevvher 

Biceftî 

Cevherli. 

Palamutun Dabağat için 

Bifîno 

Biga 

Fesli. 

İneğin fala isteğe gel¬ 

kullanılan olmamış hali. 

mesi hali. 

Bici Sahi, yerinde, doğru. Bigotin Lafla. 

Bicîbûn Yerleşmek. 

Bigazin Sitemle. 

Bicîkirin Yerleştirmek. 

Bigeft Hınçla. 

Bicîtî Sahice. 

Bigilî Şikâyetle. 

Biçek Silâhlı, elbiseli. 

Bi girink Ehemmiyetli. 

Biçevvtî Eğrilikle, doğru olma¬ Biginvekirin Ağlatarak. 

yarak. 

Bigiştî Tamamiyle, genel ola¬ 

Biçêl Kırklı (loğsalık hali). rak. 

Biçêlbûn Loğsalık olmak. Bixur Moloz. 

Biçiçik Memeli. 

Bih Ayva. 

Biçilm Sümüklü, kirli. 

Bihok Ayva. 

Biçîk Becerikli. 

Bilhatin Gelirli, akarlı. 

Biçûk Küçük. 

Bihele Yanlışlıkla. 

Biçûkbûn Küçülmek. 

Bihejmar Sayı ile. 

Biçûcik Küçücük. 

Bihendan Kıyafetli. 

Biçûkkirin Küçültmek. 

Biherî Çamurlu. 

Biçkûtî Küçüklük. 

Bihesp Atlı. 

Bidax Üzüntülü, kederli. Bihevçûn Kavga etmek. 

Bidek Hileli, desiseli, kurnaz. Bihevdan Toplamak. 

Biderbaskirin İdare etmekle, ge¬ Bihevre Beraber. 

çinmekle. 

Bihêwan Eyvanlı. 

Biderew Yalanla. 

Bihingiv Ballı. 

Bidestik Kollu, gövdeli. Bihiş Hafızalı. 

Bidest bihavtî Nazı geçecek, des- Bihim Taşlı. 

turlu. 

Bihîstin Duymak. 

Bidestxwe Müstakil. 

Bihener Hünerli, kuvvetli, sa¬ 

Bidev Şifahi, ağızla. 

natkâr. 

Bidevv Ayranlı. 

Bihuşt Cennet. 

Bidil Aşık, gönüllü. 

Bijahr Zehirli. 

Bidirêjayî Uzunlukla, tafsilâtlı. Bijank Kirpik. 

Bidirûn Dikişli, biçkili. 

Bijar Pişme. 

Bidox Saplı. 

Bijarkâr Pişiren. 

Bidû Dumanlı. 

Bijartin Pişirmek.

23 

Bijarvan Pişiren. 

Bilîk Sümüklü, yapışkan. 

Bijare Yeşil mahsulün tarlada Bilîn Uğraşmak. 

iken otlardan temizlenmesi. Bilîs Bitlis vilâyetinin Kürtçe- 

Bizaştîr İki doğum yapmış ke- deki deyimi. 

Çi- 

Bikat Vakitli, erken. 

Bilûr 

Bimalatî 

Kaval. 

Hayvanca. 

Biker Eşşekli. 

Bimeraq Meraklı. 

Bikevir Taşlı. 

Bimerdî Mertçe, erkekçe, erce. 

Bikevî Kenarlı. 

Bimêr Kocalı, evli kadın. 

Bikewî Dağlı. 

Bimij Sisli. 

Bikêmanî Kusurlu, asgari, enaz. Bimohr Damgalı, mühürlü. 

Bikêr Yararlı, değerli. 

Bin Alt. 

Bikêranîn Yararlı hale getirmek. Binanî Aşağısı. 

Bikêrne hatin Yararlı olmamak. Binas Tandııklı, alametli, belli, 

Bikul Dertli, kederli, mağdur. tanınan kimse. 

Bikurti Kısaca, özetle, hulasa¬ Binasdan Tanıtmak. 

ten. 

Binasî Dostça. 

Bila Olsun. 

Binaşe İz, çok az* 

Bila Taraflı, tarafsız olmıyan. Binax Temel. 

Bilalûk Yabanî kiraz, siil, deri Binav Su altı. 

hastalığı. 

Binav çêkirin Merkezileştirmek. 

Bilandin Uğraşmak. 

Binavbûn Suya dalmak. 

Bilatînî Latince. 

Binavkırm Suya daldırmak. 

Bilavlav Yalvararak. 

Binavûdeng Meşhur. 

Bilavker Naşir. 

Binawbang Meşhur, şöhretli. 

Bilavv Erkek çocuklu. 

Binçeng Koltuk altı. 

Belavkirin Dağıtmak. 

Bin cine Kavat, fena cins tütün, 

Bilbal Yabanî bir ot. 

esas. 

Bilbil Bülbül. 

Bindar Ağaç altı, döküntü mey¬ 

Bilbizêq Yabanî lâle. 

ve. 

Bilcone 

Bile 

Bohtan'da bir köy. 

Kürtçede İbrahim adının 

Bindar 

Bindarî 

Esir. 

Esaret. 

telâffuzu. 

Binden Küp altı, tortu, çöküntü. 

Bilek Kinayeli, manalı, imalı. Bindeq Fındık. 

Bilez Çabucak. 

Bindest El altında esir. 

Bilind Yüksek. 

Bine Taban, kaide. 

Bilindayî Yükseklik. 

Binefş Menekşe. 

Bilindbûn Yükselmek. 

Binefşabelek Hercayi menekşe. 

Bilindi Yükseklik. 

Binerd Yer altı. 

Bilindkirin Yükselmek, yukarı Binerdi Yer altına mensup. 

kaldırmak, kaldırmak. 

Bi nerx Kıymetli, pahalı.

24 

Bi nexwesî Hastalıklı, iyi olmı- Birak Arkadaş. 

yarak söylemek. 

Birakti Arkadaşlık. 

Binga Taban, kaide. 

Biramak Süt kardeş. 

Binî Alt, temel. 

Birast Doğru. 

Binîbûn Alta gelmek. 

Birastî Doğrusu. 

Binîdanin Temel atmak, başla¬ Biraştin Izgara olarak pişirmek. 

mak. 

Biraştî Izgara olarak pişen şey. 

Binîkirin Alt vurmak, yamamak. Biratî Kardeşlik. 

Binos Sebep. 

Biraxuh İki gencin yek diğerinin 

Binstûm Sütun altı. 

kardeşiyle evlenmesi. 

Bintût Esas kök, temel. Birazî Erkek kardeşten veğen 

Binva Alttan gizli, inlegal. (kız). 

Binvabûn Alta düşmek, kıvrıl¬ Birazî Erkek kardeşten veğen. 

mak. 

Birç Burç. 

Binvaçûn Alta gitmek. 

Binaşe Çok az. 

Biqal û qîl Dedikodulu. 

Bircabelek Cizre'de meşhur be¬ 

Biqasil Kabuklu. 

nekli burç sarayı. 

Biqazî Kasten. 

Birçî Aç. 

Biqelsî Mağlûbiyetle. 

Birçîbûn Acımak. 

Biqelz Eğilerek. 

Birçîkirin Acıktırmak. 

Biqencî İyilikle. 

Birçîtî Açlık. 

Biqer Vaz geç, bırak. 

Birdi Bir nevî döşemelik ot. 

Biqeramûsk Dikenli. 

Biregez Soylu. 

Biqerf Alaylı, mizahlı. 

Bireh Köklü. 

Biqesem Yeminle. 

Birek Bölge, kesim. 

Biqevz Sıçrayarak. 

Birek Testere, bıçkı. 

Biqiram Kuvvetli, enerjili. Birev Koşarak. 

Biqiramî Enerjik. 

Birêkirin Yolcu etmek, yollamak, 

Biqise Konuşkan. 

teşyî etmek. 

Biqitûtî Hasislikle. 

Birêz Sıra. 

Biqîr Bağrıltıh, asfaltlı. 

Birik Sıralı, düzgün. 

Biqul Delikli. 

Birin Götürmek. 

Biqur Çamurlu. 

Birine Pirinç. 

Bigurç Yudumla. 

Biriqandin Parlamak. 

Biqutî Kısaca. 

Biri Kesik Makta. 

Bir Grup, kısım. 

Birîh Sakallı. 

Bira Kardeş, 

Birin Yara. 

Bira Doğru. 

Birîna reş Kara yara. 

Birabirdû Geçmişli, sabıkalı. Birîndar Yaralı. 

Birajin Kayınbirader. 

Birmdar kirin Yaralamak. 

Birajtin Izgara pişirmek. Birindarsaz Cerrah, operatör.

25 

Birk Kara sapanda, üç parça¬ Bişawşaw Gürültülü, patırtılı, 

dan ortancası. 

hengâmeli. 

Birk Küçük havuz. 

Bi şerm Utangaç, hayalı, arlı. 

Birkirin Ayırmak. 

Bi şev Geceleyin. 

Biro Gündüzleyim 

Bi şevvat Acıklı, yanık. 

Bironkayî Nurlu, ışıklı (gece Bi şevvatî Dokunaklı. 

basmadan aydınlık hali). Bi şevven Matemli. 

Biroqankî Parlak. 

Bişerî Siirt'te bir bölge ve bir . 

Bir Parça, kısım. 

kaza merkezi. / 

Birrin Kesmek. 

Bi şirik Oluklu. 

Birci Aç. 

Bi şirşirk Pullu. 

Birûmet Tevcihli, şerefli, akyüz- Bi şiv Yemekli (akşam yemek¬ 

lü. 

li). 

Birûn Yağlı. 

Bi şiv Çubuklu. 

Birûsk Şimşek, sancı. 

Bi şîn Matemli. 

Birwa İnanç. 

Bi şîr Sütlü. 

Bi samanı Malla, mülkle. Bi şîretî Nasihatça. 

Bisbisak Bir nevi tırtıl. Bişkoj Konca. 

Bist Şiş, karış. 

Bişkoj Düğme. 

Bisere Mükellef, üst tabaka. Bişkivîn Açılmak, zahir. 

Biserketin Öğrenmek, üstün gel¬ Bişkivî Açılmış. 

mek, tevfik. 

Biten Takatli, dayanıklı, hara¬ 

Biservebûn Rastlamak, keşf et¬ retli. 

mek, bulmak. 

Bitir Fiyakalı, küstah, görme¬ 

Bi serxvve Müstakil. 

mişlik, şımarık. 

Biserxwebûn Uyanık. 

Bitirbûn Küstah olmak. 

Bi serxwehatin Kendine gelmek. Bitirkirin Küstah etmek. 

Bi seywan Şemsiydi. 

Bitirkî Türkçe. 

Bi sivkayî Çabucak, hafifçe. Bi tirs Korkulu. 

Bisk Züir, kâkül.. 

Bi ûtî Ütülü. 

Bismar 

Bismila 

Çivi. 

Mismillahm Kürtçedeki 

Biwene 

Bivênevê 

Resimli. 

İster istemez. 

telâffuzu. 

Bivir Yalanla. 

Bistran Şarkılı, nağmeli. Bivir Balta, kazma. 

Bistravv Bağlanmış. 

Biwej Şair. 

Bistrawî Bağlılık. 

Bi vvejî Şairlik. 

Bistiri Dikenli. 

Bixwendindan Okutmak. 

Bi şad Mesut, neşeli. 

Bi xerç Vergili. 

Bişar Büyük testere. 

Bixêri Şömine. 

Bişar Kürtlerde erkek isini. 

Bişaristanî Medenî. 

Bixur 

Bixwesî 

Kaşıntılı. 

İyilikle, hoşlukla.

26 

. 

Bixwe Bizzat. 

Bîşî Püskül. 

Bixwê Tuzlu. 

Bîstkadin Demin, biraz önce. 

Biyanî Sabah erken. 

Bîzan Bizans. 

Biyertê Mardin'de bir köy. Bo İçin. 

Bizaneyî Bilerek. 

Boci Ne için. 

Bizar Ağızlı, dillle, dilli. 

Boçik Kuyruk sokumu. 

Bizd Korku. 

Bohta Bohtan'da bir dağ (Boh- 

Bizdandin Korkutmak. 

to) da denir. 

Bizdin Korkmak. 

Bohtan Bohtanlı kimse, büyük 

Bizdok Korkak. 

bir Kürt taifesi. 

Bizîlan Rezervdi. 

Bohtî Bohtanlı, Künnanci şive¬ 

Bizin Keçi. 

sinde bir lehçe. 

Bizini Keçiye mensup. 

Bolvirî Savruk, kalender. 

Bizirav Cesur. 

Bomaweyek Muvakkat. 

Bizikirin Kayıp etmek. 

Bomelerze Zelzele. 

Bizîx Kumlu. 

Boq Soğan ve sair soğanlı bit¬ 

Bi zîzî Küserekten. 

kilerin erkeği. 

Bizmar Çivi. 

Boqil Bacak. 

Bizmarkirin Çivliemek. 

Borêqer Kürt mitolojik masal¬ 

Bizmik Düğme, süs raptiyesi. larında bir at. 

Bizot Ateş közü. 

Borsa Borsa. 

Bizûz Güve. 

Borani Etli bir Kürt yemeği. 

Bizozin Çuvaldız. 

Borî Boru (Su ve sair için olan 

Bî Söğüt ağacı. 

boru). 

Bîbik Göz bebeği. 

Borî Boru (çalınan boru) Nefesli 

Biboq Kristal. 

sazlardan. 

Bîh Dul. 

Borîn Boğaların kükrcmesi. 

Bîjik Nohut, mercimek gibi Borya berdest Dili geçmiş. 

baki i va tın pişmiyen kısmı. Borya çîrokî Misli geçmiş. 

Bîn Koku, nefes. 

Borya dûdar Geniş zaman hikâ¬ 

Bîııayi Görme. 

yesi. 

Bîr Anı, hatıra, kuyu. 

Borîzan Boru çalan. 

Bîradizîn Artezyen kuyusu. Bost Karış. 

Bîrweranî Reşit olma. 

Boş Çok. 

Bîr û bavverî Hatıralar. 

Boşbûn Çoğalmak. 

Bîr werî Anlama. 

Boşkirin Çoğaltmak 

Bîst Yirmi (20) 

Botav Kahverengi boyıyan bir 

Bîstan Bostan. 

ot. 

Bîstik 

Bîstin 

Bîş 

Lahza. 

İş, alâka duymak. 

İş, alâka. , . 

Boz 

Boza 

Buna 

Boz, beyaz. 

Boza. 

Pahalı, fiat.

27 

Buhabûn Pahalılaşmak. 

Buhakirin Pahalılaştırmak. 

Buhar İlkbahar. 

Buharê Kürdlerde kız adı. 

Bu hartin Geçirmek, idare et¬ 

mek, eyvallah etmek. 

Buhust Karış. 

Buhuşt Cennet. 

Buhiştî Cennetlik. 

Buxçik Bohça. 

Buxûr Buhur. 

Buxûrandin Tütsülemek. 

Buxûrdan Buhuru yakmak için 

kullanılan hususî kap. 

Bulgar Bulgar. 

Bursa Bursa. 

Burxe Vida. 

Buda Buda. 

Budist Buda dinine mensup 

kimse, budist. 

Bûk Gelin. 

Bûk Gözden çıkacak .arpacık 

karpuzun ortası. 

Bûka zaroka Çocuk bebeği 

oyuncağı. 

Bûrîn Geçmek.. 

Buse Öpücük. 

Ca Ne (Ama ne). 

Cani Tay. 

Cacik Cacık. 

Canqus Zangoç. 

Cacim Kilim. 

Car Defa, kerre, sefer. . » 

Cacî Cacık. 

Caradin Geçen defa. '^ > 

Caduker Sihirbaz. 

Carcarna Bazen, bazen. 

Cax Parmaklık. 

Cardin Bir daha. 

Cahferi Bir cins kılıç demiri. Cardikirin Tekrarlamak. 

Cahter 

Calcaloke 

Kimyon otu. 

Örümcek. 

Carkê Bir defa. 

Carkêjicara Defalardan bir de¬ 

Cam Bardak, cam. 

fa (bir varmış bir yokmuş). 

Cam Züccaciye. 

Carna Bazen. 

Camêr Mert olan erkek. Caw El dokumasıyla dokunan 

Camfiroş Züccaciyeci. 

bez. 

Cami Cami. 

Caw Silâh. 

Camker Camcı. 

Caw Testi. 

Can Can, ruh. 

>Cawker Testici. 

Canbaz Canbaz. 

Cebar Allanın adı, yapıştırıcı. 

Candir Hîzan ve Bışerî'de bi Ceban Mezarlık. 

köy. 

Cedew Binek hayvanların sırtın¬ 

Canfes Bir cins ipekli kumaş. da iyi olmayan yara.

s 

/ 

/ 

28 

Ceneskir Beşiri'de bir köy. v 

Cedewî Bu yaraya müptelâ ol¬ 

mak. 

Çenew Cenevre. 

Cedewbûn Böyle (bu yarayla ya¬ Ceng Savaş. 

ralı) olan hayvan. 

Cengawer Savaşçı. 

Cedewkirin Hayvanın sırtını bu Cengene Çingene. 

yaraya getirmek. 

Cengiz Cengiz Han. 

Ceft Küçük olmamış palamut, Cengkirin Savaşmak. 

meşe tohumu. 

Cenq Ürkme. 

Ceger Ciğer. 

Ceniqin Ürkmek. 

Ceh Arpa. 

Ceqceq Nusaybin suyunun adı. 

Cegerxwîn Bir Kürt aşiretinin lâ¬ Cegin Yerin kayması. 

kabı. 

Cehdasi Yabanî arpa, yulaf. 

Cer Büyük su testisi. 

Cerbeze Mahir, becerikli. \ 

Cehgenim Arpanın beyaz ve altı Cerbezayî Maharet. 

sıralı cinsi. 

Cercere Döven, harman maki- 

Cehî Arpadan olan. 

naşı. 

Cehş Şıpa. 

Cerd Av. 

Cehwer Cevher. 

Cerg Ciğer. 

Cehzera Arpanın sarardığı mev¬ Cergebez Ciğer sarması./; 

sim. 

Ces Alçı, bir nevi kireç. / 

Cejn Bayram. 

Cew Yün kırpmak. 

Cejnabûn Noel bayramı, idi mi¬ Cewahir Kürtlerde kadın ismi, 

lâdî, yıl başı. 

pırlanta. 

Celali Doğu beyazit havalisinde Cewdik Oğlak derisinden yap¬ 

büyük bir Kürt aşireti. 

ma küçük tulum. 

Celaqî Kaynatılarak akideleşti- Cewê Kürtlerde kız ismi. 

lilen pekmez. 

Cewherker Cevahirci. S 

Celdekan Garzan'da bir köy. Cewrik Enik, (köpek yavrusu). 

Celx Sususuzluktan toprağın çat¬ Cewsek İkiz. 

laması, yarık. 

Cexiz Daire. 

Caixalcelga Çatlak, çatlak. Cxeizî Dairevi. 

Celxbûn Çatlama. 

Ceynik Şakak. 

Celxkirin 

Cembeli 

Çatlatmak. 

İyi bir cins tütün. 

Cezayir 

Cezîre 

Cezayir. 

Cizre. 

Cembeli Kürtlerde erkek adı, Ceznik Garzan'da bir köy. 

Hakkari'de geçen bir hikâyenin Ce Yer, saha. 

kahramanı. 

Cêgah Mahal, makam, yer. 

Cemedanî Kürtlerin başlarına Cênîk Şakak. 

sardıkları hususî bir poşi. Cenîş Veliaht. 

Cendek Ceset. 

Cêr Büyük su testisi. 

Cendirme Jandarma. 

Cêwî İkiz.

29 

? Cêz Yığın. 

Cinê Tarladan pamuk toplamak. 

Cêzbûn Yığılmak. 

Cinêker Tarladan pamuk topla¬ 

' Cêzkirin 

Cibilgirawê 

Yığmak. 

Nusaybin'in İstilil 

yan. 

Cinêkirin Tarladan pamuk top¬ 

nahiyesinde bir köy (Ömeriyan- lamak. 

da). 

Cinnî Çarpılmış, deli, manyak. 

Cibiltinê Nusaybin'de bir köy. Cinnîkirin Deli etmek. 

ICibo Cebrail'in Kürtçe deyimi. Cir Huy. y 

Cibran Roşkan ve Muş havali¬ Circıp Ceylânpınar'da bir bölge. 

sinde büyük bir Kürt aşireti. Cirid Cirit, atkoşusu.y 

I Cicim Kilim. 

Civ Toplantı, içtima. 

Cih Yer. 

Civan Randevu. 

Cihangir Cihangir. , 

Civandan Randevu vermek, ran¬ 

Cihangiri Cihangirlik. . 

devucu. 

Cihê Ayrı. 

Civandin Toplatmak. 

Cihêbun 

Cihêcihê 

Ayrılmak. / 

Ayrı ayrı./ 

Civanek 

Civanı 

Meclis, toplantı. 

içtimaî, toplumsal. 

Cihêl Genç, toy. / 

Civat Meclis. ., 

Cihêkirin Ayırmak. 

Civatî Meclisi, içtimaî, açık otu¬ 

Cihû 

Ciidok 

Yahudi, y 

Kokulu bir ot. 

rum. 

Civîn Toplantı./ 

[Cil Elbise, çul. 

Ciwàn Güzel, genç. 

Cil Sütun (Sercil Sütün baş¬ Ciwanbun Gençleşmek. 

lığı). 

Ciwange Dana. 

Cilbişuştindan Çamaşır yıkat¬ Ciwanî Gençlik./ 

mak. 

Ciwankirin Gençleştirmek 

Cildürü Terzi. 

Ciyan Ruh. 

- Cilşo Çamaşırcı. 

Ciyanî Ruhanî. 

, Cilşok Çamaşırhane. 

Ciyar Dağ. - 

/ Cilşuştin Çamaşır yıkama. Ciyari Hediye. 

/ Cimke İkiz. 

Ciyaker Musannif, tasnifçi. «"*' 

Cimsarib Garzan'da bir köy. Ciyarketin Buluşmak. 

Cimzerq Beşiri'de bir köy. Ciyarîkirin Hediye etmek. 

Cin Cin. 

Ciyavvaz Ayrı. 

Cinatahiso 

Cinatamiho 

Ömeryan'da bir köy. 

Ömeryan'da bir köy. 

Ciyawazî Ayrılık. 

Cî Yer, nahiye, mevki. 

Cinawir Canavar. 

Cî Saha, alan. 

^ Cincilandin Süzdürmek. 

Cîcî Mevzii, yeryer. s 

Cincilbûn Süzülmek. 

Cih Yatacak yer, yatak. 

Cincilkirin Süzmek. 

Cîl Silgi. 

[Cindi Alâ, iyi. 

Ciyawazî Ayrılık.

( 

i 

/ 

/ 

Cîyazava Kuşkonmaz otu. 

Co Arpa. 

Co Ark. 

Cobar Çiftçilik. 

Col Karışık. 

Col Sürü. 

Colane Salıncak. 

Colbûn Ayrılmak. 

Colkirin 

rıştırmak. 

Ayırmak, bozmak, ka¬ 

Colik Bir sürü, bir kitle. 

Cok Şarkı. 

Cokcokî Yollu, yollu. 

Cokcokirin Yollu, yollu yapmak. 

Comal Ark temizlemek. 

Comaq Yapışkan, batak, killi. 

Comerd Cömert. 

Comerdî Cömertlik. 

Conî Tay. 

Cor Nevi, cins. 

Cot Çift (iki). 

Cot Çift, dönüm. 

Colik Mertek direk, bir çift. 

Cotkar Çiftçi. 

Cotkarî Çiftçilik. 

Cckirin Çift sürmek. 

Cotiıcobal Çift çubuk. 

Cotyar Çiftçi. 

Cozan Ustura. 

Cüda Ayrı. 

Cudabun Ayrılmak. 

30 

Cudakirin Ayırmak. 

Cüdayı Ayrılık. 

Caher 

torbası. 

Binek hayvanlarının yem 

Culhe Dokumacı. 

Cuwan Genç. 

Cüzdan Cüzdan. 

Cû Dokuma tezgâhındaki yer 

çukuru. 

Cû Yahudi. 

Cûlanewe Hareket etmek. 

Cûle Hareket. 

Cûm Bir çiğnemlik sakız. 

Cûm Dokuma tezgâhındaki yer 

çukuru. 

Cûmelaq 

lımsı. 

Yapışıklıhk, yapışık- 

Cûmelaqî Sakızımsı olmak. 

Cûmelaqîbun Sakızımsı olmak. 

Cûmelaqîkirin 

mak. 

Sakızımsı yap¬ 

Cûmelaqtî 

şık kimse. 

Yapışkan, çiğ, sırna¬ 

Cûmcûm Lokma, dokma, par¬ 

ça parça. 

Cûmik Dokuma tezgâhı. 

Cûmikî El dokuması kumaşlar. 

Cûn Bed. 

Cûnayî Grilik. 

Cûnbûn Grileşmek. 

Cûtin Çiğnemek. 

Ça Cay 

Çak İyi, centilmen. 

Çabox Durgun, düz, ziraat ara¬ Çakbûn İyi olmak. 

zisi. 

Çakkirin İyi olan. 

Cadir Çadır. 

Çakker İyileştiren.

31 

Çakî İyilik. 

Çarde On dört (14). 

Çakûç Çekiç. 

Çarder Dört yol ağzı. 

Çakûçkirin Çekiçlemek. 

Çare Çare, ilâç, imkân. 

Çal Kuyu. 

Çarem Dördüncü. 

Çalaavê Su kuyusu, sarnıç. Çargoşe Dörtgen. 

Çaladimsê Pekmez kuyusu. Çarmêerkî Çömelerek. 

Çalazêd Ekin kuyusu. 

Çarmix Haç, (SALİP) istavroz. 

Çalik Kuyucuk, çukur. 

Çarparsû Dört köşe. 

Çalik çalik Çukur, çukur. Çarpê Dört ayaklı (koyun, keçi, 

Çalak Faal. 

sığır manasına). 

Çalakî Fraliyet. 

Çalav Su sarnıcı. 

Çalê Nusaybin'in Ömeryan böl¬ 

gesinde bir köy. 

Çalî Sarnıca ait, veya yer altın¬ 

da gömülen hububat. 

Çal Alnı ve ayakları beyaz hay¬ 

Çarpıya 

Çarpıyayî 

Çarpîne 

Çarsed 

Çarşem 

Çartaq 

Çarqorzî 

Emeklemek. 

Hamle vaziyeti. 

Bir Kürt oyunu. 

Dört yüz (400). 

Çarşamba. 

Dört kat. 

Dört köşe. 

van. 

Çalkirin Ekini toprağa gömmek. 

Çam Çam. 

Çandin Ekmek. 

Çandin Ufalamak. 

Çandinî Ziraat. 

Çap Hububat ölçeği. 

Çap Ağaçtan yapılmış yoğurt 

mayalamak için kap. 

Çapik . Ağaçtan kap. 

Çapkirin Tab etmek, basmak. 

Çapxane Matbaa. 

Çaq Hayvan bacağı. 

Çaqir Şarab. 

Çaqo Bıçak. 

Çar Dört (4). 

Çarali Dört yan. 

Çar Eski Rus hükümdarlarının 

Çarqorzîbûn Dört köşe olmak.- 

Çarqorzikirin Tenha bir köşe, 

dört yol. 

Çaryek Dörtte bir. 

Çat Bohtan'da bir köy. 

Çatir Geniş, lçka, bozuk (bir 

cins tere ot). 

Çav Göz. 

Çavbeloq Patlak gözlü, bir cins 

diken. 

Çavbirçî Açgözlü. 

Çavgirtî Gözü kapalı, cahil, bilgi¬ 

siz. 

Çavik Gözlük, (Dokuma ve ku¬ 

maşta ajor). 

Çavî Yara, zahire dolabı ve su 

değirmeninde göz. 

unvanı. 

Çavîn Nazar. 

Çarçav Açıkgöz. 

Çavînî Nazara duçar olan. 

Çarçik Murabba, kare. 

Çavînkirin' Nazar değdirmek. 

Çarçikî Murabbî. 

Çavinok Nazarı değen kimse, 

Çarçikkirin Kare yapmak. kem gözlü. 

Çardar Sedye. 

Cavlê Gözü onda, göz koyan.

32 

. 

Çavlêkirin 

Çavlirê 

Nezaret etmek. 

İntizar eden, bekliyen 

Çekband Kürtlere 

nevi cepken. 

mahsus bir 

gözetleyen. 

Çavlirêkirin İntizar ettirmek. 

Çekşo 

Çekşok 

Çamaşırcı. 

Çamaşırhane. 

Çavlirêman Bekliye kalan, inti- Çekşuştin Çamaşır yıkama. 

tizarda kalan. 

Çel Kırk (40). 

Çavpahn Yassı gözlü, bön adam, 

aşağıya bakaı. 

Çavpêketîn Göze değen, göze ba¬ 

len. 

Çavpêketî Göze değen, göze ge¬ 

len. 

Çevreşî Düşmanlık, kin, garaz. 

Çavtêr Tok gözlü. 

Çavtije Gani. 

Çavvekirî Açıkgöz. 

Çav zerdoq Fosfor gözlü. 

Çaw Çamaşır ipe, yük ipi., yük 

ipi. 

Çawan Nasıl. 

Çavvayî Durum, vaziyet. 

ÇawÇaw Halk arasında vuku 

bulan panik, gürültü. 

Çawdêr Riayet. 

Çawderi Riayetkar. 

Çawnedêrî Riayet etmeyen. 

Çax Vakit. 

Çaxirbazar Mezopotamya'da es¬ 

ki bir şehir (şimdi Suriye'de). 

Çelak Ağaç dallarından meyveyi 

toplamak için kullanılan çatal, 

uçlu bir ağaç. 

Çele Kaya. 

Çeleng Çevik, atik. 

Çelitandin Kabuğunu soymak. 

Çelpandin -- Patlatmak, sıvatmak. 

Çelpçep Şapırtı. 

Çelpçelpkirin Şapırdatmak. 

Çelpîn Patlamak. 

Çelpya Patladı, tetikten düştü. 

Çelo Dalga. 

Çelgandin Sıçratmak. 

Çelte Çanta. 

Çelitîn Soyulmak. 

Çekûk Pirinç çeltiği. 

Çelxem Büyük sepet, merkep. 

Çelûz Geveze. 

Çem Sopa, atlayış. 

Çem Nehir. 

Ceman Motke'de bir köy. 

Çembil Kulp. 

Çaxsûr Turşuluk yabanî bir ot. Çembilkirin Kulp takmak. 

Çaxûba* Tam zamanı, mevsimi, Çembûn Sıçramak. 

kıvamı. 

Çemçelaq Anormal uzunluk. 

Çay Çay. 

Çaydan Çaydanlık. 

Çayxane Çayhane. 

Çemçelaqî 

Çemçik 

kaşıkları. 

Anormal uzunlukta. 

Ağaçtan yapılma ayran 

Çeçe Hece. 

Çemento Çimento. 

Çejtin Tadmak, tadına bakmak. Çemik Şirvan'da bir köy. 

Çek Elbise, silâh, teçhizat, giyim Çemkirin Sıçratmak. 

kuşam. 

Çempira Bohtan'da bir köy. .,

33 

Çemùçem Nehir boyunca. 

Çemuçemçun Dönmemek üzere 

gitmek, arkasına bakmadan git¬ 

mek. 

Çemçur Üzümü bozan bir sinek. 

Çen Çene. 

Çena bideq Döğmeli çene. 

Çenakort Gamzeli çene. 

Çena lihev Düzgün çene. 

Çena şimşatî Mütenasib çene. 

Çena tûj Sivri çene. 

Çenbivir Balta çeneli. 

Çenboz Ak sakallı. 

Çend Kaç tane. 

Çendan Kaç tane. 

Çend caran Bir kaç kere. 

Çendik Birkaç. 

Çendka Birkaç. 

Çend ûçend Kaç ve kaç. 

Çeng Avuç. 

Çengel Çengel. 

Çen Gik Bir avuç. 

Cep Sol. 

Çepbûn Solcu olmak. 

Çepel Murdar, pis, sur. 

Çepelbûn Pis olmak. 

Çepelkirin Pisletmek. 

Çepelî Pislik, uyuzluk. 

Çeper Siper, sur. 

Çeper Poligon. 

Çeper P.T.T. 

Çeperker Postacı. 

Çeperkirin 

mek. 

Postalamak, sur çek¬ 

Çeperxane Postahane. 

Çepil Kol. 

Çepik Alkış. 

Çepikdan Alkışlamak. 

Çepî Solculuk. 

Çeqçeq Çakırtı, su değirmenin¬ 

de bir alet (Şakşak). 

' 

Çeqçeq Dikenli bir ot. 

Çeqçeqok Çocuk oyuncağı. 

Çeqeçeq Patırtı. 

Çeqene Bir nevi çam. 

Çeqilmast Yağlı ayran. 

Çeqmaq Çakmak. 

Çeqûber 

bir usul. 

Dokuz taş oyununda 

Çerm Deri. 

Çermik Sun'î deri. 

Çermikî Sun'î deriden yapılan. 

Çermiqandin Buruşturmak., 

Çermiqîn Buruşmak. 

Çermî Deriden. 

Çermikirin Deri geçirmek. 

Çermûhestî Bir deri bir kemik. 

Çermûkê Çermik ilkesi. 

Çermûreh Deri ve damar, zayıf, 

bir deri bir kemik. 

Çert Kuş pisliği. 

Çerx Torna, Çark. 

Çerxî Eski beş kuruşluklar, 

dörtte bir. 

Çerxker Tornacı. 

Çerxkirin Tornalamak. 

Çeşim Göz. 

Çeşme Hela, ayak yolu. 

Çeşmik Bir nevi göz ilâcı. 

Çeşt Yemek. 

Çeştker Aşçı. 

Çestxane Lokanta. ,. .' 

Çet Vadimsi, ziraat arazisi. . 

Çete Gerillacı. 

Çeto Kürtierde erkek adı. 

Çewal Çuval.

34 

Çewtbû Eğrildi. 

Çiççe Keçiye hitap. 

Çewtbûn Eğilmek. 

Çiçik Meme. 

Çewtetî Eğrilik. 

Çiçikciçik Memememe, çıkıntılı. 

Çewtê Eğri olan (dişilerde) Çiçikê bêcemkê Yarasa memesi. 

Çewtik Eğrimti. 

Çiçikê çava Arpacık. 

Çewtî Eğrilik. 

Çiçikê de Ana memesi. 

Çewtkirin Eğmek. 

Çiçikê keçka Kız memesi 

Çewto Eğri (Erkekler için). çiçikê guha Kulak memesi. 

Çê İyi. 

Çiçike keçka Kız memesi, ağaç 

Çêb İyi oi. 

kavunu. 

Çêbû Oldu. 

Çiçikî Memeli. 

Çêbûn Olmak. 

Çiçikkirin Mememelek, çıkıntılı' 

Çêk 

Çêkirin 

Yap. 

Yapmak. 

yapmak. 

Çift Uğursuz, bet mendebur. 

Çêkirî Yapılmış, mamul. Çik Uyanık. 

Çeker Yapıcı, usta. 

Çikal Zayıf hayvan. 

Çêl Loğsa, doğumundan sonra Çikandin Dikmek, soylamak. 

kırk gün. 

Çikare Sigara ağızlığı, çubuk. 

Çêle Kış (Erbiin 11 Kanunîev- Çikîn Kurumak, suyu bitmek. 

veldcn itibaren 40 gün). 

Çikû Neki. 

Çêlek İnek. 

Çêlî Yavru. 

Çelkê Elyê Remo 

suyu bölgesinde 

Dicle 

bir yer. 

Bohtan 

Çikyayî Suyu kurumuş. 

Çikçikî Giyimli kuşamlı, hazır. 

Çikçikandin Hazırlamak. 

Çil Nefessiz, boğazına düşkün. 

Çêl Pêketin Loğsa hastalığı. Çil Kırk (40). 

Çêlpêketi Çarpılan. 

Çilçilî Yarasa. 

Çênebû Olmadı. 

Çilekbûn Nefissiz olmak. 

Çênebûn Olmamak. 

Çilekî Abur cubur, Nefissizlik. 

Çênî Tavuk yemi, parça, kırık. ÇHekkirin Nefissizliştirmek. 

Çér Hayvan yiyeceği. 

Çille Kış. 

Çêran Otlanmak. 

Çilek Nefissiz. 

Çêrandin Otlatmak. 

Çilk Suyun kıtlığı. 

Cêrangeh Mera, otlak. jÇilo Nasıl? 

Çêrî Küfür, sövmek. 

Çilo Meşe yaprağı, dalları. 

Çêrîn Sövdürmek. 

Çilobir Meşe dallarını kesen işçi. 

Çêrt Sövdü. 

Çilobirîn Meşe dallarım kesmek 

Çêrtir Daha iyi. 

(Doğuda temmuzun ortasına 

Oi Ne? Hangisi?. 

rastlayan bir vakit). 

Cici Ne, ne? 

Çilobûn Nasıl olmak. 

Çibû Ne oldu? Ne idi? 

Çilperek Beyaz çiçek açan yaba¬ 

Çibûye Ne olmuş? 

nî bir ot. ,

35 

| 

Çim Uç, köşe. 

Çirkeçirkdan Gıcırdamak. 

Cima Neden? 

Çirte Saniye. 

Çiman Kırılmak. 

Çirtûn Suyun değirmenin gö¬ 

Çimçir Salıncak. 

zünden püskürtü ile çıkması. 

Çingarin Çınlamak. 

Çirûsk Kıvılcım. 

Çingîn Çınlamak. 

Çirûski Parlaklık. 

Çini Biçilmiş. 

Çirxet Değirmen suyunu kes¬ 

Çinin Biçmek. 

mek için kullanılan ağaç. 

Çiqas Ne kadar, kaç? 

Çiryayî Yırtık. 

Çiqaçiqkirin Çıtırdatmak. Çiryayi diryayi Berbat. 

Çiqiçiq Çıtırdatmak. 

Çit Dik, kazık. 

Çiqîn 

Çiqulî 

Kurumak. 

Çatal ağaç, (Kürtlerde 

Çitare Bir cins ipekli kumaş. 

Çitarê girs İri çubuklu kumaş. 

erkek ismi, uzun bacaklı manası¬ Çitarê heft reng Yedi renkli ku¬ 

na gelen). 

maş. 

Çir Bir damla, yaş odun, hasis Çitarê lıûr İnce desenli kumaş. 

insan, cimri. 

Çitareşin Mavi kumaş. 

Çira Ne için, neden? 

Çit bûn Dikleşmek. 

Çira Çıra. 

Çitê Sopa ile bir oyun. 

Çirandank Çıralı bir ot. Çitkirin Dikleştirmek. 

Çirandin Yırtmak, palavra at¬ Cititî Diklik. 

atmak. 

Çiv Dönemeç, kat, büküm, vi¬ 

Çirav Batak. 

raj. 

Çiravê Bohtan'da bir köy. Çivandin Bükmek. 

Çirçire Yalancı, mübalâğacı. Çivanek Dönemeççe. 

Çirçirk Güve böceği. 

Çiş Amma da ha, şuna bak. 

Çivanok 

Çivlok 

Dönek. 

Kırışık bükük. 

Çire Garzan'da bir köy. 

Çivok Dönek, hilebaz. 

Çirê Kürtlerde bir oyun. Çiv û çiv Dönemeç, dönemeç. 

Çirik Çıkrık, çırçır tezgâhı. Çivyayî Kırışmış, bükülmüş. 

Çirikandin Çırçırlamak, pamuğu Çix Hayvanı kesme ifadesi. 

ianesinden ayırmak, yok etmek, Çixaçix Cıvıldama. 

yemek. 

Çixarê Sigara. 

Çirikîn Tanesinden ayrılmış pa¬ Çixare çêkirin Sigara yapmak. 

muk. 

Çixare kişandin Sigara içmek. 

Çirisandin Parlatmak. 

Çîçik Civciv. 

Çirisîn Parlamak. 

Çîkh Şey. 

Çirî Kürtlerde erkek ismi. Çîk Kıvılcım. 

Çirîn Yırtmak. 

Çîk Kabiliyet. 

Çirkeçirk Gıcırdama. 

Çîk Göz akı. 

Çirkeçikkirin Gıcırdamak. Çil Semer yapılan bir ot.

Cilan - hûçik Uzun kol ağzı. 

36 

Çîm Bacak. 

Çîm Çimen. 

Çimen Çimen. 

Çimeni Çayırlık. 

Çîn Sınıf, tabaka, kısım, Çin. 

Çînî Çinli, Çinli kimse. 

Çînûmaçîn Hindicini. 

Çînûmaçînî 

çinili. 

Hind tavuğu, Hindi- 

Çîq Hayvan bacağı 

Çîq Darı ve pirinç sapı. 

Çîr Yalan. 

Çîrek Yalancı. 

Çîrik Elma, armut, kayısı, kavun 

kurusu. 

Çîrok Hikâye. 

Çîrokvan Tahkiye, hikâycy1. 

Çit Basma kumaş, (Keklik avunda 

kullanılan paravan). 

Çît Çadırlarda perde ve bölme 

vazifesini gören çit. 

Çîvanok Masal. 

Çîvga Dönemeç. 

Çîvir Zayıf insan. 

Çiya Dağ. 

Çîyabir Dağ kestirmesi. 

Çiyayî Dağlı. 

Çîyayê agrê Ağrı dağlı. 

Çîyayê cûdî Cudi dağı. 

Çîyayê Dêrsimê Dersim dağı. 

Çîyayê khurda Kürd dağı. 

Çîyeyêmava Mava dağı. 

Çîyayêmazî Mazi dağı. 

Çîyayênemrûdê Nemrut dağı. 

Çîyayêomerya Ömerli dağı. 

Çîyayêrema Reman dağı. 

Çîyayê Şingale Sincar dağı. 

Çîye Ne? Ne var? 

Çîz Eman dileme, pes deme, di¬ 

ze gelme. 

Çîz At sineği. 

Ço Sopa. 

Ço Eşşeğe hitap. 

Çoğan -*- Baston. 

Çol Çöl. 

Çolax Çalışkan. 

Çolax Kuyumculuk yapmakla 

meşhur bir Kürt taifesi (Kızları 

ile meşhurdur). 

Çolbir Kestirme yol, gece dışarda 

kalmak. 

Çolik Küçü, düzlük. 

Çolî Ovalı. 

Çolo Kürtlerde erkek ismi. 

Çomer Kürtlerde erkek ismi. 

Çomera Nusaybin'de kilisesi ile 

meşhur bir kale. 

Çop Cop. 

Çox Çuha, kah nyünlü kumaş. 

Çûk Kuş. 

Çûkênavmalî Serçe kuşu. 

Çûbe Komik. 

Çûn Gitmek, gittiler. 

Çûn Sefer, gidiş. 

Çûnejur Duhuliye. 

Çûneyî Gidiş, giriş. 

Çûr Sebze ve meyvelere musal¬ 

lat olan bir küf, hastalığı. 

Çûr Kaçırmak. 

Çûrkirin Kaçırmak. 

Çûva Nusaybin'de bir köy. 

Çûye Gitmiş. 

Çûyî 

betmiş. 

Oyunda ütülmüş, oyun kay¬

Da Ana, Verdi. 

Dabaş Bahis, konu. 

Dabaşdanîn Bahis açmak. 

Dabaşkirin Mevzu bahis etmek. 

Dabaşi Mevzuya ait . 

Daberizandin Çıkışmak. 

Dabûn Batmak. 

Dad Adalet. 

Dadan Kapatmak, örtmek. 

Dadan Ateş yakmak, fırın, tan¬ 

dır, ocak yakmak. 

Dadê Anneye hitap. 

Dadgah Mahkeme. 

Dadistên Savcı, müddei umumi. 

Dadî Adlî. 

Dadka Hukuk. 

Dadpirs Hâkim. 

Dadpirsîn Muhakeme. 

Dadûbidad Feryad u figan. 

Daf Saç ve sakaldan bir kıl. 

Dafik At kuyruğundan yapılmış, 

ilmikli tuzak. 

Dagirtin Doldurmak. 

Dagirin Doldurmak. 

Dagirtî Dolu. 

Dahbe Korkunç hayvan (Bazı 

kurt lehçelerinde aslan manasın¬ 

da kullanılır). 

Dahbelork Safça. 

Dahêlandin Asmak. 

Dahêner Yaradan. 

Dahênan Yaratmak. 

Dahi Bahçe. 

Dahol Davul. 

37 

Daikûbav Ebevey. 

Daketin İnmek, inzal. 

Dakirin Daldırmak. 

Dakirî Dikili. 

Dal Zayıf. 

Dalan Dehliz. 

Delgoşt Zayıf hayvan. 

Dalqandin Asmak. 

Daliqyayî Asılı. 

Damak Damak. 

Daman Kefil. 

Daman Dalgın, düşünceli. 

Damandin Düşünmek. 

Damanî Kefalet. 

Damar Damar. 

Damar Üvey anne. 

Damarı Üvey annelik. 

Damezrah Müessese. 

Damezran Tesis etmek. 

Damezrandin Tesis etitrmek. 

Damezrin Tesis. 

Dan Vermek, ita. 

Dan Dövülmüş aşurelik buğday. 

Dana Kurum, müessese. 

Dane Sayı, tek, yalnız. 

Daner Müellif. 

Danhev Toplamak, birbirine ver¬ 

mek. 

Danhev Ağız münakaşası. 

Danislewan Sekene, yerli halk. 

Danıştgeh Karargâh. 

Daniştû Muhakeme. 

Danîn Bırakmak. 

Danîn Yüksek bir şeyi veya başı¬ 

nı indirmek.

38 

Danîn Vermek. 

Daryûs Dara. 

Danînî Bırakılmış. 

Das Orak. 

Danînûhildan Med cezir. Dasadara Odun orağı. 

Danû Diş buğday (buğday bul¬ Dasapaleyê Ekin biçmeğe mah¬ 

gura hazırlanırken kaynatılmış sus orak. 

hali). 

Dasik Örakcık. 

Danok Buğday, nohut ve nane¬ 

den mamul bir kurt yemeği. 

Dao Kürtlerde Davut'un deyim 

şekli. 

Dapaçin Örtbas. 

Dapaçîn ( ) eksi işareti. 

Dar Sopa, odun. 

Dar Yeşil ağaç. 

Dara, Daryüs Daryus. 

Darabenav Dış budak ağacı. 

Daragwîz Ceviz ağacı. 

Dara hejîr İncir ağacı. 

Daraş Kartal. 

Daratû Dut ağacı. 

Darbest Sedye. 

Darbir Aslan eniği. 

Darçîn Tarçın. 

Darê Eski med hükümdarları¬ 

na izafe edilen bir şehir. Mardin 

- Nusaybin arasında bir köy. 

Dargeronk Sarmaşık, 

Dargoşt Zayıf hayvan, et tutma¬ 

yan insan veya hayvan. 

Darik Sigara çubuğu. 

Daristan Ormanlı. 

Darî Kürt kadınlarının giydikle¬ 

ri bir nevi üç etek. 

Darî Ahşap, ağaçtan yapılmış. 

Darpuç Mantar. 

Dartaş Marangoz. 

Dartewên Ağacın yüksek dalla¬ 

rını ele getirmek için kullanılan 

demir. 

Dasuk Hilâl biçiminde orak (ve 

zayıf mahsule de denir). 

Davv Etek. 

Daw Koyun, koç kuyruğu. 

Dawdar Davacı. 

Dawenî Eteklik. 

Dawdê du ıııkıl Tavus kuşu. 

Dawido Kürtçede Davud demek¬ 

tir. 

Dawidko Kürtçede Davutcuk de¬ 

mektir. 

Dawidan İntaç, netice vermek. 

Davveşîn Silkinmek. 

Dawsek Döküntü. 

Daxistin İndirmek, kapamak. 

Daxistin Muğlak, karışık. 

Darxraw Acaba. 

Daxwe, Marxwe Yoksa. 

Dayik Anne. 

Dayin Süt annesi. 

Dayî Atiye, verme. 

Deban ,Btr nevi kılıç demiri, çe¬ 

lik. , ' 

Debeng Ahmak. 

Debengî Ahmaklık. 

Debestraw Müstakil, bağlı, bi¬ 

tişik. 

Debûqan Bir kuş tuzağı. 

Degale Siirt'te bir köy. 

Degel Şaka. 

Degel Alışkanlık, musallat. 

Deh On (10). 

Dehdeh Onaronar. 

Dehdeh Atı koğmak için hitab. 

Darvekirin İpe dizmek. 

Dehem Onuncu.

39 

Dehik Onluk. 

Dehik Bir sene içinde malûm 

on günler. 

Dehyek Onda bir. 

Dek Hile. 

Dekbûz Takla. 

Deklûk 

lamut. 

Olmamış, dabağathk pa¬ 

Dekûdolab Desise, kurnazlık. 

Del Oyun. 

Delâl Nazlı, güzel. 

Delalê Kürtlerde kız adı. 

Délai Nazlı. 

Delalo Kürtlerde erkek adı. 

Delav Yalak. 

Delè 

için). 

Havdın be (argo, kadın 

Delik Sıva, perdah. 

Delikan Sıvamak. 

Delikandin Sıvamak. 

Delikî 

dahlı. 

Bu aşirete mensub, per¬ 

Delikker Sıvacı. 

Deliq Hayasızlık. 

Deliqandin Hayasızlaştırmak. 

Deliqîn Hayasız olmak. 

Delo Erkek için haydi ulan (ar¬ 

go deyim). 

Delo Hayasızlık. 

Delû Oyuncu, artist. 

Dem Çağ, zaman. 

Dem Kuruma, suyu çekilme. 

Demamik 

sus tülbent. 

Peynir süzmeğe mah¬ 

Deman Götürü. 

Demançe Tabanca. 

Demandar Götürü alan adam. 

Demanî Götürülük. 

Demankirin Götürü almak 

Demîn Alışma. 

Demîngirtin Alışmak. 

Demûş Tatlı yapışkanlığı. 

Demûştî Doğuda kürtler arasın¬ 

da yaşıyan 

ailesi. 

meşhur bir çingene 

Demûş Mecazi olarak tatlı mey¬ 

veler manasına. 

Den Küp. 

Dendik Çekirdek. 

Deng Ses. 

Deng 1963 de İstanbul'da çıkan 

Kürtçe 

adı. 

- Türkçe aylık derginin 

Denga denga Arasıra. 

Dengbêj Solis, şarkıcı. 

Dengbêjî Şarkıcılık. 

Dengbilind Yüksek. 

Dengig Bir ses. 

Dengjar Yanık sesli. 

Dengkalind Tenor. 

Denglêkirin Seslenmek. 

Dengşerîn Tatlı sesli. 

Dengxes Hoş sesli. 

Dengzirav İnce, tiz sesli. 

Dengûbas Ajans. 

Denglêkirin Seslenmek. 

Dengûbas Ajans. 

Denik Küpçük. 

Denik Ağaç dallarından ötülmüş 

sepet. 

Deniş Tecrübe. 

Denişandin Tecrübe ettirmek. 

Denişkirin Tecrübe etmek 

Dep Kolas. 

Depik Tahta. 

Depsêng Geniş göğüslü adanı. 

Deq 

rinci. 

As, her hangi bir şeyde bi¬ 

Deq Puan. 

Deq Döğme (iğne ile boyayı vü¬ 

cuda hak etmek).

40 

Deqdeqî Puan puan. 

dokunamıyan son bir kaç santi¬ 

Deqel Sert arazi, sapan demiri¬ mi. 

nin işlemediği yerler. 

Derçik Haliç. 

Deqilqan Siyah üzerinde beyaz Derd Derd. 

puanlı Kürtlerce makbul bir ka¬ Derdanik Kapak. 

dın kumaşı. 

Derek Bir yer. 

Deqmirî Aciz. 

Derêjayî Uzunluk. 

Deqor İyi cins koyun. 

Dereng Geç vakit. 

Deqorî Suriye'nin Amuda nahi¬ Derengniştin Geç bırakmak. 

yesinde yerleşen bir Kürt aşireti. Derengî Geçlik. 

Der Kapı. 

Derengî Geçlik. 

Derabe Parmaklık. 

Derenngman Geç kalmak. 

Derabdan Parmaklıklatmak, bir Dereng mayi Son turfan. 

şeyi iri iri diktirmek. 

Derew Yalan 

Derabekirin Parmakhklamak, Derewîn Yalancı. 

bir şeyi iri iri dikmek. 

Derewkirin Yalan îöylenı?k. 

Deran İhracat. 

Dergeh Kapı, dergâh. 

Derankirin İhraç etmek. Dergedhaha Sur, Hisar. 

Deranîn Çıkarmak. 

Dergevan Kapıcı. 

Derav Sahil, su kenarı. 

Dergevanî Kapıcılık. 

Deraw Su mecrası. 

Dergevanîkirin Kapıcılık yap¬ 

Derb Darb. 

mak. 

Derbad Boynuz. 

Dergîl Çarçöpten kapı. 

Derbas Kürtlerde erkek adı. Dergîst Nişanlı. 

Derbasbûn Geçmek. 

Dergîstin Nişanlanmak. 

Derbasî 

Derbaskirin 

Geçim. 

Geçirmek. 

Dergûş 

Dergûşkî 

Beşik. 

İki kişinin beraber yan 

Derbdan Darb vurmak, ticaret¬ düşmesi. 

te parti vurmak. 

Derz Yar, çatlak. 

Derbeder Perişanlık, dağınıklık, Derizandin Çatlatmak, yarmak. 

hk. 

Derizî Çatlak, yarık. 

Derben Çuval ve sairenin ağzı¬ Deri Kapı. 

nı bağlamak için kullanılan ip. Deri Kaftan, üçetek. 

Derbend Kapı kapağı. 

Derîgirtin Kapı kapamak. 

Derbik Kibrit. 

Derîvekirin Kapı açmak. 

Derbik Bir atımlık barut ve sa¬ Derketin Çıkmak, zuhur etmek. 

ire. 

Derketî Çıkmış, göçmen. 

Derbûn Açılmak, yaranın veya Derkirin Koğmak. 

mayi bir deponun delinmesi, pat¬ Derling Kilot, don. 

laması. 

Dermale Evde besiye alınan hay¬ 

Dercaw Yerli dokuma bezlerini van.

41 

! 

Dermalekirin Besiye almak. Derya Hetimî Weştî Güney ku- 

Derman İlâç. 

tub denizi. 

Dermanê germ Karabiber. Derya Hezar Hazer deniz;. 

Dermanfiroş Eczacı. 

Derya Hinde Hind denizi. 

Dermanker İlaçlayan, tedavi Derya Manşe Manş denizi. 

eden. 

Derya Mermere Marmara denizi. 

Dermanxane Eczane. 

Derya Reş Kara deniz. 

Dernexistin Çıkarmamak. Derya Sipî Mawencî Ak deniz. 

Dernexûn Ters üstü. 

Derya Sor Kızıl deniz. 

Dernexûnbùn Yüzüstü düşmek. Derya Zer Sarı deniz. 

Dernexûnkirin Yüzüstü düşür¬ Derz Sıra (bir sıra dikişV 

mek. 

Derzban Çatlamak. 

Deroze Dilenme. 

Derzî İğne. 

Derozeker Dilenci. 

Derzîdank İğnelik. 

Derozekirin Dilenmek. 

Derzîya ber Broş, süs iğnesi. 

Derozî Dilencilik. 

Derzîya dirûnê Dikiş iğnesi. 

Derperandin Fırlatmak. 

Derzîya lêxistinê Şırınga iğnesi. 

Derperî Fırlayan. 

Derzîka pîrê Yabanî bir ot. 

Derpeıîn Fırlamak. 

Derzîylo Toplu iğne. 

Derpê Don. 

Desmal Mendil. 

Derpîkêdîk Bir çiçek adı. (Ho¬ Dest El. 

roz donu). 

Destan Destan. 

Dergîl Kapak. 

Destar El değirmeni. 

Derşehr Varoş, banliyö. 

Destar herdin El değirmeni üe 

Derşo Lavabo. 

i öğütmek. 

Derve Dış, hariç. 

Dervekirin İhraç etmek. 

İDestarî 

Destav 

Yuvarlak. 

Aptest. 

Derveyî Harici. 

İDestavkirin Apdest almak. 

Derveş Derviş. 

iDestavxane Abdesthane. 

Derwêsxane Tekke. 

Destavêtin Kadına tecavüz et¬ 

Derxistin Çıkarmak. 

mek, el uzatmak. 

Derxwîn Tencere Kapağı. Destbelav Müsrif. 

Derya Deniz. 

Destbirak Arkadaş. 

Derya bakurîtezî Kuzey buz de¬ Destbiraktî Arkadaşlık. 

nizi. 

Destbuhart Nazlı. 

Derya Baltiqê Ballık buz de¬ Destbuhartin Naz geçmesi 

nizi. 

Destbuhartî Yabancı olmayarak. 

Derya Çin Çin denizi. 

Destdan Destan. 

Derya Egê Ege denizi .i Destdirêj Uzun elli, hırsız. 

Derya Hetimî bakurî Kuzey ku- Destdirêjî Hırsızhklik. 

tub denizi. 

Destdirêjkîrin Hırsızlık etmek.

42 

Destdizî 

susluk. 

Gizli el, gizli polis, ca¬ 

Desdizîkirin Casusluk yapmak. 

Destvedizîn Dikişte acemilik. 

Deste 

tane. 

Herhangi bir şeyden on 

Destek 

etmek. 

Destek yapmak, takviye 

Destesir Mendil, havlu. 

Destgah Tezgâh. 

Destgiran Eli ağır, kuvvetli vu¬ 

ran. 

Dest giranî 

lışma. 

Ağır ellilik, ağır ça¬ 

Desthilanîn Karşı gelmek. 

Deştik Tutamak. 

Destikkirin Sap takmak. 

Dest kar El işi. 

Dest keş Eldiven. 

Destlepik Eldiven. 

Destlêbuhartin Nazı geçmek. 

Destlêbuhartî Nazı geçen 

Destlêdan El vurmak. 

Destlêneburtî Nazı geçmemek 

Destli serdanîn El koymak. 

Destmal Mendil. 

Destmaye 

sülmal. 

Sermaye, kapital, ra- 

Destmêj Abdest. 

Destpêkirin Başlamak. 

Desipêne kirin Başlamamak. 

Destqale Fakir. 

Dest vala Eli boş, yoksul. 

Destûpê El ayak, güç kuvvet. 

Destur Kanunî, izin, kural. 

Destûrî Kanunî. 

Dest vekirî Eli açık, mert. 

Dest Ova. 

Desta beraza Baraza ovası. 

Deşta dîyarbekrê Diyarbekir ova¬ 

sı. 

Deşta Heranê Haran ovası. 

Deşta Muşe Muş ovası. 

Deşta Rihayê Urfa ovası. 

Deşta Silopya Silopi ovası. 

Deşta Siwêrekê Siverek ovası. 

Deştatu Şirvan'da bir köy. 

Deştik Hizan'da bir köy. 

Dev Ağız. 

Deve Deve. 

Devavetin Alay etmek. 

Develink Paça. 

Dever Yer, gedik. 

Deverder Yer, yer, gedik, gedik. 

Devgerm Sıcak ağızlı, ateşli ko¬ 

nuşan. 

Devî Meşe ağaçlarının çalı halin¬ 

deki vaziyeti. 

Devjêberdan Bırakmak. 

Devtêhev Ağzı açık ahmak. 

Devlok Isıran. 

Devnizim 

çıkmayan. 

Yavaş konuşan, sesi 

Devpahn Mendebu, yassı ağızlı. 

Devpîs Küfürbaz. 

Devtiving Tüfek namlusu. 

Devxar Eğik ağızlı. 

Devxwarbûn Ağız eğmek. 

Devxwarî Ağız etme, muhtaç ol¬ 

ma. 

Dew Ayran. 

Dewdemeda Bu an için. 

Dewkîs Kese ayranı. 

Deik Yağ eritilirken üste çıkar 

ayranlı köpük. 

Dewqandin Zamanından önce, 

hile ile meyveyi olgunlaştırmak. 

Dewigî Zamansız olarak geliş¬ 

tirilen meyva. 

Dewil Kova.

43 

Dewlet Devlet. 

Dêra dadmeyremê Meryem Ana 

Dewsgirtin Yerini tutmak, izin¬ kilisesi. 

den gitmek, yerini culûs etmek. Dêra Emerê Ömer kilisesi. 

Dewrûber Etraf. 

Dêra êwertê Aynt vert kilisesi. 

Dexel Alamet, nişan, işaret. Dêra Mêr aqûp Mar yakup kili¬ 

Dexil Hububat. 

sesi. 

Dexis Kıskançlık. 

Dêda Selhê Selhe kilisesi. 

Dexisandin Kıskandırmak. Dêra Sor Kırmızı kilise. 

Dexistin Kıskanmak. 

Dêra Zorê Deyrezor, Suriye'de 

Dexmeh Az olmuş tturfanda. Bir vilâyet. 

Deydik Beşik salıncak. 

Dêra Zahreferanê Zahferan kili¬ 

Deyekanî Aşar, 10/1. 

sesi. 

Deykirin Scsclenmek, cevap ver¬ Dêrê Nusaybin'de bir köy. 

mek. 

Derka çiyaye mazî Derik ilçesi. 

Deyz Odun yığını. 

Dida Veriyordu. 

Dezî İplik. 

Dide Veriyor. 

Dezî Ekmeğin küflenmesi, Didize Çalışıyor. 

Dezu İplik. 

Didizî Çalışıyordu. 

De Anne. 

Didû İki (2). 

Dêhn Dikkat. 

Difin Burun. 

Dêhnbun Delirmek. 

Difne Mardin'de bir köy. 

Dalından Dikkat etmek. Difre Fiyaka, kibar. 

Dêhin Deli. 

Difreyî Kibarlık. '; 

Dehinkirin Deli etmek. 

Diqadiq Taktak sesi. 

Dêl Dişi kurt. 

Diqmeh İplik. 

Delik Dişi köpek. 

Dih Bohtan'da bir köy. 

Dêlî Üzüm asması. 

Dihok Irah'ta bir kaza. ' 

Dêm Susuz tarla. 

Dihokê Şirvan'da bir köy. 

Dêmî Kuraklık. 

Dijwar Sert, keskin. 

Dêr Kilise. 

Dijwar Kürtlerde erkek ismi. 

Deren Rahibe, kilise insanı. Dijwarbun Sert olmak. 

Deren Savurmak. 

Dijwarî Sertlik. 

Dêrân Harap. 

Dijwartir Daha sert. 

Dêrankirin Harap etmek. Dik Seki. 

Dêrandin Savurmak. 

Dik Divan, oturmak için sedir. 

Dêra Axtermanê Anterman kili¬ Dikan Dükkân. 

sesi (Van gölü içindeki küçük Dike Yapıyor, ediyor. 

bir adada kilise). 

Diknîn Çıkmayan leke, sabit. 

Dêra batê Bate kilisesi. 

Dil Yürek. 

Dêra Çomeru Çomera kilisesi. Dilaxêw Kıtlık. 

Dêra Çengeli Çengelli kilisesi. Dilaxivandin Mide bulandırmak.

Dilaxivtî Bulantı. 

Dilbaz Çok bilen. 

Dilbî Bir cins dut. 

Dildan Gönül vermek. 

Dildar Gönül veren. 

Dildari Aşki. 

Dileş Kalp hastalığı. 

Dileşandin 

mak. 

Bayıltmak, narkozla- 

Dileşî Kalp hastası. 

Dileşîkirin Üzmek. 

Dilgîr Sevgili. 

Dilhiştin Kalp kırmak. 

Dilhiştî Dargın. 

Diljar Fakir gönüllü. 

Dilj arî Tevazu. 

Dilketîn Aşık olmak. 

Dilketî Sevdalı. 

Dillêvebûn Müştehi olmak. 

Dilkovan Aşık kalp. 

Dilkul Yaralı gönüllü. 

Dilkulî Teessür. 

Dilmanî Dargınlık. 

Dilmezin Geniş yürekli, sabırlı. 

Dilmazintî Geniş yüreklilik. 

Dilme 

çiğ. 

İyi pişmemiş yumurta, 

Dünerm Yufka yürekli. 

Dilnermbûn Merhamete gelmek. 

Dilnerkirin İkna etmek. 

Dilnermî Yumuşaklık, uysallık. 

Dilnizm Alçak gönüllü. 

Dilnizmî Alçak gönüllülük. 

Dilodîn Kararsız. 

Dilop Damla. 

Dilopdan Damlamak. 

Dilope Damlalık. 

Dilopî Mukadder. 

Dilovan Alçak gönüllü. 

Dilovan Kürtlerde kız ismi. 

Dilpêsewat Acıma. 

44 

Dilpesewitandin Acımak. 

Dilreş Fena kalpli, fesat. 

Dilreşî Fesatlık, düşmanlık. 

Dilxerab Fena kalpli. 

Dilxerabûn Şüphelenmek. 

Dilxerabi Şüphe. 

Dibdşûş Karışık kalpli, şüpheci. 

Dilxurt Cesur, yürekli. 

Dilxaz Dost. 

Dilxazî İltimaz. 

Dilxwes İyi kalpli. 

Dilxwesbûn Razı olmak. 

Dilxweskirin 

etmek. 

İkna etmek, razı 

Dilxwesî Rıza. 

Dilsewatin Merhamet. 

Dilsewatî Merhametli. 

Dil Şikenandin Kalb kırmak. 

Dil şikestî Kırık kalbli, müte¬ 

essir, hüzünlü. 

Dilşikestin 

lık. 

Küskünlük, dargın¬ 

Dilvin 

kız ismi. 

Gönül sevgisi, Kürtlerde 

Dilxerab Vesveseli, kıskanç. 

Dilxerabi Kıskançlık. 

Dilxwesbûn 

mak. 

Sevinmek, ferahla¬ 

Dimir - Ölüyordu. 

Dimri Ölüyor. 

Dims Pekmez. 

Dinan Diş. 

Dir Yırtık. 

Diran Diş. 

Dirandin Yırtmak. 

Dirankiroks Kürdan. 

Dirankolk Kürdan. 

Dirav Para. 

Diraxe Ekin yığını, harman. 

Diraxebûn Yığılmak. 

Diraxekirin Toplatmak, yığmak,

45 

bir çok kişiyi üst üste öldür¬ Dîde Göz. 

mek. 

Dîdeban Tarsut, yerî gözetleme 

Diraxetî Yığınlık, lopluluk. kuleleri. 

Dirext Direk. 

Didebanxane Rasathane, gözetle¬ 

Dirêj Uzun. 

me kuleleri. 

Dirêjayî Uzunluk. 

Dîk Horoz. 

Dirêjbûn Uzamak. 

Dik Tcktek kalan başaklı mah¬ 

Direjkirin Uzatmak. 

sul. 

Dirêjtî Uzunluk. 

Diktatör Diktatör. 

Direşe Biz. 

Dîran Ermenilerde erkek ismi. 

Direşt Biz. 

Dîlok Türkü, ağıt. 

Diri Diken. 

Dîlokî Ağıtça. 

Dirk Ahır ve ağıllarda kuruyan Dîlokvan Türkü söyleyen, ozan. 

büyük gübre parçaları. 

Dîlan Düğün, piknik, şenlik. 

Dirne Hayvan derisinde bir kurt Dîlankirin Düğün dernek, alem 

ve deri tuluk olunca meydana yapmak, tertiplemek. 

çıkan bir delik. 

Dîlani Düğün derneğe ait. 

Dirov Alâmeti farika. 

Dilek İstek. 

Dirim Dikiş. 

Dînıati Mutavatm, yerli halk. 

Dirûnker Mahsul, ot gibi şeyleri Dîmen Manzara. 

biçen, terzi. 

Dîn Deli. 

Dirûtin Dikmek ve biçmek. Dînayî Delilik. 

Dirûyî Biçilmiş ot. ekin. Dînbûn Delirmek. 

Diş Baldız. 

Dînetî Delilik. 

Diwyê Sonradan. 

Dîne Sevdalı kız (Kürtlerde kız 

Dixwerdîn Göze almak, üşünme¬ ismi). 

mek. 

Dîngeh Akıl hastahanesi. 

Diyar Yer, yurt. 

Dînkirin Delirtmek, deli etmek. 

Diyarî Hediye. 

Dînxane Akıl hastahanesi (Tı¬ 

Diyarî çav Manzaralı, görü- marhane). 

rünüşlü. 

Dîq Çocuklar için (cı) deyimi. 

Diyarîketin Karşılaşmak. 

Dîq Dik dik bakmak, dona kal¬ 

Diyarî kirin Hediye etmek. mak. 

Diz Hırsız. 

Dizi Hırsızlık. 

Dizi kirin Hırsızlık yapmak. 

Di Gördü. 

Dîbê Domateslerde bir parazit. 

Dicle Dicle nehri (Dî kel - Bula¬ 

Dîsan 

Dîtin 

Dîtin 

Dîtin 

Dîtî 

Dîw 

yine. 

Görmek. 

Görgü. 

Bulmak. 

Örülmüş, lukata. 

Yan, taraf. 

nık geldi). 

Dicle Kürtlerde erkek ismi. 

Dîwanxane Meclis binası. 

Dîwan Meclis.

46 

; 

i 

Dîwar Duvar. 

Dostî Dostluk, ahbablık. 

Dîwarker Duvarcı. 

Dos Kürtlerde erkek ismi. 

Dîyan Hristiyan, isevi. 

Doşanî Sağılmak üzere bir mev¬ 

Diyar Bölge, dağ. 

simine verilen hayvanlar. 

Dîyarî Hediye. 

Döşek Döşek. 

Dîyarîkirin Hediye etmek. Dot Kız çocuğu. 

Do (2) iki. 

Dotmam Amca kızı. 

Do Nota. 

Dotmîr Prenses, şehzade. 

Doceh Değirmen gözü. 

Dotşah Şahkızı. 

Doh Dün. 

Dox Şap. 

Dohn Yağ, petrol. 

Doxîn Uçkur. 

Dohnapêr Cehennem. 

Doxînsist Zampara kimse, uçku¬ 

Dojehî Su değirmeninde suyu ru gevşek. 

fırlatan dışarı çıkaran şey. Doxînsil Zampara kimse, uçku¬ 

Dojehî Cehennemi. 

ru ıslak. 

Dojehîr Değirmenden çıkan su. Doz Dava. 

Dol Soy, tohum. 

| Dozdar Davacı. 

Dolap Dolap,, çıkrık. 

Dozker Davacı, dava eden. 

Dolap Gardrop. 

Dozkirin Dava eden. 

Dolap Nehirden suyu çıkaran trü- jDubare Tekrarlama. 

bün. 

Duble Çift. 

Dolar Dolar, Amerikan para va¬ Ducan Hamile kadın. 

hidi birimi. 

Ducanbûn Hamile olmak. 

Dolmend 

Dolmendbûn 

Zengin. 

Zengin olmak. 

Ducankirin Hamile 

Duçar İkişer defa. 

kılmak. 

Dolmendi Zenginlik. 

Ducarî İki defa. 

Dolmenkirin Zenginleştirmek. Dudududu İkişer, ikişer. 

Dom 

Domê 

Çingene. 

Zirkan'da bir köy. 

Duem 

Duhêl 

ikinci. 

İp haline getirilmiş de:i 

Doran Hayvanlarda kalın bağır¬ (elek vesaire için). 

sak etrafında toplanan iç yağı. Duhelbadan Deriyi ip halinde 

Dorbidor Sıra ile, münavebe. bükmek. 

Dorgirtin Etrafını çevirmek, tut¬ Duhêelduhêel Lime lime. 

mak. 

Duhêlî Şerit halinde. 

Dorgirtî Etrafı surlu. 

Duhêlîbûn Şerit haline gelmek. 

Dorvekirî Etrafı açık. 

Duhêlkirin Deriyi ip şerit hali¬ 

Dorvekivin Etrafını açmak, bel¬ ne getirme. 

lemek, çapalamak. 

Dujîn Dövme. 

Dost Dost, erkek sevgili. Dujîn Kirletme, yıkanma zama¬ 

Dostayi Dostluk. 

nım geçirme. 

Dostik Dost, kadın sevgili. Dujmin Düşman.

47 

Dujminayî Düşmanlık. 

Dûdemayî Geri kalan. 

Dujminayîkirin Düşmanlık et¬ Dûdemayîkirin Geri bırakmak. 

mek. 

Dukel İki defa kaynatılmış (Bo¬ 

Dûdemayîn Geri kalmak. 

Dûhem İkinci. 

ya ve sabun imalinde kullanılan Dukel Duman. 

bir deyim). 

Dûkelawî Dumanlı. 

Dureh Melez. 

Durehbûn Melez olmak, melez¬ 

leşmek. 

Durehî Melezlik. 

Durehkirin Melez yapmak, aşı 

yapmak. 

Duruv Şekil, nişan, benzeme. 

Duşem Pazartesi. 

Duştan Üç ayak. 

Dû Duman, iki. 

Dû Koyun, kuyruğu. 

Dûberan Koç kuyruğu. 

Dûberan Kuyruk bırakmak. 

Dublin İrlanda'nın baş şehri ve 

bir nevi pamuklu kumaş. 

Duçar Maruz kalmak, hedef ol¬ 

mak. 

Dûmaqesk Kırlangıç. 

Dupişk Akrep. 

Dûr Uzak. 

Dura Sonra. 

Dûrayî Uzaklık. 

Dûrbîn Dürbin. 

Durbînayî Uzağı görme, basiret¬ 

li olma. 

Dûrbûn Uzaklaşmak. 

Düve Sonradan. 

Dûremerwe Hizan'da bir köy.'. 

Dûrewî Gerilik. 

Dûrik Melodi. 

Dûri Uzaklık. 

Dûrkêmirya Mersiye. 

Dûrketin Uzaklaşmak. 

Dûrkirin Uzaklaştırmak. 

Dûrûnêzîk Uzaktan - yakında 

Dûçık Kuyruk sokumu ve ar¬ (uzak - yakın). 

mut, incir gibi meyvelerin sap¬ Dûrva Uzaktan. 

ları. 

Dûrvaxistin Uzaklaştırmak. 

Dûdema Gerici. 

Dûwan Konuşmak. 

Ebru Kaş. 

Ebrûkevan Yay kaşlı. 

Ebru Kevan Çekik kaşlı. 

Ebru Reş Kara kaşlı. 

Edirne Edirne vilâyetimiz. 

Efare Ziraî mahsulün sonu, dö¬ 

küntüsü. 

Efarekirin 

mak. 

Son mahsulü topla¬ 

Efariyi Döküntü mahsul. 

Efser Subay. 

Efser Subay. 

Efsusu Diyarbakır Lice arasın¬ 

da eski bir şehir harabesi.

48 

Eg Gri renkteki keçi cinsi. Endaze Hendese. 

Eğer Eğer. 

Endilusî Arap müziğinde bir 

Eğer her nebi Hiç olmasa. makam. 

Egernîye Yoksa. 

Endilusî Eski Endülüs, İspanya 

Egît Kahraman. 

kâri işler. 

Egît Kürtlerde erkek ismi. Engustîle Yüzük. 

Ejnu Diz. 

Enirandin Kızdırmak. 

Elazgir Ağrı'nın bir ilçesi. Enirin Kızmak. 

Elatrik Elektrik. 

Enî Alın. 

Elcarî Nümayiş. 

Entaqya Antakya. 

Eleq Elâzığ. 

Antalya Antalya. 

Elîbarde Bulgurdan ve soğan¬ Enter Kahraman, yiğit, şair. 

dan yapılan ekmek. 

Enteryê El Cezire'de bir köy. 

Elîfbê Alfabe. 

Eraf Cennet ve Cehennem ara¬ 

Elîh Kartal. 

sında tasavvur edilen orta men¬ 

Elmas Elmas. 

zil. 

Elmedîna Bişeri'de bir köy. Eraq Tecrübe. 

Elaşkîr Eleşkirt (Ağrı'nın ka¬ Erak Rakı. 

zası). 

Erbane Def. 

Elo Telefonda hitap. 

Erd Yer, tarla. 

Elo Kürtlerde Ali. 

Erdi Örtü. 

Elal Her şeyin en ufağı. Erdîş Van'ın bir ilçesi (Erciş). 

Elwan Motké'de bir köy. Ereb Arap. 

Elyêçîpê Doğu Beyazıt'ta bir köy. Erebane Arabu. 

Elyê kurda Eleşkir'de bir köy. Erebistan Arabistan. 

Em Biz. 

Erebî Arapça. 

Emanç Gaye. 

Erebi Arap tarzı. 

Emereş Zilan bölgesinde bir Erefat Arafat (Hicaz'da mukad¬ 

köy. 

des bir bölge). 

Emin Biziz. 

Erefat Yabanî tere otu. 

Emo Kürtlerde kız ismi (Emine Erefe Dinî bayramlarda bir gün 

demektir). 

önce. 

Empirme Empirme. 

Eretanu buçuk Kars'ın A>"alık il¬ 

F.mrika 

Eınrîkayî 

Amerika. 

Amerikalı, Amcrikan- 

çesinde bir köy. 

Eretana Mezin Kars'ın Aralık il¬ 

vari. 

çesinde bir köy. 

Emro Bugün. 

Erez Aras nehri. 

Encümen Meclis. 

Ere Evet. 

Endam Uzuv. 

Erêkirin Kabul etmek, anlaşmak. 

Endeko Kokulu bir nevi yonca. Ernoq Batak. 

Endilûsê Endlüs. 

Ernoqtî Çamurî bal.

49 

Erinandin Sinirlendirmek. 

Erinin Sinirlenmek. 

Ern Sinir. 

Erqairq 

içmek. 

Sulu bir şeyi lok lok 

Erwaz Tepecik, Tümsek. 

Erwêz Şirvan'da bir köy. 

Erwîst Bir nevi çalı, makî. 

Erzan Ucuz. 

Erzanbûn Ucuzlamak. 

Erzanî Ucuzluk. 

Erzankirin Ucuzlatmak. 

Erzen Çene kısmı. 

Erzo Kürdlerde kız ismi. 

Eşît Ekmeği yağda kavurup üs¬ 

tüne 

tatlı. 

pekmez dökerek yapılan 

Eskîf 

hiye. 

Mardin'de tarihî bir na¬ 

Eskudar Kürd kadınlarının bir 

nevi başlığı. 

Esmer Esmer. 

Esmerbûn Esmerleşmek. 

Esmere Kürdlerde kız ismi. 

Esmeri Esmerlik. 

Espenaq İspanak. 

Esmerkirin Esmerleştirmek. 

Eseh Ciddî, hakikat. 

Eseh Mutlaka, muhakkak. 

Esta Şimdi. 

Ester Yıldız. 

Estûri Kalınlık. 

Eşvekt Mağara. 

Eşkere Açık, aleni. 

Eşkerebûn Meydana çıkmak. 

Eşkerekirin Meydana çıkarmak. 

Etif Ufak üzüm salkımı. 

Ether Eter. 

Etles Atlas. 

Etûn Kireç ocağı. 

Ev Bu 

Evan Bunlar. 

Evdal Perişan, derviş. 

Evdal Kürtlerde erkek ismi. 

Evênha Şunlar. 

Evi Bunu. 

Evîn Aşk. 

Evînî Aşkî. 

Evqas Bu kadar. 

Ewrazî Yokuş. 

Ewa Onlar. 

Ewabûn Böyle olmak. 

Ewan Onlar (fesat müsrif). 

Eware Avare. 

Ewasgol Alabalığı ile meşhur. 

Ağrı civarında bir köy. 

Ewcar O zaman. 

Ewêku O ki. 

Ewiqîn Geç kalmak. 

Ewiqandin 

tirmek. 

Geç bırakmak, gecik 

Ewjî Oda. 

Ewka O kadar. 

Ewqas O kadar. 

Ewkê O şey (Muennes için). 

Ewr Bulut. 

Ewrav 

lut. 

Yağış, bulutlu, sulu bu¬ 

Ewravî Yağışlı hava. 

Ewta Kim o? 

Axçan Muş'ta bir köy. 

Exlemur Ihlamur. 

Exte İdiş edilmiş at (gevşek ve 

hantal erkeklere denir). 

Exterme Harp ganaimi, harpte 

ele geçen eşyalar. 

Extê 

köy. 

Diyarbakır yakınında bu 

Extî Bu köyden bir adam. 

Eyar Deri. 

Eyarkirin Ayar etmek. 

Eyarşîr Küçük tulum. 

F: 4

Eyd Bayram. 

Eywan Salon. 

Ez Ben. 

Ezbenî Efendim. 

Ezim Benim. 

Ezîtî Benlik, egoizm, enaniyet. 

Ezman Gök. 

Eznıanî Göksel, semavî. 

Ez-û tu Ben ve sen. 

È1 Kabile, taife. 

Êlek Yelek. 

Êlim Kürtlerde erkek ismi. 

Ëm Yem. 

Emdan Yem vermek. 

Ème Bizimki. 

Èmin Benimki. 

Émkirin Yem vermek. 

Èmker Yem veren (Tavlacı, hay¬ 

van bakıcısı). 

Eriş Hücum, akın. 

Erîşdan Hücum etmek. 

Erîşî Hücumî. 

Erîşkirin Hücum etmek. 

Érgan Bekâr. 

Fal Fal. 

Fanêre İç fanile, trikotaj, pa¬ 

zen. 

Fanêre Hırka. 

Fargon Vagon. 

'.ris Kürtlerde erkek adı, İran'¬ 

ın bir kolu. 

Farisî Farsça. 

F;îs Fas. 

Fason Yünlü kumaş. 

50 

Ésê Mardin'in Kercüş kazasında 

bir köy. 

Êsik 

Éstilê 

Estir 

Kemik. 

Mardin'in bir köyü. 

Göz yaşı, damla. 

Èsturayî Kalınlık. 

Eş Salgın hastalık. 

Eş Ağrı, sancı. 

Eşandin Acıtmak. 

Eşdan Ağrı vermek, eziyet et¬ 

mek, sancı vermek. 

Eşi Hastalıklı kimse. 

Eşyayî 

miş. 

Hastalıklı ağırmış, incin¬ 

Ëvar Akşam. 

Êvarê Akşamleyin. 

Êvarî Akşama. 

Êvarkî Akşam üzeri. 

Ête Senin. 

Êwerî Şey. 

Êzik 

_ köy. 

Van - Ağrı arasında bir 

Ézing Odun. 

Ezingî Odundan, ahşap. 

Ezîdî Yezdanî, zerdüştü Kürdler. 

Faşist Faşist. 

Faşisti Faşizm. 

Fato 

tir. 

Kürtlerde Fatma demek¬ 

Fatore Fatura. 

Fatore Manifatura. 

Fayton At arabası, payton. 

Fedî Haya, ar. 

Fedîbûn Utanma. ! 

Fedîkirin Utanmak.

51 

Fedîkok Utangaç. 

Fermû Buyrun. 

Felat Kurtuluş, Fırat nehrinin Ferso Kürtlerde kız ismi. 

bir adı, kopup gelme. 

Ferûc Piliç. 

Felat Kürtlerde erkek adı. Ferzende Kürtlerde kız ismi. 

Felek Felek. 

Fes Kürtlerde kız ismi. 

Feleneng Danimarka, Fek-meng, Fes Fes. 

bir nevi elmas ve kadife. Fesla Kürtlerde bir kız ismi. 

Felît Kürtlerde erkek adı, azade. Fetiq Çözüm. 

Fenîke Antalya'nın bir ilçesi, Fe¬ Fetîqandin Çözmek, sökmek. 

nike. 

Fenîki Fenikyeli, Fenikye işi. 

Fewtandin Geçirmek. 

Feylî İran ve Irakta büyük bir 

Fenîkistan Fenikya (bugünkü Kürd taifesi. 

Lübnan). 

Fêl Hile, desise. 

Feq Aktif, faal. 

Fêlbazî Hilebaz. 

Feq İdiş edilmemiş boğa, dana Fêlbûn Hilelik. 

v.s. 

Fêris Kahraman. 

Fer Tek. 

Fihêt Ar. 

Ferawn Firaun. 

Fihêtî Utanma. 

Fere Süs. 

Fihêtkirin Utanmak, ar etmek. 

Fere Temaşa. 

Fik Burkulma (Ayırma). 

Ferd Büyük çuval. 

Fikandin Burkutmak, ayrılmak, 

Fransa Fransa. 

doğurmak. 

Ferensawî Fransız, Fransızca. Fikbûn Kurtulmak, ayrılmak, do¬ 

Ferfûr Fayans, porselen. 

ğurmak. 

Feffûr Porselenden mamul. Fikkirin Ayırmak, ortalıkta orta 

Ferhad Kürtlerde erkek adı. malı taksim etmek. 

Ferha Kürtlerde kız adı. Fikro Kürtlerde kız ismi. 

Ferheng Lügat. 

Fiilah Hıristiyan. 

Ferhengî Lügati. 

Filage Küçük kayık. 

Ferho Kürtlerde erkek adı. Filankes Filanca kimse (erkek 

Fericandin Seyrettirmek. 

için). 

Ferman Kanun. 

Filankesê Filanca kimse (kadın 

Fermanber Ovalamak. 

için). 

Fermaber Emir, kanun, kürtler¬ Filibe Yugoslavya'da bir şehir. 

de erkek adı. 

Filipin Filipin. 

Fermaberî 

Fermandar 

Memur. 

Amir, hükümdar. 

Filîpîne 

Filistin 

Filipinli. 

İsrael, (İsrail). 

Fermandarî Hükümdarlık Filistini İsrailli. 

Fermanî Kanunî, resmî. 

Fincan Fincan. 

Fermeson Farmason. 

Fince Kürtlerde kız ismi. 

Fermesonî Farmasonluk. 

Findik Mum.

52 

Fingfing Finge fing. 

Firoke Uçak. 

Fir Yudum, uçuş. 

Firoş Satış. 

Fihêtkirin Utanmak, ar etmek. Firoştin Satmak. 

Fik Burkulma (Ayırma). Firşik Peynir mayası ve doğan 

Fikandin Burkutmak. 

yavruya verilen süt. 

Fikbün Kurtulmak, ayrılmak, Firşikkirin Doğan yavruya ilk 

doğurmak. 

sütü vermek. 

Fikkirin Ayırmak, ortalıkta or¬ 

tak malı taksim etmek. 

Frandin Uçurtmak. 

Fransa Fransa. 

Findik Döküntü. 

Firdik Ayran, süt, pekmez, gibi 

şeylere papara. 

Firdok Gevrek, ufalanan. 

Fireh Geniş. 

Firehbûn Genişlemek. 

Firehî Genişlik. , 

Firehî Bolluk, kıtlık olmıyan za¬ 

manlar. 

Firehkirin Genişletmek. 

Firehwani Genişliğine. 

Firez Uzun tüylü bir nevi ka¬ 

dife. 

Firêzdan Ayrık otu. 

Fireze Ekin biçildikten sonraki 

yer. 

Firfirok Uçurtma. 

Firidandin Ufaltmak. 

Firt Hile. 

Firtkirin Hile etmek. 

Firfûfêl Dolandıncılık. 

Firtunek Palavracı, hilebaz, fır¬ 

tına. 

Fis Yel, osuruk. 

Fisegür Bir nevi zehirli mantar. 

Fişek Osuruklu, fesat, iki yüzlü 

kimse. 

Fiseki Fesatlık, iki yüzlülük. 

Fisik Kuş ve kümes hayvanları¬ 

nın cinsî münasebeti. 

Fistoq Koskoca hayvan. 

Fitîl Fitil, iplik yapmağa hazır¬ 

latılmış pamuk yün vesaire. 

Fistoq Koskoca hayvan. 

Fitîl Fitil, iplik yapmağa hazır¬ 

latılmış pamuk yün vesaire. 

Fitlandin Dolaştırmak. 

Fikandin Islık çalmak. 

Fîl Fil. 

Firik Bir yudum. 

Fiqarosk Bir çeşit mantar. 

Firik Olmamış taze mevve ve Fino Fino, küçük süs köpeği. 

mahsul, irmik. 

Fîşek Mermi. 

Firik Uçmak. 

Fişkan! Kuş sapanı. 

Firk Seyrek. 

Fit Kocaman iri yarı (Islık). 

Firk Kramp. 

Fîtrîte Koskocaman. 

Firkandin Ovalamak. 

Fîqerosk Bir çeşit mantar. 

Firkbûn Seyrekleşmek. 

Fote Çarşaf, ferace. 

Firkkirin Seyrekleştirmek. Fûntan Metih. 

Firnik Yalak. 

Furtandin Meth ettirmek. 

Firnikê Dicle üzerinde bir mevki. Fûrker Meth eden. 

Firokcih Hava alanı. 

Fûrtin Methetmek.

53 

Ga Öküz. 

Gana Gana (Afrika'da bir ülke). 

Gabara Bir Kürt aşireti. Gander Fahişe, orospu. 

Gabari Bu aşirete mensup kim¬ Gangilok Yabanî bir çiçek, çiğ¬ 

se. 

dem. 

Gabelek Alacalı bir kuş. Gap İmece. 

Gabelekê sersor Bu kuşun erkeği. Gapeçênk Bir yabanî ot. 

Bebelekê serres Bu kuşun dişisi. Garan Sığır sürüsü. 

Gabetilî Sığırlarda yorulmuş Ganing Harman dövülürken 

öküz, biçare kimse. 

öküzlerin pisliğini almak için 

Gabınesk Sığırlarda boyun altın¬ kullanılan kap. 

da olan bir hastalık. 

Garis Darı. 

Gacil Sığır palanı. 

Gaçêrin Öküz bakıcı, sığırtmaç, 

uzun kuyruklu bir kuş. 

Gadan İneği çiftleştirmek. 

Gadâr Sığır merası. 

Gadêrî iki kulplu bir kap. 

Gadiz Öküz hırsızı. 

Gaêbindorê Harman öğütmede 

dip öküzü. 

Gaêstunê Göçebelerde göç esna¬ 

sında en ağır yük taşıyan öküz. 

Gagaûs Hıristiyan Türkler. 

Gagole Emekliye rek yürümek. 

Gakovî Yabanî öküz, dağ öküzü. 

Gahiştin Yetişmek. 

Galgal Söz, lâf. 

Galgal gotin Söz söyleme. 

Galgalkirin Söz etmek. 

Galûf Bir ot. 

Galûm İri yarı, topuz. 

Gamarî Pejmürde. 

Gamasî Mitelojik bir öküz. 

Gameş Manda. 

Garisêxabûrî Habur'da yetiştiri¬ 

len bir çeşit darı. 

Garisê Sipî Ak darı. 

Garisê stanbolî Mısır darısı 

Garisê Zer Sarı darı, cin darısı. 

:Garisî Darıdan. 

Garisok Darıdan yapılan bir ne¬ 

vi pilâv, yabanî darı. 

Garnîgah Yabanî bir ot. 

Gasin Sapan demiri. 

Gaşeberd Dağ kayası, büyük 

kaya. 

Gav Adım. 

Gav Lah?a, an. 

Gavan Sığırtmaç. 

Gavdan Adımlamak. 

Gavik Adımcık, kısa zamanda. 

Gavkadin Demin. 

Gavkirin Adımlamak. 

Gawesta Öküzü yorulmuş mana¬ 

sına, Diyarbakır'da bir kurt ta¬ 

ifesi. 

Gamil Omuzlamak. 

Gawir Kâfir. 

Gan Cinsî münasebet. 

Gawîr Öküzce.

54 

Gawîyanî Öküzden, sığırdan ma¬ Gele Çoğul, cemi. 

mul. 

Gelek Çok. 

Gaz Arşın. 

Gelek Fazla. 

Gaz Petrol. 

Gelektî Çokluk. 

Gazin Sitem. 

Gelemş Karışıklık. 

Gazinî Siiemkârî 

Gelemşe Karışmış işler, eşyalar. 

Gazinkirin Sitem etmek. Gelendor Cudi dağı arkasında 

Gazinok Sitem eden, sitemkâr. bir köy ve bir yabanî ot. 

Gazî Çağrı. 

Geleş Karışıklık. 

Gazîkirin Çağırmak. 

Gelî Ey. 

Gazîz İncir kurdu. 

Gelî Geniş vadi. 

Gebir Paçavra, örtü. 

Gelibolu Gelibolu. 

Gebardin Sarmalamak. 

Gellê Hıristiyan Kürtlerinde er¬ 

Gebirîn Sarılmak, örtünmek. kek adı. 

Gebirtî Sarılı, örtülü. 

Gelmişandin Karıştırmak. 

Gebîse Bir çeşit kürd yemeği. Gelmişin Karışmak. 

Gebr Paşavra. 

Gelo Acaba. 

Gedeh Erkek çocuk, mahdum. Gelo ????? 

Gedek Malak. 

Gelt Kürd kilimi. 

Gef Hile, desise, korkutma, teh¬ Gelte Şakalaşmak, boğuşmak. 

dit. 

Gelte kirin -Şakalaşmak, boğuş¬ 

Geft Kızgınlık, kin. 

mak. 

Geftugo Dedikodu. 

Gelwaz Çok soğuk, zemherir. 

Geh Bazen. 

Gelwaz Dizi, üzüm, bademden 

Geh Yabanî hayvan yuvası, in. yapılan sucuk. 

Geh Parmak mafsalı. 

Gelyê zîla Hakkari, Şemdinli ve 

Gej Açık, şen. 

Beytuşşebaba kadar yayılmış bir 

Gejn Bayram. 

Kürt aşireti. 

Gejna buçuk Şeker bayram.. Gem Gem. 

Gejna bûn Milâdî bayram, r.oel. Gemar Kir. 

Gejna Hêksor Paskalya. 

Gemar Dabak. 

Gejna mezin Kurban bayramı. Gemarî Kirli. 

Gejna Nevrozê Nevruz bayramı. Gemaribûn Kirlenmek. 

Gejnî Bayramlık. 

Gemarîkirin Kirletmek. 

Gel Beraber. 

Gembol Erkek köpek. 

Gel Millet. 

Geme Oyun. 

Gelac Fesat. 

Gemkirin Gemlemek. 

Gelacî Fesatlık, fitne. 

Gemor Acımsı. 

Gelacîkirin Fesatlık yapmak. Gemor Bir çeşit yabanî elma. 

Gelawêj Temmuz. 

Gemş Avuç. 

Gelaz Erik. 

Gen Kene.

55 

Genim Buğday. 

rGermok Tam zamanı. 

Genimê Firawnî Firavn buğday. Germijan Kışlık, şitaiye. 

Genime Floransa Floransa buğ¬ Germişk Siil. 

day. 

Germkirhı Isıtmak. 

Genimê Gewre Boz buğday. Ger Seyahat. 

Genime Herama Herema buğday. Ger Dilenme. 

Genimê Perereş Karaklııç buğ¬ Gerrandin Seyahat ettirmek. 

day. 

Gerrin Seyahat etmek. 

Genimê Rûtik Kılçıksız Duğday. Gerrok Seyyah dilencisi. 

Genimê Qentrî Kantari buğday. Gerska stû Boyun halkası. 

Genime Sorgul Kırmızı buğday. Gerû Boğaz, gırtlak. 

Genime Soruk Kırmızı buğday. Gers Sepet. 

Genimê Şamî Mısır darısı. Gerzel Ağaç dallarından yapıl¬ 

Genimi Buğdaydan mamul. mış büyükçe sepet. 

Genimok Yabanî buğday. Gerzik Halka. 

Geni Fesat kimse. 

Geş Açık, şen. 

Genîbûn Kokmak. 

Geşbûn Açılmak, şen olmak. 

Genîkirin Kokutmak. 

Geşkirin Açmak, şenlendirmek. 

Genîn feaffün. 

Geşt Pay, hisse (hediye) ikram 

Genûş Cicri, hasis. 

hissesi. 

Gep Lokma. 

Gever Van'da bir ilçe. 

Gepe Aort. 

Gever Dağınık, taranmamış saç. 

Gepek Bir lokma azıcık. Gevez Eşinme. 

Ger Seyr. 

Gevizandin Eşindirmek. 

Ger Eyer. 

Cevizin Eşinmek. 

Ger Devir. 

Gevz Eşinme. 

Geran Seyahat etmek. 

Gevzek Eşinme yeri. 

Geren Gezmek, tenezzüh. Gew Yeşil, ham, olmamış. 

Geran Aramak. 

Gewende Aktör, artist. 

Gerandin Gezdirmek. 

Gewende Hafif kadın. 

Gerdebil Hortum. 

Gewezê Kürtlerde kadın ismi. 

Gerden Gerdan. 

Gewr Beyaz ten. 

Gerdenî Gerdanlık. 

Gevvr Boz renk. 

Gerke Karınca (Küçük cins ka¬ Gewrayî Kara parçası. 

rınca). 

Gewrbûn Beyazlaşmak. 

Germ Sıcak. 

Gewre Büyük. 

Germaniya Almanya. 

Gewre Bir çeşit üzüm, bir çeşit 

Germayetî 

Germav 

Sıcaklık. 

Ilıca, kaplıca. 

buğday. 

Gewrê Kürdlerde kadın ismi. 

Germbûn Isınmak. 

saç kıran. 

Bermayî Sıcaklık. 

Gewrik Bir çeşit saç hastalığı.

56 

ı 

Gewrik Şafak aydınlığı, (yabanî Gidişi Yığın olarak. 

bir ot). 

Gidîşkirin Yığın .olmak. 

Gewrik Boz, kansız, çiğ, beyaz. Gido Çocuk dilinde köpek. 

Gewrî Boğaz. 

Gift Laf. 

Gewrîkê Hıristiyan Kürtlerde er¬ Gihan Olgunlaşmak, yetişmek. 

kek ismi. 

Gihandin Yetiştirmek, vasıl et¬ 

Gewrkirin Beyazlaştırmak. 

mek, olgunlaştırmak. 

Gez Isırma. 

Giheştin Yetişmek. 

Gez Bir cins ağaç. 

Giheştî Yetişkin. 

Gezgezk Isırgan otu. 

Gihin Yetişme, ilerleme, tekâ¬ 

Gezik Süpürge. 

mül. 

Gezî Süpürge. 

Gij Dağınık. 

Gezî Arşın, uzunluk ölçüsü. Gij Kabarma, karşı gelme. 

Gezkirin Isırmak. 

Gij Rakip, cephe. 

Gezo Kudret helvası. 

Gijbûn Dağılmak. 

Geztin Isırmak. 

Gijgij Gidip gelme, lüzumsuz do¬ 

Gêj Sersem. 

laşmak. 

Gêjayî Sersemlik. 

Gijîtî Dağınıklık. 

Gêjbûn Sersemleşmek. 

Gijole Darmadağın. 

Gêjik Sersem kimse. 

Gijomijo Karmakarışık. 

Gêjkirin Sersemleştirmek, ba¬ Gil Çamur. 

yıltmak. 

Gilore Kaim, sapa, çap. 

Gêr Yan meyilli arazi. 

Gilav Necis, haram, murdar. 

Ger Düşme, devrilme. 

Gilaw Haram, necis, murdar. 

Gêr Yan düşme. 

Gilyeî Şikâyet. 

Gêrbûn Devrilmek. 

Gilgil Dan. 

Gere Harman dövme. 

Gilik Kiritaryas. 

Gerekirin Harman etmek. Gilîh Şikâyet. 

Gârik Küçük karınca. 

Gilîhkirin Şikâyet etmek. 

Gêrkirin Yuvarlatmak. 

Gilok Yumak. 

Gêsin Sapan demiri, pulluk. Gilolî Yuvarlak, topak. 

Getir Baldır. 

Gilolîbun Yumak olmak. 

Gêt Dünya. 

Gilolikirin Yuvarlatmak. 

Gêtî Dünyayı acunsal. 

Gilaxe Palaz. 

Gezer Havuç. 

Giloxebûn Palazlanmak. 

Gi Şayet. 

Giloxekirin Palazlatmak. 

Gidi Yahu (Erkek için). Gimgimok Kertenkele, Laza. 

Gidine Yahu (Kadın için). Gimgimoka avî Timsah. 

Gidîno Yahu. 

Gingirandin Yuvarlatmak. 

Gidîş Tarlada biçilen mahsul yı¬ i Gindirîn Yuvarlanmak. 

ğını (sap olarak). 

Gindor Loğ, silindir.

57 

Gindor Kavun. 

Girêkakor Kör düğüm. 

Gindorek Yuvarlanan. 

Girêkaxirboqî İlmikleyerek dü¬ 

Ginginok Burundan konuşan ğümlemek. 

kimse. 

Girêlêdan Düğümlemek. 

Gir Tepe. 

Girêmîra Cizre bölgesinde bir 

Gir İllet, kaşıntı, uyuz. 

köy. 

Gir Kızgınlık. 

Gireş Uyuz hastalığı, kellik il¬ 

Giran Ağır. 

leti. 

Giran Pahalı. 

Girêz Salya. 

Giran Ağırbaşlılık. 

Girgirk Keten tohumu. 

Giranbûn Ağırlaşmak, pahalılaş- Girik Höyük. 

tırmak. 

Giring Mühim, ehemmiyetli. 

Giranî Ağııiılık, sıklet, pahalılık, Girî Ağlama. 

kıtlık. 

Girin Ağlamak. 

Giranî Kürtlerde bir oyun tarzı. Girkêamu Silopi ilçesinin eski 

Girankêrî Muktedir, pahalılaştı- adı. 

ran. 

Girme Gök gürültüsü. 

Girankirin Ağırlaştırmak, paha¬ Girnewas Nusaybin'in yanında 

lılaştırarak, kıtlık yapmak. bir höyük (Çin padişahlarının bu¬ 

Girar Yemek. 

rada oturduğuna halk inandırıl- 

Girar Pilâv. 

mıştır). 

Girav Van civarında büyük bir Girnaz Haşin, sert, kaba, şey. 

Kürt aşireti, bulanık. 

Giroşk Tıkaç. 

Giraw Rehin. 

Girover Yuvarlak. 

Girawdan Rehin vermek. Giroverî Kürrevî. 

Girawî Rehin olmak. 

Giroverkirin Yuvarlatmak. 

Gird Kaim, yuvarlak. 

Giragir Gürleme. 

Girda Mezopotamya'da bir Kürt Girav Ada, çeltik değirmeni. 

aşireti. 

Girrik Bulanık. 

Girdav Ada. 

Girrikkirin Bulandırmak. 

Girde 

Girdê 

Çoğul, cemi. 

Baş parmak. 

Girs İri. 

Girsbûn İrileşmek. 

Girdikan 

Girdikî 

Bir Kürt aşireti. 

Bir çeşit ip örmesi. 

Girsitî 

Girskirin 

İrilik. 

İrileştirmek. 

Gire Düğüm. 

Girş Direk. 

Girev 

Gireker 

Gindayî 

Grev. 

Grevci. 

Bağlı. 

Girt 

Girtin 

Girtin 

Kaba, iri. 

Tutmak, tevkif etmek. 

Örtmek, açık bir yeri ka¬ 

Girêk Düğüm. 

patmak. 

Girêk Ağaçta budak. 

Gintî Mevkuf. 

Girêk Vücutta çıkan ur. Girtinser Baskın yapmak.

58 

Girûxane Mezbaha. 

Gombûn Muamma olmak. 

Girwandin Derisini yüzmek. Gomkirin Kaybetmek, yok et¬ 

Girz Tomruk, iri odun. 

mek, saklamak. 

Giştî Hepsi, umumî, genel. Gomaçima Zîlan'da bir yayla ve 

Givar Cana yakın. 

bir köy. 

Givark Cana yakın olan. Gomik Büyük ve küçük Ağrı 

Givaştin Sıkmak. 

arasında bir köy. 

Givişk Sıkkım. 

Gon Kan. 

Giviştî Sıkılmış olan . 

Gon Fale gelme, isteğe gelme. 

Gizîr Bekçi, polis, muhafız. Gonxwarin Hayvanlarda gebe 

Gîna Gine. 

kalanı. 

Gîr Tutan, zapt eden. 

Gonca Konca. 

Gîrfan Cep. 

Gondeş Bohtan'da bir köy. 

Gîrît Girit adası. 

Gopal Baston. 

Gîrin Sapan demiri, pulluk. Gor Merzar, nazaran, kıyasan. 

Gîsk İki yaşında keçi. 

Gor Kıyas. 

Gîştî Genel. 

Goran Alçak insan, rezil. 

Gîştin Olgunluk. 

Goran Meşhur bir Kürt şairinin 

Gît Meşum, soğuk günler. adı. 

Gîtik Bacak. 

Goran Irak'ta bir Kürt aşireti 

Gîya Ot. 

ve o aşiretin yerleştiği bölge. 

Gîyan Ruh. 

Goranî Şarkı. 

Gîyanewerî Ruhani. 

Göre Çorap. 

Gîyanewerî Ruhani. 

Göre Ona göre. 

Go Top. 

Goristan Mezarlık. 

Go Kürre. 

Gorî Kurban hayrın. 

Goce Çolak. 

Goribûn Kurban olma. 

Gogerîn Bir böcek. 

Gorîkirin Kurban etmek. 

Gogird Kükürt. 

Gorîn Değiştirmek, tercüme et¬ 

Gok Top. 

mek. 

Gol Guvan, su birikintisi, damga, Gorin Tahrif etmek, mübadele 

kumaşta puan. 

etmek. 

Gol Göl. 

Gorînewe Mübadele. 

Gole 

Golë 

Gök gürültüsü. 

Mardin'in Ömeryan bölge¬ 

Gorran 

Gorrîn 

Değişmek. 

Değiştirmek. 

sinde üzümü ile meşhur güzel bir Gospe Arıza. 

köy. 

Goştî Salamura et. 

Golik Buzağı. 

Goşe Köşe. 

Golkirin Mayi şeyleri biriktir¬ Goşt Et. 

mek, baraj lamak, göl yapmak. 

Gom Sır, muamma. 

Goştî 

Goşe 

Etten 

Köşe. 

yapılan yemekler.

59 

Goşt Et. 

Guher Hayvanların açık hava 

Goştpere Etlik hayvan. 

barınağı. 

Gotgot Çok söylemek, dırdır. Guherandin Değiştirmek. 

Gotar Şarkı. 

Guhêskirin Naklettirmek. 

Gotarbêj Şarkıcı, hanende, ha¬ Güneştin Nakletme, gelini baba 

tip. 

evinden damat evine götürmek. 

Gotin Söz, söylenti. 

Guhêz Nakil. 

Gotî Ata sözü. 

Guhêzer Nakliyeci. 

Gotik Almanya'da, Almanvarî bir Guhêzî Nakliye. 

sanat yazısı. 

Guhîşk Vücuttaki vetireler. 

Gov Ağıl. 

Guhişka Nusaybin'in Dala kö¬ 

Govend Sirk halayı, oyun. yünde bir Kürt kabilesi. 

Govendanîn Halay kurmak, ter¬ Guhîş Hezeran. 

tip etmek. 

Guhmiç Dik kulaklı. Uyanık hay¬ 

Govendker Halayda en iyi oyna¬ van. 

yan oyuncu. 

Guhnedan Dinlememe. 

Govendkirin Oynatmak. 

Guhnêr Koyun ve keçinin birleş¬ 

Govkirin Hayvanları ağıla almak. me mevsimi. 

Goyane Kurrivi. 

Guhuk Kulakçıl, köşe. 

Goyî Kürevi. 

Goyîn Bedbaht, mesut olmavan. 

Göze Su testisi. 

Gozing Ayak bileğindeki kaba¬ 

rık, kemik ayak cevizi. 

Gul Gül. 

Gulaber beroj Ay çiçeği, güne ba¬ 

kan. 

Gulagenim Buğday başağı. 

Gulamilqa Sarmaşık gülü. 

Gucîle Köpek yavrusu (enik). Gulan Mayıs ayı. 

Guh Kulak. 

Gulapêçenber Asma gülü. 

Guhan Hayvan memesi. 

Guhar Küpe. 

Guharkirin Küpelemek. 

Gulav Gül suyu. 

! Gulavdun Kürtlerde erkek ismi. 

Gulçîçek Bir nevi kadife çiçeği. 

Guhdan Dinlemek. 

Gulçin Gül toplayan, Kürtlerde 

Guhdan İtaat etmek. 

kız ismi. 

Guhdar 

Guhderz 

Dinleyici. 

Kürt tarihinde çok mü¬ 

Guldan 

Gulê 

Gül suyunun kabı. 

Kürtlerde kız ismi. 

him bir kahraman. 

Gulîk Püskül. 

Guhdêran Kulak vermek, kulak Gulika Kercüş'te bir köy. 

kabartmak. 

Gülistan Gül bahçesi, kızlarda 

Guhdîk Hassas, çabuk duyan, ho¬ isim. 

roz kulaklı. 

Gulistanê Gül bahçesi, kızlarda 

Guher Hafif meyilli arazi. isim. 

Guher Mübadele. 

Gulî Sac örgüsü.

60 

Gulîk Eski Kürtçede cüzzam has¬ Gurcî Bu aşirete mensup olan 

talığı. 

kimse. 

Gulîzer Zilan deresinde bir yayla. Gurcî Gürcü. 

Gulkê Gül adlı küçük kızları ça¬ Gürcistan Gürcüstan. 

ğırma. 

Gurçik Böbrek. 

Gulnaz Kürtlerde kız ismi. Gurçik Lop, parça. 

Gulp Yudum. 

Gulo Kürtlerde erkek adı. 

Gulşîlav Yabanî gül. 

Gumegum Gümbürtü. 

Gumgum Uğultu. 

Gumrıık Gümrük. 

Gums Hamur, çamur gibi şeyle¬ 

ri yoğurup koparma. 

Gumsandin Hamur, çamur gibi 

şeyleri yoğurup koparmak. 

Gun Yumurtalık (taşak). 

Gund Köy. 

Gıındik Kürdistan'da bir cok köy 

adı. 

Gundî Köylü. 

Gundîtî Köylülük, komşuluk. 

Guneh Günah. 

Gunehî Günahlıhk. 

Gunehker Günahkâr. 

Gunehkirin Günah işlemek. 

Gunek Fıtık. 

Gunekî Fıtık olan. 

Gunekîbun Fıtık olmak. 

Gunekîrin Fıtık etmek. 

Gunkavirk Yenen yabanî bir ot. 

Gıınpisîk Yenen yabanî bir ot. 

Gur Kur!. 

Gur Alev alev yanma. 

Gur Uçuşta hamil. 

Gurçik gurçik Lop lop. 

Gurçikî Lopımsi. 

Gurçîle Böbrek. 

Gurg Kurt. 

Gurgure Palavracı, yalancı. 

Gurî Kel, uyuz. 

Gurîbûn Kel olmak. 

Gurîkirin Kelleştirmek. 

Gürz Buket, demet. 

Gürz Topuz. 

Gürz Topluluk. 

Gustêr Yüzük. 

Gustîlk Yüzük. 

Gutil Toplu. 

Gutlik Topluluk. 

Guvaştin Sıkmak. 

Guvişandin Sıkıştırmak. 

Guvişk Sıkım. 

Guweske Kulak. 

Guwîriz Yabanî bir ot. 

Guwîzan Ustura. 

Gû İnsan pisliği (bok). 

Gûkirin Pislemek. 

Guman Şüphe. 

Gûmanî Tahmini. 

Gûmanî Şüphece. 

Gûmankirin Tahmin etmek. 

Gûtar Haber. 

Gurandin Hayvanı kesmek, yüz¬ Guweni Yabanî bir ot. 

mek. 

Gwîriz Yabanî bir ot. 

Gurc Güzel kızlarıyle bilinen bir Gwîzan Ustura. 


Gyetir Baldır.

61 

H 

Ha Çağrıya «Ne var?» manasın¬ Kürtçe intişar eden bir mecmua. 

da cevap. 

Hawnîstmam Vatanî. 

Ha Bura. 

Hawran Pelerin. 

Hac Hac. 

Hawran Mezopotamya'da bir 

Hacî Hac. 

ova. 

Hacî Hicazkârî, Hicaz işi. Hawta Misal. 

Hacî Leqleq Leylek. 

Heban Dabahlanmış kuru zahire 

Hafir Çapur. 

tulumu. 

Hal Veba hastalığı. 

Hebank Debahlanmış kuru zahi¬ 

Halareş Taun hastalığı. 

re tulumunun küçüğü. 

Halet Kara sapan. 

Haleti Kara sapan işi. 

Haletker Kara sapancı. 

Hali Vebalı. 

Halo Böyle. 

Har Kudurma. 

Har Fırın, tandır gibi ateşli 

lerin çok sıcak oluşu. 

Harbûn Kudurmak. 

Haşhaş Haşhaş. 

Haştî Barışkmhk. 

Haşkirin Barıştırmak. 

Haşuşe Civar. 

Hat Geldi. 

Hat Bereketli. 

Hatin Gelir, varidat. 

Hatin Gelmek, 

Hatinî Geliri, varidatı. 

Hatûçûn Gelir gider. 

Havi Deüce. 

Havîn Ya:; mevsimi. 

Havini Yazlık. 

Havînok Yazlıkçı. 

Haw Sükûnet. 

yer¬ 

Hebî Kendir bitkisinin sapı. 

Hechecîk Kırlangıç. 

Hefrîd Dev. 

Heçê Kim ki. 

Heçî Yük ipinin ucunda tkaılan 

odundan parça. 

Hefkwîk Hamur açarken kullanı¬ 

lan un. 

Hefsar Yular. 

Hefsed Yediyüz. 

Hefşî Ağıl. 

Heft Yedi. 

Hefthezar Yedibin. 

Hefte Hafta. 

Heftem Yedinci. 

Heftê Yetmiş. 

Heftêm Yetmişinci. 

Heftik Meyvelerin sona kalan 

ufak tef ekleri. 

Heftok Taşla oynanan bir oyun. 

beştaş. 

Hej Çalı, sallama. 

Hejandin Sallamak. 

Hawar Çağın, feryat. 

Hejdeh Onsekiz. 

Hawar Suriye'de uzun zaman Hejekirin Sevmek.

Hejhejok Titreyen bir kimse. 

Hejik Funda. 

Hejik Çok ihtiyarlık hali. 

Hejîn Sallanmak. 

Hejîr İncir. 

Hejmar Sayı. 

Hejmar Rakam. 

Hejmarî Sayım. 

Hejmartin Saymak. 

Hejmartin Rakamlamak. 

Hek Eğer, şayet, «Şart edatı.» 

Heke Eğer ki. 

Helamet Nezle, anjin. 

Helar Alev. 

Helbest Şiir. 

Helbestî Nazım tarzı. 

Helbet Elbet, tabiî. 

Helbijrav Seçilmiş. 

Helçûn Feveran, taşmak. 

Hele Yanlışlık, hata, kusur. 

Helewer Şamatacı, zevzek. 

Heliz 

ot. 

Hayvanlara yem olan bir 

Helmijîn Teneffüs, solunum. 

Helsan Kalkmak. 

Helsanî Kakmacılık. 

Helûçe Kiraz. 

Helwasîn Asmak. 

Hember Rakip, karşıt. 

Hemdiz Ulak bir cins eşek. 

Hemî Hepsi. 

riemî Hepsini. 

Hemîsan Tekrar, yine. 

Heml Muaşeret. 

Hemo Kürtçede Hamit demektir. 

Hemûçik Cümleten. 

Henzhemzk Su deposu. 

Hemzik -- Karındaş. 

licnase \efes. 

î'endcf Tümsek. 

ilendi Kadar. 

62 

Henek Şaka. 

Heng Bal arısı. 

Hengav Adım. 

Henîn Varlık. 

! Heqdan Bir kimsenin arkasından 

aleyhinde bulunma. 

Heqdanî Sitemkâr. 

Her Her. 

Herbilandin Dolandırmak. 

Herbilî Dolanmış. 

Herbilîn Dolanmak. 

Herçî Olmayan, olmassa. 

Herdem Her zaman. 

Herdem civan Daima yeşil olan 

bir çeşit sarmaşık. 

Herder Heryer. 

Herê Evet. 

Herêkirin Muvafakat etmek, ica¬ 

bet etmek. 

Heridan Öğütme. 

Heridîn Öğütmek. 

Herij Helme, papa. 

Herijandin 

pişirmek. 

Helmeleştirmek, çok 

Herijîn Çok pişmek. 

Herik Akıntı, cereyan. 

Herikandin Akıtmak. 

Herikin Akmak. 

Hermel Tütsü otu. 

Hernebû Hiç olmazsa. 

Herrik Akıntı. 

Herrik Cereyan. 

Hersew Her akşam. 

Herwek Aynen. 

Hesan Kolay. 

Hesan Biley taşı. 

Hesan Bilemek. 

Hesankirin Kolaylaştırmak. 

Helmijandin Teneffüs ettirmek. 

Hesarê Mardin'in Gercüş kaza¬ 

sında bir köy.

63 

Hesenan Van, Ağrı çevresinde Hetik Rezalet, skandal. 

yaşıyan bir Kürt aşireti. 

Hetikandin Rezil etmek. 

Hesenî Hesenan aşiretine men¬ Hetik Rezil olan. 

sup kimse. 

Hetîwbaz Kulampara, oğlancı. 

Hesenî Çavuş üzümüne benzeyen Heval Arkadaş. 

bir cins üzüm. 

Heval Partizan. 

Heseno Kürtçedeki Hasaıı'ın de¬ Hevaltî Arkadaşlık. 

yimi. 

Hevbeş Ortak, aynı paraya sa¬ 

Hesin Demir. 

hip. 

Hesincaw Silâh. 

Hevde Onyedi. 

Hesinî 

Hesîl 

Demirden. 

Hasır. 

Hevdemîn 

Hevdûgirtin 

Yedinci olan. 

İttifak etmek. 

Hesîl Asil 

Hevling Bacanak. 

Heshêsûk Yabanî keçi boynuzu. Hevîr Hamur. 

Hesk Ağaçtan kepçe. 

Hevîretirş Eski hamur. 

Heskîfê Mardin'de Dicle üzerinde Hevîrî Hamur işi, pişmemiş, ha¬ 

meşhur Hasan Keyf kalesinin es¬ mur kalmış ekmek v.s. 

ki adı Eyyubilerden kalma. Hevîrkirin Hamur yoğurmak. 

Hespêhesinî Bisiklet. 

Hevîrtirş Hamru mayası. , 

Hest His, duygu. 

Hevkarî Beraber çalışın, bera¬ 

Hesp At. 

ber ticaret yapan. 

Heste Çakmak taşına vurulup Hernasîn Tanışma. 

ateş elde edilen çelik parçası. Hevok Cümle. 

Hestî Kemik. 

Hevok sazı Dil bilgisi. 

Hestîf Tandırda kullanılan ek¬ Hevrê Yoldaş. 

mek küreği. 

Hevreşim İpek. 

Hestyê birci Tibi'a kemiği, kaval Hevrêtî -- Beraberlik. 

kemiği. 

Hevring Yün kırpmaya mahsus 

Heş Bulunması güç olan şey. makas. 

Heşt behişt Tebriz'de meşhur se¬ 

kiz bahçe, İdris-î Bitlis'i'nin Os¬ 

Hevris 

Hevûrî 

Ardıç ağacı. 

Üç yaşındaki erkek ke¬ 

manlı tarihinin adı. 

çi, çepiç. 

Heşt Sekiz. 

Hew Bitme. 

Heştem 

Heşte 

Sekizinci. 

Seksen. 

Hewa Sakin. 

Hewacewa İlâç olan bir nevi ot. 

Heştheşt Sekizer sekizer. Hewan Sakin olmak. 

Heşû 

Hetav 

Vatka pamuğu. 

Gün ışığı. 

Hewandan Teskin etmek. 

Hewar İmdat, alarm, medet. 

Hetavkaurd 1910 - 1911 de Türk¬ 

çe - Kürtçe olarak İstanbul'da çı¬ 

kan bir mecmua. 

Hewarî Acelecilik. 

Hewarkirin İmdat dileme. 

Hewber İş iadesi.

64 

Hewber Astar. 

Heyv Bir' ay, otuz gün. 

Hewc İhıiyaç. 

Heyvalı çarde Bedir, aym ondör- 

Hewce Muhtaç. 

dündeki hali. 

Hewcebûn Muhtaç olmak. Heyva kesk Yeşil ay. 

Hewcekirin Muhtaç etmek. Heyvan Maya. 

Hewcetî Lüzumûyat. 

Heyvankirin Mayalamak. 

Hewdel Tapa. 

Heyvasor Kızılay. 

Hewdela Lapacı. 

Heyvbireş Karanlık gece. 

Hewdeli Tapamsı. 

Heyvgirtî -- Ay tutulması. 

Hewedan Diyarbakır'da bir köy. Heyvî Kamerî. 

Hewedar İltimas. 

Hey wan - - Ayvan. 

Hewedarî Tarafgirlik. 

Hez İstek." 

Dewadarîkirin İltimas etmek. Hezar Bin. 

Hewê Kürtlerde kız ismi. Hezarê Kürtlerde kız ismi. 

Hewî Kumalar, aynı adamın bir¬ Hezhez Güvercinlerin yuvalandı¬ 

den fazla crtak karıfları. 

ğı yerler, boranhane. 

Hewîn 

Hewîtî 

Niyaz. 

İyilikle. 

Hezar hezaı 

Hezar pizrûk 

Milyon. 

İşkembede bir kı¬ 

Hewnas Tanış. 

sım. 

Hewq Sıvı maddelerin bir yerde Hezîran Haziran. 

birikmesi, göl olması. 

Hezkirin Sevmek. 

Hewş Avlu. 

Hezro Diyarbakır'da bir kaza. 

Hewş Aile. 

Hezo Kürtlerde kız ismi. 

Hewsaheyvé Hale, ay avlusu. Hêdî Yavaş. 

Hewz Havuz. 

Hêdîka Yavaşça. 

Hey Eğer. 

Hêdîhêdî Yavaş yavaş. 

Heydera Van'da büyük bir Kürt Hêj Fiki/. 

aşireti. 

Hêjan Fakir. 

Heyderan Heyder aşiretinin otur¬ Hêjayî Değer. 

duğu yer. 

Hêk Yumurta. 

Heyderî Bir çeşit küpe, Heyderan Hêkel Yuva, yumurtalık. 

aşiretine mensup kimse. 

Hêkkirin Yumurtlamak. 

Heyderî Bir cins küpe, Havdaran Helan Stbncak. 

aşiretine mensup kimse. 

Hêle Keklik, sürek avı. 

Heydo Haydar'ın Kürtçe deyimi. Helik Husye, taşak. 

Heyhey Mağara. 

Hêmîn Cürümek, akmak. 

Heyîn Varlık. 

Hêmî Akmış, çürümüş kumaş. 

Heyştem Sekizinci. 

Hêmîn Cürümek, akmak. 

Heyşt Sekiz. 

Hênij Uyuklama. 

Heyşte Seksen. 

Hênijandin Uyuklatmak. 

Heyv Av, kamer. 

Hênijîn Uyuklamak.

65 

, 

; 

Hênik Serin. 

Hildan Yükseğe kaldırmak. 

Hênikbûn Serinlenmek. 

Hilgirtin Yüklenmek, sırtlamak. 

Hênikî Serinlik. 

Hilî Kaldır, çekil. 

Hênikkirin Serinletmek. 

Hilkirin Kökünden söküp çıkar¬ 

Hênkayî Serinlik. 

ma. 

Hêran 

Hêrdar 

Hêrdî 

Öğütmek. 

Öğüten. 

Övütülmüş. 

Hilkirî 

Hilm 

Hilo 

Sökülmüş. 

Buhar. 

Ehey. 

Hêrdî Dövme buğdaydan yapılar Hilû Hey. 

bir nevi pilâv. 

Hilûhılû .Hey hey. 

Hêrû Hatmi çiçeği. 

Hilûkirin Heyheylemek. 

Hêrûn Yağ ve ekmekten yapma Hihveşandin Sallamak. 

bir yemek. 

iHIvveşandin Çökertmek. 

Hêrz Kuvvet, hınç. 

Himber Rakip, denk. 

Hêrzdar Kuvvetli, hınçlı. Himberkirin Denkleştirmek. 

Hêstir Katır. 

Himbertî Karşılık. 

Heşî Çadır saçağı. 

Heşî Kalın halat. 

Heşin Mavi. 

Heştrek Mardin'de bir köy. 

Heşyakon Çadır saçağı. 

Hêvî Ümit. 

Hêvî İntizar, bekleyiş. 

Hévîdan Ümit vermek. 

Hêvîdar Ümitli. 

Hêvîkirin Ümit etmek. 

Hêvîkirin Rica etmek. 

Hêvîtî Ümitçe. 

Hêvîtî Ümtililik. 

Hêwayî Rutubet. 

Hêvvayî Nemlilik. 

Hêwî Nemli. 

Himbêz Kucak. 

Himbêzkirin Kucaklamak. 

Hin Biraz. 

Hina Bazıları. 

Hinav İç, batın. 

Hincan Ağzı geniş leğen büyük¬ 

lüğünde bir çeşit çömlek. 

Hincas Erik. 

Hindaq Karşı, mukabil. 

Hinde Karşı, muarız, mukabil. 

İHindeko Ancak, bu kadar. 

Hindeko Kokulu bir çeşit yonca. 

Hindik Az. 

Hindikbun Az almak. 

Hindikî Azlık, asgari. 

Hêwîbûn Nemlenmek. 

Hindikirin Azaltmak. 

Hêwîkirin Nemlendirmek. Hindi Az evvel. 

Hêzan Diyarbakır'da bir köy. Hine Birazı. 

Hêzdar Hırsıl. 

Hinek Biraz. 

Hîçûpûç Boş adam, kof. Hiner Hüner. 

Hilal Kürdan. 

Hiner Kuvvet, etki. 

Hilanîn Kaldırmak. 

Hingil Meme, tulumun dört kolu. 

F: 5

66 

Hingime Münakaşa, keklik dö¬ Hînpîstir Daha fena. 

vüşü. 

Hîrgan Enstitü. 

Hingiv Bal. 

Hingivandin Dokunmak. 

Hîş 

Hîz 

Renkli toprak. 

Yağ koymaya mahsus da- 

Hingivî Baldan yapılmış. 

bagatsız tulum. 

Hingivîn Temas etmek, dokun¬ Hizan Bitlis'te bir kaza. 

mak. 

Hîzî Tulum yağı. 

Hingî O vakit. 

Ho Sebep, uslub, tabîat. 

Hingulîsk Yüzük. 

Ho Çağrılınca verilen cevap «Ne 

Hingustîl Yüzük. 

var?» 

Hingustok Dikiş yüzüğü. 

Hinik Biraz. 

îlinkuf Denk, ayar. 

Hirç Ayı. 

Hirçê Dişi köpek ismi. 

Hirço Erkek köpek ismi. 

Hirî Yün. 

Hirîkêr Yüncü. 

Mîrîyi Yünden yapılma. 

Hirmî Armut. 

Hirmo Kürtlerde kız ismi. 

Hodar Müsebbih, sebep olan. 

Hogiç Koç. 

Hogir Alışma. 

Hogirbûn Alışmak. 

Hogiri Alışkanlık. 

Hogirkirin Alıştırmak. 

Holik Çardak. 

Holî Golf sopası. 

Homo Kürtlerde erkek adı «ağır 

başlı» demektir. 

îîiş 

Hiş 

Hafıza. 

Sus hitabı. 

Hop 

Hoş 

Dağ. 

Akıl, idrak. 

Hişî Hafızaca. 

Hoşî Aklî. 

Hişk Kuru. 

Hot Çukur. 

Ki.şkbûn Kurumak. 

Hişketî Kuruluk. 

Hişkkirin Kurutmak. 

"lişyar Uyanık. 

Hişyar Kürtlerde erkek adı 

Hişyarbûn Uyanmak. 

Hişyarkirin Uyandırmak. 

Hîro Hatmi çiçeği. 

Hîlaw Büyük kürdolog avukat 

Mehmet Mihri Hilav'm soyadı. 

Temiz, saf, asil maya, arı soy. 

Hin Daha, alışma. 

FTînbûn Alışmak. 

Hînçêtir Daha iyi. 

Hox Tarla. 

Hozan Bilgiç, edip. 

Huqe Okka (tartı). 

Huqe Mürekkep hokkası. 

Hûr Ufak. 

Hûr İşkembe. 

Hûr bûn Ufalmak. 

Hürde bin Mikroskop. 

Hûrik Ufacık. 

Hûrkê biçûk Küçük karın, gö¬ 

bekten aşağı. 

Hûrkê birxur Ufak bulgur, çiğ 

köftelik. 

Hînetî Alışkanlık. 

Hurkemirîşka Tavuk taşlığı. 

Vîînkirin Alıştırmak. 

Hûn Siz.

î Bazı zaman zarflarında «Bu» 

manasına gelir. 

îbo Kürtçede İbrahim demektir. 

îbûdî Rüşvet. 

îca Ammada. 

îcar Bu sefer. 

îdî Başkası, o biri. 

îdî Artık. 

îfaçê Bohtan'da bir köy. 

îlha Fail. 

îker Bişeri'de bir köy. 

îlon Eylül ayı. 

îmro 

îmsal 

Bugün. 

Bazı Kürt lehçelerinde «Bu 

sene» demektir. 

în Cuma. 

İne Kürtlerde kadın adı. 

67 

i 

İran İran. 

Iraq Irak. 

îrlanda İrlanda. 

îro Bugün. 

îsa İsa. 

îsal Bu sene. . 

îsana Nusaybin'in tstilli nahi¬ 

yesine bağlı Adıh köyünde 

Kürt taifesi. 

bir 

îsanî Bu aşirete mensup kimse 

îsewî Hıristiyan. 

îske-îsk Hıçkırık. 

îsot Biber. 

îsweç İsveç. 

îşev Bu gece. 

İşlik Bir nevi Kürt yeleği. 

Jahr Zehir. 

İJana dila Kalp hastalığı, kara 

Jahrdan 

Jahrdayî 

Jahrî 

Zehirlemek. 

Zehirlenmiş. 

Mide ekşimesi. 

I sevda, aşk. 

İJana Dirana 

Jana kezebê 

Diş ağrısı. 

Ciğer ağnsı, evlât 

Jahrî Midesi gaz yapan kimse. hasreti. 

Jahr vexwarî 

Jahrxwarî 

Zehir içen. 

Zehir yiyen. 

.Tana reş Kara sevda, kara sanj 

Iık hastalığı. 

Jajî Cacık. 

İlana seriya Baş ağrısı, 

Jaji run Cacık ve yağdan 

lan bir çeşit, yemek 

yapı¬ j Jana zirav 

Jandark 

Verem, T.B. 

Fransız millî tarihinde 

Jan Ağır hastalık. 

' kahramanlığın sembolü kız.

68 

Janî Hastalıklı, hasta uzuv. Jiber Sebep. 

Jankuj Müsekkin, dindirici. Jiberbirin Çocuk düşürmek. 

Jar Fakir, zavallı. 

Jiberçûn Döl düşürmek. 

Jarbûn Fakir olmak. 

Jiberkirin Ezberlemek. 

Jaretî Fakirlik. 

Jibervîqasî Bundan dolavı. 

Jarê Acıma, şefkat nidası. Jiberwiqasî Ondan dolayı. 

Jarik Zavallıcık, fakircik, çe¬ Jibîrkirin Unutmak. 

limsiz, kuvvetsiz insan. 

Jibîrnekirin Unutmamak. 

Jarkirin Fakirleştirmek. Jibo İçin. 

Jen Aktarma, damar atması, na¬ Jin Kadm. 

bız vurması. 

Jinane Kadm tabiatlı, kılıbık. 

Jendin 

attırmak 

Pamuk, yün gibi şeyleri 

ve nabızın atması. 

Jinap 

Jinbav 

Amca karısı. 

Üvey anne. 

Jendirme Jandarma. 

Jendî İplik ve yatak yapmağa 

hazırlanmış yün, pamuk v.s. 

Jinbir 

Jinebî 

Jinxal 

Yenge, kardeş karısı. 

Dul kadın. 

Dayı karısı. 

Jenîn Hallaç. 

Jixwe Zaten. 

Jev Birbirinden. 

Jîh Kiriş. 

Je Ondan. 

Jîho Kirpi. 

Jêanîn Ondan getirmek. Jijo Kirpi. 

Jêbûn Ondan olmak, ondan kop¬ Jîkele Körpe. 

mak. 

Jîn Hayat. 

Jêbûyî Kopmuş. 

Jîr Becerikli, mahir. 

Jêda Ondan. 

Jîyan Hayat, yaşamak, ömür. 

Jêhatin Çalışkanlık. 

Jîyan Kürtlerde kız ismi. 

Jêhatin Ondan gelmek, akıntı. John Kennedy 1963 senesifide 

Jêhatî Çalışkan. 

Jêkirin Kesmek, biçmek, kopar¬ 

mak. 

.Tekiri Kopanlmış. 

Jênehatî Tembellik, elinden iş 

gelmez, beceriksiz. 

Amerika'daki ırk ayırımı 

tarları tarafından öldürülen 

hurbaşkanı. 

Jor Yukarısı. 

Jorayî Yükseklik, yukarısı, 

taraf¬ 

Cum¬ 

ram¬ 

.1er Aşağı. 

pa. 

Jêra Onun için. 

Jorbûn Yükselmek. 

Jêrî Aşağısı. 

Jorketin Yükseğe çıkmak. 

Jêrikirin Aşağılamak. 

Jortir Daha yüksek. 

Jêva 

Ji 

Ona. 

İçin. 

Jorûyor Yukarıya doğru. 

Jûr Oda içerisi.

69 

KH 

Kha Hani, nerede, ver. 

Khambax Berbat. 

Khabox Su tutan kuvvetli zira¬ Khamûran Mamur. 

at arazisi. 

Khab Diz. 

Khamûranî 

Khar İş. 

Düzen. 

Khabreş Kürtlerde erkek adı. Khar Maden, tuz, kömür vesai¬ 

Khafir Kâfir. 

re ocakları. 

Khaxiz Kâğıt. 

Khar Kazanç. 

Khahrebî Lüks lâmbası. 

Kharbar Hazırlık. 

Khahta Bugünkü Adıyaman ili. Kharbarkirin Hazırlık yapmak. 

Khaû Marul. 

Kharger Ticarethane. 

Khaîjin Geviş. 

Khaîjinkirin Gevelemek. 

Khajin Geviş getirmek. 

Kharkar 

Kharker 

Kharkirin 

Gevaş'ta bir köy. 

İşçi. 

İş yapmak. Başkası¬ 

Khak Yumak. " 

nı iş veya sefere hazırlamak. 

Khal Kelek, olmamış, ham. Kharik Ot ve meşe yaprağı de¬ 

Khalbûn Hamlaşmak. 

meti. 

Khalkirin 

Khaltî 

Hamlaştırmak. 

Hamlık. 

Kharok 

Kharsaz 

Demir madeni, cevheri. 

İş adamı. 

Khalik Karpuz. 

Kharsazî Tesis, kuruluş. 

Khalik Bir nevi çarık. 

Khartik Eve. 

Khalîke 

Khalîn 

Bışeri'de bir köy. 

İnleme, meleme. 

Khartmûk 

bakar). 

Sarı bir çiçek (aynul 

Khalkal Koyun sesi. 

Khamar Elek veya defin etra¬ 

fındaki çenber. 

Khamaş Bir nevi fena tütün. 

Khamaşî Sert ve fena olan bu 

tütünden. 

Kharûbar 

Kharxane 

Kharxanî 

Kharxanker 

Kharvan 

Kharvan 

Hazırlık. 

Fabrika. 

Fabrikasyon. 

Fabrikatör. 

İşçi, fabrika işçisi. 

Oğlak çobanı. 

Khamasqelên İyiye kötüye bak¬ Khasik Topraktan tas. 

madan çok sigara içen kimse. Khaş Yokuş. 

Khamax Mahv, bozuk. 

Khaşkirin Dağa bırakmak. 

Khamaxbûn Mahvolmak. Khaşo Jokey oyununun sopası. 

Khamaxkirin Mahvetmek. Khal Dal. 

Khamaxtî Mahfiyet. 

Khatar Horoz ibiği.

70 

' 

Khatbeş Mükâyit. 

Khefkefok Koyunları yıkamak 

Khav Eylülün sekizinci günü, için kullanılan bir ot. 

(fındık toplama başlangıcı). Khefkirin Köpürtmek. 

Khawe Zalim Arab, Dahhak'a Khefrê Midyat'ta bir köy. 

karşı Kürtleri koruyup Nevruz'u Khefûkinc Yara ve ağızda hasıl 

Kürt bayramı yapan kahramanın olan köpük. 

adı. 

Kheftar Sırtlan. 

Kheçel Kel. 

Kheftûleft Didinme. 

Kheçelbûn Kel olmak. 

Khefşev Yatarken ağızdan akan 

Kheçelî 

Kheçelkirin 

Kellik. 

Kel etmek. 

küp. 

Khefşîl Geniş ağızlı bir nevi 

Kheçelok Bulgur ve mercimek¬ su. (salya). 

ten yapılan bir yemek. 

Khehêl Asil, aynı zamanda bir 

Kheçelok Akbaba. 

cins at. 

Kheçelûşağı Dersim'in batısın¬ Khejnıer Saat. 

da bir Kürt aşireti. 

Khejmêra bêrîka Cep saati. 

Kheçêç Eşinme yeri. 

Khejmêradesta Kol saati. 

Kheçêkirin Eşindirmek. 

Khejmêra mala Duvar saati. 

Khedev Hayvanlarda bir nevi Khejmêrsaz Saatçi. 

nezle. 

Khel Kaynama, ufuk. 

Kbedewîbûn Hayvanın bu hasta¬ Khela Zıpzıp. 

lığa yakalanması. 

Kkelagirî Ağlama. 

Khedevvîkirin Bu hastalığa yaka¬ Khelandin Kaynatmak. 

latmak. 

Khelandin Bir şeyi kuvvetlice 

Khedûn Yağ çömleği. 

kaldırıp vurmak. 

Khef Köpük. 

Khelanter Polis, zabıta. 

Khefadest 

Khefdan 

El ayası. 

Köpürmek. 

Khelantrî 

lKhelûkela 

Karakol. 

Sonsuz ufuk. 

Khefen 

Khefenkirin 

Kelen. 

Kefenlemek, tek¬ 

Khelax 

Khelp 

Leş. 

İşe yaramayan, moloz. 

fin. 

Khelbeş Bir nevi diken. 

Kheferzc Mardin'in Ömeryan aşi¬ Khelebab Horoz. 

retinde eski bir şehir harabesi. Kheledoş Kuru üzüm ve döğme 

Kheferzo Bişeriye'de bir köy. buğdaydan yapılan özel bir 'Kürt 

Khefgir Kefkir (köpük tutan yemeği. 

manasına 

Khefik 

). 

Palan vesaire dikenlerin, 

Khelef 

Khelef 

İplik çilesi. 

İri kalça. 

dikiş için ellerinin ortasına bağ¬ Khelek Çabuk kaynayan, pişen. 

ladıkları bir nevi dikiş yüzüğü. Khelendin Dam üstünde biriken 

Khefirhawarê Midyat'ta bir köy. kar. 

Khefirzûtê Midvat'ta bir köv. Khelepaçê Paça yemeği.

71 

Kheleser Dazlak kafalı. Khengî Ne zaman? 

Kheleş Efe. 

Khenîn Gülmek. 

Kheleş Kürtlerde erkek adı. Khenişt Bir nevi bal mumu. 

Kheleşmer Efe. 

Khenişte Havra. 

Kheleşo Kürtlerde erkek adı. Khep Burun. 

Kheleştî Efelik. 

Khepenek Kepenek (çoban ka¬ 

Kheleşderya Korsan. 

putu). 

Khelîn Pişmek. 

Khepez Höyük. 

Khelkel Öğle sıcağı. 

Khepazêkîka Suriye'de tarihî bir 

Khellax Leş. 

höyük (Kikan Kürt aşiretinin bu¬ 

Khelmel Öteberi, eşya. 

lunduğu yerde). 

Khelmeş Eşşek arısı. 

Khepi Burun. 

Khelnaş Kuş pisliği. 

Khepî-bilindî Kibirli kimse. Bur¬ 

Kbelûgirî Ağlamaklı. 

nu havada. 

Khelok Pişek. 

Kher Eşşek. 

Khelpîç 

Khelvaz 

Kerpiç. 

. Çok soğuk, Zemherir. 

Kherb Üzüntü. 

Kheribandin Üzmek. 

Khelxanc Dökümhane. 

Khkeribîn Üzülmek. 

Khelyayî Pişmiş. 

Kherafî Zıkkım, zehir. 

Khemançe 

Khemax 

Kemence. 

Kalça. 

Kheranber 

Kherari 

Kuru kenger. 

Balyoz. 

Khemax Kemah ilçesi. 

Kherbeş Bir nevi dikenli ot. 

Khembax Viran. 

Khercosê Mardin'in Kercüş il¬ 

Khembaxbûn Viranlamak. 

çesi. 

Khembaxî Virane olmak. Kheretî Eşeklik. 

Khembaxkirin Viran etmek. Kherewîz Kereviz. 

Khember 

Khember 

Kemer. 

İnşaatta kemer, köprü. 

Kherh 

Kherehtî 

Çirkin. 

Çirkinlik. 

Khemberazîv 

Khember 

gül. 

Gümüş kemer. 

Bir nevi yabanî asma 

Kherehbûn Çirkinleşmek. 

Kherehkirin Çirkinleştirmek. 

Kherik Lades kemiği, çatal ağaç. 

Khemîn Tuzak, pusu. 

Kherik İç cevizin ortasındaki ah¬ 

Khemîn Bir mahsulün bolluk, şap kısmı. 

bozumu zamanı. 

Kherkedan Gergedan. 

Khemo Siyaset politika. Kherkinê Nusaybin'de bir köy. 

Khemoyî Siyasî, politika ile il¬ Kherkûş Erken yetişen, rakı ima¬ 

gili. 

lâtında kullanılan bir çeşit üzüm. 

Khemtîyar Sırtlan. 

Kherkûkê Kerkük. 

Khen Gülme. 

Khenandin Güldürmek. 

Kherman 

Khermanî 

İran'da bir bölge. 

Bir nevi kılıç.

72 

| 

; 

Khermanşah İran'da bir şehir. Khesper Mavi gözlü. 

Kherme Harman, yığın. Khespik Nazar boncuğu, mavi 

Khermeş Eşşek arısı. 

boncuk. 

Khermêtê Mardin'in Ömeryan Kheş Çekme. 

aşiretinde bir köy. 

Kheşe Papaz. 

Kberrane Zengin kimse. 

Kheşk Bir nevi Kürt tarhanası. 

Khersivanê Ömeryan aşiretinde Kheşkûl Keşkül, bir nevi tatlı. 

bir köy. 

Kheşûl Yabanî bakla. 

Kherxin Tiksinmek, bıkmak. Kheşmîr Hindistan' da bir bölge 

i,lhcrîtîn Çok yemek, tazakkum ve bu bölgenin merkezi. 

etmek 

Khero Hakaret etmek, eşşek. 

Kheşmîr 

Kheşmûl 

Bir nevi kumaş. 

Üzüm salkımının boş 

Kherrafî Afiyet olmasın mana¬ hali. 

sına gelir. 

Khet Yonca. 

Khertek Kertck. 

Khetbextî Dehalet. 

Khes Kimse. 

Khetin Düşmek, devrilmek, ikti- 

Khes Sahip. 

saden fakirleşmek. 

Khesek Toprak keseyi ve bir Khetin Gizlice yasak bir bölge 

kimse. 

rihesat Salamura. 

veya bağ, bahçeye girmek. 

Khetinser Üzerine abanmak, bas¬ 

Khesade Hayvanlara yedirmek kınla zaptetmek. 

için yazdan hazırlanan ot meşe Khetinnav Gusul. 

yığını. 

Khetibûn Bu hale düşmek iflâs 

Khesax Budama. 

etmek 

fvhesaxker Budayan. 

Khetî Tandıra, küle düşen ek¬ 

Khesaxkirin Budamak. 

mek, düşük. 

Khesek Kesek, tapak. 

Khetî Hali vakti bozulmuş müf¬ 

r.'heser İç çekmesi. 

lis kimse. 

--"îıeserberdan İçini çekmek. [Khevî Kar yığını. 

Kheserî Tahasuri. 

Khevjal Yengeç. 

'-."hesidandin Salamura yapmak. Klıevnî Örümcek ağı. 

''-besk Yeşil. 

Kheworsk Tavşan. 

Kheskaî Yeşillik. 

Khevz Su yosunu. 

I'heskbûn Yeşillenmek. 

Khevvzotanki Yosunumsu. 

'-,' '-.eskkirin Yeşilletmek. 

Khew Dağ. 

S'heskûsor Alaimi sema, gök ku- Khwandin Dağlamak. 

ağı. 

Khewî Dağ .(Ateş ve ilâçla dağ¬ 

Khesmûk Harman dövülmesinde lamak.) 

saman haline gelmeyen kök ve Khewî Dağlı, yüzünde çıban, ya¬ 

mafsal saplar. 

ra, bere izi olan kimse. 

iliıcsreuan Bir nevi baş örtüsü. Khewş Çalı, çırpı.

73 

Khewsdirû Çalı çırpı toplayan, Khiçûle Şerit için hazırlanan ken¬ 

biçen. 

Kheyxroe Eski Kürtlerde kral, 

sultan ve şah manasına gelir. 

Kheya Köy muhtarı, köy büyüğü 

makbul kimse. 

Kheyandin Yayıklamak. 

Kheyandinî Yayıklama. 

Klıeys Fırsat. 

Kheysleêanîn Fırsat kullanmak. 

Kheyslêhatin Tavında olmak. 

Kheyso Fırsatçı adam. 

Khezbeloq Yabanî bir ot. 

Khêf Kabul, arzu. 

Khêferat Didinme, çırpınma. 

Khêfkirin Kabul etmek. 

Khêfnekirin Kabul etmemek. 

Khêfxwes Sıhhatli, neşeli. 

Khêfxesbûn Neşelenme. 

Khêfxwesî Neşeli hal. 

Khêfxweskirin Neşelendirmek. 

Khêlan (Kaldırarak sallayıp vur¬ 

mak). Afaroz işareti. 

dir elyafı. 

Khidarik Ağaç kütüklerinde ye¬ 

tişen bir cins mantar. 

Khidase Hayvan yem yığını. 

Khifş Açık belli. 

Khijole Damda toprak altına ko¬ 

nan çalı çırpı. 

Khilox Kireç. 

Khiloxî Kireçli. 

Khils Kireç. 

Khilsî Kireçli. 

Khilskhirin Kireçlemek. 

Khimber İnşaat kemeri. 

Khimber ' Kemer. 

Khimber Yabanî gül. 

Khinc Giyecek. 

Khindir Kenevir, ip. 

Khindirbaz İp cambazı. 

Khindirbazî İp cambazlığı. 

Khinif Kendir bitkisinin kabuğu. 

Khinoş Cimri. 

Khinoşe Süpürge. 

Khinoşker Çöpçü. 

Khêlek Kalça, yan. 

Khinoşekirin Süpürmek. 

Khêlik Adet, örf, eskisi gibi. Khir İnat, nispet. 

Khêr 

Khêrakî 

Bıçak. 

Pazar günü. 

Khir 

keçi. 

Kulakları kısa bir cins 

Khêrhatibûn Becerikli olma. Khir Alış. 

Khêrik 

Khéran 

Kheroşk 

Çarık. 

Uzun, kalın ağaç, lata. 

Tavşan, 

Khirkir 

Khirê 

Khiredar 

Rekabet. 

Kira. 

Kiracı. 

Kheşan Taşıma. 

Khirêkirin Kiralamak. 

Kheşandin Taşımak, nakil etmek. Khirêb Nadas. 

Khêvêr Bohtan'da bir köy. Khirêbî Nadash tarla. 

Kherrûşik Tavşan. 

Khirêbkirin Nadas yapmak. 

Khézik Böcek. 

Khirê Sazlık arazi. 

Khêzim Eğri büğrü direk. Khirêt Ayıp. 

Khêzîn Kanalizasyon. 

Khirkirin Kısaltmak. 

Khêzkagûgerin Pislik toplayan Khirin Satın alma. 

bir böcek. 

Khirîv Kirve.

74 

Khirîvî Kirvelik. 

Khizirandin Yünlü bir şeyi tütsü- 

Khirnaz Çiçek bozuğu yüzlü in¬ lemek. 

san. 

Khizirk Kuyruk yağını eritirken, 

Khirek Alıcı. 

erimeyen kısımlar. 

Khirtek Kertik. 

Khizirî Tütsülenmiş, yanmış 

Khirt Sıcaktan gevşeyen kar. mahsûl ve insan. 

Khirkirik Keten tohumu. Khî Kim. 

Khirtkirin Kertiklemek. 

Khîn Çanta, kin. 

Khirîvanî Kivretik müessese. Khîs Torba. 

Khiş Tavukları kovmak için hi¬ Khîse Bir para ölçüsü, Osmanlı 

tap. 

altını veya 25 mecidiye. 

Khiş Satranç oyununda ihtar. Khîsik Para torbası, küçük tor¬ 

Khişan Çekme, geriye doğru ba. 

gitme .gerileme. 

Khîskirin Torbalamak, kılıfla- 

Khişandin Çekmek. 

mak. 

Khişandin Gerilemeye mecbur Khîso Kaplumbağa. 

etmek. 

Khoç Göç. 

Khişandî Çekilmiş. 

Khoç Yüklenen ev eşyası. 

Khişkişandin Sürükleyerek çek¬ Khoçer Göçebe, Yörük.. 

mek. 

Khoçerê Kürtlerde kız ismi. 

Khişkirin Sürüyü harekete ge¬ Khoçerîkirin Göçebe dolaşmak. 

tirmek için hitap. 

Khoçero Kürtlerde erkek ismi 

Khistûqal Ziraat. 

(1961 - 64 arasında Türkiye'de 

Khistûqalî Ziraî. 

meşhur eşkiya). 

Khit Tek. 

Khoçertî Göçebelik. 

Khîtan Keten, namazlık, Kürt Khocgîrî Erzincan'ın Refahiye il¬ 

kadınlarında namazlık olan baş çesinde bir nahiye. 

örtüsü. 

Khoçgrî Tunceli'de Şıhhasanan 

K hitan Keten. 

aşiretinin bir kolu. 

Khitan Tülbent. 

Khoçk Köşk. 

Khitanahemedanî Hemedan ke¬ Khoçmeş Arı kovanlarının kon¬ 

teni. 

duğu mahal. 

K hitana terebzûnî Trabzon ke¬ Khoçuşağı Tunceli'de Şıhhasa¬ 

teni. 

nan aşiretinin bir kolu. 

Khitik Kedi. 

Khofî Kürt kadınlarında bir baş¬ 

Khite Kediyi kovmak için hitap. lık. 

Khitlûk Bayat ekmek. 

Khofîxwar Fiyakalı kız, kadın 

Khix Çocukları bir şeyden tik¬ manasında kullanılır. 

sindirmek 

Khixkix 

için hitap. 

Öküzü geriletmek için 

Khofîxwarkirin 

giymek. 

Başlığını yana 

hitap. 

Khoga Mağaza.

75 

Khohne Eski. 

Khohneperest 

teci. 

Muhafazakâr, mür¬ 

Khok Akort. 

Khok Bir çeşit teşbih ağacı (ku¬ 

ka). 

Khokî Öksürük. 

Khokkirin 

etmek. 

Tamir etmek, akort 

Khol Boynuzsuz keçi, öküz ve 

koyun, kazma. 

Kholdan Kazdırmak. 

Kholan Kazmak. 

Kholan İki omuz arası. 

Kholandin Kazmak. 

Kholane Sokak. 

Kholanî Ayni sokakta oturanlar. 

Khole Köle. 

Kholek Kazan. 

Kholek Boynuz kıran. 

Kholik Çardak. 

Kholîn Kazmak. 

Kholît 

du. 

Kümes, kulübe, gece kon¬ 

Kholoz 

külahı. 

Keçeden bir çeşit Kürd 

Khom Yığın. 

Khom Topluluk. 

Khombûn Toplamak. 

Khomelayî Sosyete, cemiyet. 

Khomele Cumhuriyet. 

Khomelî Sosyal. 

Khomir Kömür. 

Khomirvan Kömürcü. 

Khomker Toplayıcı. 

Khomkirin Toplamak. 

Khomkom Yığın yığın. 

Khort Çukur, çukurca. 

Khortik Hurfe, Silopi'de bir köy. 

Khortik Muhtelif sebzelerle ya¬ 

pılan dolmalar. 

Khortkabinçenk Koltuk altı. 

Khortkastu Ense çukuru. 

Khortkabacana Patlıcan dolması. 

Khortkê kundira Kabak dolması 

Khostek Köstek. 

Khostek Kazık. 

Khoş Bağır. 

Khoş Etek. 

Khoşeş İhtilâl. 

Khoşik Bir çeşit su testisi. 

Khoşkar Ayakkabıcı. 

Khoşke Bohtan'da bir köy. 

Khotan Ağır pulluk. 

Khotankeş Pulluğu çeken, sürücü. 

Khotayî Nihayet, son. 

Khotayî hatin Son gelmek. 

Khotek Zor, gasp. 

Khotekî Zoraki. 

Khotî Cüzzam. 

Khotîkirin Cüzzam olmak. 

Khotîko Pis herif. 

Khov Ağıl. 

Khovî Yabanî. 

Khovîbûn Yabanîleşmek. 

IChovîkirin Yabanileştirmek. 

Khox Ahır. 

Khoxik Kümes. 

Khoza Mardin'de bir köy. 

Khozer İri saman. 

Khozî Yığın. 

Khozîdan Tezek yığını. 

Khuxik Öksürük. 

Khuçkanî Sapan ipi. 

Khuçqulêp Ocağı sönen, felâke¬ 

te maruz kalan. 

Khuçqulipî Ocak söndüren fe¬ 

lâkete maruz kalan. 

Khudandin 

hızlı sürmek. 

Binek hayvanını hızlı 

Khufayê 

bir il. 

Küfe vilâyeti, Irak'ta

76 

Khufra Siirt'te bir köy. 

Khulek Pencere. 

Khulabe Dişlerin kökleri. 

Khulabe Okların yivleri. 

Khulabe Boyundurukta hayva¬ 

nın boynuna sarılan çubuklar. 

Khulp Obur. 

Khum Başlık külah. 

Khunıebireşî 

lığı.' 

Püsküllü kadın bas- 

Khumik Mantar. 

Khumê Omerî Ömeryan aşireti¬ 

nin kullandığı külah. 

Khumê Paçik Bez külah, takke. 

Khumê pera Kadınların paradan 

tepelikli fesi. 

Khumê pırçadeva Deve tüyünden 

külah. 

Khumê reş Kalpak. 

Khumê sor Fes. 

Khun Delik, in. 

Khıın Su koymaya mahsus tüy¬ 

lü tulum. 

Khuncîkerk Yabanî susam. 

Khuneçiya Tünel. 

Khunegurê Nusaybin'in Aferi kö¬ 

yünde bir kışlak. 

Khunesax Tünel, dağ geçidi. 

Khunnik Küçük su tulumu. 

Klııır Obur. 

Khurbûn Traş olmak. 

Kluırd Kürt. 

Khıırdistan Kurdistan. 

Khıırdî Kürtvarî, Kürt musiki¬ 

sinde bir makam. 

Khurdîtî Kürtlük. 

Khurdmanc Kürtlerin bir adı. 

Khurdperwer Kürdperver. 

Khurdo Elcezire'de bir köy. 

Khureyî Oburluk. 

Khursî Kök, azı. 

Khurtan Semer, palan. 

Khurtan 

insan. 

Ağır bir işe yaramaz 

Khurtanker Semerci. 

Khurtankirin Semerlemek. 

Khurtek Şunun bunun ekmeği 

ile geçinen insan. 

Khurtêl Ekmek ufağı. 

Khurtêla Şunun bunun ekmeği 

ile geçine ninsan. 

Khurtik Kısacık. 

Khurp Küspe. 

Khut Dayak. 

Khutan 

bet. 

Dövmek, cinsî münase¬ 

Khutayi Dövme buğdaydan ya¬ 

pılan bir Kürt yemeği. 

Khutek Kazık. 

Khut Khutkirin Pat pat etmek. 

Khuxandin Öksürtmek. 

Khuxik Öksürük. 

Khuxîn Öksürmek. 

Khuxte Khuxte Uhu uhu etmek. 

Khûçe Sokak. 

Khûleke Kabak. 

Khuraderewa Yalancı kimse. 

Khûre Pekmez, demirci ocağı. 

Khurbûn Derinleşmek. 

Khûrbîn Uzak görüşlük. 

Khubînayî Uzak görme. 

Khûraî Derinleşmek. 

Khûrkirin Derinleştirmek. 

Kurudur 

ne bovuna. 

Derinden derine, eni¬

77 

Labût Çift sürerken sapan demi¬ Latîn Latin. 

rini çamurdan temizlemek için Latîni Latince. 

sopaya geçirilmiş demir. 

Latkirin Parçalamak, bölmek. 

Lahey 

kurulu. 

Lahor 

Uluslararası adalet divanı 

Hindistan'da bir şehir. 

Lave Yalvarma. 

Lavekirin Yalvarmak. 

I. avetî Ricaî. 

Lalorî Bir nevi şal kumaş. i.avekar Yalvaran. 

Lak Yassı küçük bir taş ve bir 

taş oyunu. 

Lak Köpeğe yapılan bir çeşit 

lapa. 

Lakin Köpeğin içinde yediği kap, 

Lavlafk Sarmaşık. 

Lavlav Yalvarma. 

Lavlavkîrin Yalvarmak. 

Law Erkek çocuk. 

Law Genç, güzel. 

yalak. 

Lal İnci. 

Lal Dilsiz. 

Lalbûn Dilsiz olmak. 

Lavanî 

Lawaz 

Lawik 

Lawik 

Oğlanvarî. 

Zayıf hayvan. 

Delikanlı. 

Melodi. 

Laletî Dilsizlik. 

Lax Cesed. 

Lalî Legeri, geniş pilâv tabağı. Laxkirin Biçip devirmek. 

Lalker Dilsizlik oyunu oyunda, Laz Laz. 

kim önce konuşursa dayak yer. Leb Dudak. 

Lalkirin Dilsizleştirmek. 

Lebaleb Lebalep. 

Lame Avurt, damak, çene arası. Lebat Hareket. 

Lan Yuva. 

Lebik Uğraşma. 

Laq Zayıf et. 

Lebkandin Uğraştırmak. 

Laper Tırmanma. 

lebikîn Uğraşmak. 

Laperin Tırmanmak. 

Lebkok Uğraşan. 

Lapûşk Pençe. 

Lebt Deprenme. 

Lar Manda ahırı. 

Lebitandin Depretmek. 

Laşgiran Kırgın. 

Lebitîn Deprenmek. 

Laşgiranbûn Kırgınlaşmak, vü¬ Leç Dudak. 

cutta ağırlık hissetmek. 

Lefaf Sel. 

laşgiranî Kırgınlık. 

Legan Karavana. 

Laşgirankirin Rahatsız etmek. Legand Bir çeşit tabanca. 

Lat Kaya. 

Legleg Leylek. 

Lat Parça, kısım, dönümün dört¬ Lehi Sel. 

te biri. 

Lehîrakirin Sel kaldırmak.

78 

Lehm Hayvan ini. 

Lehya sor Kızıl sel. 

Lejward Maden. 

Lewitî 

Levvîtîn 

Lewleb 

Kirli. 

Kirlenmek. 

Ayran tulumunun iki 

Lejwardî Madenî 

ucundaki ağaç. 

Lem Kavun, karpuz, gibi bitki¬ Lewlewok Geveze. 

lerin otu. 

Lewlewokti Gevezelik. 

Lemelem Şelâle sesi. 

Lewra Çünkü, onun için. 

Lence Sırıtma. 

Leylan Şarap, kumaşta muare. 

Lenger Topal. 

Leymûn Limon. 

Lenger Vapur demiri. 

Leymûn Maymun. 

Lenger berdan Demir atmak. Lez Acele. 

I.ep Pençe. 

Lezbilez Acele acele. 

Lepetir Helise yemeği. 

Lezin Acele etmek. 

Lepik Eldiven. 

Lezkirin Acele ettirmek. 

Lepkirin Avuçlamak. 

Lezûbez Acele, koşaraktan. 

Leplêdan Pençe vurmak. 

Lêanîn Uydurmak. 

Leq Oynama. 

Leqandin Yerinden oynatmak. 

Lédan 

Lédan 

Vurmak. 

İsabet ettirmek. 

Leqî Rastlama. 

Lêdayî Vurulmuş. 

Leqîbûn Rastlamak. 

Lêf Kar tutmayan kışlık bölge¬ 

Legîhatin Rastgelmek. 

ler. 

Leqîn Yerinden oynamak. Légeranî Bir şey arama. 

Ler Sıska. 

Lêgeranî Bir şeye sarılma. 

Leri Zaafiyet. 

Lêgerîn Aramak, sarılmak. 

Lerz Titreme. 

Lêhatin İyi gelmek. 

Ltrzandin 

Lerzek 

Lerzîn 

Titremek. 

Titrek. 

Titremek. 

I.êhatin 

Lêhildan 

Lèhildayî 

Rastlama, tesadüf. 

İhbar etmek. 

İhbar edilmiş. 

Leşker Ordu. 

Léhildok Muhbir, ajan, ispiyon. 

Leşkerî Askerî. 

Lêketin Değmek. 

Lef 

i etaıı 

Kesir, parça. 

Asude, sessizlik. 

Lêketin 

Le ketî 

Hayvanların 

İsabetli. 

çiftleşmesi. 

Lelandin 

Letanê 

Susturmak. 

Mardin - Dara arasında 

j Lêk hatin 

, Lêkirin 

Barışmak. 

İnşa etmek. 

bir mevki ve ziyaret. 

I.ciik Kesir. 

Lékirin 

Lêkirî 

Yüklemek. 

İnşa. 

I.cto Kürtlerde kız, erkek ismi Lêlav Aşlama su. 

olarak kullanılır, 

fêlé Kıza hitap kele kız . 

i.cut Kir. 

Lêpok Gülünç duruma düşen 

' ewase Rir çeşit ekmek. 

kimse. 

I.ewitandin Kirletmek. 

Lêr Aëachk orman".

79 

Asmak, idam etmek. 

Tezgâh kurmak. 

Lidû Arkasında, sonunda. 

Ligelwê Beraberce (dişi için). 

Ligelwî 

için). 

Onunla beraber (erkek 

Ligîs Yapışkan. 

Ligor 

icabı. 

Ona göre, örfen, gelenek 

Ligorî Ona göre. 

Liha Burada. 

Liher Uygun düzgün, barışkın. 

Liheranîn Uygun, düzgün yap¬ 

mak. 

Lihevgeı Yek diğerini aramak. 

Lihevger İplik gibi şeylerin do¬ 

lanması, sarmaş dolaş. 

Li hevgeradin Dolaştırmak. 

Li hevgerîn Dolanmak. 

Li hevhatin Barışmak. 

Li hevhatî Uygun gelen. 

Lihevketî Yekdiğerine değmiş. 

Li ku Nerede. 

Lihav İçinde. 

Ling Ayak. 

Ling Temel. 

Limêj Namaz. 

Limêj Erken, sabah erken. 

Limêjî Erkenden. 

Limêjkirin Namaz kılmak. 

Limêjne Antika, eski. 

Lipaş Geride. 

Lipaşhiştin Geri bırakmak. 

Lipaşman Geri kalmak. 

Lipaşmanîn Geri kalmak. 

Lipiş Arkasında. 

j Lidardan 

! Liradxistin 

Lêrahatin Alışmak. 

Lêrewar Orman. 

Lêsor Musir, İsrar eden. 

Lésorbûn 

mek. 

Musir olmak, inat et¬ 

Lésorkirin Tahrik etmek. 

Lêv Dudak. 

Lêvik Kenar, kenarcık. 

Lêvok Gülünç durumda olan, du¬ 

dak bükülen. 

Lêveger Satın alman şeyi iade 

etme, geri verme. 

Lêvegerandin 

iade etmek. 

Satın alman şeyi 

Lêvegerandin Kutlamak. 

Lêvegerok Hazır cevap. 

Lêvenerîn Saç başta veya üstte 

muzır bir şeyi aramak. 

Lêxistin 

mek. 

Vurmak, isabet ettir 

Lêxwesbûn 

mak. 

Af etmek, bağışla¬ 

Lêxwya bûn Görünmek. 

Lêxwîyayi Görünür. 

Lêyz Oyun. 

Lêyzok Oyuncu. 

Lêyztin Oynamak. 

Lib Tane. 

Libik Azıcık. 

Liblibkirin Tane tane yapmak. 

Libolibo Tane tane. 

Liber Önünde. 

Liberçi Niçin. 

Liberger Yalvarma. 

Libergerandin Yalvarmak. 

Libergerîn Yalvarış. 

Liberketin Üzülmek. 

Lipişketin Geri kalmak, geç kal¬ 

Libnan Lübnan. 

mak. 

Libudî 

Licê 

Hallaç. 

Divarbekir'in bir ilçesi. 

Lipişt 

Lipişte 

Arkasında. 

Sırt üstü ardına kaçla;. 

Licî Yerinde, Liceli. 

Liq Kısım, şube, sınıf.

80 

Liqat Mahsulün sonunu topla¬ Londra Londra. 

mak. 

Lop Kaim aba. 

Liqatkirin Bu işi yapmak. Lopare Sahife. 

Liqatvanî Bu işin işçisi. Loq Büyük lokma. 

Liqe Kadar. 

Loq Dolma, batma. 

Liqey Onun kadar. 

Loqbûn Dalmak. 

Liqeys Ölçüsünde. 

Loqkirin Daldırmak, dalmak. 

Liqit Bir çeşit dikiş. 

Lor Bir Kürd taifesi. 

Liqitandin Teyellemek. 

Lorik Cacık, peynir suyundan 

Liser Üstünde. 

yapılan lor. 

Liserdanîn Üstüne koymak. Lorî Ninni. 

Liserxwe Kendinde, gürbas, kuv¬ Lorîkirin Ninni söylemek. 

vetli. 

Lorîndin Ninni söylemek. 

Liserxwebûn Güçlü kuvvetli ol¬ Loristan Loristan. 

mak, kendinde olmak. 

Lot Yığın. 

Liserxwekirin Kendini müdafaa Lotik Tekme atmak. 

etmek, üstüne koymak. 

Lotikdan Tekme etmek, hayva¬ 

Liva Kuzu yünü. 

nın arka ayağını kaldırması. 

Livandin Depretmek. 

Lotiklixwexistin Sinirlenmek. 

Livayî Kuzu tüyünden yapılan 

Lotkî Sinirli. 

sev. 

Lozan Lozan. 

Livîn Yalak. 

Lox Sulu kar. 

Livîndanîn Yatak sermek. 

Lûblûb Yalvarma. 

Liyekînîn Uydurmak, bir çeşit 

yapmak. 

Lûblûkirin Yalvarmak. 

Lîç Parça, sümük. 

Lûl Sarılı şeyler, lüle, bukle. 

Lîçik Bir parça, parçacık. 

Lûl Sedef. 

Lîs Tavuk tüneği. 

İ.Lûrk Zakkum ağacı. 

Listik Oyun. 

Lûs Tünek, zeytin ve saire gibi 

Lîstin Oynamak. 

yağlı bitkilerin yağını, almak için 

Lo Yahu, ulan, erkeğe hitap. 

kullanılan tezgâh. 

Lok Erkek deve. 

Lûsandin Tünetmek. 

Lokê êç Kuduruk erkek deve Lûsîn Maddeyi tezgâha koymak. 

(mecazi manada cesur erkek). Lûtik. 

Lokc qer Kara erkek deve (me¬ Lûtikandin Ceviz ve badem gibi 

cazi manada cesur erkek). 

meyveyi yeşil kabuğundan ayır¬ 

Lolo Ehcy, yahu. 

mak. 

Lolo Eski bir Kürt devletinin adı. Lûtikî Kabuğundan ayrılmış fın¬ 

Lon Sekil, suret. 

dık ve ceviz gibi.

Ma Mı, mi, acaba. 

Macar Macar. 

Macaristan Macaristan. 

Maç Öpüş. 

Maçik Öpücük. 

Maçîn Hindicini. 

Maçkirin Öpmek. 

Maçlek Mafsal. 

Mad Met, eski Kürtler. 

Madan Maden. 

Mader Anne. 

Madik Kundak. 

Madya Eski Kürdistan'ın adı. 

Maf Hak. 

Mafhas Hakşinas. 

Fafnasetî Hakşinaslık. 

Magest Makas. 

Magesçî Makasdar. 

Manesyon Magesyon. 

Mahfur Halı. 

Mahi Fildişi. 

Mahîn Daha mı? 

Mahmo Kürdlerde Mehmet. 

Mahnekirin Bahane etmek. 

Mahne Bahane. 

Mahneyî Bahanecilik. 

Mahu Dişi domuz. 

Mahr Nikâh. 

Mahrî Nikâhlık, başlık. 

Kahrkirin Nikahlamak. 

Maide Matara. 

Mak Anaç. 

Makadonî Makedonyalı. 

81 

M 

jMakadonya Makedonya. 

{Maker Dişi merkep. 

İMakûk Mekik. 

Mal Ev hane. 

Mal Mal. 

Mal Süpürme. 

Malava Ev şenliği. 

Malavî Teşekkür. 

Malbat Soy, aile. 

Malbatî Soyluluk. 

Malbav Baba ocağı. 

Maldar 

list. 

Zengin, patron, kapita¬ 

Maldarbûn Zenginleşmek. 

Maldarkirin Zenginleştirmek. 

Maldari Zenginlik, kapitalizm. 

Malave Erkek için. yahu. 

Malavê Kadın için yahu. 

Malgenî Cimri. 

Malhebûn Varlık. 

Malik Puan, evlek, ajor. 

Mafikmalik Yol yol, puan puan. 

Maliştin Süpürmek. 

Mal'kar Çöpçü. 

Malkawil Felâketzede, evi yıkıl-- 

mış. 

Malmîrat Malı Mirata kalan. 

Malsewiti Evi yanası, beddua. 

Malî Aile efradı. 

Malxerab Evi yıkılası. 

Malxerabûn Beddua. 

Malxerabkirin Ev yıkmak. 

F: 6

82 

Malxerabûn 

Malxezûr 

Evi yıkılmış olmak. 

Kaymjeder evi. 

Mastbir Koyun, keçi gibi hayvan¬ 

ların tırnaklarında hasıl olan bîr 

Malxwê Evin reisi, erkeği. hastalık. 

Malxwêtî Ev reisliği. 

Masûlk Adale. 

Mamedlxan Ağrı'da bir Kürt aşi¬ Masûl Fitil. 

reti. 

Mamedkî Bu aşirete mensup. 

Masyê aie 

Mas bizini 

Alabalığı. 

İyi olmayan bir cins 

Mam Amca. 

tatlı su balığı. 

Mamiz 

Mamosta 

Ceylân. 

Usta, hoca, öğretmen. 

Mas Çema 

Mas derya 

Nehir. 

Deniz balığı. 

Mamostayî Ustalık. 

Man Kalma. 

Mas Meşînî 

hsu balığı. 

Makbul bir cins tat- 

IVJandî Yorgun. 

Mas sor Kırmızı balık. 

Mandîkirin Yormak. 

Masyêzimanî Dil balığı. 

Mandîtî 

Manegî 

Yorgunluk. 

Eğer, bir cins asil at. 

Maşele 

larına 

Kadın ve ; ocukların baş¬ 

taktıkları altından bir süs 

Manegîkirin 

Mang Ay. 

Eğerlemek. 

eşyası. 

Maşik Bir nevi börülce. 

Manganı Aylık maaş. 

Mav Bir Kürt aşireti. 

Mangeşevv Mehtap. 

Mava Fasıla, esnasında. 

Mangir Mütemerrit. 

Mawzer Mavzer. 

Manker Dişi eşek. 

Mavir Fitil, kabartı. 

Mar Yılan 

Max Tavandaki iki direk arası, 

,\lar Mukaddes. 

Mayi Mayın. 

Marine Nusaybin - Cizre arasın¬ 

da tarihi bir şehir harabesi. 

Marmarok Kertenkele. 

Marmaroşk Yılan yastığı, Lezar. 

Mazi Bir çeşit palamut. 

Mazîçin Mazı toplayıcısı (Mar¬ 

din'in Derik dolaylarında söyle¬ 

nen belli bir arya (Keçka mazî¬ 

Maryaqub Nusaybin. 

çin). 

Marmarsi Yılan balığı. 

Me Biz, bize. 

Martnıî Yılanca. 

Mecal Mecal, kudret, fırsat. 

Mareyî 

Maristan 

Varksîst 

Ailevi. 

Karınca yuvası. 

Marksist. 

Mecîdî 20 gümüş kuruş değe¬ 

rinde bir Osmanlı parası. 

Mecrefe Çapa, kayık, sandal gibi 

Marksist'i Marksizm. 

deniz araçlarında kürek çekme. 

Masi 

\'.asîgir Balıkçı. 

Meçît 

Meded 

Mescit. 

İmdat. 

Masîgirtin Balık tutmak. Medek Mandanın dişisi. 

Mason Mason. 

Medreb Sulu arazi, pirinç eki¬ 

Masoniyet Masonluk. 

len arazi. 

Vasi - îOğurt. 

Medrebaz Madrabaz.

83 

i 

; 

j 

Medrebazkirin Madrabazlık et¬ Mela İmam. 

mek. 

Melazgir Malazgirt. 

Mefer İmkân, fırsat. 

Melceme Yakı. 

Meferlêanîn Fırsattan istifade et¬ Mele Yüzme. 

mek. 

Melekirin Yüzmek. 

Mefertî Fırsat, imkân. 

Melheme Harman, dövülmüş 

Meh Ay. 

mahsûl. 

Meh Ayın otuz günü. 

Melhêp Harman savurmak için 

Meha banemer Nisan ayı. kullanılan parmaklı tahta, yaba. 

Meha berfbaran Aralık ayı. Meletik Bir cins elma. 

Meha cehrêdan Mayıs ayı. Meletîkirin Hocalık etmek, öğ¬ 

Meya çiyî Geçen ay. 

retmek. 

Meha gelavêj Ağustos ayı. Meletwê Malatya. 

Meha pûşper Haziran ayı. Melevan Garzan'da bir köy. 

Meha reşeme Şubat ayı. Melevanî Yüzücülük. 

Meha rezber Eylül ayı. 

Melvan Yüzücü erkek ismi. 

Meha rêbendan Ocak ayı. Meliqandin Zorla meyvayı ol¬ 

Meha sermawes Kasım ayı. gunlaştırmak. 

-Meha xalelêw Mart ayı. 

Meliqî Olgunlaştırılan meyva. 

Meha xermanan-bênderan Tem¬ Meliqîn Zorla olgunlaştırmak. 

muz ayı. 

Melû Demet. 

Me der 

Mehderar 

Şefaat. 

Şefaatçi. 

Melûkirin Denetlemek. 

Melûl Üzgün, üzgün olan kimse. 

Mehderî 

Mehderkirin 

Şefaatçilik. 

Şefaat etmek. 

Melûlbûn 

Melûlkirin 

Üzgünlük. 

Üzmek, müteessir et¬ 

Mehîn Kısrak. 

mek. 

Mehînî Dişi. 

Melûvan Demet yapan işçi, kız, 

Mehînka Çekirgenin bir cinsi. erkek, 

Mehîr Ayran çorbası. 

i Meman Hakkari'de bir bölge. 

Mehîra bikereng Kengeri i ayran Meme Çocuk dilinde su. 

çorbası. 

Memêalan Kürt mitolojik edebi¬ 

Mehlî Ekilen tohumu iyice ört¬ yatında bir kahraman ve Mémo- 

mek. 

Mehmedî Kürmanci üç şiveden 

zi'nin 

i Mémo 

adapte edilmiş 

Kürtlerde 

aslı. 

erkek ismi 

biri. (Bohtî û Fehmedî û silîvî. j (Mehmet). 

Hin lalin û hinek ji zér û zîvî. Ş.A. Memozin Şeyh Ahmed'e hani hz. 

Xanî). 

| lerinin meşhur edebî eseri. 

Mehr Nikâh. 

Mencenîq Mancınık. 

Meji Beyin. 

Mence Kürtlerde kız ismi. 

Mekare Nakliye, ulaştırma. 

i Mencik Bir çeşit buğday. 

Mekke Mekke. 

'Mend Cesed.

84 

Meqes 

Meqsuk 

Makas. 

Bir cins kuş (Arapçada 

Meşq Antrenman. 

Mesqkirin Tekrarlamak. 

Hataf kuşu). 

Mer Bel. 

Meran Sigara ağızlığı yapılan bir 

ağaç. 

Merayı Yaltaklanma. 

Met Hala. 

Meto Kürtlerde erkek ismi. 

Meta Hz. İsa'nın havariyonu ve 

dört İncilden birinin sahibi. 

Metik Halacık. 

Mercan Mercan. 

Metran Metropolit. 

Mercê Gercüş'te bir köy. Metranî Metrepolitan. 

Mercik Şirvan'da bir köy. Mewîj Kuru üzüm. 

Merd 

Merdan 

Mert. 

Bellemek. 

Mexel Açık ağıl. 

Mexelbûn Hayvanlarda yatmak. 

Merdankirin 

Merdayî 

Belletmek. 

Bellenmiş. 

Mexelhatin Hayvanların yatması. 

Mexelî Hayvanların yatmış hali. 

Merdi Mertlik. 

Mexelkirin Hayvanı yatırmak. 

Merdi Mertlik. 

Mexer Büyük düz ova. 

Mereg Deppo. 

Mexis Bohtan'da bir köy. 

Merge Papara. 

Mexrik Düşman. 

Mergonek Log taşı, silindir. Meya Dişi katır. 

Melek Samanhö. 

Meyan Mayalanma. 

Merename Şartname. 

Meyartdin Mayalatmak. 

Meretan Sıyırık. 

Meyin Mayalanmak. 

Meretandin 

Meritîn 

Sıyırmak. 

Sıyırma. 

Meyi Meyil. 

Meyxwer İçki içen. 

Merix Merih. 

Meyz Bakış, seyr, temaşa. 

Mermer Mermer. 

Meyzdan Bakmak. 

Mero Bizler, insan, Adem. Meyzkirin Baktırmak. 

Merş Çul, kilim. 

Mezel Kat, oda, tabaka, mezar¬ 

Merşik Küçük kilim, atların, lık. 

öküzlerin örtüsü. 

Mezin Büyük. 

Mertal Kalkan, siper. 

Meznayî Büyüklük. 

Mervan Dost, mülayim. 

Mezinbûn Büyümek. 

Merx 

Merz 

Yumurta. 

Müstemleke, zaptedilen yer 

Mezinkirin Büyütmek. 

Mezix İtlaf. 

sömürge. 

Mestir Daha büyük. 

Mezixîn 

Mezreke 

Telef olmak. 

Tandıra ekmeği yapış¬ 

Meş Yürüyüş. 

tırmak için kullanılan tahta. 

Meşk Tulum, tuluk. 

Mezrexalik Sason'da bir köy. 

Meskadew Ayran tuluğu, yayık. Mê Dişi, muennes. 

Meşkahelali Dabağatlanmış tu¬ Mêbaz Zampara, kadın avcısı. 

luk. 

Mêhvan Misafir.

85 

Mêhvanxane Misafirhane. Miçewr Dinî yerlerin hizmetkârı. 

Mêhvantiî Misafirlik. 

Miçewrtî Dinî hizmetkârlık, ha- 

Mêjandin Emzirmek. 

deme-i hayrat. 

Mêjin Emmek. 

Miçih Sürat, çeviklik. 

Mêjû Tarih. 

Miçilqe Bahse girmek, toto. 

Mêkutûk Kızıl hastalığı. Miçîn Ciddi, zor bir iş yapmak. 

Mêlak Ciğer. 

Miçkirin Kapatmak. 

Mêr Erkek, koca. 

Miçkulî Göz kapağı. 

Mêretî Erkeklik. 

Miçork 

Mêrani Erkek tavırlı. 

Midyade Midyat ilçesi. 

Merdine Mardin. 

Mierriz Kadın tellâlı. 

Mêretî Kocalık . 

Miftî Müftü. 

Mêrg Çayır. 

Miho Kürtlerde erkek ismi. 

Mêrgesor Hakkari bölgesinde Mij Sis. 

meşhur bir yayla. 

Mijandin Emzirmek. 

Mêrî Mert. 

Mijang Kirpik. 

Mêrkirin Evlenmek, kocaya var¬ Mijane Kara sapanın üç parçası. 

mak, gelin olmak. 

Mijo İstismarcı, müstemlekeci, 

Mêrkuj Katil. 

sömürgeci. 

Merxas Cesur. 

Mijmijok Dolmamış bal peteği 

Meş Sinek. 

ve çocukların emdiği bazı şeker¬ 

Meşagû Pisliğe konan sinek, tra¬ li çiçekler. 

hom sineği. 

Mijûl Eğlenme, meşgale. 

Meşa haspa At sineği. 

Mijûl Meşguliyet. 

Meşa hingivî Bal arısı. 

Mijûlahi Meşgul olmak. 

Meşa reş Kara sinek. 

Mijûlbûn Meşgul olmak. 

Meşa khera Eşek ansı. 

Meşik Üzüm ve sair mahsulü 

Mijûlkirin 

Mil Omuz. 

Meşgul etmek. 

mahveden haşere. 

Milan Büyük bir Kürt aşireti. 

Met Emme. 

Milhildan Omuz kaldırmak. 

Metin Emmek. 

Milhildanhev Birlik olmak, omuz 

Merî Emilmiş. 

omuza vermek. 

Mêvok Düğme. 

Milik Deve hörgüçü, dik tepe. 

Mêw Asma kütüğü, üzüm kütü¬ Millî Milan aşiretine mensup bir 

ğü. 

Mêzer Örtü, seccade (Kürd ka¬ 

kimse. Kürtlerde bir giyiniş şekli. 

Milkirin Omuzlamak. 

dınlarının süs için sırtlarına al Milppêç Atkı. 

dıkları şal). 

Milşikandin Koğulmak. 

Miç Kapalı. 

Miltaf Yorgun. 

Miçbûn Kapanmak. 

Miltafî Yorgunluk. 

Miççin Kapanma. 

Miltaf îbûn Yorulmak.

86 

Milyaket Melek. 

Mirmirk Anafel olmayan sivrisi¬ 

Min 

Minare 

Ben. 

Minare. 

nek. 

Mirov İnsan, akraba, dost. 

Mindal Evlat. 

Mirovî Şahsî. 

Mindalbaz Oğlancı, kulampara. Mirovan Garip dost. 

Minminîk 

Mintiqe 

Kelebek. 

Taş kemeri bağlamak 

Misab 

Misas 

Kalıp. 

Çiftte çiftçinin elindeki 

için konan son taş. 

asa. 

Miqewr 

Miqor 

Bir çeşit su kabağı. 

Ağaç oymak için kalem. 

Misilman 

Misin - 

Müslüman. 

İbrik. 

Miqsi Hıristiyan Kürtlerin Ku¬ Misranî Mısır işi (kırbacın ucun¬ 

düs'e giden hacısı. 

daki kayışın bağlandığı delik). 

Mir Acımsı. 

Misîsor Bakır (kırmızı bakır). 

Mira Bana. 

Misîzer Tunç. 

Miran Ölmek. 

Misrê Mısır. 

Miradin Öldürmek. 

Mist Avuç, yumruk. 

Mirar Leş olmuş, kesilmeden Mistlêdan Bahçelerde evlek. 

ölen hayvan. 

Mişar Kumaş v.s. dokumada yol 

Mirarbûn Mundar olmak. 

çizgisi. 

Mirarkirin Mundar etmek. Mişarmişar Yol, yol. 

Mirwet İnsaf. 

Mişarbûn Açılmak. 

Miraz Murat. 

Mişemri Açık, metruk. 

Mircîyaq Mertek. 

Mişemirkirin Açmak. 

Mirç mirçkirin Şapıırdatmak. Misk Fare. 

Mirdin Ölüm. 

Mislaq Hiza, sıra, dizi. 

Mirés Çehre, görünüş. 

Mişmiş Kaysı. 

Mirîgeh Morg. 

Misraq Mihrak. 

Mirin Ölüm. 

Mişt Ağzına kadar dolu. 

Miri Ölü. 

Mistaxe Kuru üzüm harmanı. 

Mirîmewtî Gevşek, miskin, be¬ Mistaxedanîn Kuru üzüm harma¬ 

ceriksiz, insan veya hayvan. nı kurmak. 

Mirişk Tavuk. 

Mistaxehilanîn Kuru üzüm har¬ 

Mirîşka avî Su tavuğu, çulluk. manını kaldırmak. 

Mirîşka bej Yabanî tavuk. Mistin Süpürmek. 

Mirîşka biriştî Izgarada pişmiş Miştî Dolu, silme, süpürülmüş. 

tavuk. 

Miştîne Mardin'de bir köy. 

Mirîşka dagirtî Tavuk dolması. Miştkirin Silme doldurmak. 

Mirîşka Qelandî Kavrulmuş ta¬ Miz Mayhoş, ekşimsi. 

vuk. 

Mizandin Yapıştırmak. 

Mirişka kelandi Haşlama tavuk. Mizawir Aksi. 

Mirîşka kürk Kuluçka tavuk. Mizawirî Aksilik.

87 

Mizawirtîkirin Aksilik etmek. Moçikdan Kızarak zıplamak. 

Mizelq Yapışkan. 

Moçiklixwexistin Kızmayı, mü¬ 

Mizeloqî Yapışkanlık. 

nakaşayı yaratmak. 

Mizgeft 

pmak. 

Cami, eski Kürtlerde ta¬ 

Moçikdanxwe Kızdı, sıçradı. 

Moğol Moğol. 

Mizgîn Müjde. 

Mizgîndan Müjde vermek. 

Moğolistan Parmaklık. 

Mor Damga, mühür. 

Mizgînî Müjde. 

Morkirin Damgalamak. 

Mizgînkirin Müjdelemek. Morsele Sapan, araba ve topta 

Mizmizok Mızmızlı kimse. ok demir veya ağacı. 

Midilli Midilli. 

Moskova Moskova. 

Mîh Koyun. 

Moşen Makîne. 

Mîheng Ayar. 

Moşen Lokomotif. 

Mîkut Tokmak. 

Moşenci Makineci. 

Milyon Milyon. 

Mimber 'Mimber. 

Mına Mine, gibi, benzer. 

Mînîmînîk Kelebek. 

Motik Folluk. 

Movik Mafsal 

Movik Kertik, 

s.de boğum. 

(parmak mafsalı). 

kamış, bambu, v. 

Mîr 

Miran 

reti. 

Bey, hükümdar. 

Bohtan'da bir Kürt aşi¬ 

Movikkirin 

Movikmovik 

tik kertik. 

Kertiklemek. 

Mafsal mafsal, ker¬ 

Miranı Mirlik idaresi, tarzı. Moxol Moğol. 

Mîrat Mîras. 

Mozasor Eşek arısı. 

Mîratxwer Mirasyedi. 

Mozik Sığır arısı. 

Mîratî Sahipsizlik, sahipsiz ka¬ Mozkirin Sığırların baharda an¬ 

lan, mal emtia. 

dan kaçması. 

Mîrav Amiral. 

Mozqirtk Bir çeşit zehirli an. 

Mîretî Resmen. 

Mû Kıl. 

Mîrza Prens, Kürtlerde erkek adı. Muallim Haham. 

Mîrzo Mesane, sidik torbası. Mûçik Litre. 

Mis Bakır. 

Mûçikdan Tepinmek. 

Mîskar Bakırcı, kalaycı. 

Mûçikkirin Tepindirmek. 

Mîşkekor Kör sıçan, köstebek. Mûçing Cımbız. 

Mîyafarqîn Silvan ilçesi. Mûdeh Pehlivan, kahraman. 

Mîz Sidik. 

Mûfik Mafsal. 

Mîzel Yeteğina işiyen kimse. Mûle Çamur. 

Mîzkirin İşemek. 

Mûlekirin Çamurlamak. 

Moçik Bazı meyvelerin çıkık sa¬ Mûmar Bir çeşit parmak hasta¬ 

pı, sinirli olarak sıçrama. 

lığı, dolama.

Mûmî Erkeklerin sarık bağlama " Mushaf Kur'an. 

tarzı. 

Mûşe Muş ilimiz. 

Mumya Mumya. 

Mûnzir Dersim'de bir nehir 

mevki. 

Mûrî Karınca, boncuk. 

ve 

Mûtî 

Mûyî 

Mûzîk 

Pekmez. 

Kıldan. 

İki yaşındaki dana. 

N 

Na Hayır. 

Nanêdezî Küflenmiş ekmek. 

Nabe Olmaz. 

Nanêhilatî Mayalı bir saç ekme¬ 

Nadan Nadan, hasis, cimri. ği çeşidi. 

Nag Dişi deve. 

Nanêketî Tandıra yapışmayıp kü¬ 

Nahs Haylaz. 

le düşen ekmek. 

Nahsbûn Haylaz olmak. 

Nanêlewase Yuvarlak ekmek. 

Nahsî Haylazlık. 

Nanêpahtî Hazır ekmek. 

Mahsîkirin Haylazlık etmek. Nanêsêlé Saç ekmeği. 

Nahtor Bakıcı, bekçi. 

Naneşkeva Mayasız, yufka saç 

Nahtorî Bekçilik. 

ekmeği. 

Nahtorîkirin Bekçilik etmek. Naneşilikî Sulu, hamurdan ve saç 

Vahtorvan Bekçi, nöbetçi. 

veya taş üstünde pişen ekmek. 

Nak Nohut. 

Nanêtenûrê Tandır ekmeği. 

Nakokî Anlaşmazlık, düzensizlik. Nanetirş Mayalı ekmek. 

Nal Nal. 

Nanpêj Ekmek pişiricisi. 

Nalan İnliyen. 

Nanik Ekmek şekline konmuş 

Nalandin İnlemek. 

muhtelif meyv eve ezmeleri, pe¬ 

Nalbendî Nalbantlık. 

tek. 

Malbend Nalband. 

Nangîr Mahsuldar arazi. 

Nalçe Nalça. 

Nankêçûk Yabanî bir ot (kuş ye¬ 

Nalın İnleme. 

mi). 

Name Mektup. 

Nankêhejira İncir ezmesi. 

Namerd Kalleş. 

Nanêketî Tandırdan pişmeden 

Namerdî Kalleşlik. 

küle düşen ekmek. 

Namus Namus. 

Nankêmewîja Kuru üzümden ve 

Nan Ekmek. 

ceviz ve saireden .yapılmış meyva 

\anbirxurk Bulgur unu ve so¬ ezmesi. 

ğandan yapılan bir ekmek çeşidi. Nankör Nankör. 

Nandar Hanedan. 

Nonkorbûn Nankör olmak.

89 

N'ankorî Nankörlük. 

Navbendîkirin Aradan ayrılma. 

Nankorîkirin 

Nanxwesk 

Nankör etmek. 

İrmik ve daha iri buğ¬ 

Navbêni 

Navbênayî 

Arazi, tavassut. 

Aralık. 

day kırmasından yapılan ekmek. Navber Uzun dikilen elbiseyi 

Naka Şimdi. 

muvakkaten kısılmatmak için or¬ 

Naperûşk Tırmık, pençe. 

tasından dikmek. 

Naperûşkdan Tırmalamak. Navbeynî Berzah. 

Napesin Fasik, günahkâr. Navçe Merkez, orta. 

Naqos Çan. 

Navçîyê Merkezî. 

Nardin - Göndermek. 

Navçûn İshal olmak. 

Narêk Uygunsuz. 

Mavdixwedan Övünmek. 

Narêki Uygunsuzluk, iltihatsız- Navdest El arasında. 

lık. 

Navdor Ortadan. 

Narinci Portakalgiller. 

Narinciye Kürtlerde kız ismi. 

Narincok Bomba. 

Nas Tanıdık, dost. 

Nas Bellî. 

Nasbûn Tanınmak. 

Naskenan Yağlı ve kat katlı ek¬ 

şi hamurdan yapılan bir çeşit 

Kürt ekmeği. 

Naskirin Tanımak. 

Nasetî Dostluk. 

Nasî Tanışma. 

Nasî Dostluk. 

Naskirin Tanımak. 

Nasnaw Ünsiyet, alışkanlık. 

Nasyar Dost. 

Naverok Öğle yemeği. 

Naveş Kann ağrısı. 

Navik Göbek. 

Navik Her hangi bir şeyin içi. 

Navmalbatî Soyadı, aile adı. 

Navmali Mabeyn, teklifsizce ai¬ 

leye girip çıkan kimse. 

Navnîşan Unvan. 

Navno Afaroz, afaroz olan kim¬ 

se, dile düşen. 

Navnobûn Dile düşmek. 

Navnokirin Dile düşürmek. 

Navnoti Dile düşme. 

Navro Körfez. 

Navtenk Binek hayvanlannın 

eğer, palan kemeri. 

Nasyari Dostluk. 

Navtêdan Teşvik etmek. 

Naşî 

siz. 

Delikanlı, hayatta tecrübe¬ Navûdeng 

Nawencî 

Şan, şeref. 

İtidal. 

Naşitî 

Naşor 

Tecrübesizlik. 

Bir cins kumaş. 

Nawerok 

içindekiler. 

Fihrist, muhteviyat, 

Naşor Tırtıl. 

Navyendi Muaddel, eşitlik. 

Naûna Yoksa. 

Naxêr Hayır, olmaz. 

Nayşîyayî Nefi. 

Naxir Sığır sürüsü. 

Nav Ad, bel, orta. 

Naxirqawran Ocak ayının 12 sin¬ 

Navbend Ara. 

den itibaren ahıra alınış. 

Navbendi Aralık, tampon. Naxwe Öyle ise.

90 

Nay Ney. 

ğına yakalanmak, astım olmak. 

Naz Naz. 

Neksî Astım olan kimse. 

Nazdar Nazdan 

Nelirê Uygunsuz, haram, bulun¬ 

Nazenin Nazik olan. 

muş v.s. 

Nazidar Naz eden. 

Nelirêbûn Yolda olmamak, uy¬ 

Nazik Nazik olan. 

gun olmamak, gayri meşru. 

Nazikî Naziklik. 

Nelirêtî Uygunsuzluk. 

Tvazkîrin Naz etmek. 

Nemabûn Tükenmek, bitmek. 

Nazmiye Dersim'de bir kaza. Neman Tükenme. 

Nazo Kürtlerde kız ismi. Nemayı Kalmayış. 

Nebim Olmamak, yokluk. Nenıer Hunsa, iktidarsız. 

Necim Aksama, hafif topallık. Nemerbûn Hunsa olmak. 

Necimandin Aksatmak. 

Nemêrî Hunsahk. 

Necimin Aksamak. 

Nemêrkirin Hunsa etmek, cinsî 

Neclaç Şaşkın, çaresiz. 

münasebette bulunamaz hale sok¬ 

Neçar Naçar, çaresiz. 

mak, iğdiş etmek. 

Neçarî Çaresizlik. 

Nemir Ölümsüz. ' 

Neçarkirin Çaresiz bırakmak. Nemiran Hizan'da bir nahiye. 

Neçarrnan Çaresiz kalmak. Nemrut Nemrut, Van gölünün 

Nedan Vermemezlik, nadan. batı sahilinde Nemrut dağı. 

Nedir Isırmayan köpek. Nemrut Eski bir Kürt hüküm¬ 

Nedirkirin Kurban etmek. darı, hazreti İbrahim'i Urfa'da 

Mediyarîçav Gösterişsiz. 

ateşe atmakla meşhur. 

Nei'el Yonca. 

Nenûk Tırnak. 

Nefelaçarpel Uğur alâmeti sayı¬ Nepâx Körük. 

lan dört yapraklı yonca. 

Nepaxer Körükçü. 

Nefîram Ordu. 

Nepaxkirin Körük yapmak. 

Neh Dokuz (9). 

Nepaxtî Körükçülük. 

Nehberg Dokuz taş oyunu. Neperûşk Tırnaklama. 

\ehcm Dokuzuncu. 

Neperûşkdan Tırnaklamak. 

Nehhezar Dokuz bin, (9 000). Nepişan Şişirme. 

Nehî Bitlis'te bir nahiye. Nepişî Şiş, kof bir şişlik. 

Nehneh Dokuzar, dokuzar. Nepix Üfürmekle şişme. 

Nelısed Dokuz yüz. 

Nepixandin Şişirmek. 

Nejad Cibiliyet. 

Nepixîn Şişmek. 

Nekes Hasis, cimri. 

Nepoxk Tombul. 

Nekesinin Cimri olmak. 

Nepoxkî Tombulluk. 

Nekesik Şahsiyetsiz. 

Neq Seçme, ayıklama. 

Neks Nefes darlığı, nefes tıka¬ Neqandin Ayıklamak., seçmek. 

nıklığı, astım. 

Neksîbün Nefes darlıhğı hastalı 

Neqandî 

Neqeb 

Seçkin. 

Dağın tepesi, ufuk.

91 

Neqeb Gedik. 

Nesaxxane Hastahane. 

Neqebî Gedikli. 

Nesil Sızma, suyun sızması. 

Neqebbûn Kendisinde gedik açı¬ Nesil İplik çilesi. 

lan. 

Nesilîn Süzülmek. 

Neqbkirin Gedik açmak. Nesilîn Süzülmek. 

Neqebkirî Gedikli. 

Neşareza Gebî, ebleh, ahmak. 

Neqebneqeb Gedik gedik, yer Neşarezayî Hamakat. 

açılmış, yıkılmış. 

Neşat Neşesiz. 

Neqil Makam, beste, usul. Meşelaf Dobra dobra adam, dal¬ 

Neqilanîn Makam getirmek, usu¬ kavuk olmayan. 

lünü bulmak. 

Neşelafti Riyakârsızlık. 

Neqir Kertek. 

Neşerîn Tatsız. 

Neqir Büyük su testisi. 

Neşerînbûn Tatsız olmak. 

Neqîrandin Kerteklemek. Neşerînkirin Tatsızlaştırmak. 

Neqirî Kertekli. 

Meşerîntî Tatsızlık. 

Neqirok Kertekliyen, kemirici. Neşmetî Titizlik. 

fcer Bakış. 

Neşmî Titiz, pis boğaz olmayan. 

Neran Sigara ağızlığı yaphan bir Neşmîn Kürtlerde kız ismi. 

cins ağaç. 

Neşmîbûn Titiz olmak. 

Nerî Temaşe. 

Neşrnîkirin Titizleştirmek. 

Nerîn Bakmak. 

Neştere Neşter, zıpkın. 

Nerm Yumuşak. 

Neşterkirin Neşter vurmak, zıp- 

Nermbûn Yumuşamak. 

kınlamak. 

Mermetî Yumuşaklık. 

Nesxor Hayvan artığı. 

Nermeyî Yumuşakça. 

Netewe Millet, ulus. 

Nermijandin Limon ve sair bazı Netik Kaldırım. 

meyveleri zorla yumuşatma. Netim Muvakkat. 

Nermijîn Bu şekilde, yani zorla Netrik Gümüşten bir nevi kadın 

yumuşatmak. 

başlığı. 

Nermik Yumuşakça, yumuşak ta¬ Netu Bir şey olmayan, kıymetsiz. 

biatlı kimse. 

Netuhawe Uygunsuz hareket. 

Nermik Bebeklerde henüz sert- Netukes Şahsiyetsiz, kimse olmaleşmemiş 

alın kemiği. 

yan. 

Nermîn Kürtlerde kız ismi. Netutişt Bir şey olmayan. 

Nermkirin Yumuşatmak. 

Netuwî Hiçlik. 

Nermo Kürtlerde erkek adı. Nevî Torun. 

Nerx Fiat. 

Nevîyî Zürriyet. 

Nesax Hasta. 

Newal Vadi. 

Nesaxbûn Hastalanmak. 

Newalî Vadili olan. 

Nesaxkirin Hastalatmak. 

Newe Soy. 

Nesaxtî Hastalık. 

Newenger Mebus.

Newereye Böyle değil. 

Newihayî Böyle değil. 

Newinda Belli kimse, maruf. 

Newiraya Böyle değil. 

Newisaya Böyle değil. 

Newq Bel, batma. 

Newqbûn Batmak, dalmak. 

Newqî Batan. 

Newqkirin Batırmak, daldırmak. 

Newqzirav İnce belli. 

Newroj Nevruz. 

Nex Yünden, sici nikahlılığında 

ip, yün ipliği. 

Nexapên Aldatmayan kişi. 

Nexş Nakş. 

Nexşe Harita. 

Nexskirin Nakış yapmak. 

Next Fiat, kız başlığı, drahoma. 

Nexwes Hasta. 

Nexwesbûn Hastalanmak. 

Nexweskirin İyi etmemek. 

Nexwestî Hastalık. 

Nexwesxane Hastahane. 

Neyar Düşman. 

Neyarîkirin Düşmanlık yapmak. 

Neyartî Düşmanlık. 

Neynik Ayna. 

Neyûla Kürtlerde kız ismi. 

Nezan Bilgisiz, tecrübesiz. 

Nezan Genç, toy. 

Nezanî Bilgisizlik. 

Nezanîbûn Bilgisiz olmak. 

Nezanînkirin Bilgisiz bırakmak, 

(cahil bırakmak). 

Nêçîr Av. 

Nêçîraaska Ceylân avı. 

Nêçîrakewa Keklik avı. 

Nëçîrakhêroska Tavşan avı. 

Nêçîraordeka Ördek avı. 

Nêçîrî Avcılık. 

Nêçîrîkirin Avcılık yapmak. 

92 

Nêçîrvan Avcı. 

Nêk Alâka, rabıta. 

Nêk Tığ ve saiir iplik işlerinde 

kullanılan aletin ucundaki eğik 

parça. 

Nêka pênivîsê Kalem ucu. 

Nêkdar Alâkalı. 

Nêm Cerahat. 

Nêr Erkek. 

Nêrdewan Merdiven. 

Nêrgele Nargile. 

Nêrgiz Nergiz çiçeği. 

Nergizê Kürdlerde kız ismi. 

Nêrgizkokê Nusaybin'de bir köy. 

Nêrgizyê Nusaybin İsitilil arasın¬ 

da nergiz çiçekleri ile meşhur 

bir bölge. 

Nérî Tekke. 

Nêrmûk Ne erkek ne dişi anor¬ 

mal insan tipi. 

Nerniş Hizan'da bir köy, meşhur 

«Melezade nahnilallah el havan.» 

adındaki 

köyü. 

Kürt lisanı üstadının 

Nêrtin Bakmak. 

Nêrwan Silop ovasında tarihî bir 

şehir harabesi. 

Nevayı Yarıcılık. 

Nêvcî Yarım, natamam. 

Nêvcîbûn Yarım olmak. 

Nevcîhiştin Yarım bırakmak. 

Nêvcîkirin Yarılamak. 

Nêvcîman Yarım kalmak. 

Nêvî Yarı dolmuş vaziyette. 

Nêvî Ortası. 

Nêvîkirin Ortalamak, yarı ya¬ 

rı yarıya doldurmak. 

Nêz Yakın. 

Nêzîk Yakın. 

Nêzîkbûn Yakınlaşmak, cinsî

93 

münasebette bulunmak (meca¬ Niqrîsk Hıçkırık, içini çekme, 

zen ) . 

alternatif sancı ve ağrı. 

Nêzîkbûn Yakına gelmek. Niqrîskdan Bir uzvun alternatif 

Nezîkî Yakınlık. 

sancısı. 

Nêzîkî Takriben. 

Niqut Damla. 

Nêzîkîlêanîn Ona yaklaşmak, Niqutandin Damlatmak. 

yetişivermek. 

Niqutik Bir damla. 

Niçik Çıkık diş. 

Niqutin Damlamak. 

Niçikkirin Bir şeyin etrafını süs Niqut niqut Damla damla. 

veya icab ettiği için diş diş yap¬ Nirenir Hırlama. 

mak. 

Nisêbînê Nusaybin. 

Niçikniçik Diş diş. 

Niçkoyî Çıkık. 

Nifirr Beddua, intizar. 

Nifsî İyi cins bir kırbaç. 

Nig Ayak, tetik. 

Nigik İnşaat ve sair alet ve makinalarda 

ayak. 

Nigik Süs ayakçıkları. 

Nilıa Şimdi. 

Nihaka Şimdicik. 

Niham Tabak, (yer tabakası). 

Nijde Akıncı. 

Nijdekirin Akın yapmak, baskın 

yapmak. 

Nijdevan Akıncı. 

Nijdeyî Akıncılık. 

Nijîn Dolu. 

Nijînandin Doldurmak. 

Nijînîn Dolmak. 

Nik Yan, yanyana. 

Nikil Gaga. 

Nikildan Gagalamak. 

Nikilok Gagalayan. 

Nikilê Uzun burunlu, çirkin ka¬ 

dınlara denir. 

Nikilo Uzun burunlu, çirkin er¬ 

keklere denir. 

Nisêbînî Nusaybinli. 

Nisa Nişasta. 

Nişadir Nisadır. 

Nişdar Operatör. 

Nişk Kriz anı, sert hareket. 

Nişkeve Anidenö 

Nişmî Titiz. 

Nişmîbûn Titizlenmek. 

Nişmîkirin Titizlemek. 

Nişmîtî Titizli. 

Nişter Zıpkın, neşter. 

Nişûk Enfiye, tütün ufağı tozu. 

Nitir Küfür, rezalet, kir, pislik, 

(durma). 

Nitirî Durgun, kirli. 

Nitirîbûn Durmak, kirlenmek. 

Nitiradin Durdurtmak, kirletmek 

Nitwane Takatsiz, zayıf, zavallı. 

Nivênêr Resul, elçi, peygamber. 

Nivênêr Haberci. 

Nivênêranî Habercilik. 

Nivîsî Yazma. 

Nivişt Muska. 

Niviştî Üçgen şeklinde sanlmış 

Nivîn Yatak.. 

Nivîndanîn Yatak sermek. 

Nivînî Yatağa ait. 

Nivînker Yorgancı. 

Nikînû Yepyeni. 

Nivîs Yazı. 

Niqrî Büyüp kulplu kazan. Nivîsandin Yazmak.

94 

Nivîser Yazar. 

Niwênt Film. 

Niwêndingah Sinema, stüdyo. 

Nizar Güneş görmeyen arazi. 

Nizim Alçak, engin. 

Nizimbûn Alçalmak. 

Nizmetî Alçaklık. 

Nizmik Yüksek olmayan, bodur. 

Nizimkirin Alçaltmak. 

Nîhan Cinsî münasebet, yakınlaş¬ 

ma. 

Nîhandin 

lunmak. 

Cinsî münasebette bu¬ 

Nik Değirmen taşını indirip kal¬ 

dırmak için kullanılan ağaç. 

Nijtin Defetmek. 

Nil Nil nehri. 

Nîne Yoktur. 

Nînetî Yokluk. 

Nînowa Ninova, Asurilerin baş¬ 

kenti, şimdiki Musul. 

Nîr Boyunduruk. 

Nîro Öğle zamanı. 

Nisan Gelincik çiçeği ve Nisan 

ayı. 

Nîs 

şehir. 

Nis, Fransa'da meşhur bir 

Nisk Mercimek. 

Nîskok Adese. 

Nişan Nişan. 

Nisan Madalya. 

Nişanda" Göstermek, madalya 

ı akmak, vermek. 

N'ii.ov İniş, başaşağı. 

Nı.ştiman Vatan. 

Nîştimanî Vatandaşlık. 

Xiv Yarım. 

> ivar Bohtan'da bir köy. 

Nîvdorge Yarımada. 

Nîvişk Tereyağı. 

Nîvro Gün ortası. 

Nîvroyi Öğle yemeği. 

Nîye Yok, değil. 

No Biber acısı. 

Nofa Kürtlerde kız ismi. 

Nogon Üç yaşındaki inek. 

Nok Nohut. 

Noker Hizmetkâr. 

Noker Esir, köle. 

Noker Hizmetkâr, uşak. 

Nokertî Hizmetkârlık, uşaklık. 

Norweç Norveç. 

Norweçî Norveçli. 

Noş Afiyet. 

Noşîcanî Afiyetlik. 

Not Doksan (90). 

Noyîn Acı olmak, (kanal). 

Nozde Ondokuz. (19). 

Nozîn Kedi, köpek, yavrularının 

üzüntülü sesleri. 

Nuh Yeni. 

Nuhî Kullanılmamış. 

Muhîtî Yenilik. 

Nuhkirin Yenilemek, onarmak. 

Numune Nümüne. 

Nuxumandin Örtmek. 

Nuxumî Örtülü. 

Nuxumîn Örtünmek. 

Nuxurî İlk çocuk. 

Nû Yeni. 

Nûjen Yepyeni. 

Nura Kürtlerde kız ismi. 

Nûrenberg 

hir. 

Almanya'da bir şe¬ 

Nûrê Kürtlerde kız ismi. 

Nûro Kürtlerde kız ismi (erkek¬ 

te de olur). 

Nûsa Yapışık.

Nûsar 

kebi. 

Nûsan 

Mürekkep, yazı mürek- 

Yazı. 

95 

Nûsandin Yazmau. 

Nûsaf (Nûraw) Rapor. 

Nûser (Nûrawan) Mııdevvenat. 

K 

Ka 

Kade 

Saman. 

Bir çeşit Kürt böreği. 

köyü civannda 

Kanya gund 

bir çeşme. 

İstlil nahiyesinde 

Kadiz Saman yolu, kâh Keşan. bir çeşme. 

Kadîn Samanlık. 

Kanya qot Ağrı'da bir köy. 

Kadînmeş Bal arılarının barına¬ Kanya şex Mardin'in dara vadi¬ 

ğı. 

Kak Bay, ağabey. 

sinde bir köy. 

Kenya Dûlê Cudi dağı tepesinde 

Kaka Çocuk lisanında yiyecek. meşhur bir çeşme. 

Ki:kil Ceviz - badem içi. Kapan Sarp dağ yolu. 

Kakûçîl Şalgam, soğan, yağ ve Kapik Kepek ve hayvanları bağ¬ 

ceviz içi ile yapılan yemek. lamak için ayak bağları. 

Kal İhtiyar. 

Kapol Saman tortusu. 

Kalan Kılıf. 

Kapox Ot ve saman balya yapan 

Kalanî Ekmek ve kasap bıçak- kimse. 

Kalik Dede. 

Kar Oğlak. 

lan. 

Kari Yılan yatağı otu. 

Kalimast Harmanda zekât harici Karban Kehribar. 

verilen hediye. 

Karçîn Bir cins armut. 

Kalko Ruhanî reislere denir. Kareç Harman savurmak için 

(Hıristivanlarda papa dendiği gi¬ kullanılan tahta. 

bi). 

Karekew Karlı havalarda keklik 

Kalo Dedeye hitap. 

avı. 

Kalûme Kılıç, bıçak ve hançer Karê Kürtlerde kız ismi. 

eskisi. 

Karik Oğlak. 

Kam Döğen, saman makinesi. Kari İktidar. 

Kani Pınar, çeşme. 

Karin Yapabilmek. 

Kanîka Nusaybin içinde biricik Kartol Patates. 

memba suyu. 

Karvan Kervan. 

Kanîya aqup pêxemeber Ağn Karvanî Nakliyecilik. 

dağında ziyaret sayılan Yakup Karvankuj Sabah yıldızı. 

peygamber çeşmesi. 

Karvansaray Kervansaray. 

Kanya-kerwana Diyadin'de Boza Kat Vakit.

96 

Katjimêr Saat. 

Kem Kısa burunlu insan, kulak¬ 

Kavir İki yaşında koyun. 

sız hayvan. 

Kavil Harabe, yıkılan bina. Kemêl Koyunun kuyruk nahi¬ 

Kavilbûn Harabe olmak. 

yesinde kuruyarak pislik. 

Kavlikirin Harab olmak. Kemik Ağzı burnu kısaca kimse. 

Kevanî Ev kadını. 

Ken Kıl keçilerinde kıl içindeki 

Keç Kız. 

yumuşak tiftik. 

Keçik Kız. 

Kenik Kel başlarındaki yara ka¬ 

Keçkanî Kız modası. 

bukları. 

Keço Kıza hitap. 

Keçxapandin Kız iğfal etmek. 

Keçxapînok İğfal eden. 

Kedi Ehli. 

Kedîbûn Ehlileşmek. 

Kedîkirin Ehlileştirmek. 

Kedîkok Cana yakın kimse. 

Kedîtî Ehlileşme. 

Kej Tiftik, fasıl, mevsim. 

Kej Sarışın kimse. 

Kejê Kürtlerde kız ismi. 

Kejî İnsan ve hayvan vücudun¬ 

daki veretler. 

Kejî İspanyol şallarına benzeyen 

yünlü gül desenli Kürt başör¬ 

tüsü. 

Kekê Ağabey. 

Kel Bir çeşit koyun, kara gözlü. 

Kendal Bayır. Meyilli arazi, top¬ 

rak yığını. 

Kenêr Yabanî kiraz ağacı, mah¬ 

lep. 

Kepelek Hayvan otlanırken ağız 

yolu ile beyine kadar giden ve 

öldüren bir kurttur. 

Ker Sağır. 

Kerbiker Parça parça. 

Kerbûn Sağırlaşmak. 

Kerehû Kuvvetli yaz fırtınası. 

Kerelal Sağır, dilsiz. 

Kerelaiî Sağırlık. Dilsizlik. 

Kerenzer Yakışıklı, sarışın. 

Kereng Kenger. 

Kerengo Elcezire bölgesinde bir 

köy. 

Kele Kale. 

Kerehêr Sağırlık, duymazlık. 

Kelehoşk Tarihi kale harabesi. Keri Erkek eşek. 

Kelek Şişirilmiş tulumlara bin¬ Kerî Koyun keçi sürüsü. 

dirilmiş bir nevi sal. 

Kerîk Kuru sümük. 

Kelekvan Bu salı idare eden Kerîko Sümüklü kimse. 

kimse. 

Kerr Parça. 

Kelem Lahana. 

Kerre Çok büyük yılan. 

Kelem Ağaç budağı. 

Kerûlal 

Kelembirin Kışın tomurcuklu Kevan Yay, (okla kullanılan yay). 

ağaçları kesip hayvanlara yedir¬ Kevan Hallacın yayı. 

me. 

Kevan Keman için kullanılan yay. 

Kelemok Kapuska yemeği. Kevane Kemer. 

Kelè Tuzsuz. 

Kevanî Evkadını. 

Kelèj Eski çarık ayakkabı. Kevantî Ev kadınlığı.

97 

| 

[ 

i 

j 

i 

I 

'; 

l 

Kevanjen Pamuk halaçlıyan kim¬ Kewar Zahire dolabı. 

se. 

Kewçîrk Bir nevi keklik. 

Kevaştin Kemirmek. 

Kevçing Kevgir. 

Kevçî Kaşık. 

Kevçîdank Kaşıkları koymaya 

mahsus sepet ve saire. 

Kevêl Kenar, kabın üst dudağı. 

Kever Kırçıl. 

Kever Bir cins keçi. 

Kevir Taş. 

Kevî Kenar. 

Kevîlok Yampiri, eğri kenarlı, 

kendini kenera çeken adam. 

Kewdan Dağlatmak. 

Kewêribat Cesur keklik. 

Kewêserdar Genç ve tecrübesiz 

keklik. 

Kewê Kürtlerde kız ismi. 

Kewgir Keklik avcısı. 

Kewkender Sarımtırak renkte 

irice bir cins keklik. 

Kewsûsk Bir çeşit keklik. 

Keyso Fırsatçı adam. 

Kezî Saç örgüsü. 

Kêç Pire. 

Kêl Mezar taşı. 

Kevn Eski. 

Kêl Taştan dikilen hedef. 

Kevnayî Eski. 

Kêldan Bir çeşit dikiş. 

Kevnar Eskimiş. 

Kêm Eksik, kusur. 

Kevnejin Kocakarı 

| Kemani Eksiklik, ar. 

Kevnaik Eski, giyim eşyası. Kêmav Suyu az olan bölge. 

Kevnîker Atik, eski. 

Kêmayî Aşağılık. 

Kevnkê pîrê Örümcek ağı. Kêmber Geniş olmayan. 

Kevnkirin Eskitmek. 

Kêmber Az meyva ve mahsûl ve- 

Kevreaşa Değirmen taşı. 

ren bitki. 

Kevrê siwarbûnê Binek taşı. Kêmbînayî Miyop. 

Kevrê Arbeşk 

Kevrê avanîya 

Çakmak taşı. 

İnşaat taşı. 

Kêmbîr 

Kêmbûn 

Hafızasız. 

Azalmak. 

Kevrê bûka Gelin taşı. 

Kêmçû Silâh atışında kurşunun 

Kevrê cewahir Pılanta taşı. hedefe varmaması. 

Kevrê hesona Biley taşı. Kêmdenk Kısa sesli. 

Kevrê hêtûna Kireç taşı. Kêmdîn Göz hastalığı. 

Kevrê hinguliska Yüzük taşı. Kemhiş Geri zekâlı. 

Kevrê mermer Mermer taşı. Kêmxwîn Kansız, zayıf. 

Kevrê piş Kalkerli gevşek taş. Kêmxînî Zafiyet. 

Kevrê peşi İlk taş. 

Kêmî Eksiklik. 

Kevrê Sînor Sınır taşı. 

KêmJdrin Azaltmak. 

Kevrê Şehkirî 

Kevrê tirba 

Kesme taş. 

Mezar taşı. 

Kêr Tesir, (etki, yarama). 

Kêrhatin İşe yaramak. 

Kew Keklik. 

Kêrnehatî Yanamaz. 

F: T

Kêrpékirin Tesir etmek. 

Kêrpênekirin Tesir etmemek. 

Keşan Taşıma. 

Kilçan Küçük gemici feneri, 

Kilor Küçük delikli tandır ek¬ 

meği . 

Kin Kısa. 

Kinik Kısacık. 

Kinki» Kısalmak. 

Kinkirin Kısaltmak. 

Kinnî Kısalık. 

Kiras Entari. Gömlek. 

Kirde İş, yapmak, emel. 

Kirin Etmek, yapmak. 

Kirin Evlenmek. 

Kiritandin Isırarak yemek. 

Kirtirte Kıkırdak. 

Kirtnak Oklava. 

Kirot Bir cins üzüm. 

Kivi Dar ağızlı bir çeşit küp. 

Kivloşk Kırışık. 

Kivloş'kbûn Kırışmak. 

Kivloşkkirin Kırıştırmak. 

Kizin Burçak. 

Kir Penis, erkek tenasül aleti. 

Kod Ağaçtan oyulmuş kab. 

Kodalês Çanak yalayıcı. 

Kodbir Süt ve yoğurtta kesilme. 

Kodik Hububat için bir ölçek. 

Kodqelên Uğursuz. 

Kon Çadır. 

Konereş Kara çadır. 

Konképîre Örümcek ağı. 

Konik Küçük çadır. 

Kor Kör. 

Koraya mime Ölüm körlüğü. 

Korayî Körlük. 

Korbûn Kör olma. 

Korim Ölüm. 

Korkirin Kör etmek. 

Korko İki ekimden 7 ekime ka 

98 

dar 5 tehlikeli gün. 

Kovik Huni. 

Kovik Dolma. 

Kovik Palamut ve mazanın ka¬ 

buğu. 

Kuç Taş. 

Külek Topal. 

Kulekbûn Topallık. 

Kulekkirin Topallaştırmak. 

Külekti Topallamak. 

Kul Yara, keder. 

Kulik Çiçek. 

Kulî Çekirge. 

Kulyebeşik Ziraatte musallat 

olan muzur çekirge. 

Kulyêzer Sarı çekirge, ağaçları 

mahveden bir cins. 

Kulav Keçe. 

Kulbûn Yaralanmak. 

Kuldar Kederli. 

Külek Pencere. 

Kulekbûn Topallamak. 

Kulekkirin Topal etme. 

Kulî Yün ve pamuk fitil, çekir¬ 

ge 

Kulî Büyük yağan kar parçaları. 

Kulkirin Yaralamak. 

i Kulmal Felâketzede. 

Kulor Simit. 

Kulzikî Açlık. 

Kuncî Susam. 

Kuncîkerk Yabanî susam. 

I Kund Baykuş. 

Kundur Kabak. 

Kundirêmeranî Bal kabağı. 

Kurap Amca oğlu. 

Kurdûnde Erkek evlâtsız. 

Kurebeş Bir çeşit hayvan. 

Kurêkem 

Kurîk 

Matemli kadın. 

Kurîsk Kıvır, lüle.

Kurîsandin Kırpmak. 

Kurîşkî Kıvırcık. 

Kürk Kuluçka. 

Kurkketin Kuluçka yapma. 

Kurkirin Traş etmek. 

Kurkabuhurî Nusaybin'in İstilil 

nahiyesinde bir köy. 

Kurka çeto Mardin'in meşhur Da¬ 

ra vadisinde güzel bir köy. 

Kurmam Amcaoğlu. 

Kurmanc Kürtlerin en kalabalık 

taifesi. 

Kurmancî Bu tarafların konuş 

tuğu Kürt lehçesi. 

Kursî Kök, azı. 

Kurra Kurt. 

Kurmêberfê Alışkanlık huyu. 

Kurmedarê Ağaç kurdu. 

Kurmik Hıyar, kavun, karpuz 

ufağı, küçük. 

Obe Obc. 

Ocax Ocak. 

Ode Oda. 

Of Af. 

Ol Mezhep. 

Olaq Asil olmayan at. 

Ölçek Bir hububat ölçüsü, (Nu¬ 

saybin'de 25 kilo buğdaydır.) 

Omerî Ömeryan aşiretine men¬ 

sup kimse ve bu aşiret tarzında 

bir kıvafet. 

Pa Ama. 

Pa Ayak. 

Paben Ayak bağı. 

99 

Kurmî Kurtlu. 

Kurt Kısa. 

Kurtayî Hülâsa, kısaca. 

Kurtbûn Kısalmak. 

Kurte Kadınların giydiği üç etek. 

Kurtik Cepken gömlek. 

Kurxal Dayı oğlu. 

Kııştin Öldürmek. 

Kuştî Maktul, öldürülen. 

Kûçik Köpek. 

Kûçkayî Köpeklik. 

Kûçkêervana 

hırsız köpek. 

Gece evlere giden 

Kûçkêhar Kuduz köpek. 

Kûçkêpolisa Polis köpeği. 

Kûçkêmotka Kümeslere gidip 

yumurta içen köpek. 

Kûçkeşivana Çoban köpeği. 

Kûç kûç Köpeği çağırmak. 

Ornerya Mardin, Nusaybin, Sa¬ 

vur ve Midyat arasında büyük 

bir Kürt aşireti. 

One Kalça. 

Ördek Ördek. 

Ordekabej Yabanî ördek. 

Ordekê Kürtlerde kız adı. 

Oryat Fahişe, utanmaz. 

Osé Osman'ın Kürtçe deyimi. 

Osk Osman'ın Kürtçe deyimi. 

Osmanî Osmanlı. 

Pac Pencere. 

Haç Bez. 

Paçê hevîr Hamur bezi.

100- 

Paçik Paçavra, gevşek sönük şey¬ Panayî Genişlik. 

ler. 

Panbûn Genişlemek. 

Paçxwir Rüşvetçi, beleşçi. Panik Yassıca. 

Padîşe Padişah. 

Panî Topuk. 

Pageh Tavla. Ahır. 

Pankirin Yassılaştırmak. 

Pahn Geniş, yassı. 

Pap Tortu. 

Pahnayî Yassıhk. 

Papa Papaz. 

Pahnî Topuk. 

Palo Elâzığ'ın bir ilçesi, (tandır¬ 

Pahnbûn Yassılaşmak. 

dan küle düşen ekmek). 

Pahnkirin Yassılaştırmak. Papeşk Serpinti halinde yağmur. 

Paîz Sonbahar. 

Papor Vapur. 

Paîzok Kürt klâsik müziğinin bir Papor Gaz ocağı. 

makamı. 

Papûç Papuç. 

Pakbûn İyileşmek. 

Paq Baldır. 

Paket Paket. 

Paqij Temiz. 

Pakkirin İyileştirmek, temizlet¬ Paqijbûn Temizlenmek. 

mek. 

Paqijkirin Temizlemek. 

Pal Meyil. 

Paqijî Temizlik. 

Pal Yamuç. 

Paqpak Kaynayan bir şeyin çı¬ 

Pal Yaslanma. 

kardığı ses. 

Palamar Hücum. 

Par Hisse. 

Palamander Hücum eden, muha¬ Par Geçen sene. 

cim. 

Para Sonra. 

Paldan Yaslanmak. 

Paranewe Yalvarma. 

Paldan Uzanmak, mahsulün üst Parastin Kurumak. 

üste yaslanması. 

Paraman Geri kalmak. 

Paie İşçi (umumiyetle işçi). Parça Parça. 

Paie Ziraat işçisi, biçici. Pareşa Bohtan'da bir köy. 

Palevan Ziraat işçisi. Biçimi. Parez Kavun, karrpuz bostanı, 

Palêyî Ekin biçme. 

muhafaza. 

Paleyîkirin Ekin biçmek, hasat. Parêzê Paris. 

Palik Alet ve makinalarda ek Parêzer Avukat. 

parçaları sıkıştırmak için ortaya Parêzer Hami, muhafız. 

konulan rondelâ somun v.s. Parêztin Muhafaza etmek. 

Palkahèlet Sapanda bir destek. Parêzvan Korucu. 

Palûte İmece. 

Palûtekirin İmece yapmak. 

Pari Lokma. 

Parkirin Taksim etmek. 

Palvedan Yaslamak. 

Paronek İki yaşında dana. 

Pan Yassı. 

Paronek Boyunduruk ile sapanı¬ 

Panav Yüksek yayla ve dağlar nı bağlamasını temin eden bağ. 

arasındaki düzlük. 

Parpar Semiz otu.

101- 

Pars Dinleme. 

Payedar Yüksek rütbeli. Muvaf¬ 

Parsek Dilenci. 

fak. 

Parskirin Dilenmek. 

Payedarbûn Muvaffak olmak. 

Parsûstûr Kendini beğenmiş. Payîz Sonbahar. 

Parsûxwar Zaif, dişi, fakir. Payîzî Sonbaharda yetişen mey¬ 

Parxwan Döş etin kaburga kısmı. 

Parxvanadagirtî Kaburga dolma¬ 

veler. 

Payîzok Klasik Kürd müziğinde 

sı. 

bir makam. 

Paryê mihê Koyun lokması de¬ 

nen bir ot. 

Parzinandin Süzmek. 

Parzûn Süzgeç. 

Parzûnkirin Süzdürmek. 

Pasaport Pasaport. 

Pasavî Serçe kuşu. 

Pasiwan Hudut bölgelerinde hal¬ 

ka verilen geçiş belgesi. 

Paşvevegerandin Reddetmek, ia¬ 

de etmek, geri göndermek. 

Paşdan Arka vermek, tedbirsizlik. 

Paşdoşek Sadrazam, başvezir. 

Pasewar Halef. 

Paşî Son. 

Paşîv Sahur, akşam yemeğinden 

sonra yenen aparatif. 

Paşketin Geri kalmak. 

Paşkirin Geciktirmek. 

Paşmane Geri kalma. 

Paşmayî Bakiye. 

Paşe Paşa. 

Paso Kürtlerde erkek ismi. 

Paxêl Kızak. 

Paxil Bağır, koyun, etek. 

Paykirin Bölmek. 

Paykirî Bölünmüş. 

Paz Koyun, keçi, küçük baş hay¬ 

van. 

Pazde (15) onbeş. 

Pazdehem Onbeşinci. 

Pazkovî Yabanî keçi, koyun, dağ 

keçisi, geyik. 

Pehîn Tekme. 

Pehîndan Tekme atmak. 

Pehnok Tekme atan, huysuz. 

Pejin Çalı. 

Pel Yaprak. 

Pelax Baharın kuruyan otları. 

Pelendar Cop. 

Pelepel Acelecilik. 

Pelé Binerdka Şalgam yaprağı. 

Pelêçixara Sigara yaprağı. 

Pelêdara Ağaç yaprağı. 

Pelé kardîyê Saralık, yılan otu 

yaprağı. 

Pelé kelema Lahana yaprağı. 

Pelé reza Bağ yaprağı. 

Pelé sîra Sarımsak yaprağı. 

Pelé zer Sararmış yaprak. 

Pelxem Balgam. 

Pay Hisse. 

Pelik Jilek bıçağı. 

Papbûn Taksim edilmiş. Pelik Süs için kullanılan pullar. 

Paydan 

Paydar 

Bölmek. 

Muvaffak olan. 

Pelik 

mı. 

Çelik çomaktaki çelik kıs¬ 

Paydarî 

Paye 

Muvaffakiyet. 

Fiyaka, derece, rütbe. 

Pelk 

ağaç. 

Çay kenarında yetişen bir 

Paye Açı, zaviye. 

Pelûl Lapa.

102 

Pelûla pestîqê Pestil lapası. 

Pelpel Kaynayan bir şeyin hali, 

yaprak yaprak. 

Pelûlî Lâpamsı olmuş yemek. 

ePlwesyayî Yaprağı dökülmüş, 

mecazi manada ölümü yaklaşmış. 

Pembo Pamuk. 

Pena Köşe. 

Penba Pembe. 

Pençe Pençe. 

Pencenar Garzan'da bir aşiret. 

Penêra Kürtlerde kız ismi. 

Peng İpek, iplik çilesi. 

Pengê Kürtlerde kız ismi. 

Pengizandin Sıçrama. 

Pengizî Sıçradı. 

Penîr Peynir. 

Penîrê kesidandî Salamura, 

Edirne tipi peynir. 

Penîrê helandî Kaşar peyniri. 

Penîrê meşke Tulum peyniri. 

Penîrê Sîrik Otlu peynir. 

Pepik Keçeci. 

Pepûk 

perişan. 

Baykuş, mecazi anlamda 

Pepûkê 

hitap. 

Uğursuz şekilde kadına 

Pepûktî Pervasızlık. 

Pepûle Kelebek, pervane. 

Per Yan, taraf, cihet, kenar. 

Per Tüy. 

Perawî Defter. 

Perde Perde. 

Pere 

rak. 

Kâğıt, yaprak, defter, ev¬ 

Perest Tapmak. 

Perestin Tapınmak. 

Peritandin Tüylerini yolmak. 

Peri Tüv. 

Perişan Perişan. 

Perîşanbûn Perişan olmak. 

Perişana Kürdlerde kız ismi. 

Perîşankirin Perişan etmek. 

Perîşantî Perişanlık. 

Perîxan Kürdlerde kız ismi. 

Ferixané Kürdlerde kız ismi. 

Peroş Teessüf. 

Perrû 

bise. 

Sadaka olarak verilen el¬ 

Pert Saçma. 

Pertal Manifatura. 

Pertbûn Etrafa saçılmak. 

Pertû bilav Darına dağınık. 

Perûs Esef, teessüf. 

Pesibîn Yıkılmaya yüz tutmuş 

harap bina. 

Peşin Övgü. 

Pesinanadin Meth etmek, övmek. 

Pesindan Meddahlık. 

Pesinatî Reklâmcılık. 

Pesinker Meddah. 

Pesîn İlk. 

Pespende İtibarsız insan, adi in¬ 

san. 

Pespor 

dın. 

Geveze, çenesi düşük ka¬ 

Peşk Hisse. 

Peşk 

laları. 

Yağmur serpintisi, su dam 

Peşkavetin Serpmek. 

Peşkbaran Yağmur serpintisi. 

Peşkdan Hisse vermek. 

Peskxwestin Hisse istemek. 

Pesqeleh Komik kimse. 

Peşûş Kof. 

Pexsan Kürtlerde kız ismi. 

Peya Yaya. 

Peyabûn Yaya kalmak. 

Peyakirin Bir kimseyi bindiği 

şeyden indirmek. 

Peyatî Yaya, piyade. 

Peyda Bulunmuş mevcut.

103 

Peydabûn Bulunmak. 

Pêkêrkirin Müessir olmak, tesn¬ 

Peyda kirin Bulmak. 

etmek, dokunmak. 

Peydok Römork. 

Pêket Münasebet, yakışma. 

Peydeçûn Tabiî. 

Pêketin İnfial, ateşin tutuşması. 

Peyin Gübre. 

Pêketin Yakışmak. 

Peyje Merdiven. 

Pêketî İnşial eden. 

Peyman Andlaşma. 

Pékeve Beraber, bir arada olma. 

Peyman Kürdlerde kız ismi. 

Peymangirt Ahde sadık, sadık. 

Peymangirtin Ahde sadık olmak, 

sözünde durmak. 

Peyrûza Kürdlerde kız ismi. 

Pêkhatin İnsicam, irtibat. 

Pêkhenan Yola getirmek. 

Pekin Pekin. 

Pél Dalga, hayvanda kol. 

Pêlav Ayakkabı. 

Peyrûze Firuze taşı. 

Peyv Bir hastalık. 

Peyvvend Bağ, ayak bağı. 

Peywenda Muvasalat, ulaştırma. 

Peywendî İrtibat alâka. 

Pez Eğnam, koyun, keçi v.s. 

Pezîzonk Kuş ve kümes hayvan¬ 

larının taşlığı. 

Pê Ayak. 

Pêç Sargı. 

Pêçan Sarma. 

Pêçandin Sarmak. 

Pêçdari Sargılık. 

Pêçek Çocuk kundağı. 

Pêçek Paket, tomar. 

Pêçin Sarılmak. 

Pêçke Tekerlek. 

Pêlavker Ayakkabıcı. 

Pêldan Dalgalanmak. 

Pèle Zaman, çağ. 

Pêlekan Merdiven. 

Pélewan Pehlivan. 

Pêlpêl Basamak, dalga dalga. 

Pên Tekme. 

Pênç (5) beş. 

Pençem Beşinci. 

Pênchezar (5000) beşbin. 

Pêncî Elli (50). 

Pêncsed (500) beşyüz. 

Pêndan Tekmelemek. 

Pênek Tekme atan. 

Pêneketin Yakışmamak. 

Pêneketî İnşiat etmiyen, tutuşma¬ 

Pêdaketin Uğraşmak, alâkadar 

olmak. 

Pégirtin Tâbi, mensup. 

P'girtî Malûm bir şeyi tutmak 

Pêjin Hafif ses, his. 

Pcjinkirin Ses duymak, dinlemek. 

Péknîn Hazırlanmak. 

Pékenandin Alay ettirmek. 

Pékenîn Gülmek (birisine gül¬ 

mek ı. 

yan. 

Pênlêxistin Tekme vurmak. 

Penûs Kalem. 

Pênûsbir Kalemtraş. 

Pénûsîgeç Tebeşir. 

Pênûsîmiz Kurşun kalem. 

Pîqazk Kaz ayağı otu. 

Pêpask Akar suların içine geç¬ 

mek için birer adım mesafe ile 

konan taşlar. 

Pêkenok Alay mevzuu olan kim¬ Pépetî Yalınayak. 

se. 

Pêpilik Merdiven, basamak.

104 

Pêpileke Merdiven basamağı. 

Pêpilke Cambaz ve çamurlu ha¬ 

valarda kullanılan 

ağaçlar. 

uzun çatallı 

Pêra Havi, beraber. 

Pêrar Evvelki sene. 

Pérestî 

Pêrêst 

Prestij. 

İndeks, fihrist. 

Peser Yaka, kapının iki tarafı. 

Pêpênkirin Yamalamak. 

Peş Ön, ileri. 

Peş Bilgi. 

Peşabûn Sevmek. 

Peşandan Delâlet etmek, göster¬ 

mek. 

Peşandar 

önder. 

Delil, rehber, kılavuz, 

Peşber Par. 

Peşdeçûn lîerlemek. 

Peşdeşkirin İlerletmek. 

Peşdestî Mukad. 

Peşanga Pazar, sergi. 

Peşenk 

hayvan. 

Önde giden ve baş çeken 

Pêsewar Selef. 

Pësewa Önder, reis. 

Peşik Eteğin iki yanma eklenen 

verevler. 

Peşi Önce, sivrisinek. 

Peşîdan Ön vermek. 

Peşîketin Önüne düşmek, yol 

göstermek. 

Peşkeş Takdim, göze batan. 

Peşkeşkirin Takdim etmek. 

Peşkirin Göstermek. 

Peşkirin Dermeyan etmek. 

Peşkiri Teşhir. 

Peşkir Havlu, peşkir. 

Pêsîwar Önder, danışman. 

Peşma Cibinlik. 

Peşmal Önlük. 

Peşmalk Önlük. 

Peşmerge Fedayi. 

Peşkirin Bilmek, anlamak. 

Pêsraw Önce, mukaddem. 

Peşûpaş Ön ve arka, ileri geri. 

Pêswan Adres. 

Pêt Ateş parçası, kıvılcım, pepe. 

Fêtik eŞlâle, kıvılcım, pepe. 

Pêvdaleqandin Asılmak. 

Pêve 

ekli. 

Onunla, bundan sonra, ile 

Pêvekirin Eklemek, takmak. 

Pêvrabûn Kıyam etmek, kalkıp 

tutmağa çalışmak. 

Pêvrzeliqandin Yapıştırmak. 

Pêwir Süreyya yıldızı. 

Pêwirî Ses ksııkhğı hastalığı. 

Pêwasti Hakkından gelmek. 

Pêwende Ayakbağı, hayvanların 

bağlamak için ip, alâka. 

Pêwest Vacip. 

Pêwest Zaruret. 

Pêwestî İhtiyaç. 

Pêwîist Zaruret. 

Pêwîstin Muhtaç olmak. 

Pêxew Yatak. 

Pêxember Peygamber, Resul. 

Pêxistin Yakmak. 

Pêxistin Sürtmek. 

Pêxistî Yakılmış. 

Pêxwas Yalınayak, (Mecazi an¬ 

lamda yankesici). 

Pêxwas 

Pêy 

Kabadayı. 

Şirvan'da bir köy (8OOO0 

alimin bu köyde medfun olduğu 

söylenir). 

Pèyrew Tüzük' 

Pêzandin Bildiri, tebliğ etmek. 

Pêzeveng Pezevenk. 

Pic Sönük.

105 

Picbûn Şiş olan bir şeyin sön¬ Pinihin Dövmek. 

mesi, sönmek. 

Pir Çok. 

Piçek Bir parça. 

Pir Köprü. 

Piçikî Biraz. 

Pirabatmanê Batman köprüsü. 

Piçkirin Söndürmek. 

Piramala badê Batman köprüsü 

Piçûk Küçük. 

Badê (ailesinin köprüsü). 

Piçûkbûn Parçalamak, küçül¬ Pira reş Diyarbakır'da meşhur 

mek. 

kara köprü. 

Piçûkkirin Küçültmek, parçalat¬ Pira silîva Dicle üzerindeki Sil¬ 

mak, şiş bir şeyi indirmek. van köprüsü. 

Piçpiçîn Ekşiyip kabartmak, fer¬ Tirayi Çokluk. 

mantasyon, mayalanma. 

Pirbûn Çoğalmak. 

Pif Üfürük. 

Pirç Tüy. 

Pifkirin 

Pijan 

Pijandin 

Üfürmek. 

Pişmek. 

Pişirmek. 

Pirç Kıl. 

Pirçik İnce yumuşak tüy. 

Pirçupal Ölü hayvanların dökün¬ 

Pijîn Pişme. 

tü yün ve kılı. 

Pijkoj Düğme. 

Piretî Üretim. 

Pik Yüz üstü, (âşık kemiğinin Pirik Karasabanda birinci ve 

çukur tarafının vere gelmesi ha¬ ikinci parçayı tutturan parçalar. 

li). 

Pirik Küçük köprü. 

Piling Kaplan. 

Pirik Telme, tortu, çirkef, batak. 

Piling Cemre. 

Piri Çokça. 

Pilingêavê Su cemresi. 

Pirîsk Kıvılcım. 

Pilinge erdê Toprak cemresi. Pirkirin Üretmek, çoğaltmak. 

Pilingê bê Hava cemresi. Pirot Protestan. 

Pilite Fitil. 

Pirot Çömlek. 

Pilopilo Bir toprak böceği. Pirpirok Uçurtma. 

Pilor Pekmez ve undan yapılan Pirr Dolu, birden, ansızın. 

bir nevi helva. 

Pirs Sual. 

Piloris Bohtan'da bir köy. Pirsa paşi Son söz. 

Pilpilînîk İbriğin ince ağzı ve Pirsa peşiya Atasözü. 

fiskiye. 

Pirsandin Soruşturmak. 

Pilpilînekamisîn İbriğin ince ağzı. Pirsarî Sorgu sual. 

Pilûsk Oluk. 

Pirsamîrêbota Atasözü. 

Pincar Yenen bütün vabani ot¬ Pirs guher Söz değiştiren. 

lar. 

Pirs guhêz Dedikoducu. 

Pind Hayvanda anus. (göt). Pirsik Sözcülük. 

Pindakirin Aforoz etmek. Pirkirin Sormak. 

Pinih Dayak. 

Pirsokî Bilmece. 

Pinihandin Davak attırmak. Pirşeng Enstantane.

106 

Pirta Zı ikanda bir köy. 

Pirteqal Portekiz. 

Pirteqal Portakal. 

Pirteqalî Portekizli, bir renk. 

Pirtir Daha fazla. 

Pirsvekirin 

mak. 

Soruşturma, sual aç¬ 

Pirsiyan Soruşturma. 

Pirsiyar Sorgu - sual. 

îrtiri Daha çokça, çoklukla. 

Pirtûk Kitap. 

Pirtûk Pürüz. 

Pirtûk Hav. 

Pirtûkfiroş Kitap satan. 

Pirtükfiroşî Kitap satıcılığı. 

Pirtûkvan Kitapçı. 

Pirtûkxane Kütüphane. 

Pirûsya Prusya. 

Pirûsyayî Prusyalı. 

Pirzik Çiban. 

Pisê pismama Amca oğlu. 

Pisîk Kedi. 

Pismam Amca oğlu. 

Pismametî 

lik. 

Akrabalık amcazade- 

Pispisankirin Fısıltı yapmak. 

Pispisî Fısıldayış. 

Pispisok Fısıldayan kimse. 

Pirsok Sual soran. 

Piştek Fena, bozuk. 

Piste Yer fıstığı. 

Pışyar Garzan'da bir köy. 

Pişyar Gevşek, kof, (Değirmen¬ 

de havaya savrulan un tozu. 

Piş Dalak, kof. 

Pişk Hisse, pay (Kura). 

Pişkinin Aramak, taharri etmek. 

Pişko Cemre. 

Piskul Koyun ve deve pisliği. 

Pişovik Sabun artığı. 

Pişpiş Kediyi çağırmak için ça¬ 

ğın. 

Pişrûk Bulgur unu. 

Pişrûke buxur 

köftelik. 

Bulgur ufağı, çiğ 

Pist Bel, arka. 

Pist Kuşak. 

Piştdan Güvenmek. 

Piste Yer fıstığı! 

Piştek Marangozların tahtalarını 

tutturduğu ağaç, destek. 

Piştik 

kemer. 

Kürtlerde geniş yassı bir 

Pişti Arkalık, Kürtlerin sırtla ta¬ 

şıdıkları yük. 

Pişti Den sonra. 

Piştdan Güvenmek, inanmak, em¬ 

niyet etmek. 

Piştkoj Kambur olmak. 

Piştkojbûn Kamburluk. 

Piştkojkirin Kamburlaştırmak. 

Piştkojkirin Muhafız. 

Piştmer Emin olmak. 

Piştkulî Şüphe. 

Pistqop Kambur. 

Pistqobkirin Kamburlaştırmak. 

Pistqopî Kamburluk. 

Fiştrast Emin olarak. 

Piştrastbûn Emin olmak. 

Pîştrastî Emniyet. 

Pitê Kocanın karısına hitap şekli. 

Pitik Nokta, romatizma için vü¬ 

cuda yapılan döğmc. 

Pitir ( + ) Artı işareti. 

Pitirpêrar Geçen yıl değil daha 

evvelki yıl. 

Pitirpêr Dün değil daha evvelsi 

gün değil, daha evvelsi gün. 

Pitirpitir pêrar Evvelki yıl de-

107- 

Pîrbûn İhtiyarlamak. 

i 

i 

ğil, daha evvelsi yıl değil, 3 sene 

evvelki yıl. 

Pireda Annneanne, babaanne, ne¬ 

Pitirpitir pêr Dün değil, evvelki ne. 

dün değil, daha evvelki gün (3 gün Pîrek Kadın. 

önce). 

Pitpitok Dırdır eden kimse. 

Pizan Doğumdan sonra gelen son 

Pizik Çıban. 

Pizî Uçkur yeri. 

Pizijkî Tıbbî. 

Pizijk Tıb. 

Pizrûk Ergenlik, çıbanları vücut¬ 

taki pişik ve saire. 

Pî Omuz. 

Pî Yunanca (P) harfi. 

Pîbik Gözbebeği. 

Piç Piç. 

Piçi Piçlik. 

Pîcî Parmak uçları. 

Pij İnşaatta kullanılan ufak taş¬ 

lar. 

Pîj Taş ve ağaçların kırık parça¬ 

ları. 

Pîjdanok Süpürge yapılan ot: 

Pîjik Kilim dokumada kullanı¬ 

lan sivri alet. 

Pirektî Kadınlık. 

Pîrejin İhtiyar kadın, acuze. 

Pîremam İhtiyar amca. 

Pîretî İhtiyarlık. 

Pirik Nene. 

Pîrik Ebe. 

Piri İhtiyarlık. 

Pîrka melekdas Bukalemun. 

Pirkirin İhtiyarlatmak. 

Pîrkemal Nusaybin'in Zorara kö¬ 

yünde bir ziyaretgâh. 

Pirûpendî Vecize. 

Pîroz Mübarek, kutsal, Kürtlerde 

kız ismi. 

Pîrozank Yabanî kuşların follu¬ 

ğu. 

Pîrozbûn Mübarek olmak. 

Pîroze Kürtlerde kız ismi. 

Pirozê Güvercin büyüklüğünde 

bir kuş. 

Pirozî Kutsiyet. 

Pis Pis. 

Pîsbûn Kirli olmak. 

Pîjik Şeytan tırnağı. 

Pisiyi Kirlilik, suiistimal, fakir¬ 

Pile Derece. 

lik. 

Pîlik Teyze. 

Pîskirin Kirletmek. 

Pîne Yama. 

Piş Bilgi, iş. 

Pînedoz Ayakkabı eskicisi. Pîşpekirin Bilmek. 

Pîneker Yamacı. 

Pîşo Bez yanığı, kav. 

Pînekirin Yamalamak. 

Pil Harf. 

Pînepîne Yama yama, lime li- j Pil Alev. 

me. Pitnas Okur - yazar. 

Pip Fıçı. 

Pîtnenas Umumi. 

Pir İhtiyar. 

Pîtî Okuma. 

Pîran Diyarbakır'ın Dicle ilçesi- Pît'aşnayî Harfi tarif, artıkıl. 

nin eski adı. | Pîtol Filozof. 

Pirabok Cadı. I Pilolî Filozofi.

108 

Pivan Ölçme. 

Pîvandin Ölçmek. 

Pîvanîkirin Ölçtürmek. 

Poş 

Poşek 

Poşek 

Boynuz vuruşu. 

Yapağı, döküntü. 

Doğuşken boynuzlu hay¬ 

Pîvanker Ölçücü. 

Pivayî Ölçülü. 

Pivaz Soğan. 

Pivazterk Taze soğan. 

Pivok Çiğdem. 

Pîyale Kadeh. 

Piyan Piyano. 

Pızijk Doktor. 

Pîzpîzok Uzun kuyruklu 

yaz kuş. 

Pîzîzûn Ekin biçildikten 

yerde kalan artık. 

Pol Para. 

Pol Kürek kemiği. 

Pol Klas, sınıf. 

Pola Çelik. 

Polê Şirvan'da bir köy. 

Polipoşman Çok şişman 

Polonî Polonyalı. 

Polonya Polonya. 

Pok Diş eti. 

bir be¬ 

sonra 

olmak. 

van. 

Poşman Pişman kimse.. 

Poşmanî Pişmanlık. 

Poşmanbûn Pişman olmak. 

Poxik Püskül. 

Poxîn Muhtelif meyvelerden ya¬ 

pılan un. 

Pronav Zamir. 

Poz Bohtan'da bir köy. 

Pûçetî Feslik, mahzursuzluk. 

Pûçik Feslice. 

Pûçkirin Uğuşturmak. 

Pûk Yeni yağan kar. 

Pûş Kuru ot. 

Pûşî İpekten yapılmış bir nevi 

baş örtüsü. 

Pûsûpelax Meranın otlu ve bere¬ 

ketli oluşu. 

Pûç Mefluç kimse. 

Pûç Tahılın, başağın tanesizliği. 

Pûç Ceviz ve bademin içsiz olu¬ 

Ponij Düşünce, fikir. 

Ponijandin Düşündürmek. 

Ponijîn Düşünmek. 

Lor Saç. 

Porang Sabun imalâtında kulla¬ 

nılan kimyevî melod. 

Porçê Peruka. 

Porçêkêr Perukacı. 

Porêbi kurîşk Kıvırcık saç. 

t'orereş Siyah saç. 

Pore spî Beyaz saç. 

I-'orê zer Sarı saç. 

Por kurê Kadınlara beddua ba¬ 

bında (kesik saçlı). 

Porpare Şehriye, kılcal. 

Poste PTT. 

şu. 

Pûç Dabağlanmış deri vesaire. 

Pûça Kesik, bozuk. 

Pûçabûn Sakız v.s. yiyeceğin ke¬ 

silmesi çürümesi. 

Pûçik Çekirdeksiz meyve, özsüz, 

gevşekçe, mefluç. 

Pûçkirin Tabağlamak, felç etmek 

saymamak. 

I'ûçetî Gevşeklik, mefluciyet. 

Pûng Nane otu. 

Pûnga bej Susuz yetişen bir ne¬ 

vi nane otu. 

Pût Hayvan yemi. 

Pûxt Öz. 

Pûxte Becerikli, güzel kıyafetli.

109- 

Qabale Götürü. 

Qalen Kız başlığı. 

Qabalekirin Götürü almak. Qalik Halka. 

Qabalê Mardin'in yakınında bü¬ Qalik Kabuk. 

yük bir köy. 

Qalist Buruşuk ağaç kabuğu. 

Qabaqab Takunya. 

Qalkirin Bahis etmek. 

Qabaqab Kekliğin ötmesi. Qalkirin Gümüşü saf hale getir¬ 

Qabilcewz Sason'da bir köy. mek. 

Qabûr Kırık çömlek parçası. Qalo Taş veya kireçten ekmek 

Qabzûn Kapsül. 

saçı. 

Qaçik Keçinin kuyruğu, kuyruk Qalûç Küçük orak. 

sokumu. 

Qalûbal Surdan burdan. 

Qaçik Mertek. 

Qamçî Kırbaç. 

Qaf Kafatası. 

Qamçîkirin Kırbaçlamak. 

Qaf Saksı. 

Qamçîyê çeçanî Çerkez tipi kır¬ 

Qafûr Güyuris denen bir otun baç. 

hamurundan yapılan kap. 

Qame Kama. 

Qafik Kırık küp, testi kırığı par¬ Qamik Parmak. 

çaları. 

Qamislokê Nusaybin yakınında 

Qafkilaz Çanak, çömlek, seramik. bir Suriye kazası (Kamışlı). 

Qagiz Kâğıt. 

Oantir Katır. 

Qahfûr Güvriz denen bir ottan Qapan Bir nevi terazi. 

yapılan bir zahire kabı. 

Qapan Fiyaka. 

Qaîl Razı. 

Qapantî Kibir. 

Qaîlbûn Razı olmak. 

Qaput Palto. 

Qaîlkirin Razı» etmek. 

Qaqeres Siyaha yakın renkte 

Qaîiltî Razı olmak. 

cins kapak. 

Qajik Kengel sakızı. 

Qaqê Küçüklerin yumurtaya ver¬ 

Qajîn İnlemek. 

diği isim. 

Qajqaj 

Qal 

Çağırtı. 

Sıra, nöbet. 

Qaqilok 

Qaşişk 

Yenen yabani bir ot. 

Siyah güvercinden kü¬ 

Qal Puan, şans. 

çük bir kuş. 

Oalaw Şişman. 

Oar Din talebesinin okuduğu köy¬ 

Qalawbûn Şişmanlamak. 

den topladığı yemek, cer. 

Qalawî Şişmanlamak. 

Qarag Kenar, sahil. 

Qalawkirin Şişmanlatmak. Qarç Kuyruk sokumu. 

Qalax Tezek. 

Oarç Bir nevi ağaç.

110- 

1 

Qarot Bitkilerin sapı. 

Qefilândin Dondurmak. 

Qarqar Gürültü patırtı. 

Qefilin Donmak. 

Qarqarok Gürültülü patırtılı kim¬ Qefili Donmuş. 

se, zayıf insan. 

İQefş Orta düzlük. 

Qarûme 

Oarûşe 

Yenen yabanî bir ot. 

Çalı süpürgesi. 

Qeft 

' Oelaç 

Sap, kabza. 

Kıraç. 

(}as Kadar, miktar. 

Qelaçî Kıraç ahalisi. 

Qaş Yüzük taşı. 

Qelandin Kavurmak. 

Qaşo Yani, güya. 

Qelastin Yarmak. 

Oaşim ;' Güzel kokulu yabanî ot. Qelat Kale. 

Qatix Sülten mamul gıdalar. Qelew Şişman. 

Qawêr Çember. 

Qelendera Bohtan'da bir köy, 

Oawêr Elek, lef gibi şeylerin ke¬ Mardin'de bir çay. 

narı, Yezidilerin yakası. 

Qelewkirin Şişmanlatmak. 

Qawît Kavrulmuş un, arpanın Qeleqandin Yerinden oynatmak. 

liriği. 

Qelêqi Yerinden oynamış. 

Qaîş Kayış. 

Qelizîn Eğilerek gitmek. 

Qayîş İnat, aksili. 

Qelî Kavurma. 

Qaymax Kaymak. 

Qêlîpîvaz Soğan ve et kavurması. 

Qaz Yün ipliği. 

Qelîsêl Saç kavurması. 

Qazin Kazık. 

Qelq Hareket, debreniş. 

Qazoxkirin Kazığa vurmak, bir Qels Zayıf. 

idam tarzı. 

Qelsayî Zayıflık. 

Qe Niye. 

Qelsbûn Zayıflamak. 

Qe Hiç. 

Qelsemêr Zebûn, korkak. 

Qeb Güreş. 

Qelsî Zayıflık. 

Oebale Götürü. 

Oelskirin Zayıflatmak. 

Qebd Tutamak, kabza. 

Qelş Çatlak. 

Qebalê Mardin'de bir koy. Qelsok Yarma odun. 

Oebizandin Eğilmek, bükülmek. Qelsat Kapı ve, pencere üstünde¬ 

Qebiz Kambur, eğik. 

ki kiriş. 

Oebizîn Eğilen, bükülen. 

Qelsqels Çatlak, çatlak. 

Qed Hiç. 

Qedandin İdare etmek, bitirmek. 

Qem 

Oemb 

Avuç. 

Yapışık, ikiz meyve. 

Oedege Yasak. 

Qeman Korumak. 

Oedekirin Yasaklamak. 

Qemçik Saç perçemi. 

Qedûm Keser. 

Oemer Esmer, yağız. 

Qel Sudan çıkarılan şey. Qemerdîn Kavsi pestili. 

Qefandin Sudan çıkarmak, bul¬ Oemîrandin Kızartmak. 

mak. 

Oemitandin Sökmek. 

Oefil Donma. 

Qemitî Sökülmüş:

111- 

Qemsar Şirvan'da bir köy. 

I Qermiçandin Büzmek. 

Qemtik Ense, ipek, mendil, eşarp. | Qermiçok Büzgü. 

Qena Bari, hiç olmazsa. 

ı Qermo Büyümemiş kimse. 

Qenare Mezbaha. 

i Qerisandin Soğutmak. 

Oencanî İyilikli. 

i Qerisî Soğumuş. 

Qençbûn İyi olmak. 

! Qerpal Paçavra. 

Qencê İyi olan dişi (kız adı). 

I Qerpîn Şıngırtı, patırtı. 

Qencî İyilik. 

Qersûn Bir nevi testi. 

Oencîker 

Qenckirin 

İyilik seven. 

İyileştirmek, iyi etmek. 

Qertaf Arı kovanının 

yaz taze peteği. 

en son be¬ 

Qenctir Daha iyi. 

Oenctirkirin Daha iyi etmek. 

Qenco Kürtlerde erkek ismi. 

Qend Nebatî şeker. 

Qenda Onun kadar. 

Oendeharî Bir çeşit buğday, (er¬ 

ken yetişip bol nişastalıdır). 

Qene Bari. 

Oenqeneskê Garzan'da bir köy. 

Qeram Derman, enerji kuvvet. 

Qeram Kuvvet. 

qeran Kral. 

Oeraş Değirmenci. 

Oereçî Kıpti, çingene. 

Qereçî Pakistan'da büyük şehir, 

(başkent). 

Qerf Saka, alay. 

Oerf Mizah. 

Oeresi Kıraliyet. Kiraz. 

Qerfavêtin Alay etmek, takılmak. 

Oerfkirin Şaka etmek. 

Qerfok Şakacı, mizahçı. 

Oerf ok Gevrek. 

Qerfok Gevrek bir cins üzüm. 

Oerimadin Uyuşturmak. 

Qertek Hububatı savurarak te¬ 

mizleme. 

Qergesûn Eğlence, hengâme. 

Qesar Kumaşı beyazlatmak ren¬ 

gini açmak. 

Qesari Bu ameliyeyi yapma. 

Qesarkirin Bu ameliyeyi yapmak. 

Qesel Döğülmemiş sap. 

Qesidandin Hazırlatmak. 

Qesid Hazır. 

Qesidîn Hazır olmak, muhtaç ol* 

mak. 

Qesif Eti parçalamak. 

Qesifandin Parçalamak. 

Qesifîn Parçalamak. 

Qesifîn Parçalanmak. 

Qesifyê Beddua olarak kızlara, 

parçalanasın manasına gelir. 

Qesifyo Beddua olarak erkekle¬ 

re parçalanasın manasına gelir. 

Qesîrandin Beyazlaştırmak. 

Qesp Sert, kurumuş. 

Qesra Ahmedêxêro Mardin'de bir 

köy. 

Qerim Uyuşma. 

Qesra Hisénê Qenco Derik'te 

Qerimîn Uyuşmak. 

meşhur Hısene Kenco'nun köş- 

Qermok Uyuşuk. 

kük ve ona izafe edilen köy. Kas¬ 

Qermiçandin Buruşturmak, bük¬ ım kapısı yekpare taştandır. 

mek. 

Qesra Qelendera Mardin yakının¬ 

Qermiçî Büzülmüş. 

da bir nahiye.

112 

1 

Qesra sireşkan Nusaybin yakı¬ Qeynter Köprü. 

nında bir köy ve tren istasyonu. JQeyseri Kapalı çarşı, kıral çar- 

Qeşa Buz. 

şısı. 

Qesagirtin Buz tutmak. 

i Qeysî Kadar. 

Qesartin Soymak. 

Qeytan Şerit, kordon. 

Qeşem Aşk, hasret. 

Qeytankirin Kordonlamak. 

Qesemadila Kalb hasreti. 

Qews Eğri. 

Qesemî Kürdlerde kız adı. Qewsbûn Eğrilen. 

Qesitandin Sıyırmek, kabuğun¬ Qewskirin Eğriltmek. 

dan çıkarmak. 

Qesitîn Defolma. 

Qewsî 

Qez İpek, bir nevi ipekten ma¬ 

Qesmer Keşmer. 

mul. 

Qesmerok 

Qesmertî 

Güldürücü, 

Soytarılık. 

komik. Qezaz 

Qezazî 

İpekçi. 

İpekçilik, ipekten mamul 

(jet Katiyen, parça. 

kemer kaytan yapan kimse. 

Qetan Yırtılma. 

Qetandin Yırtmak. 

Qetik Küçük yük ipi. 

Qetyayî Yırtık. 

Qevz Adım atlama. 

Qevzdan Atlamak, sıçramak. 

Qewaf Testici, çömlekçi. 

Qewal Yezidi Kürtlerin ruhanî 

lideri, önder. 

Qewan Tezgâh. 

Qewarûk Gramofon plâğı. 

Qewaman Sasan ahalisi, bir Kürt 

aşireti. 

Qewmik Sason'da bir köy. 

Qewer Kuğan. 

Qewirandin Koğmak. 

Qewrî Koğulan. 

Qewî Niye Neden? 

Qewîtî Tembih. 

Qewlik Bez çanta. 

Qework Taze ceviz, badem, fın¬ 

dık içi. 

Qibrîs Kıbrıs. 

Qiç Şehla, şaşı. 

Qiçqiç Yağın kızarması. 

Qiçqiçandin Kızartmak. 

Qiçomiço Paramparça. 

Qiçomiçokirin Parçalamak. 

Qidîk Karın ağrısı. 

Qidoş Uğursuz. 

Qidosî Uğursuzluk. 

Qijak Karga. 

Qijandin Yağı kızartmak. 

Qijik Dağınık saç. 

Qijik Karga. 

Qijilandin Büzerek dikmek, 

züştürmek. 

Qijimgal Bir oyun. 

Qijmûk Kabuk. 

Qijûl Çalı çırpı. 

Qijnik Bir cins kene. 

Qijnika Nusaybin civarında 

ki bir şehir harabesi. 

bü¬ 

es¬ 

Qewre Eğe. 

Qilix Üst baş, kıyafet. 

Qey Neden? Niçin? 

Qilizîn Bükülerek saklanmak, 

Qeyar Hat karar, yapıştırıcı mad¬ eğilerek. 

de. 

jQilîç Serçe parmağı.

113 

Qilîlk Ağaçtan kapı kilidi ve Qîç Azıcık. 

anahtarı. 

Qîç Gebeş. 

Qilozan Tepe taklak. 

Qîjqîj Ağaç kakan kuş. 

Oilozanî Palende atılarak oyna¬ Qîm Arzu, kabul, istek. 

nan oyun. 

Qimhatin Arzulamak. 

Qin Ceviz, badem içi. 

Qinare Mezbaha, et yeri. 

Qinêber Baharda yetişen ve pi¬ 

lâvla pişirilen bir ot. 

Qinik Kümes. 

Qinyat Kanaat. 

Qir Zemheri, soğuk. 

Qirak Bir nevi kartal. 

Qirax Kenar, sahil. 

Qireqir Gürültü, patırtı, müna¬ 

kaşa. 

Qîmnehatin Arzulamamak. 

Qîmi Arzudur, istektir. 

Qîz Kız. 

Qîzanî Kızlık, kızvarî. 

Qîzap Amca kızı. 

Qîrqîr Gürültü. 

Qîrledan Seslenmek. 

Qiqî Ağaç kakan kuş. 

Qîqî Horozun ötmesi. 

Qîqnêrîn Dikdik bakmak. 

Qîr Zift, kara sakız, Nara. 

Qîrdan Sayiha, çağırma. 

Qiriqir Bağırıp çağırma, gürül¬ Qîre Siyah, zift rengi gibi kara, 

tü. 

(çağrı). 

Qirêj Kir. 

Qirêjahî Kirlilik. 

Qirêjbûn Kirlenmek. 

tjirêjî Kirli. 

Qirik Boğaz. 

Qirik Karga. 

Qirkaqirikbiqul Boğazının delik 

olduğu ve beddua ile yiyeceğin an¬ 

cak 1/7 si kursağına gittiği ina¬ 

nılan kuş. 

Qîrûvur Bağırıp çağırma. 

Qit Koyun ve keçileri muayyen 

bir yağ karşılığında kiraya verme. 

Qïtik Bacak kemiği, paça kemiği. 

Qîvar Mantar ve yenen bazı ot¬ 

ların saplan. 

Qoç Boynuz. 

Qoç Av hayvanlarına kurulan tu¬ 

zak. 

Qoçan Makbuz, tapu senedi. 

Qoçbendir Müshil bir ot. 

Qirqirin Bağırıp, çağırmak, gü¬ Qof Dış bükey, muaddep. 

rültü. 

Qok Kafatası. 

Qiraî Bir nevi kene. 

Qok İplik yumağı. 

Oirok Hasis, pinti. 

Qol Köle. 

Qiroko Erkeğe pinti diye hitap. Qolçî Bekçi, gümrük memuru. 

Oirşik Çöp. 

Qolek Mardin'in Kersifanê kö¬ 

C'îtik Küçük çöp. 

yünde bir mevki ve ziyaretgâh. 

Qitomito Parça parça. 

Qolêres Mardin'in Kersifane kö¬ 

Qirtan Katran. 

yünde bir mevki ve zivaret. 

Qitûtî Tutumluluk. 

Qontax Yamaç, yayla. 

F: 8

114- 

Qof Parmaksız el (Erzurum - 

Trabzon arasında bir dağ). 

Qor Zayıf, iç bükey, mukaar. 

Qorbûn Zayıflamak. 

Qorê Kore. 

Qorç Yudum. 

Qoreqor 

böğürmesi. 

Büyük baş hayvanlann 

Qorik 

hiye. 

Bacakla belin birleştiği na¬ 

Qorzî Köşe. 

Qorzîbir Köşe taşı. 

Qoş Palanın arka kemeri. 

Qoza İpek kozası. 

Qozan Kafkan'da bir köy ve 

Adana nın bir kazası. 

Qozax Şuh, dilber. 

Qozî Şerafet, şuhluk. 

Qub 

Ouba 

Kubbe. 

İltifat babında söylenen 

bir söz (ekşime yoğurdun ekşişimesi.) 

Qubale Kötürü iş. 

Qubalê Mardin civarında bir köy. 

Qublî Cenup rüzgârı. 

Quç Taşı dikme, hedef. 

Qui 

Qulaç 

Delik. 

İki elin açılabildiği kadar 

olan mesafe, kulaç. 

Qulap Dönme. 

Qulbûn Delinmek. 

Qùlêr Delik. 

Ouletî Delilik. 

Ouletî Deliklilik. 

Qull Delik. 

Quling Turna. 

Qulingè deşta muşe Muş yaylası¬ 

nın turnası. 

Qulingo Kürtçe meşhur bir mu¬ 

haceret ağılı. 

Qulkirin Delmek. 

Qulle Sarıya çalar kırmızı at 

Qulpê Diyarbakır'ın bir ilçesi. 

Qulpik İlik. 

Qulpik Kulp. 

Qulpikxirimî Kulpu kopmuş. 

Qulqul Delik deşik. 

Qultik Bitlis yakınında bir köy. 

Qumbere Bomba. 

Qûmbil Süne haşeresi, kımıl. 

Qumrî Kürtlerde kız ismi. 

Qundire Kundura, ayakkabı. 

Qunêr Çıban. 

Qupçe Düğme. 

Quraf Bağ bozumu. 

Quraftin Gevrek bir şeyi büke¬ 

rek koparmak. 

Qurçik Evlerde köşe. 

Qurdîsê Mardin'e bağlı Darnin 

şimalinde bir köy. 

Qurmiçî Kökü yerde kalıp kop¬ 

ma. 

Qurf Tiksinme, Ediyosen kirazı. 

Qurifî Bükerek koparılmış. 

Qurix Sabah yıldızı. 

Qurifîn Tiksinmek. 

Qûrîncek Cimdik, bazı dikenli 

bitki tohumu. 

Qurmiz Kırmızı bir nevi boya. 

Qurmiçandin Kökünü almamak 

üzere koparmak. 

Qurmiçî Kökünden olmayarak 

kopan şey. 

Qurre Ukalâ, koruk suyunun kay¬ 

namışı. 

Qurs Damga, yuvarlak, bir bitki¬ 

nin kökten filiz vermesi. 

Qursandin Kökünden kemirmek. 

Qursdan 

lenmesi. 

Bitkinin dibinden filiz¬

115- 

Qursik Yağda kızartlıan bir ha¬ 

mur işi ve kurabiye. 

Qutabxana sertay 

Qutabxana serî 

İlk okul. 

Harb okulu. 

Qursqurs Yer yer, semt semt. Qut Kuyruksuz hayvan, kısa, yal¬ 

Qurt 

Qurtik 

Yudum. 

Kürt kadınlarının giydiği 

nız. 

Qutan Dövmek, vurmak. 

bir nevi üç etek. 

Qurûş Kuruş. 

Qusandin Makasla bir şey kes¬ 

Qutbirîn Kesin, kati olarak. 

Qutik Kürtlere mahsus bir nevi 

gömlek. 

mek, biçmek. 

Qusîn Kesmek, biçmek. 

Qusquskî Kesik, kesik. 

Qûsyayî Sütün kesilmesi ve ya¬ 

lın ayak yürüyenlerin ayakların¬ 

da olan cerahatlar. 

Qut Kısa kuyruk. 

Qutabî Talebe. 

Qutabxane Okul. 

Qutabxana bazirganî Ticaret oku¬ 

lu. 

Qutabxana dadka Hukuk Fakül¬ 

tesi. 

Qutabxana Endezyarî Teknik 

Üniversite. 

Qutabxana Malat Baytar mekte¬ 

bi (Veteriner). 

Qutabxana Nawendî Orta okul. 

Qutabxana pesewmêhr İlk okul. 

Qutik Kutu. 

Qutkirin Kesmek, kısaltmak. 

Quta Kültlerde erkek adı. 

Qutamita Parça parça, kesik, ke¬ 

sik. 

Qûl Köle. 

Qûletî Kölelik. 

Qûn Güt, büzük. 

Qûndax Kundak. 

Qûnde Homoseksüel. 

Qûhderz Bir çeşit dikiş. 

Qûnek Homoseksüel. 

Qûngiran Ağır iş yapan kimse, 

çevik olmayan. 

Qûnkiskê Kıç üstü sürünme. 

Qûnsil Kurulu, kuşkulu. 

Qût Nafaka. 

Qûtbûn Beslenmek. 

Qûtênemir Ölmeyecek kadar ida¬ 

re, gelir. 

Qutabxana peşezayî 

Qutabxana pizijki 

Qutabxana qistûqalî 

Ana okulu. 

Tıb fakültesi. 

Ziraat fakül¬ 

Qutkirin Nafaka almak, besleme, 

' yedirmek. 

Qûz Sansar. 

tesi. 

Qûzo Nusaybinde bir köy.

116 

R 

i 

I 

Ra Oy. 

Rakirin Kaldırmak. 

Rabat Fas'ın başkenti. 

Rakiri Kalkmış. 

Raber Boyu kadar olmak, kar¬ Rakirî Sürülmüş. 

şılayan. 

Rakişan Uzanmak. 

Raberayetî Karşılık, karşılamak. Rakişandin . Kaçırmak, zorla alıp 

Raberbûn Karşı gelmek, karşıla¬ götürmek, kız kaçırması. 

mak. 

Ramisan Öpücük. 

Rabezandin 

ettirmek. 

Çatıştırmak/ tecavüz Ran Bud. 

Raperişandin Budamak, yontmak. 

Kabezin Çatışmak, tecavüz. Rapêçî Tırnak, tırnakla bir yeri 

Rabirdû Geçmiş, sabık. 

tahriş. 

Rabûn Kalkmak. 

Rapêçan Sarmak, sarmalamak. 

Rabûn Sökülmek. 

Rapêçandin Sardırmak. 

Rabûri Örf, adet. 

Rapêçî Sarılı. 

Uabwerde Eğlence, vakit geçir¬ 

Rast Düz doğru, dürüst. 

mek. 

Rast Sağ cihet. 

Rabwerdin Eğlenmek, vakit ge¬ Rastbûn Doğrulamak, tasdikna¬ 

çirmek. 

me. 

Raçav Seçme, gözde. 

Raçavî Gösterişli. 

Raste Doğru. 

Rastek Cetvel. 

Raçavkirin Seçmek. 

Ratkîne Hakikat. 

Radan Herhangi bir sanatkâra, 

bir şeyi sipariş vermek. 

Rastgo Doğru söyleyen. 

Radan Uzatmak. 

Rastik Saha, alan. 

Radar Radar. 

Rastî Doğruluk, dürüstlük. 

Radio Radyo. 

Rastî İstikamet, teyit. 

Radî Spesiyal, ısmarlanmış. Rastkirin Düzeltmek. 

; 

Radyum Radium. 

Rastkirin Tashih etmek. 

i 

Ragirtin Tutmak, tevkif etmek, 

Rastûçep Sağ, sol. 

durdurmak. 

Rastûrast Doğrudan doğruya. 

Ragirtî Durgun, sağlamca 

Rav Ar, hamile kadınlarda va¬ 

Ragirtî Durgun, sağlamca 

Rav Ar, hamile kadınlarda va¬ 

mev¬ 

kuf. 

ris. 

Rahatin Alışmak. 

Rave Tefsir. 

Rahiştin Ele almak. 

Ravekirin Tefsir etmek. 

Rahşan Yol gösteren, önder, nur. Revvestan Durmak, yorulmak. 

ateş, Kürtlerde kız adı. 

Rawist Durma, yorulma, sekte. 

Raketin Uzanmak. 

Rawistin Durmak, yorulmak.

117- 

Rawistî Durmuş, yorulmuş kim¬ 

se. 

Raxistin Sermek. 

Raxistî Serili, mefruş. 

Rayat Irak'ta İsviçre ayarında 

sayfiyelik meşhur nahiye. 

Rayî Emin olma. 

Rayn Ren nehri. 

Razan Uzanmak. 

Razan Uyumak, süs. 

Razan Kürtlerde kız adı. 

Razandin Uyutmak. 

Razav Süslü, müzeyyen. 

Razayî Uyuyan. 

Reben Bekâr, zavallı, kimsesiz, 

rahibe. 

Rebeno Erkek için zavallı ma¬ 

nasına. 

Reh Kök. 

Reh Damar. 

Rehel Kadının gelinlik cehizi. 

Rehetî Huni. 

Rehjan Nabız. 

Rehwe Bitlis ve Nemi". 

Rehwan Binek hayvanlarının 

sıçramadan süratle yürüyüşü, tı¬ 

rıs. 

Rej Dik, sert, kalkık. 

Rejbûn Dikleşmek. 

Rejge Şelâle. 

Reji Kömür. 

Rêjnav Bohtan'da bir köy. 

Rejîberg Taş kömürü. 

Rejkirin Dikleştirmek. 

Rek Harç. 

Reman Siirt - Diyarbakır ara¬ 

Rebenokê Kimsesiz kalan zavallı 

kız, kadın, Bohtan'da bir köy. 

Rebet Soson'da bir köy. 

Rebît Gürbüz. 

Rebîtbûn Gürbüz olmak. 

sında petrol bölgesi ve bir Kürt 

aşireti. 

Remik Tuluktan yapılan bir ne¬ 

vi çanta. 

Rebîtî Gürbüzlük. 

Remka Ağrı'da bir köy. 

Rebîtkirin Gürbüzleştirmek. Remo Kürtlerde erkek ismi. 

Rêçik Patika. 

Reng Renk. 

Reçete Reçete. 

Renga-reng Rengârenk. 

Reddan Ayağı takılmak. 

Rengda Renk veren, solan. 

Redemandin Bir kabı doldurmak. Fengdar Renkli. 

Redkan Kars, Ağrı, Muş ve Geli- Renge Belki, ihtimal. 

yi Beraza'ya yayılmış bir Kürt Rengin Canlı, renkli. 

aşireti. 

Rengkirin Boyamak. 

Ref Raf. 

Rengperiw Soluk renk. 

Refik Kümes hayvanlarının ve Rep Dik, kalkık. 

kuşlarının sürüsü. 

Raparep Dimdik. 

Reftar Küçük raf. 

Reparepa Kaskatı. 

Reftar Ahlâk, adet. 

Repbûn Kalkmak, dikilmek. 

Reg Kök. 

Repin Çim, yeşillik. 

Regtar Karakter. 

Repindan Çimlenmek. 

Reg Ter. 

Repî Kalkık, para adı. 

Regez Asil, ırk, mezhep. Repkirin Kaldırmak, dikmek.

118 

Reprep Birşeye vurunca çıkan 

ses. 

Repûblîk Cumhuriyet. 

Req Su kurbağası. 

Req Sert, zayıf, kadid, kola. 

Reqandin 

mak. 

Sertleştirmek, kolala¬ 

Reqandî Kolalı, çirişli, yıkanma¬ 

mış kumaş. 

Reqreq Sert bir şeyin çıkardığı 

ses, gök gürültüsü, silâh sesi. 

Reqreqok Zayıf, verimsiz, kıraç 

arası. 

Feşke û peşke Şaşı. 

Reşkirin Karartmak. 

Reşkotan Siirt'te büyük bir Kürt 

aşireti (Beşiri'de). 

Reşkotî Bu aşirete mensup kim¬ 

se. 

Reşmîz Koyunların sidikten ba¬ 

caklarının kararması. 

Reşreşok Otomatik silâhlar. 

Reşûtarî Kap karanlık. 

Keşyayî Serpilmiş, dağılmış. 

Retan Koşu. 

Retandin Atlatmak, yarışta di¬ 

Resim Örf, adet. 

ğerini geride bırakmak. 

Reş 

Reşa 

Siyah, kara, zenci. 

İslâhiye civarında bir Kürt 

Rete 

Retimîn 

Silkme. 

Tıkınmak, dolmak. 

aşireti. 

Rev Kaçma. 

Reşan Serpmek. 

Revan Kaçmak. 

Reşan Siirt yakınında bir nahi¬ Revandin Kaçırmak. 

ye. 

Revaştin Kemirmek. 

Reşandin Serpiştirmek. 

Revde Kurt, köpek sürüsü. 

Reşayî Kara. 

Reveşk Tahta kaşıkları yapmak 

Reşbelek Mektup, yazı, matbua. için eğik hususi bîr bıçak. 

Reşbûn Kararmak. 

Revêtin Yontmak. 

Reşeba Sert güney doğu rüzgârı. Reviştî Yontulmuş. 

Reşemar Siyah yılan. 

Revo Kaçan kimse. 

Reşemeh Şubat ayı. 

Revyayi Kaçan, kaçmış olan. 

Reşe Kürtlerde kız ismi. Rewake Revnak, ayvan. 

Resele Eti yenen güvercin bü- Rewake Biçilen ekinin tarladaki 

Reşeş Serpinti. 

yığını. 

yüklüğünde 

Reşgiredan 

yabanî bir kuş. 

Matem karasını bağ¬ 

Rewan 

Rewan 

Mülâyimet. 

Tekraıiıyarak öğrenmek 

lamak. 

Reşik Çörek otu, Kürtlere mah¬ 

sus kıldan örme bir ayakkabı. 

Erivan. 

Rewandiz Irak'ta yüksek yayla 

lan ve soğuk suyuyla meşhur Er- 

Reşik Anason otu. 

bile bağlı bir kaza. 

Reşike Beşiri'de bir köy. Rewe Kurt sürüsü. 

Reşî Karartı. 

Resine Bohtan'da bir köy, 

Reşkaçava Gözün siyahlığı. 

Reşke Saman çuvalı. 

Rewend 

Rewengî 

göç. 

Rewêtang 

Göçebe. 

Göçebelik, muhaceret, 

Yeni yuva.

119 

Rehwan İyi at yürüyüşü, rah¬ 

van. 

! Rêçik Dağ yolu. 

! Reçkirin Ağıl ve ahırın süpürül- 

! mesi. 

Rewist Ahlâk. 

Rewistî Ahlâkî. 

Rêga Geniş yol. 

Rewînewe Ürkmek. 

Rêjne baran Sağnak halinde ya¬ 

Rewneq Işıltı, parlaklık. 

ğan yağmur. 

Rewrewk Serap. 

Rêkan Irak'ta bir köy aşireti. 

Rewş Süs. 

Rêkirin Yollamak. 

Rewsanê Kürtlerde kız adı. Rêkupêk Muntazam, düzgün. 

Rewsen Aydın. 

Rekxistin Tanzim etmek, düzgün 

Rewsê Kürtlerde kız ismi. hale sokmak. 

Rewt Uzun asa. 

Rês Yün ipliği. 

Rewtik Küçük asa. 

Rêsan Eğirmek. 

Rex Yan, kenar satrançta kale. Resi Kuru ot, kahverengi. 

Rcxînê Bohtan'da bir köy. Restin Eğirmek. 

Rexne Tenkit, yanlışlık gevşek¬ Rêstî Eğrilmiş. 

lik, rehavet. 

Reşî Saçak, püskül. 

Rexnekirin Tenkit etmek. Rcşîkirin Saçaklamak, püskül 

Raxş Süslü eğer takımı. 

takmak. 

Rext Fişeklik. 

Rêyahesin Demiryolu. 

Rextdar Tütün tüccarı. 

Rêz Sıra, akıntılı. 

Rez Bağ. 

Rêzan Yol gösteren, müşavir. 

Rezber Eylül ayı, bağ bozumu. Rêzetî Tasnif. 

Rezdan Öğreten, öğretmen. Ribase Araziyi ekin için sulayıp 

Rezge Sıra. 

hazırlamak. 

Rezîl Cimri. 

Ribat Av kekliğinin tecrübelisi, 

Rezkirin Öğretmek. 

cesuru. 

Rezrezok Taze iken yenen yabanî Ribat Sürü hayvanlarının açık 

bir sarmaşık. 

hava ağılı. 

Rezvan Bağcı. 

Ribat Mecazi olarak cesur er¬ 

Reyin Havlamak. 

kek. 

Rè Yol. 

Rêbarî Yürüyüş, şöyle geçmek. 

Ribatî 

Ribês 

Cesaret. 

İlk baharda karlı yayla¬ 

Rëbendan Ocak ayı. 

larda yetişen ekşimsi, yenen, gü¬ 

Réber Rehber, yol gösteren. zel bir ot. 

Rêber Önder. 

Ricifandm Titretmek. 

Rêbir Yol kesen, kestirme yol. Ricricandin Morartmak. 

kebirin Yol kesme. 

Ricricîn Vücudun dayaktan renk 

Rêbirok Yol kesen. 

değiştirmesi. 

Réç Dağ yolu. 

Ridé Dokumada atkı. 

Rêçik Keçi yolu, patika. Ridên Sakal.

120- 

Revandin 

mak. 

Alıp götürmek, kaçır¬ iRiswatî 

! Risk 

Perişanlık. 

Bit yumurtası, sirke. 

Kih Sakal. 

I Rişme Binek hayvanlarının yu¬ 

Rihberdan Sakal bırakmak. ları. 

Rihsipî Ak sakallı, büyük, sena¬ Rişmile Mardin yakınında büyük 

tör. 

bir köy. 

Rij Yağsız, yavan. 

Rişta Erişte. 

Rijan Dökülme. 

Riswanê Nusaybin'in Ziving ile 

Rjjandin Dökmek. 

Şabani köyleri arasında bir mev¬ 

Rijav Mansap, nehrin denize dö¬ ki ve kışlak. 

küldüğü yer. 

Riswanê Savur'da bir köy. 

Rijî Yağsızlık, katıksızlık. Ritil Batman. 

Rijî Kömür. 

Ritimandin Doldurmak, tıka¬ 

Rijîbûn Yağsız kalmak. 

mak. 

Rijîman Yağsız kalmak. 

Ritimandin Dikte etmek. 

Rijîn Dökülmek. 

Rivîn Alev. 

Rijyayî Dökülmüş. 

Rivindan Alevlenmek. 

Rikh 

Rikhatî 

Zıt, inat. 

Aksilik. 

Rîyad 

Rizaîye 

Hicazın başkenti. 

Eski Urmiye şehri (İran' 

Rikew Keklik kafesi. 

da). 

Rikhîn Aksi. 

Rizandin Çürütmek. 

Rikhayî İnatçı. 

Rizde Dağlarda haşin kayalık. 

Rim Mızrak. 

Rizde Menteşe, kapı tokmağı. 

Riman Yıkılmak. 

Rizgar Basamak, silsile, kurtul¬ 

Rimbaz Mızrakçı, silâhşor. 

muş. 

Rimbeşik Kulplu bir nevi güveç Rizgarî Kurtuluş. 

kabı. 

Rizgar ker Kurtarıcı. 

Rimbêz Dağlarda yetişen ekşim¬ Rizgarkirin Kurtarmak. 

si bir ot. 

Rizîn Ezilmek. 

Rind İyi. 

Rizîn Cürümek. 

Rinde Kürtlerde kız adı. Rizyanik Bir yabanî ot. 

Riq Antipali. 

Rizyayi Çürümüş. 

Risil Gömme dolap. 

Aizyayî Ezilmiş. 

Risînê Savur'da bir köy. Rical Reçel, uzun uzun kıyılmış 

Rist Dizi, kolye. 

tütün v.s. gibi. 

Ristandin Dizmek, eğirmek. Rîp Hile, sahtekârlık. 

Ristik Küçük kolye. 

Ripoq Göz kapağı. 

Riswa Perişan, çürük, mahvol¬ Rîş Sakal. 

ma, rezil. 

Rîş Yıl çıbanı, şark çıbanı, ko¬ 

Riswabûn Perişan olmak. 

yunlarda bir nevi tırnak hasta¬ 

Riswakirin Perişan etmek. lığı.

121 

rîtin Defi hacet. 

! Roma Roma. 

Rîşe Midyat'ta büyük bir köy. Romanı Roma tarzı mimarîsi v.s. 

Rîx Büyük baş hayvan pisliği. Romanya Romanya. 

Rixelokî barik Bağırsak. 

Komanyayî Romanyalı. 

Rîxelokî köre Kör bağırsak. Rombîl Oto. 

Rixelokî estûr Kalın bağırsak. Romi Frenk. 

Rîxkirin Pislemek (hayvanın). Ron Saf, berrak, şaibesiz. 

Rixne Çapak. 

Ronayî Saflık, berraklık, aydın¬ 

Rîxrîxok Yemek borusu. 

lık, 

Rîz Sıra. 

i Ronak Işık, aydın, Kürtlerde kız 

Rize Rize vilâyetimiz. 

ismi. 

Rîzge Dağ silsilesi. 

Ronakî Aydınlık. 

Uo Güneş, çay, küçük akarsu, Ronakîmag Mehtap. 

teessür nidası. 

Ronîn Bakmak. 

Rohatin Ecelin gelmesi, günün Roniyî Aydınlık. 

gelmesi. 

Rov Etek, haram kıllar. 

Rohni Aydın, münevver. 

Rovî Bağırsak, tilki. 

Roj Gün. 

Ruyn İki yüzlü, kırmızı keçi. 

Roj Güneş. 

Rucuf Titreme. 

Rojane Günlük. 

Rucufandin Titretmek. 

Rojava Batı. 

Rucufîn Titremek. 

Rojavabûn Gün batması. 

Rucufkok Titrek. 

Rojbaş Günaydın. 

Ruhnbûn Sulamak. 

Rojgîran Güneş tutulması. Ruhnik Bir çeşit üzüm, şeffaf. 

Rajhilat Doğu, şark. 

Ruhnik Aydınlık. 

Rojhüatin Güneş doğması. Ruhnikî Şeffaflık, parlaklık. 

Rojik Adese, mercek. 

Ruhnî Ajdın. 

Rojin Baca. 

Ruhnkirin Sulandırmak. 

Rojî Oruç. 

Ruhnkayî Karanlık olmadan, ay¬ 

Rojî Yevmiye, gündelik. 

dınlıkta. 

Rojîgirtin Oruç tutmak. 

Rû Yüz, çehre. 

Rojkan Bitlis'te bir ilçe ve aşi¬ Rûbar Nehir. 

ret. 

Rûbar Yüzyüze gelme, bir Kürt 

Rojken Röntgen. 

aşireti. 

Rojkender Rontkenci, röntgen Rûbari Yüzyüze, mülâki olma. 

mütehassısı. 

Rûbend Yatak örtüsü. 

Rojkî Rojka aşireti mensubu. Rûdan Yüz vermek, vuku bul¬ 

Rojname Gazete. 

mak. 

Rojname Takvim. 

Rûgirt Abus, asık suratlı. 

Rokuj Bohtanda bir ırmak. Rûgirtî Yüz geçirilmiş şey. 

Role Evlât. 

Rûhn Sıvı, sulu, cılk.

122 

Rûkar Düzey, cephe. 

Rûkirin Sofrada servis yapmak. 

Rûkirin 

tarlamak. 

Bir şeye yüz çekmek, as¬ 

Rûkirin 

mek. 

Tercih etmek, yön ver¬ 

Rûl Bir cins sarmaşık. 

Rûmel Yüz akı, yanak, şeref. 

Rün Yağ. 

Rûnêdewivandî Erimiş yağ. 

Rimé zeytê Zeytin yağı. 

Rûnik Yağımsı, margarin. 

Rûnitandin Oturtmak. 

Rûniştî Oturmuş. 

Rûniştî Düz, akmtısız oturmuş 

Sa Köpek. 

Sabad Çardak, gölgelik. 

Sablax Mahabadin eski adı. 

Sabun Sabun. 

Sabûnabezi İç yağı sabunu. 

Sabuna bibèhn Kokulu sabun. 

Sabuna kurkirnê Traş sabunu. 

Sabuna gelgele Çay kenarında 

bir ot. 

Sabuna reqï Çamaşır. 

Sabuna şînoka Menengiç ve Kızvandan 

yapılan bir nevi sabun. 

Sabxor İnkibaz, peklik. 

Sad Yüz, bir arap harfinin oku¬ 

nuşu. 

Şada Asıı-, yüz yıl. 

Safo Büyük süzgeç. 

Safo Büyük süzgeç. 

Safo Kürtlerde kız ismi. 

Safok Kütük süzgeç. 

Rûnkirin Yağlamak. 

Rûnkirî Yağlanmış. 

Rûnxane 

rika. 

Yağ istihsal eden fab¬ 

Rûpêk Altı gitmiş eski çorap. 

Rût Çıplak. 

Rûtbûn Çıplak olmak. 

Rûtirş Ekşi yüzlü. 

Rûtî Çıplaklık. 

Rûtkirin Soymak. 

Rûto 

sıfatı. 

Kürtlerde erkek adı veya 

Rûxan 

şak taş. 

Yıkılış, kireç taşı, yumu¬ 

Rûxandin Yıkmak. 

Rûxar Satıh, yüz. 

Sakol Züğürt. 

Saksonya Saksonya. 

sal Yıl. 

Salayîne Gelecek yıl. 

Salaçûyî Geçen yıl. 

Saiahatî Senelerce, gelecek yıl. 

Salane Senevi, yıllık. 

Salapeşde Önümüzdeki yıl. 

Salar Erkek adı. 

Salaton Silopi'de tarihi harabeleriyle 

meşhur bir köy. 

Salbisal Yıl yıl, her sene. 

Saldi Bir daha seneye. 

Salix Tarif, haber. 

Salî Yıllık. 

Saloxhilanîn Haber almak. 

Salor Akıllı, terbiyeli, uslu. 

Salor Kürtlerde erkek ismi. 

Salos Muraî, dalkavuk, yağcı, 

Şirvan'da bir köy.

123- 

Salox Adres. 

Savva Yavru. 

Salyan Yıllık vergi. 

Sawêr Hayal. 

Sam Kürtlerde erkek ismi. Sawkirin Bilmek, korkutmak. 

Samal Kürtlerde kız ismi. Sax Canlı. 

Saman Mal. 

Saxbûn Canlanmak. 

Samanetî Maliye. 

Saxeti Canlılık. 

Samangir Marşandiz, yüz vası¬ Saxkirin Canlandırmak, iyileştir¬ 

tası, mal taşıyan. 

mek. ( 

Samanı Malî. 

Saxlem Sağlam. 

Samir 

Samîtil 

Darı. 

Boyunduruk ipleri. 

Saz Akort, düzgün. 

Sazkirin Akort etmek, düzeltmek. 

Samson Samsun vilâyetimiz. Se Köpek, it. 

Scno Bohtan'da bir köy. Seb Zemmetmek. 

Sapik Sapık. 

Sebaçi Ne için. 

Sapok Çizme. 

Sebet Sandık. 

Sap Ekin biçildikten sonraki hal. Seboz Bir cins köpek. 

Saq Yünden mamul bir nevi Sed Yüz. 

çizme. 

Sed Dönüm. 

Sar Soğuk. 

Sede Asır. 

Sara Kürtlerde kız ismi. Sedef Sedef. 

Sarê Kürtlerde kız ismi. Sedekan Yüzler hanesi. 

Sarınç Sarnıç. 

Scdeha Yüzlerce. 

Sarınce Mardin - Nusaybin ara¬ Sedem Yüzüncü. 

sında bir köy. 

Sedsed Yüzer, yüzer. 

Sarme Soğukluk. 

Seêhar Kuduz köpek. 

Sarûgerm Sıcak, soğuk, ılık, Şefik Küçük sundurma, ayvan. 

üşütme. 

Sefîn Irak'ta daimî karları ile 

Sas Saz. 

meşhur bir sayfiye yeri. 

Sasbend Saz çalan. 

Segav Su köpeği, çakal. 

Sason Muş'ta bir kaşa ve bölge. Sehol Buz. 

Satandın Çeltiği kabuğundan Sel Geniş, loş. 

ayırmak. 

Selahattîn Kürtlerde erkek ismi, 

Saten 

Sator 

Satoretî 

Floş. 

İşsiz, güçsüz, serseri. 

İşsizlik. 

meşhur Selâhaddini Eyyubi'nin 

küçük adı. 

Selemaş İran Şirvanında bir 

Satranç Satranç, yüz yol, yüz köy. 

usul, yüz oyun. 

Selanik Selanik. 

Savar Bulgur. 

Selate Salata. 

Savér Köpek yalağı, hayal ha¬ Selaxê Mardin'de ziraati meşhur 

yalet. 

bir ova köyü. 

Saw Korku. 

Selav Selam.

-124 

I 

I 

; 

i 

, 

Selbend Kaya parçası. 

Serban Teras. 

Selbend Su başı, baraj, şükür. Serbaz Asker. 

Selçuk Selçuk. 

Serbêri Bir köyde sağıma giden 

Selçûkî Selçukilere ait tarz. kız ve kadınların başı. 

Selegoşt Üstünde et düğülen düz¬ Serbest Hür, başı boş, bağlı ol¬ 

gün taş. 

mayarak. 

Selende Ayvan. 

Serbesti Hürriyet. 

Semawer Semaver. 

Serbestîyet Bağımsızlık. 

Semax Tahammül, cevher. Serjêr Baş aşağı. 

Semax Demire verilen tav, su. Serbîlind Başı yukarıda, alnı 

Semaxkirin Tahammül etmek, açık, mağrur. 

demire su vermek. 

Serbiser Başabaş, 

Semendok Ayakları bağlayıp boy¬ Serbixwe Kendi kendine. 

nuna atmak. 

Serbîyan Başkan, cumhurbaşka¬ 

Semerqend Semerkand. 

nı. 

Semer.sax Rojkan'da bir köy. Serbizîwî İsyan, mukavemet, 

Semşîre Üzüm sıkıldıktan sonra karşı gelme. 

kalan cüruf. 

Sercal Müşterek sürülerini otla- 

Semûr Sam yeli. 

tanlardan en büyük hissedar. 

Sendîyar Ahize. 

Sercil Sütun başlığı. 

Senger Siper. 

: Serçimk Bahar otunun filiz baş- 

Sengesar Eziyet. 

| lan, iyi kısımları. 

Sengeser İrak, İran hududunda Serçok Çömelme. 

bir kasaba. 

Serçavahatin Hoşgelmek, sela 

Seqandin Bilemek, ata binmek, ı gelmek, teşrif etmek. 

perdahlamak. 

I Serçav Göz üstü, hayhay. 

Seqem Keskin soğuk. 

Serçiner Süleymaniye yakının¬ 

Seqemî At nezlesi. 

da güzel bir mesire yeri. 

Seqitandin Gebertmek. 

Serçog Diz üstü. 

Seqitîn Gebermek. 

Serdab Bodrum kat, mahzen, 

êqyayî 

zulmuş 

Soğuktan donmuş, 

meyva ve sebze. 

bo¬ buzhane, peron, tünel. 

Serdagirtin Üstünü doldurmak, 

Ser Baş. 

ikmal yapmak. 

Ser Üst. 

Serdankirin Yavruyu memeye 

Sera 

Serad 

Saray. 

İri delikli elek. 

alıştırmak. 

Serdar Kumandan, Kürtlerde 

Serapa Baştan ayağa kadar. erkek adı. 

Seraser Baştan başa. 

Serdar Avda ağacın tepesine ko¬ 

Serav Yağmur yağdıktan sonra nan keklik ve bölünen ağacın uc 

geç ekilen ekin, su üstü. 

kısmı. 

Seravde Tenkit, taan, kötüleme. Serdartî Kumandanlık.

125- 

i 

ı 

i 

! 

! 

Serdest Serbest, alışkın, eli ya¬ Serine Not. 

tık. 

Serincdan Dikkat etmek, mülâ¬ 

Serdeşt Dağla ovanın birleştiği haza etmek, not yazmak. 

yer. 

I Serî Baş, uc. 

Sere Fidye. 

Serîberdî Ravanduz civannda 

Sere 

Serene 

Yaşlı. 

Macera. 

meşhur 

Serîdan 

bir dağ. 

Baş vermek, başak ver¬ 

Sereta Mukaddime, önsöz, baş¬ mek, çıbanın olgunlaşması. 

langıç. 

Serîn Yastık. 

Seretî Yaşlılık. 

Seringah Yastık. 

Serêdanî Başvurma, ziyaret et¬ Serjêrek Baş aşağı. 

Serjinik Kılıbık, kadın tabiatlı 

me. 

Serêkanyê Ceylân pınarın eski erkek. 

adı, çeşme başı. 

Serkanetî Başkanlık. 

Serkanî Çeşme başı (başkanlık). 

Serêkanyê Nusaybin'in Ziving 

Serkar Amele başı, iş kontrol¬ 

köyünde maruf çeşmeler. 

cüsü. 

Serêkanyêsabanê Nusaybin'in Şa¬ 

hane köyünde maruf çeşmeler. 

Serkepkan Irak'ta Raniye ilçe¬ 

hane köyünde maruf çeşmeler. 

Serkepkan Irak'ta Raniye ilçe¬ 

Sereş Başağrısı. Uğraşma. 

sinde meyveleriyle meşhur bir 

köy. 

Sereşandin Baş ağrıtmak, uğraş¬ 

Serkewt Muvaffak, Kürtlerde er¬ 

tırmak. 

kek ismi. 

Serfînaz Kürtlerde kız ismi. 

Seikewtin Muvaffak olmak. 

Serfînaz Bahtiyar, mesut, mutlu. 

Serkewtî Muvaffakiyet. 

Sergo Çöplük. 

Serkeş Baş çeken, serkeş. 

Serger Baş dönmesi, (baş yazar). 

. Serkil Eşeğin pisliği. 

Serger Ak baba, dağ tepesinde¬ 

Serkomer Reisi cumhur. 

ki düzlükler. 

Serkomel Cemiyet başkam. 

Sergiranî Ağır başlılık, naz. Serleşker Ordu kumandanı. 

Sorgovend Oyunda baş çeken, Serlêdan Uğramak, ziyaret et¬ 

halay başı. 

mek. 

Sergul 

Serhad 

Kürtlerde kız adı. 

Hudut boyu, Kürtlerde 

Serlâdan 

mek. 

Uğramak, ziyaret et¬ 

erkek adı. 

Sermavêj Kasım. 

Serheng Mümessil. 

Sermez Masa örtüsü. 

Serhevrazan Üstüste yatmak. Sermil Omuz atkısı, etol. 

Serhişk Dik kafalı, inatçı. 

| Sermiyan Bir aile veya toplulu¬ 

Serik Başkan. 

ğun başkanı, reisi. 

Serik Pipo başlığı. 

Sermiyan Sermaye, kapital. 

Serik Selektör, elek üstü. Sernerm Uysal, yumuşak tabi¬ 

Serine Mülâhaza, dikkat. 

atlı kimse.

126- 

Sernewq Aşağılık, alçaklık. Serxvestî Sarhoşluk. 

Serpil 

Serperişt 

Tümen, fırka. 

Ayak üstü. 

Serxweskirin Sarhoş etmek. 

Serza İlk doğuran koyun veya 

Serpe Ayak üstü, canlı. 

keçi. 

Serpêhat Macera. 

Serzemîn Dünya yüzü, yer yüzü. 

Serpêhatin Maceraya girişmek. Sevî Büyük sepet. 

Serpêhatî Macera perest. Sewdaser Baş dönmesi. 

Serpişt Sırt üstü. 

Sewere Yonca bitkisi. 

Serpuş Başlık, kapak. 

Sewîl Testi. 

Serqot Başı çıplak. 

Sewsbûn Sersemleşmek, âşık ol¬ 

Serrax Örtü. 

mak. 

Serreş Kara başlı. 

Sewskirin Sersemleştirmek. 

Serré Güzergâh, uğrak, yol üstü. Sewseti Sersemlik aşıklık. 

Sersaxî Baş sağlığı. 

Sewz Yeşil. 

Serseng Irak'ta Musul'un şima¬ Sewzewat Yeşillik, sebze. 

li ndeki kralların maruf sayfiye Sextekar Sahtekâr. 

nahiyesi. 

Sextekarî Sahtekârlık. 

Sersal Yıl başı. 

Seyand Sıva. 

Seısing Hazır, amade, bağlı kıs¬ Seyandin Sıvamak. 

rak veya at. 

Seyandî Sıvanmış. 

Sersera Başüstüne temenna. Sevda Hoca, üstad. 

Serseri Kendi başına kimseyi Seyégure Kurt boğan iyi köpek. 

dinlemeyen, serseri. 

Seyid Seyit, Hz. Muhammed'iıı 

Serserîtî Serserilik. 

soyundan gelenler. 

Sersipî Ak başlı. 

Seylan Seylan. 

Sersêl Saç üstü, taze ekmek an¬ Seyr Temaşa. 

lamına. 

Seyr Acayip, hayret uyandırıcı. 

Sersor Kızıl baş. 

Seyran Piknik. 

Sersot 

Sersûrman 

Sersûrman 

Ucu ateşli odun. 

Hayret etmek. 

Baş dönmesi, deh¬ 

Scyrkirin 

Séba7 

Sèbendik 

Temaşa etmek. 

Üç adım atlama oyunu. 

Üç bağlı bir nevi Kürd 

şet. 

gocuğu. 

Serşivan Çoban başı. 

Sebery Üç taş oyunu. 

Serşok Banyo, hamam. 

Se ~Üç. 

Serşuştin Banyo almak, yıkan¬ Seçik Üçken. 

mak. 

Sêçmax Yenen yabanî bir ot. 

Serûsikhût Üst baş, kıyafet. Sêdare İdam sehpası. 

Serùpê Kelle paça. 

Segah Üçlü bir musiki makamı. 

Serûgûh Çoban, deve çobanı. Sêgeh Harmanda kullanılan 3 

Serxwes Sehaş, keyifli, başıboş. çatallı ağaç. 

Serxvesbûn Serhoş. 

Sêgulîk Harman işlerinde kulla-

127 

nılan 3 çatallı ağaç. 

Sevtirşk Ekşi elma. 

Sêk Sirke. 

Sêw Büyük eşek ansı. 

Sêkevir Üç taş, boşanmada kul¬ Sêwasê Sivas vilâyetimiz. 

lanılan üç taş. 

Sêwik Garzan'da meşhur âlim 

Sekuşke Üç taştan ibaret ocak. Mella Ali'nin köyü. 

Sèl Madenî saç, ekmek saçı. 

Sêiax Kum. 

Sêlxêre Beşeri'de bir köy. 

Sêlm Hayvan memesi. 

Sêwî Öksüz. 

Sêwîbûn Öksüz kalmak. 

Sêwîkirin Öksüz bırakma. 

Sêwîman Öksüz kalmak. 

Sêlmî 

Sêlxan 

Peynir helvası. 

Kumluk. 

Sêwîtî 

Sêyem 

Öksüzlük. 

Üçüncü. 

Sene Avlu etrafındaki çalı çırpı, Sêysaaq Süleymaniye'de Haleb- 

odun, çit. 

ce bölgesinde tarihî bir bölge. 

Sene Sükûnet, sıcaklık. 

Sibande Saçak, sundurma. 

Sêncirandin Pişirmek, ısıtmak. Sibê Sabahleyin, yarın. 

Sênckirin Etrafını çevirmek. Sifnik Temel. 

Sênckiri Etrafı çevrili, surlu. Siftobûn Bozulmak. 

Sêng Göğüs. 

Siftok Kokmuş yemek. 

Seni Tepsi. 

Sigorta Sigorta. 

Sêpê Üç ayak denen Kürd oyu¬ Sihir Sirke. 

nu. 

Sihr Meyve vermiyen ağaç. 

Sepi Sehpa. 

Sihrik Tüfekte arpacık deliği. 

Spik Sehpa. 

Sihûn Çamurdan yapılan leğen. 

Sêqok Sason'un Kabulcaz köyün¬ Sike Demirden kazık, para, 

de meşhur bir çeşme. 

darp. 

Sêrbend Süslü at koşumu. Sikexane Darphane. 

Sêrîya Zerkan'da bir köy Silav Selam. 

Sértê Siirt vilâyeti. 

Suêmanyê Irak'ın Süleymaniye 

Sêsbê Yarın değil, daha evvelki vilâyeti. 

gün. 

Süîva Diyarbakır'ın Silvan kaza¬ 

Sêsê Üçer. 

sı ( Merwanogullan Kürd devle¬ 

Sêta Üç kat. 

tini kuran Bad'ın başkenti). 

Sêv Elma. 

Silk Pancar. 

Sêvagemor Yaban elması. Silkesor Kırmızı pancar. 

Sêvahêzeranî Haziran elması. Silo Kürtlerde erkek adı (Süley¬ 

Sêvasor Kırmızı elma. 

man). 

Sêvaxelatî Ahlat elması. Silopyê Mardin'in bir ilçesi. 

Sêvê Kürtlerde kız ismi. Siltanê Kürtlerde isim. 

Sêvkar Sıpayırt nahiyesind ebir SUto Kürtlerde kız ismi. 

köy. 

Sim Hayvan tırnağı. 

Sêvtalk Acı elma. 

Simandin Delip geçmek.

128 

Simaq 

mak. 

Bir bitkinin tohumu, süm- Sindoq 

Sine 

Sandık. 

Irak, İran hududunda bir 

Simaqpalan Süzgeç. 

bölge. 

Simaqyê Diyarbakır'da tarihî bir Sing Kazık, mil, şiş. 

köy, (meşhur tarihçi Maryeşna Singêdolabê Çıkrık mili. 

bu köylüdür). 

Singêkon Çadır kazığı. 

Simbêl Bıyık. 

Singik Çocuklarda çıkan bir si¬ 

Simbêlboq Gür bıyık. 

vilce. 

Simbil Başak. 

Singik Örgü şişi. 

Simbüek Bir cins balık. 

Singo Süngü. 

Simirmir Sürü hayatını yaşayan Sinopê Sinop vilâyetimiz. 

ve hiç doymadığı söylenen muzır Sintir Yetîm, kimsesiz. 

bir kuş. 

Sipartin Teslim etmek. 

Simin Delmek. 

Sipartî Teslim edilmiş olan. 

Simko Erkek adı. 

Sipas Teşekkür. 

Simkok Kırmızı bir tohum. Sipasî Şükran. 

Simkord Yuvarlak tırnakla hay¬ Sipaskirin Teşekkür etmek. 

van. 

Sipil Dalak. 

Simkirin Delip geçmek. 

Sipilak Akciğer. 

Simoqyê Sincar'da bir köy ve Sipî Beyaz. 

bölge. 

Sipî Bit. 

Simore Sincap. 

Sipîbûn Beyazlaşmak. 

Simreşî Hayvanların bir tırnak Sipîçolk Soluk. 

hastalığı. 

Sipîkirin Beyazlaştırmak. 

Simsik Nefissiz, pisboğaz, surda Sipîkirin Badana yapmak. 

burda otlanan kimse. 

Sipîman Beyaz kalmak, dona 

Simterâş Nalbant aleti ve tır¬ kalmak. 

nak keseceği. 

Sipîpank Ambiti. 

Simt Mecazi olarak kaba et. Sipyagenim Buğday biti. 

Sine İğde ağacı. 

Sipyamirîşka Tavuk biti. 

Sincak Kadınların taktığı iğne, Sipyakinca Çamaşır biti. 

broş. 

Sipyanîska Mercimek ve tahıl 

Sincêri Bir cins üzüm. 

biti. 

Sincik Topraktan çocuk oturağı. Sipyaserya Baş bili. 

Cincirandin Toprak eşyayı pişir¬ Siqêf Küfür. 

mek. 

Siqêfkirin Küfretmek. 

Sinciri Pişmiş, ısınmış. 

Sir Uyuşma. 

Sincirîn Pişmek, ısınmak. Sirbistan Sırbistan. 

Sincaq 

Sindan 

Kalın bağırsak, 

Örs. 

sucuk. Sirbûn 

Sirim 

Uyuşmak. 

İplik haline getirilmiş de¬ 

Sindan Bitlis'te bir köy. 

ri.

129 

Şirin Temizlemek. 

| Sîna Sina. 

Sirkirin Temizletmek. 

Sînanê Diyarbakır'da bir nahiye 

Sirnî Kağnı arabasındaki dingil ve bir istasyon. 

(iki tekerleği bir birine bağlayan 

ağaç). 

Sirnlyê erebé Araba dingili. 

Sirp Sırp. 

Sirsirk Kara fatma böceği. 

Sirsûm Yayık, büyük şarap kü¬ 

pü. 

Şist Gevşek. 

Sitavk Güneş huzmeleri. 

Sistbûn Gevşemek. 

Sisti Gevşeklik. 

Sistkirin Gevşetmek. 

Sisto pisto Derbeder kimse. 

Sivik Hafif. 

Sivkayî Hafiflik çabukluk. 

Sivikbûn Çabuk olmak, çevik 

Sineme Kürtlerde kız ismi. 

Sîng Göğüs, mecazi olarak ka¬ 

dın memesi. 

Sîngapor Singapur. 

Sîno Kürtlerde erkek adı. 

Sînor Hudut. 

Sinordanîn Hudut kurmak. 

Sînordaş Hudutdaş, komşu. 

Sînorkirin Hudutlandırmak, tah¬ 

dit. 

Sîpan Yığın. 

Sîpanêxelatê Süphan dağı. 

Sîpêl Şelâle. 

Sîpkan Ağrı'da büyük bir Kürt 

aşireti. 

olmak. 

Sipkî Sipkan aşiretine mensup 

Sivikî Çabukluk, acele. 

kimse. 

Sivikkirin Hafifletmek. ' 

Sîqal Cilalı, at ismi. 

Siwaretûkê Dihok'ta bir yayla. I Sîqalî Cilalı. 

Siyare Kapının iki yanı. Siqalkirin Cilalamak. 

Siyare Bir cins buğdav. Sîr Sarmısak. 

Sî Gölge. ' î Sîrava Sarmısak, yağ, yumurta 

Sibirya Sibirya. I ve ekmekten yapılan yemek. 

Sîdekan Erbil yakınında bir na- , 

' 

hiye, (bu eseri hazırlamada de- 

Sîramara Zehirli yabanî bir .ne¬ 

hiye, (bu eseri hazırlamada de- 

Sîramara Zehirli yabanî bir .ne¬ 

vi 

ğerli yardımcım Cemal Alemdar' 

sarmısak. 

in doğum yeridir). 

Sîrdim Bir nevi yabanî sarmı¬ 

Sîh Otuz. 

sak, (peynire konan ot). 

Sîhem Otuzuncu. Sîrik Yabanî bir cins sarmısak, 

| 

Sîkalkaguri Akbaba. ince kalkan, zayıf. 

j 

Sim Sırma. ı Sîrkutk Sarımsağın döğülmesi- 

Sîmaw Meşhur Türk filozofu, | ne mahsus ağaçtan havan kolu. 

Şeyh Bedrettin'in memleketi. Sîrox Yenen yabanî bir ot. 

Sîmir Kürt mitolojisinde dev i Sirwan Diyale nehrinin ilk kolu. 

Sis Siyah - mor arası bir renk. 

bir kuş. i 

F: 9

130 

Sîsawa 

hur bir 

Erbil'de 

köy. 

pirinci ile meş¬ Sora 

Soranî 

Kızılca. 

Kürtçede bir lehçe. 

Sîser Şirvan'da bir dağ, (Güya kimse. 

uzaktan dahi bu dağı göreni ak¬ Soranî Bir çeşit hançer. 

rep sokmazmış). 

Soravik Allık, ruj. 

Sitem Sitem, gölgelemek, zulüm. Sorboz Pembe renk. 

Sîtemkar Sitem eden, zalim. Sorbûn Kızarmak. 

Site Midyat'ta bir köy. Sorêtarî Koyu kırmızı. 

Sitil 

Sîvle 

Bakraç. 

Tarla faresi. 

Sorêvekirî 

Sorgul 

Açık kırmızı al. 

Kırmızı gül, bir çeşit 

Sîwan Şemsiye. 

buğday. 

Six Keskin uçlu sert diken. Sorik Kızamık hastalığı, bir çe¬ 

Six Diken. 

şit buğday. 

Sîxur Büyük cins bir kirpi. Soring Kırmızı toprak boya. 

Sîyabend Kürtlerde 

ve Kürtçede meşhur 

erkek ismi 

Siyabende 

Sorîçik 

Sorkan 

Yemek borusu. 

Derik'te bir Kürt aşireti. 

Silivi hikâyesinin kahramanı. Sorkayî Kızıllık. 

Sîyadara 

Siyam 

Ağaç gölgesi. 

Siyam. 

Sorkê sorava Bir çeşit üzüm. 

Sorkirin Kırmızıya boyamak, kı¬ 

Sîyannûmamesenî Musul - Erbil zartmak. 

arasında yaşayan bir Kürt aşire¬ Soro Erkek ismi. 

ti. 

Sorsork Süpürgelik ot, yemek 

Sîyamansijr Kerkük'ün cenubun¬ borusu. 

da bir Kürt aşireti. 

Sosin Zerin çiçeği. 

Sîyan Pis çamur, çirkef, kanal, Sosinê Kürtlerde kız ismi. 

lâğım akıntısı. 

Sorûsipîyov Makyaj. 

So Yabanî bir ot. 

Sov Kıtlık. 

Sobahi Yüzme. 

Sowê Zerkan'da bir köy. 

Sobahîker Yüzücü. 

Soxî Ne yapalım? Naçar, netice. 

Sobanek Yüzücü. 

Sozî Yarın. 

Sobe Soba, yayan, hayvansız ola¬ Spartin Teslim etmek. 

rak yolculuk. 

Spartî Emanet, dayalı. 

Sobedadan Soba yakmak. Spehî, Güzel. 

Sobehîkirin Yüzmek. 

Spehîbûn Güzelleşmek. 

Sohtin Yakmak, dağlamak. Spêhîdar Kavak. 

Sohtî Yanmış, dağlanmış. Spehîkirin Güzelleştirmek. 

Sojin Çuvaldız. 

Spehîkirin Güzellik. 

Sol Ayakkabı, yemeni. 

Spehîtî Yemlik otu. 

Soldirû Yemenici. 

Sping Yemlik otu, çiğ yenen bir 

Sone Ördek. 

ot. 

Sor Kırmızı. 

Spîçke Kibrit.

tas. 

131 

Spîdar Kavak. 

Susî Kenger tohumu, (kavrulup 

Spîkahêkê Yumurta akı. 

yenir). 

Spîndar Kavak ağacı. 

Sûd Fayda, menfata, tatlı, mar- 

Stendin Almak, satın almak. 

reng. 

Stewandin Olgunlaştırmak. 

Stewin Olgunlaşmak. 

Stewir Gebe olmayan hayvanlar. 

Setwirhistin Sahibi tarafından 

çektirilmeyen hayvan. 

Stewirman Hayvanın geve kalma¬ 

Sûddar Faydalı, menfaatler. 

Sûdferest Menfaatperest. 

Sûlaf Musul'un şimalinde meş¬ 

hur bir sayfiye. 

Sûle Darının sapı, kasal, kamış. 

Sûnd Yemin, and. 

ması 

Stewrê 

adı. 

Mardin'in Saur kazasının 

Sûnddan Yemin ettirmek. 

Sûndxwarin Yemin etmek. 

Sûr Hayret, sur. 

Stewrê Savrlu kimse, gebe olma¬ Sûrcî Ravvandizda bir Kürd aşi¬ 

ma hali 

reti. 

Stêr Yıldız. 

Sûrdim Yabanî çarmısak. 

Stêra berheyvê Aya bitişik yıldız. Sûrevélk Gagası kırmızı güzel 

Stêra haftawanê Büyükayı yıl¬ tüylü bir kuş. 

dızı. 

Sûrgicî Mardin'de bir Kürt aşi¬ 

Stêra quruxî Sabah yıldızı. reti. 

Stêra nîvê ezmên Kutup yıldızı. 

Stêra sibehê Sabah yıldızı. 

Stilîlê Nusaybin'i îstilil nahiye¬ 

sinin asıl adı. 

Stilîlî İstililli kimse. 

Stiran Şarkı. 

Stiranî Müzikal. 

Stiranvan Şarkıcı, muganni. 

Slirî Diken. 

Stirîzerk Yabanî bir ot. 

Stirîmişk Sıçan dikeni. 

Sûrkan Ağrı'da Türk İran tran¬ 

sit yolu üstünde bir köy. 

Snrikandin Süratle sıvıştırıp, 

koşturmak, sürtüştürmek. 

Sûrikîn Sıvışıp koşmak. 

Sûravk Tuzlu su. 

Sûs Miyan, miyan kökü. 

Sûtin Yakmak, bilemek (mahru¬ 

kat yakacak). 

Sûsik Bir cins keklik. 

Stûr Kaim. 

Sûwender Ayran. 

Stûrbûn Kalınlaşmak. 

Sûxar Bir cins ot. 

Stûrkirin Kalınlaştırmak. Süzenek Bel soğukluğu hastalığı. 

Stûrtî Kalınlık. 

Swar Süvari. 

Svvîr Sarmısak acısı. 

Swarbûn Binmek. 

Sûç Suç. 

Swarkirin bindirmek. 

Sûçe Dış köşe. 

Swartî Süvarilik. 

Sûçeber Köşe taşı, uzun büyük Swêrek Siverek ilçesi. 

Swêrekî Siverek! i.

132- 

Şalik İnce kumaş ve maşlah, no¬ 

Şaban 

Şabane 

Arapça bir ayın ismi. 

Nusaybin'de bir köy. hut mercimek ve baklanın yeşil 

Şnbaş Bahşiş. 

iken yenen hali. 

Şabaş Meth, övgü. 

Şalûl Güvercin büyüklüğünde 

Şabaşbûn Methedilmek. 

Şabaşî Methiye. 

Şabaşkirin Methetmek. 

Şabaz Kürdlerde erkek adı. 

Sabelot Kestane. 

Şabender Konsolos, resmi tem¬ 

silci. 

Şabûn Sevinmek. 

Şadbûn Sevinçli. 

Şadilî Dersim'de bir aşiret. 

Sadî -r Sevinç. 

Şadkirin Sevindirmek, neşelen¬ 

dirmek. 

renkli bir kuş. 

Şalyar Bakan. 

Şalyarî Bakanlık. 

Şalyare abûrî İktisat bakanı. 

Şalyare avedanî İmar bakanı. 

Şalyare dadga Adalet bakanı. 

Şelyare dere Dışişleri bakanı. 

Şalyare hatûçûn (Gîhîstin) Ulaş¬ 

tırma bakanı. 

Şalyare kar Çalışma bakanı. 

Şalyarek hiştûkal Ziraat bakanı. 

Şalyare khomelayeti Sosyal iş¬ 

Şagirt Çırak. 

ler bakanı. 

Şah Padişah. 

Şahane Şahane. 

Şaheşahan Şahinşah, başbuğ. 

Şahine Kıraliçe. 

Şahînet Alem yapmak, eğlenmek. 

Şahne Arazi sahibi namına köy¬ 

lü ekinini gözeten bekçi. 

Şehreza Zeki, bilgili. 

Şalyare navxwe İçişleri bakanı. 

Şalyare neft Petrol bakanı. 

Şalyare Sarewanî Belediyeler ba¬ 

kanı. 

Şalyare şer Millî Savunma ba¬ 

kanı. 

Şalyare tendurustî Sıhhat baka¬ 

Şahrezayî Zekavet, bilgiçlik. 

Şaht Mefluç, dağınık. 

Şaht Beceriksiz erkeğe denir. 

Şahtbûn Felç olmak. 

Sahte Beceriksiz kadına denir. 

Şahtkirin Felç etmek. 

Sajin Kraliçe. 

nı. 

Şalyare zanistî Maarif bakanı. 

Şalyarî Bakanlık. 

Şam Şam. 

Şamar Kırk ayak. 

Şamayı Şam işi, Şamlı, bir cins 

tütün. 

Şal Kürtlere mahsus geniş pa¬ Şamborek Bir nevi börek (Kürt 

çalı pantalon. 

böreği). 

Şal Bir nevi ince yün kumaş ve Şamderzî Bir cins çelik. 

kuşak. 

Şame Şam.

133 

Şammisrî Bir nevi kılıç çeliği. Şaşbûn Şaşırmak. 

Şamû Kıl tarağı. 

Şaşîtî Şaşkınlık. 

Şan Bal, bal peteği, omuz. Şaşkirin Şaşırtmak. 

Şanaz İftihar, Kürtlerde kız is¬ Sasxapên Sahte sarıklı, sahte 

mi. 

âlim. 

Şanazkirin İftihar etmek. Sawegs Kürtlerde erkek ismi. 

Şander Garzan'da bir köy. Şawir Düdük. 

Şandin Göndermek. 

Sawirê Bohtan'da bir köy. 

Şanghay Şanghay. 

Şax Dağ. 

Şandî Gönderilmiş. 

Şax Dal. 

Şanîdan Göstermek. 

Şax Boynuz. 

Şanîn Tetkik. 

Saxewan Kürtlerde erkek ismi. 

Şanîşe Nusaybin'de cakcak suyu¬ Saxe Cizre'de eski Bohtan bey¬ 

nun tevzi edildiği yerde bir köy. lerinin menşei. 

Şap Kürd cepkeni. 

Şaxî Dağlı. 

Şapat Mevsim, çağ. 

Saxqutkirin Dal kesmek, alâka 

Şape Çığ. 

kesmek. 

Şaper Kuştan bir tüy. 

Şayi Düğün, dernek, eğlence. 

Şapik Kürtlere mahsus bir nevi Şayetî Kraliyet. 

cepken. 

Şayetî Kraliyet. 

Şaqla Mertek. 

Şaqûl Kuşları 

nevi tuzak. 

tutmak için bir 

Şayîze 

Şazde 

Şazhem 

Kürtlerde kız ismi. 

Onaltı. 

Onaltıncı. 

Şar 

Şar 

Şehir. 

Kadın başlarına bağladıkları 

Şeb 

Şebak 

Saf. 

Şafak. 

siyah simli bir başlık. 

Şebak Tasma. 

Saran Kereste. 

Şebot Bir cins balık. 

Şarbane 

Şareban 


Irak'ta bilhassa nar¬ 

Şefqe 

Şetî 

Şapka. 

Yıkık, çökük. 

ları ile meşhur Diyolağa bağlı Şeh Tarak. 

bir kaza. 

Şehbaz Kürtlerde erkek adı, ça¬ 

Sardin Saklamak, gömmek. lışkan. 

Sarewan Belediye reisi. 

Sehêbeqs Bir nevi ağaç tarak; 

Şarezûr Irak'ta Medlerden kal¬ Şehemû Kıl tarağı. 

ma tarihî bir şehir, Kerkük civa¬ Sehêcûmkê Dokuma tarağı. 

rında. 

Şeheserya Kıl tarağı. 

Şarez Diş etleri hastalığı. Şehik Baş tarağı. 

Şeristan Medenî, şehirli. Şehin Süs tarağı. 

Şaristani Medeniyet. 

Şehin Terazi. 

Şarax Acur. 

Şehkirin Taramak. 

Şaş Sarık, seyrek. 

Şehkirî Taranmış.

134- 

Şekir Şeker. 

Şemetîn Kaymak (kayak yap- 

Şekire elbika Bonbon şekeri. ma). 

Şekire hinde Bir nevi Hint şeke¬ Şemirandin Bırakmak, koyu ver- 

ri. 

mek. 

Şekire hûr Toz şeker. 

Şemirî Bırakılmış, terkedilmiş, 

Şekire kabik Kesme şeker. açıkta kalmış. 

Şekire qend Kelle şekeri. Şemitandin Kaydırmak. 

Şekire serya Kelle şekeri. Semitxaltîk Bir nevi yapışkan 

Şekirî sipî Beyaz şeker. 

mantar. 

Şekirî Şekerden mamul. Şemî Cumartesi. 

Şekiro Kürtlerde erkek ismi. Şemkan Kars'ta bir Kürt aşireti. 

Şekirok Bir cins kavun ve yaba¬ Semrex Mardin'de bir köy, (şim¬ 

nî enginar otu. 

diki Mazi dağ kazası). 

Şekal Eski ayakkabı. 

Şemse Kürtlerde kız adı. 

Şel Gülleyi havadan atma. Semt Kayma. 

Şelaf Dalkavuk, yaltakçı. Şemûz Huysuz, huysuz katır. 

Şelafkirin Dalkavukluk yapmak. Şene Tırpan, harmanı savuran 

Şelifîn Ayağın taşa takılması. alet. 

Şelik Bezden süzgeç. 

Şenekirin Tırpan etmek. 

Sellêq Çapak. 

Şepel Şuh, rind, dilber. 

Selliqandin Yürüterek yormak, Şepane Ekin ekildikten sonra to¬ 

bir işi baştan savarak yapmak. humun iyice gömülmesi için gez¬ 

Selliqîn Yorulmak, bacak arala¬ dirilen şey. 

rının yürüyüşten kızarması. Şepol Dalga. 

Şellte Büyük çuval. 

Şeq Taraf, parça, kısım. 

Şelokirin Bulandırmak, korkut¬ Şeq Bacak, taraf. 

mak. 

Şeqam Mecazi olarak zaman. 

Şelûf Çıplak, küçük piliç. Seqamlêdan Tokatlamak. 

Selwar Şalvar. 

Şeqil Harmanda kullanılan bü¬ 

Şemal Esinti, meltem, Kürtlerde yük ağaçtan mühür. 

erkek adı, güzellik. 

Seqilkirin Harmanı bu mühürle 

Şematok Kaygan, kaypak. mühürlemek, işaretlemek. 

Şematok Mecazi olarak ele avuca Seqilkirî Bu şekilde işaretlenmiş 

sığmaz, afacan. 

harman. 

Şembelîk Yabanî karanfil. 

Şemçe Kibrit. 

Seme Cumartesi, zilan deresinde 

bir köy. 

Seqlawa Erbil'e bağlı bir kaza 

merkezi ve sayfiye yeri. 

Seqleqtêzî Bişerî'de bir köy. 

Seqitandin Sıyırmak. 

Şemendefer Tren. 

Seqitî Sıyrılmış. 

Şemadan Yağmurluk, muşamba. Selqoq Yabanî meyva. 

Şemetî Kayma. 

Şer Harp.

135 

Şeranî Harbi, harba ait. 

Şerevan Belediye. 

Şerkirin Harb etmek. 

Şerm Ayıp, haya, utanç. 

Şermbûn Ayıplamak. 

Şermî Hicap. 

Şermîn Kürtlerde kız ismi. 

Şermkirin Utanmak. 

Şermût Dikiş ipliği yumağı ve 

bir cins dut. 

Sernex Siirt'in Şirnak ilçesi. 

Şerpa Eşarp. 

Serrawestan Mütareke. 

Serwan Savaşçı, muhabir. 

Şestebaran Nisan ayı. 

Şeşagir Altılı toplu silâh ve olabacı. 

Şeşderb Altılı toplu tabanca. 

Şeşek Sevap sayılan ve müslümanların 

oruç tuttuğu 6 gün. 

Şeşem Altıncı. 

Şeşxane Altı yivli çakmaklı tü¬ 

fek ve tabanca. 

Şevreşk Gece karanlığında peydah 

olan hayal ve korku. 

Şevreşkî Tavuk karası. 

Şevrevînik Yarasa. 

Şewal Arapça bir ay ismi. 

Seware Çocuk doğmasının ilk 

haftası. 

Şewat Yanıcı. 

Şewb Bulaşıcı hastalık. 

Sewibîn Susuzluktan kavrulan 

yeşillik. 

Sewibîn Yeni testi ve küplerin 

artık soğutmaması. 

Şewişandin Şaşırtmak, sersem 

etmek. 

Şewişî Şaşkın. 

Şewişî Şaşkın, sersem. 

Şewişîn Şaşırmak. 

Sewitandin Yakmak. 

Sewitî Yanmış. 

Sewitîn Yanmak. 

Şewl Dağlar arasındaki düz. tar¬ 

lalar. 

Şewît Bir nevi dere otu. 

Şeşyek Altıda bir. 

Şewq Işık. 

Şet Deli, manyak. 

Sewqdan Işık vermek. 

Şetkirin Deli etmek. 

Şawt Yanık. 

Setwan Gevaş'ta bir köy. Şexif Damın üstündeki kireç - 

Şev Gece. 

toprak v.s. 

Şevbaş İyi geceler. 

Sexifkirin Damı sıvamak. 

Şevaberate Beraat gecesi (27 ra¬ Şexte Kırağı. 

mazan gecesi). 

Şeytanok Sümüklü böcek. 

Şevder 

se veya 

Gece dışarıda 

şey. 

kalan kim¬ Şeylileh Hiçbir şey. 

Şe Alnı ve üç ayağı beyaz bir 

Şevger Gece cesaretle dolaşan. at. 

Şevin Gece sürüyü mehtapta ot¬ Sêandin At kişnetmek. 

latmak. 

Sel Teğel, büyük çim parçalan. 

Şevkor Gece körlüğü (homorola- Şelandin Teğellemek. 

bi). 

Şelandî Teğellenmiş. 

Şevlideryan Gece dolaşan. Sêlav Sel. 

Sevreş Karanlık gece. 

Sêlavbûn Coşmak.

136- 

Şelavkirin Coşturmak. 

Şiftik Bağ budamada elde edi¬ 

Sêlo Bulanık. 

len çubuklar. 

Şelo Korkak, dona kalma. Şihhesananlı Tunceli ve Erzin¬ 

Şelobûn Bulanmak. 

can bölgesinde bir Kürt aşireti. 

Şelobûn Korkmak. 

Şiandin Kişnemek. 

Şelokirin Bulandırmak, korkut¬ Şiîn Kişneme. 

mak. 

Şikakan Hakkari bölgesinde bir 

Şeloî Bulantı, korkaklık. 

Şelan Çiğnemek, ezmek, ovmak. 

Şelavebûn Sel kalkması, coşma. 

Selim Şalgam. 

Şemî Bir nevi siyah ekşi dut. 

Şen Neşeli, canlı, güzel. 

Şenâyî Yeşillik. 

Şer Aslan. 

Serî Bir Kürt aşireti. 

Serî Aslanca. 

Serîn Tatlı. 

Şerînbûn Tatlılaştırmak. 

Serîne Kürtlerde kız adı. 

Serîni Tatlılık. 

Şerînkirin Tatlılaştırmak. 


Şikakî Şikaki aşiretine mensup 

bir kimse ve bir tarz kadm baş 

bağlaması. 

Sikan Hezimet, mağlûbiyet, kı¬ 

rılma. 

Şikarte Ziraat işçilerine ekilen 

küçük ekin parçalan. 

Şikber Harçsız örülen duvar. 

Şikev Ağaçtan tekne. 

Şikestin Kırılmak. 

Şiekstî Az kırılmış, çatlak. 

Şii Islak. 

Şilbûn Islanmak, rutubetli ol¬ 

mak. 

Sêrwanî 

Şerzad 

Irak'ta bir Kürt aşireti. 

Kürtlerde erkek adı. 

Şilbûn 

Şile 

Korkmak, dona kalmak. 

Yağmurlu hava. 

Şest Altmış. 

Şiletî Rutubetli. 

Şet Deli, çit. 

Şilesavar Bulgur lapası. 

Şetayetî Delilik. 

Sileûcewte Maskaralık, taklit, 

Şetbûn Delirmek. 

komiklik. 

Şetkirin 

Sêwan 

Deli etmek. 

Şaşmak. 

Şilel 

Siler 

Alâka. 

Koyunun arkasında kuru¬ 

Sêwandin Şaşırmak. 

Sêwî Şaşkın. 

yan pislik. 

Şilel İpek yumağı ve Kürtlerde 

Sêxan Mardin - Diyarbakır ara¬ 

sında bir mevki, yatır. 

Sêxbizinî İslâhiye bölgesinde 'bir 


Şez Keçi kenesi. 

Şibebî Aşitan'da bir köy. 

Şifre Domuzun iki dişi. 

Şifti Karpuz. 

kız ismi. 

Şilf Süngü. 

Şilitî Islaklık. 

Silqandin Çalkalanmak. 

Şilî Yağmurlu hava. 

Şilkirin Islatmak. 

Şillok Suluca. 

Şülikî Bir çeşit saç ekmeği. 

Şüor Bir nevi erik.

137- 

Şima Bal mumu. 

Şimamok Süslü kokulu bir nevi 

süs kavunu. 

Şimaq Tokat. 

Şimarûn Balmumundan yapılmış 

bir nevi muşamba, ağrıyan yerin 

üzerine konulur. 

Şimik Terlik. 

Şimşal Kaval. 

Şimşatî Biçimli. 

Şimşîle 

tar. 

Ağaçtan kilit ve anah¬ 

Şingal Sincar. 

Şingalî Sincarlı. 

Şino Iranda bir şehir. 

Siqapî Aksayan, topallayan. 

Sirenqe Enjeksiyon. 

Şirim Domuzun iki köpek dişi. 

Şirinek Oluk. 

Şirten Ilık. 

Şirrik Oluk. 

Şirr Ezik, yırtık. 

Şirşir Su sesi. 

Şirtik Sepet imalinde kullanılan 

bir ağaç. 

Şirtînî Düz, kıvırcık olmayarak. 

Şit Nesne. 

Şiv Asa. 

Şivan Çoban. 

Şivanetî Çobanlık 

Şivane khurd Bir Kürd yazarın 

lâkabı. 

Şivik Küçük asa. 

Şivüe Küçük patika yol. 

Şîvterk Yaş asa. 

Şixab İstek. 

Şixre 

harman. 

Ekini sap olarak tarladan 

Sixrevan Ekini tarladan taşıyan, 

mana taşımak için ağaçtan kul¬ 

lanılan alet. 

Siyare 

rümesi. 

Yere gömülen ekinin çü¬ 

Şiyandin Göndermek. 

Şiko Cehalet, azamet. 

Şîkago Şikago. 

Şikar Av. 

Şîlan Yaban gülü. 

Şîfav Kalın bağırsak. 

Sin Mavi. 

Şîn Matem. 

Şînbûn Yeşermek. 

Şînezik Obur, midesine düşkün 

kimse. 

Şînok Bitimin yabanisi. 

Şîp Şelâle. 

Şîpane Kapı önü, eşik. 

Sîqên Feryat. 

Şîr Süt. 

Şîre Üzüm suyu. 

Şîret Nasihat. 

Şîreter Doğumdan üç dört gün 

sonraki süt. 

Şîretkirin Nasihat etmek. 

Sîrêxerabe Bozuk süt. 

Şîrez Çiriş. 

Şîrheram 

kimse. 

Haram sütlü, fena 

Şirik Bazı nebatlardan çıkan süt. 

Şirîkî Mor, menekşe rengi. 

Şîrîn Tatlı, Kürtlerde de kız adı. 

Sîrko Dağ Arslanı, Kürdlerde er¬ 

kek adı. 

Şîrmeyandin Sütü mayalamak. 

Sîrqussandin Sütü peynir maya¬ 

sı ile mayalamak. 

Şirtûk 

Sîrwan 

Süt kaymağı. 

İran, Irak ve Türkiye'de 

birer bölge adı ve Siirt'te bir ka¬ 

za. 

Şîşan 

çek. 

Güzel kokulu sarı bir çi¬

138 

Şiş Şiş. 

Şîşik Kebap. 

Şiv Akşam yemeği. 

Şîv Ziyafet. 

Şîw Vadi. 

Şîwe Lehçe. 

Şiwen Matem. 

Şîwet Telâffuz. 

Şkef Ağaçtan yontulmuş tekne. 

Şkeft Mağara. 

Şkeftan Siirt'te mağaradan iba¬ 

ret köy ve adı. 

Şorbe Çorba. 

Şorbeşîr Sütlâç. 

Şorbûn Tuzlamak. 

Şorbûn Sarkmak. 

Şore Tuzluca, beyaz barut. 

Şorebî Salkım söğüt. 

Şorek Çorak, tuzlu arazi. 

Şoriş İhtilâl, ayaklanma. 

Şorizbah 

köy. 

Midyat'ta büyük bir 

Şorkirin 

mak. 

Tuzlandırmak, sarkıt¬ 

Şkeftik 

tuk altı. 

Küçük mağara ve kol¬ Sortir 

Şoz 

Daha tuzlu. 


Şkeftî Mağaralı. 

Şûjin Çuvaldız. 

Şkestin Kırılmak. 

Şûkirin Evlenmek. 

Şkestî Kırık. 

Şûnde Sonra. 

Şkev Ağaçtan oyulmuş tekne. Şûngir Veliaht, halef, izci' takip 

Şkeva Mayasız hamur ve yufka. eden. 

Şkevtin ??? 

Şkenandin Kırdırmak. 

Şker Taş yığını. 

Şkerçûn Hayvanın bıçağa 

meden haram ölmesi. 

Şkerkirin Yığmak, hayvanı 

der etmek. 

yetiş¬ 

mun- 

Şûr Kılıç. 

Şûşe Şişe. 

Şûştin Yıkanmak. ' 

Şûştî Yıkanmış. 

Şût Sivri çıplak. 

Şûtbûn Soyulmak, 

Şûtkirin Soymak. 

sivrilmek. 

Şofar Hafiye, gizli polis. Şûtik Sivilce. 

Şofer Şoför. 

Şûtî Çıplaklık. 

Şoqil Bezelye. 

Şûn Yer, hacim. 

Şolik Bir nevi bezelye. 

Şûnik Tokmak. 

Şop İz. 

Şopgerîn İzci. 

Şophiştin İz bırakmak. 

Şopik İzcık. 

Şûr Kılıç. 

Sûre Mardin'de bir köy. 

Şûv Nadas. 

Şûvrakirin Nadas kaldırmak. 

Şoqil Bakla. 

Şûvan Bohtan'da bir köy. 

Şor Tuzlu, histerik, sarkık. Şwan Irak'ta bir Kürt aşireti. 

Sorav Tuzlu su. 

Şyar Uyanık. 

Şorayî Tuzluluk. 

Şorbabirince Pirinç çorbası. 

Şorbanîske Mercimek çorbası. 

Şyarî Uyanıklık, nöbet. 

Şyarbûn . Uyanmak. 

Şyarkirin Uyandırmak.

139 

Ta İp, sıtma. 

l'alatê Nusaybin'de bir köy; 

Taa Sıra denk, uygun. 

Talbûn Acılık. 

Taban Silindir. 

Talde Siper, mania. 

Tababûn Silindirleşmek. 

Telesêv Yabanî elma. 

Tabanî Silindirik. 

Taleşîr Sütü acı bir ot. 

Tabankirin 

Tabeşîr 

Silindirlemek. 

Sütü mayaladıktan son¬ 

Talé 

Talik 

Kürtlerde 

Acılık. 

kız adı. 

ra üzerine örtülen örtü. 

Talîşk Düşünülen en acı şey. 

Tabir Hurafecilerin sıtma kesen Talî Kekliklerin sevdiği bir ot 

ipleri. 

(acı bir ot). 

Taç Taç. 

Tadar Okaliptüs ağacı. 

Taê badayî Merserize iplik. 

Taê dezîya Dikiş ipliği. 

Taê giloka Yumak ipliği. 

Taê nevresim İpek ipliği. 

Taê penga Kelef ipliği. 

Taê qoqa Kuka ipliği. 

Taê sofîka Çile ipliği. 

Taêsermûta Çıkrık ipliği. 

Taê textka Makara ipliği. 

Talî Netice, son. 

Talkirin Acılaştırmak. 

Talo Kürtlerde erkek adı. 

Talyakewa Kekliklerin sevdiği 

yabanî bir ot.- 

Talyamirnê Ölüm acısı. 

Tam Lezzet. 

Tamandin Ağacı aşılamak. 

Tamandin Tadına bakmak. 

Tamik Tuzağa konan yiyecek. 

Tâê xav Ham iplik. 

Tamişkî Alışma, tadını alma. 

Tagirêdan Sıtmaya bağlamak. Tamşikîbûn Alışmak, tadını al¬ 

Ta girtin Sıtmaya yakalanmak mak. 

Tahirê 

Tahiro 

Tahran 

Taht 

Tahlik 

Tajî 

Kürtlerde 

Kültlerde 

Tahran. 

Kaya. 

Kavun. 

Tazı. 

erkek adı. 

erkek adı. 

Tamişkîrin 

nı almak. 

Tamxwes 

Tamnexwesî 

zetli. 

Tatlılaştırmak, tadı¬ 

Leziz. 

Tatsızlık, bozuk lez¬ 

Tal Acı. 

Tamsar Tatsız. 

Talan Orman, talan etmek. Tamsari Tatsızlık. 

Talanbûn 

Talanî 

Soyulmak. 

Soygun. 

Tamtîtik Lezzetli şeyler. 

Tan Kafes, tahta perde. 

Talankirin Soymak. 

Tank Tank.

140 

| 

j 

Tanar Kitabın cildine tespit edi¬ 

len ara iplik. 

Tangar Mahsus, hususî. 

Tap Bulunma. 

Tapkirin Bulmak. 

Tapo Topu. 

Taq Pencere, mazgal. 

Taxekirin Demetlemek. 

Taxetaxe Demet, demet. 

Taxé Muş'ta bir köy. 

Taxim Takım. 

Taxi Muhallebi, (Bitlis'te meş¬ 

hur Tahi şeyhi). 

Taxnîk Küçük tütün tepsisi, kah¬ 

Taqê Mardin'de bir köy. 

ve tepsisi. 

Taqîmane İmtihan. 

Taxt Tahta karyola. 

Tar Tef, elek, gibi şeylerin ke¬ Taxtik Tahta. 

narı. 

Taxtirewan Tahterevan. 

Targon Yabanî buğday. 

Taxûk Kızak. 

Tarî Koyu renk, karanlık. Taybetîkirin Tahsis edilmiş. 

Tarîbûn Koyulaşmak. 

Taze Taze. 

Tarîkirin Koyulaştırmak. 

Tazetî Tazelik. 

Taronî Bohtan'da bir köy. Tazî Çıplak. 

Taşte Kahve altı. 

Tazîbûn Soyulmak. 

'iastêxwarin Kahve altı yapmak. Tazîkirin Soymak. 

Taştyamîranî Kahve altı zama¬ Tebane Silindir. 

nı (saat 

Taştyapala 

10 sıraları). 

İşçi kahvealtısı (sa¬ 

Tebat 

Tebai 

Durma, 

İttifak. 

şeker. 

bah erken saatlerde). 

Tebatî Tahammül. 

Tat Raiye, aşirete mensup olma¬ Tebatkirin Tahammül etmek. 

yan kimse. 

Tebatnekirin Tahammül edeme¬ 

Tata Raiydik bölge. 

mek. 

Tav Gün ışığı. 

Tebax Ağustos. 

Tavdan Güneşlendirmek. Tebayî İttifak, birlik. 

Taw Hamle. 

Tebeq Bir nevi hayvan tırnak 

Tawa Erime. 

hastalığı. 

Tawan Erimek. 

Tedarik Hazırlık. 

Tawan Suç, kabahat. 

Tedariki Hazırlık. 

Tavvandar Suçlu, kabahatli. Tedarikkirin Hazırlamak. 

Tawandar Suçlu. 

Tebeş Bir hastalık. 

Tawanî Suçluluk. 

Tebûr Melheb dedikleri harman 

Tawiz Tavus kuşu. 

savurmak için alet. 

Tawî Sıtmalı. 

Tefar Şirvan'da bir köy. 

Tawtawetî Züppelik. 

Tehnûsik Bademcik hastalığı. 

Tawtaw Züppe. 

Tej Uzun dar kilim, kara çadı¬ 

Tax Mahalle. 

rın bîr parçası. 

Taxe Tütün demeti. 

Tejik Küçük kilim. 

Taxe Demet. 

Tejik Bir kilim.

141 

lelalo 

Telan 

Diyarbakır'da bir köy. 

Garzan'da bir köy. 

yışı- 

Tengbûn Daralmak. 

Telaş Filka, parça, dilim. Tengal Yan, yamaç. 

Telaşok Yarma, yarma odun. Tengav Sıkışma, binek, hayvan¬ 

Telefon Telefon. 

ların eğer kolanı. 

Telgraf Telgraf. 

Tengayî Sıkışıklık. 

Telgrafxane P.T.T. 

Tengî Darlık. 

'i'elîs Çuval. 

Tengkirin Daraltmak. 

Tem Arzu, istek, ümit, iştiha, Tengijîn Dalmak, patlak, yağar 

sis. 

vaziyete gelmek. 

Tema Arzu, istek, ümit. 

Temar Mahmurluk. 

Temaramirinê Ölüm uykusu, 

mahmurluğu. 

Temaşa Seyir. 

Temaşaker Seyirci. 

Temaşkirin Seyretmek. 

Temasxane Opera. 

Temberi Erkek saçı. 

Tembekî Nargile için hazırlanan 

tütün. 

Temçuser Arzu etmek, istemek, 

arzulama. 

Temezî Bir nevi kadın başlığı, 

Kofi. 

Temirandin Söndürmek, göm¬ 

mek. 

Temirîn Sönmek, gömülmek. 

Tena Ayakta durma. 

Tena Yalnız. 

Tenakirês Tek entari giymek. 

Tenatena Adım, adım, aheste 

aheste. 

Tenba Ayakta durmak, bir nevi 

kene. 

Teneke Teneke. 

Tenê Yalnız. 

Tenêkirin Yalnız bırakmak. 

Tenêman Yalnız kalmak. 

Tenik İnce, sığ. 

Teniştdan Yan vermek. 

Tenişder Kapı pervazı. 

Tenişt Yan. 

Teni Tencere etrafına yapışan 

duman, is. 

Tenîkirin İslemek, karartmak. 

Tenîkirî İslendirilmiş. 

Tenûr Tandır. 

Tenûrî Tandıra ait. 

Tenze Bohtan'da bir köy. 

Tep Elle vurma, yumruk. 

Tep Hile. 

Tep Kurnazlık. 

Tepan Tokmak. 

Teparik Kubbe, tümsek. 

Tepek Kurnaz. 

Tepeş Yer, mevki, etraf, muhit, 

civar. 

l'epê Diyarbakır'da bir nahiye 

(Silvan'da). 

Tepik Tezek. 

Tepik Hamur, çamur toprağı. 

Tepik Bir nevi kuş tuzağı. 

Teplik Trampet. 

Teplêdan Yumruk vurmak. 

Teprep Elcezire'de bir tepe ve 

vurunca çıkan ses. 

Teng 

Teng 

Dar. 

Çarh kayışı, pervane ka 

Tepreş 

Teputor 

Hilekâr. 

Desise, dolandırıcılık".

Teputor Örümcek ağı. 

Teq Taplama. 

Tcqakirin Ukalâlık etmek. 

Teqan Batak. 

Teqandin Patlatmak. 

Teqindin 

mak. 

Batağa saplanmak, bat¬ 

Teqîn Patlayış. 

Teqteqoq Çocuk tabancaları ve 

içi oyulmuş ağaçtan oyuncak. 

1er Yaş, yaş ağaç ve meyve. 

Terabûn Düşmek. 

Terad Müsabaka. 

Teradkirin Müsabakaya sokmak, 

yarışa sokmak. 

Terakî Nusaybinde yetişen gü¬ 

zel bir cins şeftali. 

Terane Usul, kaide, oyun, eğlen¬ 

ce. 

Teras Yontma, Sason'da bir köy. 

Teraşbûn Yontulmak. 

Teraşkirin Yontmak. 

Terastı Yontmacıhk. 

Terekya Trakya, Rumeli. 

Terempe Mübadele. 

Teres Teres. 

Terfik Örülmüş yünden ip. 

lerh Filiz. 

Terhî Kürdlerde erkek adı, Kürt 

kadın başlığı. 

Terifandin Budamak. 

İcrifî Budanmış olan. 

sadme ile incinmesi. 

Terik Yaş odun ve erkek tenasül 

aleti (argo). 

Terikandin Çatlatmak. 

Teriki Çatlak olan. 

Terikin Çatlamak. 

Tcriqandin Uzatmak. 

Teri Kuyruk. 

J erifîn Budamak. 

142 

Terifîn Gözün dumandan veya 

Terîş Uzun kesilmiş bez, sargı. 

Terk Çatlak. 

lerko merko Çatlak, patlak. 

Terlan Centilmen, yiğit, (Kürt¬ 

lerde erkek adı). 

lerm Ceset, cenaze. 

Termal Bel boşluğu. 

Termal Yamaç. 

Ters Ağnam, sürü. 

Tertik Kesek. 

Terwende Nadir, aziz. 

Terz Şekil. 

Terz Uslûb, poz. 

Tes Öküzü geriye çekmek için 

hitap. 

Teşî İplik bükme eğeri. 

Teşîba Urartu Kürtlerinde rüz¬ 

gâr, fırtına ilahı. 

Teşîlok Bir cins kuş. 

Teşîres 

kuş. 

İplik büken, bir cins 

Teşk Bacak. 

Tesqele Dalavera. 

Tesqelekirin Dalavera yapmak. 

Tesqeletî Dalaveracılık. 

Teşt Test, leğen. 

Teştadimse Pekmek yapma, testi. 

leşta 

ğeni. 

hevîr Hamur teknesi, le¬ 

I'eştamohtî Pekmek yapmağa 

mahsus teşt. 

Teva Külliyyen, toptan. 

Tetik Eldiven. 

Teû Dağdağan. 

Tevdan Karıştırmak. 

Tevdanî Karıştırma. 

levde Beraber hepsi. 

levger Maya tutma. 

Tevger Kaynaşma, sosyal kay¬ 

naşma.

143- 

Tevger Kulis. 

Teyrok Dolu, dolu. 

Teving Silâh. 

Tezan Donmak. 

Tevingberdan Silâh atmak. Tezandin Dondurmak. 

Tevir Kazma, çapa. 

Teze Taze. 

fevirdan Çapalamak. 

Tezebûn Tazeleşmek. 

Tevn Dokuma tezgâhı. 

Tezekiriu Tazeleştirmek. 

Tevnik Küf, örümcek ağı. Tezetî Tazelik. 

Tevnî El dokuması mamulü. Tezîn Donma. 

Tevnkapîrê Örümcek ağı. Tezre Dolu. 

Tevnkirin Dokunmak. 

Teztezok Bir cins kuş. 

Tevlêbûn Karışmak, eklenmek. Tezyayî Donmuş, uyuşmuş. 

Tevlihev Karışık. 

Têbûr Af. 

Tevtevik Keman, kemence. Têbûrîn Affetmek. 

Tevşo Keser. 

Têçû Aldanma. 

Tevtî Nişasta. 

Têda Mahsuben. 

Tew Aha, amada. 

Têderxistin Bilmek. 

Tew Biri şarkı söylerken takdir Têgeyan Anlatma. 

babında söylenir. 

Têgeyandin Anlatmak. 

Tewandin Biri şarkı söylerken Tegeyîştin Anlamak. 

takdir etmek. 

Têgotin Deyim, istilah. 

Tewaş Yağ ve yağlı maddeler. Têhn Hararetli. 

Tewere Toplu halde yaşayan bir Têhnî Hararetli. 

nevi tırtıl. 

Têkçû Bozuk. 

Tewere Mihver. 

Têkdan Bozmak, dağıtmak. 

Tewapêsî İlk kat, ilk sıra. Têkdar Fesat. 

Tewereyzevî Arzın mihveri. Têkdarî Fesatlık. 

Tewêçara Dördüncü. 

Têlatelefone Telefon teli. 

Tewere Halen de, daha da, ka¬ Tên Kuvvet, dayanıkhk. 

tiyen. 

Tên Hararet, ısı. 

Tewênavê Orta kat, sıra. Tênpênanîn Isıtmak. 

Tewîn Bükülmek. 

Tênpêhatin Isınmak. 

Tewyayî Bükülmüş, bükük. Ter Tok. 

Tewrat Tevrat. 

Têrbûn Doymak. 

Tewtewe Züppece. 

Têretî Tokluk. 

Tewtewetî Züppelik. 

Têrkirin Doyurmak. 

Text Tahta, ağaç karyola. Teşk Işın, şua. 

Textirme Turfanda kaldırılan Têxistin Koymak. 

harman. 

Têz Bir atımlık barut. 

Tey Bir arap aşireti. 

Tif Tükürük. 

Teyan Bohtan'da bir aşiret. Tifik Ocak. 

Teybetî Hususî 

Tifkirin Tükürmek.

144 

i 

I 

; 

j 

Tiftifandin Düzeltivermek, çeki Tiqalkêkîso Kaplumbağa kabu¬ 

düzen vermek. 

Tifû Tükürmeden tükürür gibi 

yapmak. 

Tixirik Erkek çocuk doğunca da¬ 

ğıtılan yemiş. 

Tihnayî Susuzluk. 

Tihnbûn Susamak. 

Tihnetî Susuzluk. 

Tihnkirin Susatmak. 

Tijetî Doluluk. 

Tijî Dolu. 

Tijîbûn Dolmak. 

Tijîkirin Doldurmak. 

Tika Rica. 

Tikaker Ricacı yalvaran. 

Tikarikin Rica etmek. 

likaye Birşey değil, estağfurul¬ 

lah. 

Tilalok Pirinç kırığı, şeker ve 

yumurtadan mamul yemek. 

ğu. 

Tir Yel, osuruk. 

Tiraf Kül, sıcak kül, ince. 

Tirandin Büyük bir kabı dol¬ 

durmak. 

Tiraş Yontma. 

Tirb Mezar. 

Tiredîn Manyak, delice. 

Tirek Osuruklu, yalancı. 

Tircinî Delice, manyak, serseri. 

Tirek Kalleş. 

Tirekkirin Döverek, perişan et¬ 

mek. 

Tirgel Yürüyemeyen kimse, kö¬ 

türümlük. 

Tirimpe Tulumba. 

Tirimpe Enjeksiyon yapmak. 

Tirimpekirin Tulumba çekmek. 

Tirimpêl Taksi.' - 

Tirî Üzüm. 

Tirjêberdan Hakkından gelmek. 

Tilar Tembel. 

Tirk Türk. 

Tilartî 

Tilik 

Tembellik. 

Höyük. 

Tirkan 

Tirkanî 

Türkler. 

Vücudu titreterek oyna¬ 

Tilîlî Düğünlerde. 

nan bir oyun. 

Tillo Siirt'e dört kilometre me¬ Tirkamanî Türkmen işi. 

safede bir nahiye. 

Tirkistan Türkistan 

Tilmiş Beşiri'de bir köy. 

Tim Daima. 

Timûtim Daima, her zaman. 

Tirkiya 

! Tirkî 

Tirkîtî 

Türkiye, 

Türkçe. 

Türklük. 

kızlarda isim. 

rimok Sason'da bir köy. Tirkîyê Türkiye. 

Timeyî Mütemadi. 

Tirkperest Türkçü. 

linatê Nusaybin'de bir köy. Tirkperestî Türkçülük. 

Tinaz Şaka, alay. 

Tirozî Bir nevi hıyar, acur. 

Tinazi Alaylı. 

Tirs Korku. 

linazkirin Alay etmek. 

Tirs Korku. 

Tinoke Damla. 

JTirsan Korkmak. 

Tiqal Kabuk. 

Tirsandin Korkutmak. 

Tiqalk Daire, kurs. 

Tirsîn Korkma. 

Tioalêdara Ağaç kabuğu. Tirsok Korkak.

145- 

Tirşok Ekşi bir ot. 

Tiryêrêskê bajarî Papaz karası 

Tirş Marmelad. 

üzümü. 

Tirş Ekşi. 

Tiryê reşke mistaxê Kuru üzüm 

Tirşo Turşu. 

yapılan cins. 

Tirşo Yenen ekşi, yabanî bir ot. Tiryê ruhnuk Şeffaf üzüm. 

Tirşahinara Nar ekşisi. 

Tiryê teyfî Uzun - kalın taneli 

Tirşaleymûne Limon ekşisi. üzüm. 

Tirşa simaqê Sumak. 

Tiryê werdan Gül pembesi renk¬ 

Tirşbûn Ekşimek. 

te üzüm. 

Tirşkirin Ekşitmek. 

Tişt Şey, eşya. 

Tirşotal Ekşimsi acımsı meyva. Tixirik Erkek çocuk doğunca 

Tirşî Ekşilik. 

dağıtılan yemiş ve hediyeler. 

Tirşik Türlü yemeği. 

Tî Susuz, susamış. 

Tirtire 

Tirtirok 

Kocaman şey. Kimse. 

Yemek borusu. 

Tîbet 

Tibûn 

Tibet. 

Susamak. 

Tiryêbêdendik Çekirdekli üzüm. Tîhn Susuz. 

Tiryêdêwani Devan üzümü. Tîhnû Daima susayan şeker has¬ 

Tiryêdirêjik Uzunca bir cins tası. 

üzüm. 

Tik Etek. 

Tiryêetfî Yediveren üzümü. 

Tiryêgewre Beyaz bir cins üzüm. 

Tiryêhesenî Hasan üzümü (Ça¬ 

vuşa benzer). 

Tiryêhiqeyb Güzel kokulu bir 

cins üzüm. 

Tiryêkerkuj Rakı imalinde kul¬ 

lanılan bir cins üzüm. 

Tiryekırot Kütür kütür bir cins 

üzüm 

Tiryêkumkulav Tepesi geniş, ku¬ 

lağa benzeyen üzüm. 

Tiryêmerzone Yapıncak üzümü. 

Tiryêmikebs Sıkışık salkındı 

üzüm. 

Tîkirin Susatmak. 

Tîfik Kürt elbisesinin yan yırt¬ 

maçları. 

Tîiim Mostra, numune örnek, 

Tîmar Tedavi. 

Tîmarker Tedavi eden. 

rîmarkirin Tedavi etmek. 

Tîmarxane Hastahane (Türkçede 

akıl hastası olmuş). 

Tin Tam vakti, zamanı. 

Tîp Takım. 

Tîpidartaşî Marangoz takımı. 

Tîpîmûsiq Müzik takımı (saz he¬ 

yeti), orkestra. 

Tir Ok. 

Tir Koyu kıvamlı. 

Tiryêmisebix Çok erken yetişen Tîrbûn Koyulaşmak. 

üzüm. 

Tire Çanakkale'nin bir ilçesi. 

Tiryèpîre Ufak taneli üzüm. Tîretî Koyuluk. 

Tiryêqirfok Gevrek taneli üzüm. Tîrêj Güneş huzmesi. 

F: 10

Tîrik Mertek. 

Tîrvan Okçu. 

Tîrvan Kürtlerde erkek adı. 

Tîs Dağ. 

Tîy Kadın için kayın birader. 

To Aman, tohum . 

Tobe Tövbe. 

Tobekirin Tövbe ettirmek. 

Tof Sık, seyrek olmayan. 

Toi Genç oğlan, delikanlı. 

Tolaz Çapkın. 

Tolazî Çapkınlık. 

Tolazîkirin Çapkınlık etmek. 

Tole 

tikam. 

Genç kız, delikanlı kız, in¬ 

Toledan Cezalandırmak. 

Tolik Ebegümeci otu. 

Tom Siirt'e yakın bir köy. 

Tomanî Bir cins armut. 

Top Top. 

Topandin Gebertmek. 

Topên Top oyunu. 

Topîn Gebermek. 

Tor Kepaze, Mardin'de Midyet 

bölgesi. 

Toramasya Balık ağı. 

Toranî Tor bölgesi tarzı sahibi¬ 

nin evine gitmeyen köpek. 

Tore Eziyet, zahmet, ceza. 

Toretêkirin Eziyet vermek. 

Torik Bir cins deniz balığı, Boh¬ 

tan'da bir köy. 

Tori Çakal. 

Torkirin Cezalandırmak. 

Toros 

ismi. 

Toros, Ermenilerde erkek 

Tortor Bir cins üzüm (siyah). 

Tortore İşsiz, güçsüz takımı. 

Totik Külah. 

Totik Bir cins kuş. 

Toşil Ağaç kabuğu. 

146- 

Totilme Sancı. 

Toto Aman, aman, of, of. 

Tov Tohum. 

Tovî Tohumluk. 

Toz Toz. 

Tunebûn Yokluk, yokolmak. 

Tunekirin Yok etmek. 

Tineyi Yokluk. 

Tuneyîn 

Turme 

İtlaf. 

Başa sarılan ipek örtü. 

Tuştîr 3 yaşındaki keçi. 

Tuxûb 

köy. 

Hudud, Mardin'de bir 

Tuxum Soy, cins. 

Tû Kaymak, dut. 

Tûj Keskin biber acısı. 

Tûjbûıı Keskinleştirmek. 

Tûjik 

lujkirin 

Sivrice bir şey. 

Bilemek, keskinleştir¬ 

mek. 

Tûk İnce kıl. 

Tûk İnce kaymak tabaka. 

Tûkmê Sağlam. 

Tüle Bir nevi av köpeği. 

Tûm Kök. 

Tûmik Kökçük, yığınak. 

l'ûman Don, komik. 

Tumanı Komiklik. 

Tûmik Cali, maki. 

Tûrçink Perçem. 

Tûr Büyük çanta, torba. 

Türe Serseri. 

Tûrebûn Kızmak. 

Tûrekirin Kızdırmak. 

Türeyi Kızgınlık. 

Tûreşk Böğürtlen. 

Tûs Rastlama, karşılama. 

ïûsbùn Rastlamak. 

Tûskirin Rastlaşmak. 

Tûzik 

tam. 

İnce bir tabaka, bir tu¬

Tiyen Hacim. 

Tîy 

nın). 

Susuz, kayın birader (kadı¬ 

lûtî Çok, Papağan. 

147 

Tutya Çinko. 

Tûxmîn Çok yemeden mütevellit 

bir hastalık. 

Va Bunlar. 

Veger Dönüş, iade, ricat. 

Vaj Eğri, sakat. 

Vegerandin Döndürmek, çevir* 

Vajavaja Apaş, apaş, yampiri, mek, iade etmek. 

yampiri. 

Vegerandin Cevap vermek. 

Vajîkirin Eğmek. 

Vegerandin Döndürmek. 

Vajîbûn Kalmak, eğilmek. Vegerî Çevirmek. 

Vala Boş, işsiz kalma, beyhude. Vegerîn Dönmüş olan. 

Valabûn Boş kalmak, işsiz kal¬ Vegertin Dönme. 

mak 

Vegertin Cevap. 

Valakirin Boşaltmak, işsiz kal¬ Vegertin İade. 

mak. 

Vegirtin Bulaşmak, hastalığa bu¬ 

Valayî Boşluk. 

laşmak. 

Vala Boş. 

Vegirtin Bir kabı doldurmak için 

Valakirin Boşaltmak. 

açmak. 

Van İstemek. 

Van Bunlar. 

Varik Yarka, piliç. 

Varpêtên Ermeni din büyüğü. 

Vebirîn Kestirmek, pazarlıkta 

anlaşmak. 

Veketandin Pusuya sokmak. 

Veketin Pusuya girmek. 

Veketî Pusuda. 

Vekirin Açmak. 

Vekirî Açık. 

Vemirandin Söndürmek. 

Vebûn Açılmak. 

Vemirî Sönük. 

Veciniqandin Çözülmek. Vemirîn Sönmek. 

Veciniqin Ürkmek. 

Veqetandin Ayırmak. 

Vedan Dolmuş bir çukuru bo¬ Vereşan Sökme. 

şaltmak, tuzak kurmak. 

Verşandin Kusmak, gasyan et¬ 

Veger 

Değer 

Azamet, geri gelme. 

Çiftleştirilen bir hayvanın 

mek. 

Vereşandin Çorab ve saireyi sök¬ 

gebelikten dönüşü. 

Veger Satılan bir 

rilmesi. 

şeyin geri ve¬ 

mek, örgü sökmek. 

Vereşandin Dikişi sökmek. 

Verginin İstiab.

148 

Verik Kıldan örme ayakkabı. 

Verşîr Sır, esrar. 

Veraştin Saklanmak. 

Veşartî Saklı, gizli, esrarengiz. 

Veşîrtî Mahrem. 

Veşartî Mahrem olan, saklı. 

Veşart Mahremane. 

Veşartok Saklanbaç. 

Vexarin İçmek. 

Vexwarin İçmek. 

Vexwarin İçki, içecek. 

Vêgdan Toplanmak. 

Vêketin Dokunmak, yakılmak, iş¬ 

tial etmek. 

Vêl Derin olmayan kap, engin, 

sığ. 

Vêva Beraber. 

W 

Vêxistin 

mek. 

Yakmak, çakmak, sürt¬ 

Vir Burası. 

Virdoveda Şöyle, böyle. 

Virçavirç Sulu bir şeyi yerken 

ağı? şapırdatma. 

Virçık Vagina. 

Virik Sulu pislik. 

Vir Yalan, kumar oyununda, 

Kürtlerde 

adeti. 

meşhur bir kaçırma 

Virtaqî Yabancı, alçak kimse. 

Vîalî Bu yana. 

Vîjik 

pisliği. 

Çok sulu insan ve hayvan 

Vîzar Feryat. 

Waha Böyle nah, işte. 

Wazhênan Caymak, vazgeçmek. 

VVan 

VVane 

Onlar. 

İşte, ders. 

VVazi 

VVazîker 

Oyun. 

Oyuncu. 

VVanek Şey, nesne. 

Wazîkirin Oynamak. 

Wanexane Dershane. 

Wazlêhênraw Metruk. 

VVanehâ İşte onlar, şunlar. We Li, lu. 

VVane Van ili. 

We Siz. 

\Vaq Beyin, akıl. 

Weché Gerçek. 

VVeg Cağ. 

Waqwirman Baş dönmesi. 

I VVeh Taaccüp nidası. 

VVar Yerleşilen yer, erkek evlât, 

VVehayî 

obanın konulduğu yer. 

Hakiki, doğrusu. 

Welat Vatan, memleket. 

Wax Vay, eyvah. 

Welat Kürtlerde erkek adı. 

VVay Hayret, mübalâğayı göster¬ 

YVelatî Vatandaşlık. 

mek için bir deyim. 

Welê Kadınların yekdiğerine 

VVaz Cayma. 

kadaş diye kullandığı söz. 

Waz Bırakma. 

Welêweha Fakat, böyle. 

Wazhênan Bırakmak. 

Wek Gibi. 

ar¬

149- 

Wekceran Evvelki gibi, geçenler¬ yünden mamul). 

deki gibi. 

VVest Yorgunluk. 

Wekberê Eskisi gibi. 

Wekêgi Vakta ki, o vakit ki. 

Wekher Eşik. 

VVekhev Benzer, yekdiğeri gibi. 

VVekhev Benzer. 

VVekhevpare Sosyal adalet. 

Wekhevî Eşitlik. 

Wekîdî Başka türlü. 

VVekû Aynen gibi. 

IVeram Cevap. 

VVerampêdan Cevap vermek. 

Were Böyle. 

IVere Gel. 

VVereye Böyledir. 

VVerger Demirci. 

Wergeran taklip, dönme. 

Wergeran Tercüme. 

IVergerandin Çevirmek, dür.ürmek. 

Wergere Devrim. 

Wergi Olmıya ki. 

VVergirlin Giyinmek. 

VVergirtin Önünü tutmak. 

IVergirtin Almak, iktisap etmek. 

Wergîraw İktisap edilmiş, alın¬ 

Westa Usta. 

VVestan Durmak. 

Westan Muattal kalmak. 

VVestan Yorulmak, Siirt - Hak¬ 

kari arasında bir yayla. 

Westandin Yormak, durdurmak. 

Westav Durma. 

YVestitî Durmuş. 

Westiyayî Durmuş. 

Westgah Durak. 

Westîtî Durgunluk. 

Wes Eşeği kovmak için sesleniş. 

VVeş Durum, vaziyet. 

\Veş Sallantı. 

VVeşan Sallanmak. 

VVeşandin Sallamak. 

Weşek Döküntü. 

West Güney. 

Weynek Rolcü, Artist, aktör. 

Weywey Taaccüp, aman aman, 

VVezîr Vezir. 

VVezîrî Bakanlık, bir cins incir. 

Wezrînê Hasankeyf nahiyesinde 

bir köy. 

VVezû Vezüv yanardağı. 

Wêcarê O sefer, o defa. 

mış. 

VVerimî 

VVerîn 

tir. 

Şişmiş. 

Dökülme (çiçek v.s.) ge¬ 

Wêderc 

Wêje 

Wê ne 

Wêngir 

Orası. 

Edebiyat. 

Resim, hayal. 

Fotoğrafçı. 

VVerine Getir. 

Wêneker Ressam. 

Werm Şiş. 

Wêran Harap. 

We mandin Şişirmek. 

M'êranbûn Harap olmak. 

VVerz Kavun karpuz bostanı. VVérankirin Bozmak, yıkmak. 

tVerze Matematik, riyaziye. Wêransarê Viranşehir. 

Werzek Matematikçi. 

VVerîn Cesaret etmek. 

Werzis Spor, olimpiyat. 

VViha Böyle. 

VVerrîn Havlamak. 

VVüo Böyle. 

VVerîs Uzun yük ipi (kıl veya Winda Kav ip.

150 

Windabûn Kaybolmak. 

YVindakirin Kaybetmek. 

W irêne Sayıklamak. 

VVisa Böyle. 

YVişîker Ekin biçme sahasında 

yerde kalan başaklan toplayan 

kimseler. 

YVişik Çocuklara «cık cık» deme. 

Wişş Taaccüp edatı, hayret et¬ 

mek. 

VVîstin İstemek. 

VVÎstî İstek. 

Wîstraw Matlup, istenen. 

VVtında Kayıp. 

VVundabûn Kaybolmak. 

VVundakirin Kaybetmek. 

Wurd Ufak, küçük, kırık, parça. 

VVurda Öteye. 

VVuşk Kuru. 

VVuşkbûn Kurumak. 

X 

VVuşkî Kuruluk. 

VVuşkkirin Kurutmak. 

Wurdbûnewe Kayıp. 

VVurde Kayıp olmak. 

Wurdewale Kayıp etmek. 

VVurdkirin Ufak, küçük, kırık 

parça. 

Wurmê 

ra). 

Ufalmak, bozulmak, (pa¬ 

VVıırr Bozuk. 

VVutar Cümle, deyim. 

Wute Kelime. 

VVutin Söylemek, demek. 

VVutû Söyleyen. 

VVus Susma. 

VVusa Hırdavat. 

VVusbûn Susmak. 

VVuskirin Susturmak. 

VVuşe Kelime, sözcük. 

Aa Yumurta (Kürtçenin leyli Xan Muare, kumaş. 

lehçesiyle). 

Xana çengeli İğdır yakınında 

Kaç Haç. 

Çarşal dağı mevkiinde bir kervan¬ 

Xaço Hıristiyan Kürtlerde erkek saray. 

adı. 

Xaçirgan Üç ayaklı, saç ayağı. 

Xaçperest İsevi, Hıristiyan. 

Xaçûka Bitlis yakınında bir köy. 

Xak Yer, zemin. 

Xal Dayı. 

Xanadelal Erzurum'un Horasan 

kazasına bağlı ayni adlı köyde ta¬ 

rihî bir han. 

Xanedan Hanedan. 

Xanedanî Hanedanlık. 

Xal 

Naldan 

Xalq 

Yüzdeki, ben, nokta. 

Noktalamak. 

Ahali. 

Xandok 

Xanerzî 

Xanê 

Yenen bir yabanî 



ot. 

Xaltîk Teyze. 

Xangar Yerden yüksek olmayan 

Xan Han, bey, Hakkari'de meş¬ bitkiler. 

hur bir köy. 

Xanik Mardin - Diyarbakır ara-

151- 

I 

i 

i 

i 

j 


Xebatî Çalışma. 

Xanik Büyük bir nevi sepet. Xebat kirin Çalışmak. 

Xanim Hanım. 

Xecê Kürdlerde kız adı ve Kürt¬ 

Xanko Kürtlerde kız adı. çe bir hikâyenin kadm kahra¬ 

Xanî Büyük Kürt şair ve filozo¬ manı. 

fu Ahmede Xanî hz. (Hakkari'de Xeçîcûk Kırmızı çiçekli yenen 

bir köy). 

bir ot. 

Xanî Ev, ikametgâh. 

Xefet Üzüntü, gam. 

Xapandî Aldanmış, aldatılmış. 

J Xefet Hüzün. 

Xanûman Parıltı. 

Xefetdar Üzüntü veren, üzen. 

Xaanzad Prenses, Kürtlerde kız | Xefetgir Alıngan, çabuk üzülen. 

adı. 

I Xefetîn Dertli. 

Xanzade Asil, soy. ; Xefik Tuzak. 

Xapandin Kandırmak, aldatmak, i Xeftan Üç etek denen elbise 

Xarîz Dolandırıcılık. 

Xela Kıtlık. 

Xarsik Un ve yağdan yapılan bir Xelat Hediye, ikram, mükâfat. 

yemek. 

Xelatê Ahlat ilçesi. 

Xaruf Büyük, yuvarlak şey, so¬ Xelatkirin Mükâfatlandırmak. 

mun, 

Xaruk 

kurs. 

Çömlek, kıldan yapılmış 

Xelek 

Xelifan 

Halka. 

Cizre'de Şaha yakın bir 

ayakkabı. 

köy. 

Xas İyi. 

Xelîlan Şahta bir kabile ve Aşi- 

Xatûr, 

Xatûnê 

Xatûnk 

Hanım 


Bir cins kuş. 

tan'da bir köy. 

j Xelîlbegi Midyat'ta 

partinin adı. 

mahallî bir 

Xav Çiğ. 

j Xelîtk Kürtlerin, İskoçlar gibi 

Xavik Namazlık. 

bellerine bağladıkları çanta. 

Xavik Kaşık. 

Xelsik Salkımdan bir parça 

Xavir Basur, (Hemoroit)e iyi ge¬ üzüm. 

len bir ot. 

Xem Kader, üzüntü, düşünce, 

Xavbûn Çiğleşmek, hamlaşmak, umur. 

Xawen Nazik, temiz. 

Xemê Kürtlerde kız adı. 

Xawensiko Ekselans, majeste. Xemçûr Hayvan vergisi. 

Xawê Temiz, arı. 

Xemgin Üzüntülü, kederli, Kürt¬ 

Xawin Sahib. 

lerde erkek ismi. 

Xebat Çalışma, iş, mücadele. Xemilandin Süslemek. 

Xebat Irak'ta intişar eden bir Xemllîn Süslenmek. 

Xebatker İşçi. 

Xcmilî Süslü. 

gazete. 

XemU Süs. 

Xebatîn Çalışmak. 

Xemri Mor menekşe rengi.

152 

Xemsarî İhmal. 

Xesîstî Hasislik. 

Xemûr Yüzünde renginden baş¬ Xesok Hadımlaştıran. 

ka renkte iki çizgi olan keçi. Xesraw Yağmur, bereket, Kürt¬ 

Xemxwar Üzüntülü kimse, yufka lerde erkek adı. 

yürekli. 

Xesû Kayımvalide. 

Xencer Hançer. 

Xesya Bir nevi tekme oyunu. 

Xencelîs Yenen bir çeşit ot. Xesyayî Hadım kimse veya hay¬ 

Xenê Rızvan'da bir köy. 

van. 

Xenêbûn Mesut olmak. 

Xenêke Kil. 

Xenêkirin Mesud etmek. 

Xensê Kürtlerde kız adı. 

Xepar Nadas. 

Xepirandin Yeri deşmek, kabart¬ 

mak. 

Xer Eşek (feyli lehçesinde). 

Xerabî Kötülük. 

Xerat Marangoz. 

Xeratî Marangozluk. 

Xerç Sarf. 

Xerçkirin Sarf etmek. 

Xerêb Nusaybin'in İstilil nahiye¬ 

sinde bir köy. 

Xergele Hergele, eşek çobanı. 

Xeritandin Yontmak. 

Xeşîm Toy, acemi. 

Xesîme Dehliz, gizli yol. 

Xesîne Sürükleme izi. 

Xew Uyku. 

Xewar Uykulu. 

Xewgiran Ağır uykulu. 

Xewir Alttan alta yanma hare¬ 

ket. 

Xewirî Alttan alta tutuşmuş. 

Xewle Tenha. 

Xewlekirin Birini çekip, gizlice 

konuşmak. 

Xevletî Tenhalık, İnziva. 

Xewletî Fiskos, kulis. 

Xewlekirin Gizlice bir tarafa 

çekmek, tenhalaştırmak. 

Xeritandine werz Bostan bozu¬ Xewlexane Manastır. 

mu. 

Xewn Rüya. 

Xeritandina reza Bağ bozumu. Xeyar Hıyar. 

Xerîk Meşgul. 

Xeyd Dargınlık. 

Xerikbûn Meşgul olmak. Xeydandin Darıltan. 

Xerîkî Meşguliyet. 

Xeydok Çabuk darılan. alıngan. 

Xeritok Kazan dibi, yonga. Xeyidîn Darılmak. 

Xermanan Temmuz ayı. Xezal Ceylân. 

Xernûf Keçi boynuzu ve bir di¬ Xezalê Kürtlerde kız adı. 

ken. 

Xezalok Saklambaçlı bir oyun. 

Xernûfî Bir cins kavun. 

Xezan Fakir, eli dar. 

Xerûze Kavun (feyli lehçesinde). 

Xesandin İğdiş etmek. 

Xesî İdiş kimse, tekme. 

Xezanbûn Fakirleşmek. 

Xeanî Fakirlik. 

Xezanîbûn Fakir olmak. 

Xesîlêdan Tekmelemek. 

Xezanîkirin Fakirleştirmek. 

Xesîs Hasis. 

Xezanman Fakir kalmak.

153 

Xezîmok Ceviz şalgam ve yağ¬ XUqandin Kilitlemek. 

dan yapılan bir Kürt yemeği. XUt Tarla faresi, tortu. 

Xezûr Kayın peder. 

Xiltêkor Köstebek. 

Xezxîr Eski, Beravari devletinin Xilûs Bohtan'da bir dağ. 

merkezi, şimdi Bohtan'da bir köy. Xilyayî Salmış, büzüşmüş, boy¬ 

Xé Kürt alfabesinin bir harfi. nunu bükmüş. 

Xêlî Gelin getirmek için giden¬ Ximuq Bohtan'da bir köy. 

ler. 

Xinamî Sihri akrabalık. 

Xêra Ekspres, sür'at. 

Xinawke Kolye. 

Xêrbazî Çocukluk, çocuklaşma. Xine Kına, (feyli lehçesinde). 

Xêre Hayırdır, ne var? 

Xineqotk Boğucu, olmamış, ham 

Xêrte Sürülmemiş yer. 

yabanî. 

Xêrtê Bohtan'da bir köy. Xineqotk Boğmaca hastalığı. 

Xêvet Çadır. 

Xiplak Eski doğrama eşya. 

Xêz Daire. 

Xir Taze iken yenen bir nevi 

Xêzan Aile. 

yabanî havuç. 

Xêzk Çizgi. 

Xir Erkek tenasül uzvu. 

Xêzkkirin Çizmek. 

Xirar Büyük çuval. 

Xiç Doğumdan sonra ilk süt Xirbe Harabe bina. 

ağız. 

Xirbê Ahmedê Hema Nusay¬ 

Xidûk Kızgınlık. 

bin'de bir köy. 

Xilan Bükülme, salma, büzüşme. Xirbê qeplo Mardin'de bir köy. 

Xilandin Saldırmak, büzüştür¬ Xirbê zinzinya Nusaybin'de bir 

mek. 

köy. 

Xüç Ucu sivriltilmiş sopa. Xircir Çekişme. 

Xileport Kargaşalık. 

Xircirî Çekişme. 

Xilindor (firo) Yabanî dikenli Xirbêtiû Midyat'ta bir köy. 

bir ot ve ilk sağılan ağızlık süt. Xirbêzil Nusaybin'de bir köy. 

Xilinzer Gelincik. 

Xirek Laçka, bol. 

Xilmet Giyilmiş kullanılmış şey, Xirindol Yabanî bir ot, diken. 

eski. 

Xiriqandin Sürüklemek. 

Xilmetkirin Eskitmek. 

Xiriqî Sürüklenmiş. 

XUmetî Eskilik. 

Xiriqîn Sürüklenmek. 

Xilok Yenen bir nevi yabanî ot. Xirmûsek Tırnaklama. 

Xilolîk Sulu sepken. 

Xirneq Tavşan yavrusu. 

Xilomilo Dağınık, karışık, sar¬ Xirnûk Harnup. 

kık. 

Xirpin Tombul. 

Xilopilo Lapa, gevşek kimse. Xirtik Dolmalık kabak. 

Xilq Kilit. 

Xirtol Kabalık. 

Xilq Yezidi Kürtlerde devrik, at¬ Xirwe Külde pişirilen bir nevi 

let vaka. 

ekmek.

154- 

Xirwebez Menfaat, çıkar. Xopanî Harabiyet. 

Xirxir Taktuk. 

Xort Genç. 

Xilmet Müstahmel. 

Xortayî Gençlik. 

Xiimetbûn Eskimek. 

Xortbûn Gençleşmek. 

Xilmetî Eskilik. 

Xortkirin Gençleştirmek. 

Xilmetkirin Eskitmek, kullan¬ Xos Sepet yapmak için kullanı¬ 

mak. 

lan bir çeşit söğüt. 

Xisandin Sürtmek. 

Xoşav Hoşaf, üzümden kom¬ 

Xisin Hışırtı, sürtme. 

posto. 

Xişir Kadının hilliyatı, mücevhe- Xosewîst Aziz, sevgili, (Kürtlerde 

latı. 

erkek adı). 

Xiskxisk Madenî pul. 

Xoskês İyi çeken hayvan. 

Xisruk Bebeklerin bir nevi 

baş hastalığı. 

Xişt Rufailerin karınlarına 

saç, 

ba¬ 

Xortanî 

Xovîs 

Xox 

Gençlik. 

Tükenmez kalem. 

Şeftali. 

tırdıkları ucu topuzlu şiş. Xuda Tanrı, Allah. 

Xişûş Şüphe. 

Xudahafîz Allaha emanet, Allaha 

Xişxiş Kuru maden sesi. 

ısmarladık. 

Xizêm Burna takılan klips. Xudawen İlahe, tanrıça. 

Xizim Akraba. 

Xudawen Kürtlerde ad (hem kız 

Xizne Hazine. 

hem erkek adı). 

Xizxizok Ufak taneli dolu. Xuh Bacı, kız kardeş. 

Xîç Ucu sivritilmiş bazı yenen 

kökleri çıkarmak için kullanılan 

Xulam - 

Xulamtî 

Uşak. 

Uşaklık. 

sopa. 

Xulamtîkirin Uşaklık etmek. 

Xîç Oyunda puanları takas. Xulamok Uşak. 

Xîçik Çakıl taşı. 

Xulamî Uşaklık. 

Xiçkirin 

Kîlok 

Çıkartmak. 

Yenen bir ot (ilkbaharda). 

Xumaç 

Xumar 

Bitlis yakınında bir köy. 

Mahmur. 

Xim Büyük taş. 

Xumartin Ateşi saklamak, sön¬ 

Xîskirin 

mek. 

Sürüklenmek, eda et¬ dürmek, 

Xumarî 

küllemek. 

Mahmurluk. 

Xîsok 

Xîşt 

Kızak. 

Büyük testere. 

Xumirin Ateşin küllenmesi, 

meye yüz tutması. 

sön¬ 

Xiz 

Xizar 

Kum. 

Büyük testere. 

Xummîn 

ğışı. 

Yağmurun şiddetli ya¬ 

Xo Yahu, ya, ki. 

Xol Toprak. 

Xopan Harap, yıkık. 

Xopanî Harabîyet. 

Nopankirin Yıkmak. 

Xunav Serpinti yağmur, Kürtler¬ 

de kız adı. 

Xunçe Gonca. 

Xunis Hınıs kazası. 

Xunkar Hükümdar.

155- 

Xunkarî Hükümdarlık. 

Xûzkirin Kamburlaştırmak. 

Xur Kaşıntı. 

Xûzî Kamburluk. 

Xurandin Kaşımak. 

Xwar Eğri. 

Xurandin Aşınmak. 

Xwar Yedi, aşağı. 

Xurc 

Xurcezîn 

Heybe. 

Eğer heybesi. 

Xwarbûn 

Xwarbûn 

Eğilmek. 

İnhiraf etmek. 

Xurcik Küçük heybe. 

Xwarik Hayvanlarda süt dişi. 

Xure Olur. 

Xwarik Eğik, zikzak, zikzaklı bir 

Xurêc Beze. 

çeşit dikiş. 

Xurimandin Delikli bir şeyin de¬ Xwarikrastkirin Sığır cinsi hay¬ 

liğini yırtmak. 

vanların süt dişinden kesilmesi. 

Xurimî Delik, yırtık. 

Xwarin Yemek yiyecek. 

Xurisk Tabiat. 

Xwarî Yenmiş. 

Xuriskî Tabiî. 

Xvvari Eğrilik. 

Xurme 

Xursît 

Hurma. 

Kürtlerde erkek ismi. 

Xwarkirin 

Xwarkirin 

Eğmek. 

İnhiraf ettirmek. 

Xurî Çiçek hastalığı, yün sapı. Xwaromaro Eğri büğrü. 

Xurt Kuvvetli. 

Xvvarûxêç Eğri büğrü. 

Xurtbûn Kuvvetlenmek. 

Xwarzê Yeğen, kız kardeşin ço¬ 

Xurtî Zorbalık. 

cuğu. 

Xurtkirin Kuvvetlendirmek. Xwazgênî Gelini götürmeğe ge¬ 

Xusar Çığ. 

lenler. 

Xuşk Sütleğen otu. 

Xwe Kendi. 

Xuşk Bacı. 

Xwe avetinpişt Yalvarmak, de¬ 

Xuşok Sahife. 

lâlet etmek. 

Xuşxuş Su sesi. 

Xwe avêtinser Arkasına düşmek. 

Xya Ayan, görülen, ileri giden. Xwe bixwe Kendi kendilerine. 

Xuyabûn Görülmek. 

Xwebîn Mağrur, kendini beğen¬ 

Xuyakirin Göstermek, meydana me. 

getirmek. 

Xwebïnin Mağrurluk, kendini 

Xuyakirin Görülmek. 

beğenmek. 

Xuyayî Aleniyet, malûm olan, Xwadeyî Allah vergisi. 

gözüken, maruf, 

X.weda Allah verdi, Kürtlerde er¬ 

Xuzar Meyve. 

kek ismi. 

Xû Tavır, ahlâk, örf, adet. Xwedê Allah, Tanrı. 

Xûgirtin Huylanmak. 

Xwedî Sahib. 

Xûk Haraç. 

Xwedîn Kendini bulmak, topar¬ 

Xûlke Makara. 

lamak. 

Xûz Kambur. 

Xwedîtî Akrabalık. 

Xûşk Kardeş. 

Xwegir Tahammül. 

Xûzbûn Kamburlaşmak. Xwegirtin Tahammül etmek

Xweh Kendi. 

Xwehdan Terlemek, tuz vermek. 

Xwekustin İntihar. 

Xwelî Kül. 

Xwelîser Kül başlı. 

Xwemalî Kendinden. 

Xwende Okur. 

Xwendevar Okuyucu, karî. 

Xwendevarî Tahsil, okuma. 

Xwendin Okumak. 

Xwenkar Talebe. 

Xvvepêxwesikkirin Yaltaklanmak. 

Xwespartin Teslim olmak, dayan¬ 

mak, güvenmek. 

Xwest İstek, dua. 

Xwestek İsteyen, dilenci. 

Xwestik İstenen. 

Xwestin İstemek. 

Xwestin Arzulamak. 

Xwestin 

şanlanması. 

Kız istemek, kızın ni¬ 

Xwestî 

şanlı. 

İstenmiş olan, sözlü, ni¬ 

Xvvestok Her şeyi isteyen. 

Xvveş Hoş. 

Xweşııştin Yıkanmak. 

\weş Hoş, leziz. 

Xwesbextî Saadet. 

Nvveşbûn 

mak. 

Hoşlanmak, leziz ol¬ 

Xwesehkirin Taranmak. 

Ya Ey, nida. 

Ya Nııı. 

Yad Hatır, düşünce. 

Yadetî Hatırlama. 

Yadigar Hatıra, yadigâr. 

156 

Xwesik Güzel. 

Xwesikî Güzellik. 

Xweşî Bolluk, hoşluk. 

Xweşî Havanın, güzel gitmesi. 

Xweskayi İyilik. 

Xweskirin 

ra atmak. 

Hoşlaştırmak, palav¬ 

Xweskirin Helâl etmek. 

Xweskok Güzelleştiren. 

Xwesmer Cesur, merd erkek. 

Xwewesandin Silkinmek. 

Xweyan Görülen, maruf. 

Xwezî Keşke. 

Xwezî Tükürük. 

Xwezîbipar Ah, geçen sene... 

Xwezka Keşke. 

Xweziwakirin 

mak. 

Kendini kurula¬ 

Xwê Tuz. 

Xwêdanpêxistin Terletmek. 

Xwêdanî Sürüye tuz verildiği 

yer. 

X'wêsî Kırağı. 

Xwêsîketin Kırağı düşmesi. 

Xwîn Kan. 

Xwînî Katil. 

Xwînpare Bomba. 

Xwînrej Seffah, kan döken, cani. 

Xwînsêrin Sevimli, sempatik. 

Xwîntal Sevimsiz, antipatik. 

Yadkirin Hatırlamak. 

Yahê Eyvallah, teşekkür, mersi. 

Yan Ya, yoksa, veya. 

Yan Divan. 

Yar Dost.

157 

Yari Dostluk. 

Yari Bir oyun. 

Yawer Arkadaş, beraber olan 

kimse, yaver. 

Yax Eksik, sakat, kusurlu. 

Yazdeh Onbir. 

Yek Bir. 

Yazdehem Onbirinci. 

Yekane Birim, vahid, erkek do¬ 

muz. 

Yakem Birinci. 

Za Doğum. 

Zac Siyah boya tozu. 

Zad Ekin, tahıl, zahire. 

Zahf Çak. 

Zahfazahfa Çokça, ekseriya. 

Zahfbûn Çoğalmak. 

Zahferan Daha çok. 

ZahK Çokluk. 

Zahfkirin Çoğaltmak. 

Zahf tir Daha çok. 

Zahr Ağız. 

Zahrûziman Lehçe, (ağız ve dil). 

Zal Musallat, muhacim. 

Zal Kürtlerde erkek adı. 

Zale Kız. 

Zaletî Tasallut, tahaccüm. 

Zan Doğum. 

Zana Alim. 

Zsnayî Dirayet. 

Zandor Kar saklama kuyusu. 

Zandin Doğurtmak. 

Zane Vakıf, bilen. 

Zanek Velût doğurucu. 

Yekgirtin 

mak. 

Birleşmek, birlik kur¬ 

Yekgirtî 

rul. 

Birleşmiş, birlik, ku¬ 

Yekpare Bir parça. 

Yekşem Pazar günü. 

Yeketî Birlik. 

Yeman İmdat. 

Yext Yat, özel vapur. 

Yezdan Allah, yaratan, tanrı. 

Yezdanî Tanrısal, (Kürtlerin İslâmiyetten 

önceki kendi dinleri). 

Yezidî Yezit, Yezdaniler. 

Zanestî Maarif, eğitim. 

Zane ti Bilginlik. 

Zanist İlim. 

Zanîngeh Fakülte. 

Zanîbûn Bilmek. 

Zanîn Malûmat, bilgi. 

Zanyar Bilgin. 

Zanyarî Marifet, bilginlik, ilim. 

Zanyareti İlmi. 

Zape Van gölü civarında bir köy. 

Zapê biçûk Küçük Zap suyu. 

Zapê mezin Büyük zap suyu. 

Zarezar Feryadı figan. 

Zaro Çocuk. 

Zaroktî Çocukluk. 

Zatik Hıristiyan, Kürtlerin bay¬ 

ramı. 

Zava Damat, enişte. 

Zavanî Zifaf. 

Zavati Damatlık. 

Zawar Gaddar. 

Zawari Gaddarlık. 

Zawarkirin Gadir etmek.

158 

! 

' 

Zawartî Gadir. 

Zelalkirin Berraklaştırmak. 

Zawuzê Tenasül. 

Zeliqandin Yapıştırmak. 

Zawîte Musul kuzeyinde meş¬ Zeliqîn Yapışmak. 

hur bir sayfiye. 

Zeliqî Yapışkanlık. 

Zax Hat, çizgi. 

Zeloq Yapışkan. 

Zaxo Irak'ın şimalinde bir kaza. Zelq Kümes hayvanları ve kuş 

Zaxokî Zahalo ve Zahoda'da do¬ pisliği. 

kunan ince bir tiftik kumaş. Zelqî İshal (hayvanlar ve kuş¬ 

Zaxor Sarp ve tenha yerlerdeki larda). 

inziva hücresi. 

Zelû Haşare. 

Zaxovan Aşita'da bir köy. Zelûl Meyus. 

Zaye Doğuran, velut. 

Zelûlbûn Meyus olmak. 

Zayend Yavru. 

Zelûlkirin Meyus etmek. 

Zayi Doğmuş olan. 

Zelûltî Meyusluk. 

Zayîn Doğmak. 

Zemberek Zemberek. 

Zaz Zayi. 

Zembil Bir nevi sepet. 

Zazan Bir kurt aşireti. 

Zembîlfiroş Sepetçi ve Silvan'da 

Ze Bir harfin okunuşu. 

cereyan ettiği söylenen bir vak¬ 

Zeb Sert. 

anın kahramanı, (Çîroka zembil 

Zeber Kerre, alt takı. 

liroş). 

Zebeş Karpuz. 

Zemkirin Tutmak, zaptetmek. 

Zebûn Köle, fakir, zavallı, kor¬ Zen Çene, şüphe. 

kak. 

Zencîr Zenci r. 

Zebur Hazreti Davud'un kitabı Zencîre Müsteselsil. 

mukaddesi. 

Zend Sürgü, kol. 

Zefîr Merserize ve bir cins ku¬ Zenddayî Sürgülü. 

maş. 

Zende Kapı kolu. 

Zeft Tutma. 

Zendlêdan Sürgülemek. 

Zeftbûn Tutulmak. 

Ztndedar Bilek kalınlığında ke¬ 

Zeftî 

Zeftkirin 

Tutuk. 

Tutturmak. 

silmiş ağaç. 

Zendeq Öd, safra. 

Zelal Şeffaf, Kültlerde kız adı. Zendik Elbise kolu. 

Zeleta bacana Domates salatası. Zendik Kolluk. 

Zelete Salata. 

Zendik Hayvan yemeği- 

Zelete çêkirin Salata yapmak. Zeng Pas, küf. 

Zeleta germ Sıcak salata. Zengai! Aşita'da bir köy. 

Zeliqandin Yapıştırmak. 

Zengarî Paslı. 

Zelalbûn Durulmak, berraklaş¬ Zengerin Gebermek. 

mak. 

Zengelok Gırtlak. 

Zolali Berraklık. 

Zengezink Çançan.

Zengil Çıngırak. 

Zengine Kerkük, Süleymaniye 

arasında büyük bir Kürt aşireti. 

Zengêxwarî Pas yemiş. 

Zengo Üzengi. 

Zengokirin Üzengilemek. 

Zegolêdan Üzengi vumak. 

Zegozêrin Altın üzengili (Kürt¬ 

lerde lâkab). 

Zengule Pas tutmak. 

Zepkirin Tutmak, teshir etmek. 

Zeqif Kapı eşiği. 

Zeqifkirin Eşiklemek. 

Zeqnebût Zıkkım. 

Zer Sarı. 

Zeraq Mazgal, küçük pencere. 

Zerav İnce. 

Zerawî Sarılık. 

Zerayî Sanlık. 

Zerbûn Sararmak. 

Zercil Beşiri'de bir köy. 

Zercil Sarı libas. 

Zerde Pirinç ve şekerden ma¬ 

mul zerde tatlısı. 

Zerdele Kay sı. 

Zerdelekenî Gülümseme. 

Zerdeşt 

gamber. 

Kürd asıllı Zerdüşt pey¬ 

Zerdik Sarılık hastalığı. 

Zerdka hêka Yurumta sarısı. 

Zere Sarımtırak. 

Zerebî Bir nevi söğüt. 

Zerek Çekim, cazibe. 

Zereket Çayır otu. 

Zerekew 

lik. 

Sarımtırak, bir cins kek¬ 

Zerg Okun sivri ucu. 

Zerga Kürtlerde kız adı. 

Zerik Su tası. 

Zeriqandin Parlamak. 

Zeriqîn Parlayış. 

159- 

Zeri Sarışın kız, güzel kız. 

Zerîle Kanarya kuşu. 

Zerînkaş Kavaş'ta bir köy. 

Zerk Atılma. 

Ztrkkirin Fırlatmak, atmak. 

Zerkirin Sarartmak. 

Zéro Kürtlerde kız ismi. 

Zerole Saka kuşu. 

Zerpîçî Sarı benizli, hasta kim¬ 

se. 

Zerzîhezarmêr Süleymaniye'de 

pîrê meğrûn 

mağara. 

dağında tarihî bir 

Zeryê Sarışın kıza hitap. 

Zerzûr Sürü hayatı yaşayan mu¬ 

zip bir kuş. 

Zevik Garzan'da bir köy. 

Zevisk Kabuğundan ilâç yapılan 

bir ağaç. 

Zevî 

kuş. 

Dünya, yer, yenmez bir cins 

Zevî Tarla. 

Zevînas Coğrafyacı. 

Zevinasî Coğrafya. 

Zevzik Siirt'in iŞrvan ilçesinde 

Narları ile meşhur bir köy. 

Zcwar Müstebit, diktatör. 

Zewî Şirvan'da bir köy. 

Zewî Yer, tarla. 

Zewt Angarya. 

Zexim Cerahat, irin. 

Zexîre Yiyecek, zahire. 

Zexmik Eğerin kemeri. 

Zext Ucu sivri, hayvanları sür¬ 

mek için kullanılan sopa. 

Zexdan Hayvanları çivili sopay¬ 

la sürmek. 

Zextî Sığır kesilirken, arkasında 

dürtüldüğü 

mın derisi. 

için sağlamlaşan kıs¬

160- 

Zeyîstan Loşa, kırk. 

Zilûke Kibrit, kibrit çöpü. 

Zeyno Kürtlerde kız adı. Zilx Zırh, çelikten elbise, kabuk. 

Zeytûn Zeytin. 

Ziman Dil. 

Zeytûna Mardin'de bir köy. Zimandirêj Ukalâ, geveze. 

Zeytuni Bir renk. 

Zimandirêjî Gevezelik. 

zeytinleri. 

Zimanêkhurdî Kürtçe lisanı. 

Zè Nehir. 

Zimanê Tirkî Türkçe lisanı. 

Zê Doğuran. 

Zimrût Kıymetli yeşil renkte 

Zêbarî Şimalî Irak'ta bir Kürt mücevherat taşı. 

aşireti. 

Zêhnî Mardin'in Ömeryan bölge¬ 

Zin 

Zincir 

Kadın. 

Zincir. 

sinde üzümü ile meşhur bir köy. Zincîra dewlê Kova zinciri. 

Zêndî Sağ, canlı, ölü olmayan. Zincîra doré Etrafındaki zincir. 

Zêqif Dik. 

Zinar Kemer, ruhanî kuşak. 

Zêqifbûn Dikleşmek. 

Zinar Güneş görmeyen dağ. 

Zêqiftî Diklilik. 

Zindan Zindan. 

Zerin Altından mamul. 

Zindibûn Yaşamak, dirilmek. 

Zêrkirin Tezhip, altınla işlemek. Zinxf Dişlerdeki sarılık. 

Zêwî Hayal. 

Zinê Zina. 

Zêwî Şenlik, piknik, festival. Zingar Pas. 

Z.ibara İmece. 

Zingarî Paslı. 

Zigsûtan Kızdırmak, iç yakmak, Zingarîbûn Paslanmak. 

evlât acısı. 

Zingarîkirin Paslatmak. 

Zigurt Fakir, meteliksiz, müflis, Zingezing Uğultu, çınlamak 

bekâr. 

Zingêrîn Çınlatmak. 

Zigurdbûn Fakirleşmek. 

Zînêkar Zina eden. 

Zigurdkirin Fakirleştirmek. Zinêkarî Zina etmek. 

Ziha Ejderha. 

Zinêkirin Zina etmek. 

Zik 

Zikeşî 

Karın. 

İshal, karın ağrısı. 

Zintol 

Zipîk 

Müheykel, cüsseli adam. 

Sivilce. 

Zikïwa Kupkuru. 

Zir Her şeyin büyüğü, azman, ya¬ 

Zikmakî Anadan doğma. 

banî, üvey. 

Zikonî Obur, pisboğaz, mende¬ Zirav İnce. 

bur. 

Zirav Safra. 

Zikreş Hain, düşman. 

Zirav Cesaret. 

Zikreşî Hainlik, düşmanlık. Ziravbûn İncelmek. 

Zilam Erkek, adam. 

Zilamtî Erkeklik. 

Zil Kamış. 

Ziravî İncelmek, incelik. 

Ziravkirin İnceltmek. 

Ziravtir Daha ince. 

Zille Tokat. 

Ziravzirav İnce ince. 

Zilli Kamıştan. 

Zirda Üvey anne.

161 

Zirdayîk Üvey anne. 

manda Musa Anter'in doğduğu 

Zirdoq Frapa, parlak, dik, açık. köy. 

Zireng Dinç. 

Zivinga hebizbinya Gercüş'e bağ¬ 

Zirezir Zırlama. 

lı bir köy. 

Zirê Zırh. 

Zivistan Kış. 

Zirgwîz Yabanî ceviz. 

Zivistanê Kışın. 

Zirikan Siirt'in iŞrvan ilçesinde Zu-istanî Kışlık. 

bir nahiye. 

Ziyan Zarar. 

Zirîn Zırlamak. 

Ziyan Noksan. 

Zirkeç Üvey kız. 

Ziyandan Zarar vermek. 

Zirkur Üvey evlât, oğlan. Ziyanî Noksanlık. 

Zirnaziq Tahtaravalli. 

Ziyankirin Zarar etmek. 

Ziranzîq Tahtaravalli. 

Ziyanok Zarar veren kimse. 

Zirne Zurna. 

Ziyan pêkirin Bir şeye zarar ver¬ 

Ziraevan Zurna çalan. 

mek. 

Zirpîvaz 

Zirqitik 

Yabanî soğan, 

İri bıldırcın. 

pırasa. Zıh 

Ziîn 

Hayvanlarda dış rahim. 

İpliği masuraya veya yu¬ 

Zirt Palavra. 

mağa sarmak. 

Zirtek Palavracı. 

Zik Mumlanmış iplik. 

Zirtezir Zartzurt. 

Zîkık «Bir yumakhk iplik. 

Zirtilî Altıncı parmak (bazı in¬ Zil Çim, filiz. 

sanlarda). 

Zîldan Çimlemck. 

Zirtkirin 

Zirxesu 

Palavra atmak. 

Üvey kayın valide. 

Zîlan 

meşhur 

Van'ın Erdiş 

bir bölge ve 

kazasında 

Roşkan'da 

Ziryan Poyraz. 

bir Kürt aşireti. 

Zirz Acabî. 

Zîlan Zıvana. 

Zirzbûn Asabileşmek. 

Zîlanaderî Kapı zıvanası. 

Zirzdarî Asabiyet. 

Zîidayî Çimlenmiş, filiz vermiş 

Zirzî Asabilik. 

bitki. 

Zirkirin Sinirlendirmek, kızdır¬ Zile Tokat'a bağlı bir ilçe. 

mak. 

Zîlik Orta, merkez. 

Zistan Kış. 

Zîlik Clitoris. 

Zivir Sert, yumuşak olmayan. 

Ziving Kışlak. 

Ziwinga haci elyaf Mardin'de bir 

Zin At eğeri. 

Zîn Kürtlerde kız ismi ve 

u-zînin kız kahramanı). 

(Mem< 

köy adı. 

Zivinga şikaka Mardin'de bir köy 

7îndewar Haşarat. 

Zînê Kürtlerde kız adı. 

adı. 

Zivinga temika Nusaybin'in 

lil nahiyesine bağlı ve ayni 

İsti- 

za 

Zînî Yüksek yer. 

Zinker Sarraç. 

Zlnkirin Eğerlemek.

162 

Zino Kürtlerde kız adı ve (Birî- Zîzikandin Çevirmek, döndür¬ 

nareş adlı Kürtçe piyesin kadın mek. 

kahramanının adı). 

Zip Sivri, keskin, sert. 

Zizîk 

Zîzkirin 

Titrek, dargın, sessiz. 

Küstürmek, titretmek. 

Zîpik Kış aylarında bazı soğuk Zo Çift. 

ve meşum günler. 

Zol Piç, kademe. 

Zîpik Dolu. 

Zîpkê çële Kışta muayyen bir 

Z.olkirin 

Zolzol 

Seki, seki yapmak. 

Seki, seki, kademe kade¬ 

kaç gün. 

me. 

Zîpkê sibatê Şubatta altı soğuk Zonguldak Zonguldak vilâyeti¬ 

gün. 

miz. 

Zîranî Tecessüs. 

Zope Soba. 

Ziranikirin Tecessüs 

Zîrç Kuş ve kümes 

etmek. 

hayvanları¬ 

Zoqan 

Zoqê 


Garzan'da bir köy. 

nın pisliği. 

Zor Zor. 

Zirek Çalışkan, çevik, atik. Zor Çok. 

Zirekî Çalışkanlık, çeviklik, atik¬ Zoran Güreş. 

lik, faaliyet. 

Zoranê Güreş tutma. 

Zirewa Mütecessis. 

Zorangirtin Güreş tutmak, gü¬ 

Zirewan Casus. 

reşmek. 

Zîrewanî ' Casusluk, jurnalcilik. Zorava Mardin, Nusaybin ara¬ 

Zîro Suluk. 


Zîv Gümüş. 

Zordar Zalim, gasıp. 

Zivirandin Çevirmek. 

Zordar Diktatör. 

Zîvirî Çevrilmiş, dönmüş. Zordarî Zalimlik, istibdat, gasp. 

Zîvirîn Dönmek. 

Zordarî Gaddarlık. 

Zivî Gümüşten, gümüşi. Zordarî Diktatörlük. 

Zîvker Gümüşçü ve Zilan dere¬ Zorwer Geveze, çok konuşan. 

sinde bir köy ve mevki. 

Zorwerî Gevezelik. 

Ziwan Buğday, pirinç azması. Zorzan Çok bilen, bilgin, kur¬ 

Ziwer Kürtlerde erkek adı, gü¬ naz. 

müşlü. 

Zorzanî Kurnazlık. 

Zîx Kum, ağaç dikeni. 

Zotlk Zayıflarda dışarıya çıkan 

Zîxet Kumsal. 

kalın bağırsağın sonu. 

Zîyandar Zarar veren. 

Zov Bir çeşit kırkayak. 

Zîyanpêkirin Zarar vermek. Zozan Kürtlerde kız adı, yayla, 

Zİ7 Küskün. 

yazlık. 

Zîz Titrek. 

Zû Çabuk. 

Z.ızbûn Titremek, küsmek. Zûxûr Çakıl, küçük taş parçası. 

Zizetî Küskünlük, titreyiş. Zûxal Mahrukat, yakıt.

163 

Zııhinı Yağ. 

Zûtir Daha erken. 

Zûlêkirin Bir şeye acele etmek. Zûtî Erkenlik, çabukluk. 

Zûkirin 

Zûr 

Acele etmek. 

Kıraç, zaj'if arazi. 

Zûxal 

Zûxur 

Yakacak. 

Çakıl. 

Zûrandin Ulutmak. 

Zûrezûr Uluma. 

Zûrezurkirin Ulumak. 

Zûrik Küçük çim. 

Zûrî Suluk. 

Zûyetî Erkenlik, çabukluk. 

Zwa Kuru. 

Zwabûn Kurumak. 

Zwakirin Kurutmak. 

Zûrin Yaranın sancıması, ulu¬ Zwayî Kuruluk. 

mak. 

Zwîv Tenya, bağırsak paraziti.

-- --.. ı -, ^ -j -;. vo-C-fvıp^ 

DÎMEN TABLO: I 

Di mêjûye da khurda se elîfbê girtıne. 

Ber islamê: Elîfbêya xwe. 

Piştî islamê: Elîfbèva ereba. 

Di sedaha (Qirnê) Bîstanda jî elîfbêya latînî girtine. 

Hûn li ior van hersî elîfbêyan li gel hev di bénin. 

Tarihte Kürtler 3 alfabe kullanmıslerdır. 

İslâmiyetten önce kendi alfabelenni. 

Islâmiyetten sonra arap alfabesini. 

20 nci yüzyılda da lâtin alfabesini almışlardır. 

Yukarda bu her üç alfabeyi bir arada görüyorsunuz.

DENGAN 

Me di zarê Khurdî (Kurmanci) da 34 (deng - pît) qefandin. Le 

niha ji wan me 32 deng stand elîfba xwe. Her dû dengêd din, me bi 

pîted denged nêzîkî wan va girê dan. 

Ere me ji ev ne birê ya zanatyê dît, le pîşin ne di dest me da em 

bi ve riyêda şandin. 

Hema ku ev her dû pît bi hatna standin. li alîkî va di çapxane û 

makhnê nivîsandinê da zorayî heye û ji re\ê din va jî khomelaya me 

''o 90 î xwendexane ne dî ne, ji vî hawayî ji elîfbé kî pît pir, piçkoki 

ji mère dibe bar giranî. Peşda hey \vé ev her dû deng ji 

seri xwe bên şandan. 

bi pîtêd xwe 

Ma ne berî niha me dengé nav bêna (K - Q) ji di nivîsandinêd 

x,\ve da ne standi bû elîfbêya .we. Belê ji lier go me di vî dengî da 

nezîkî 600 peyvî zapkir, ji ne çarî pîtek nû î Hevedûdani (Kh) me 

stand elîfbêya xwe. Li peş di derheqê vé pitê da wê zanîn bedan. 

Her dû dengêd din jî pek navbêna (B P) yi, nêzîkî ,Ph) û yan 

(Bh) ye. Ere bi vî dengî di Kurmancî da pir xeber nînin. Le dîsa jî 

go bi pîtek xweser bê standin, hîn çêtire. Ev deng di van pirsan de 

çetir tê hinkirin. Pik, piling, pizan, pirs, pitik. 

Qenc bê mijûlkirin, wê bê dîtin ku bi dizî pîta (h) van pîta nêzîkî 

hev di ke. 

Dengê dudwa ji di neqeba (C - Ç) da ye. Li viraji (H) kî bi dizî 

heye û (C), nêziki (Ç) dike; di be wek (Çh) van (Ch). Wek: Çiya, çir, 

çik, çikçikand, çileg û éd. 

PARVEBÛNA PÎTAN 

Li gora vê yeké elîfbêya Khurdî Latnî dibe (32) pît. Ji van pîtan: 

I 8 pîtêd bi dengin (ÎLALİN) harfed bi deng evin: 

A, e, ê, i, î, o, u, û. 

Hejmar û pêpêl kan van pîtan, de Dîmen IL da hatîye sanıdan. 

II Pîtêd bê deng jî, (24) in. Ji xwe ji, van herçar pîtêd nav 

neynukda û pêva, (20) pîtêd mayî î din, di elîfbêya meyî Tirkî Latînî 

ji da hene. 

Deng, xwendin û hawetiya pîtêd bc deng ji de Dîmen ya III. da ha¬ 

tîye sanıdan (Peşkirin). 

III Ji bon hinbûn xendina pîtan, çend pirsed vekirî khu bi van 

pîta despé di kin, li jêr me nivîsin û bi Tirkî mukayesekirin.; .

SESLER 

Kürtçe dilinin Kürdmanci (Kürmanci) şivesinde 34 "ses - harf tes¬ 

pit ettik. Ancak şimdilik 32 tanesini alfabeye aldık. Öteki iki sesini, 

bu seslere yakın olan seslerle ortak harfla ifade ettik. 

Gerçi bu şekilde hasıl olan ilmî mahzuru biz de gördük, fakat ba¬ 

zı zaruretler bizi bu yola sevk etti. İlerde her iki sesi de müstakil 

harflerle ifade etme imkânımız olacaktır. 

Meselâ, bugün bu harfler alfabeye alınsalar bile, matbaa ve dak¬ 

tilolarda zorlukla karşılamlacağı gibi, °o 90'ı okul görmemiş bir kitle 

için harf çokluğu da bir külfettir. 

Nitekim şimdiye kadark? yazılarımızda (K Q) arası bir sesi de 

alfabeye almıyorduk, fakat bu harfla başlayan 600'e yaklaşık kelime tes¬ 

pit ettiğimizden, her şeye rağmen bu sesi mürekkep (bileşik) bir harf 

olan (Kh) ile ifade ettik. İlerde bu harf hakkında ayrıca bilgi veri¬ 

lecektir. 

Öteki iki sese gelince, biri, (B P) arası, (Ph)'ye yakın bir ses¬ 

tir. Gerçi bu sesle başlayan çokça kelime yoktur, fakat yine de bir 

harfle ifade edilse iyi olacaktır. Bu ses aşağıdaki kelimelerin okunmasıyle 

daha iyi anlaşılıyor: Pik, Piling, Pizan, Pirs gibi. Dikkat edilirse 

bu ve buna benzer kelimelerde (P)'yi, (B)'ye yaklaştıran adeta gizli 

bir (H) sesi vardır. 

Öteki ses de (C Ç) arasıdır. Burada da gizli bir (H) harfi ile 

(C), (Ç)'ye yaklaşır ve (Çh) gibi bir ses verir. Meselâ: Çiya, Çir, Çik, 

Çil kelimelerinde olduğu gibi. 

HARFLERİN BÖLÜŞÜMÜ 

Bu duruma 

miş oluyor. 

göre Kürt Latin alfabesinde (32) harf tespit edil¬ 

Bu harflerden: 

I 8 tanesi sesli (Harfi i'lal) harftir. Sesli harfler şunlardır: 

A e ê i î o u û. 

Bu harflerin 

miştir. 

telâffuz ve ses tonları iki numaralı tabloda gösteril¬ 

II Sesiz harfler de (24) tanedir. Esasen bu harflerden, kere için¬ 

de (Kh Q W X) hariç diğerleri, bizim Türk Latin alfabe¬ 

sinin yaklaşık olarak aynısıdır. 

Sessiz harflerden 

terilmiştir. 

de telâffuz ve ses tonları, üç nolu tabloda gös¬ 

III Harflerin okunuş tarzını kavramak için her harfle başlayan 

ve (Semai - kulaktan dolma) bilinen örneklerle Türkçe karşılaştırma¬ 

lar aşağıdadır.

^167 

"S 3 WEK 

İS « « -3 !3" 

3 "2 3 "S İ § MİSALLER 

£ :3 .S :S > X, 

W * H H X O 

A A A Agir, Arî, Aş, Ard, Ax, Axî 

B B BE Berx, Bej, Ber, Ben, Beroş. 

C C CE Ceh, Car, Cembelî, Cûdî. 

Ç Ç CE Çar, Çiya, Çav, Çûn, Çem, Çek. 

D D * DE Das, Dar, Dor, Dil, Diz, Dik, Dîn. 

E E E Ez, Ewr, Ereb, Em, Erzan. 

Ê Ê êzing, eş, êvar, eriş, êm. 

F F FE Fireh, Fistan, Fermû, Ferman, Fato. 

G G GE Gelî, Genim, Gezo, Gel, Gelek, Ga. 

- Ğ - 

H H HE Heyv, Hejmai, Heval, Hîn, Hiş. 

İ 

î 

I 

İ 

I 

İ 

Kürtçede (i) ile başlayan kelime yoktur. 

îro, İsal, îca, în. 

-T J Je jar, jan, jajî, jîr, jor, jêr. 

Kh K ke Khurd, Khar, Khef, Khés, Khew, Khî. 

L L Le Law, Lolo, Lor, Lastîk Lem, Lek. 

m m me Mémo, Mar, Mam, Mal, Meh, Mûsil, Mûşe 

N N Ne Nan, Nas, Nafk, Navk, Newal, Nêr. 

K- K Ke Kew, Kem, Kevn, Kelem, Ker. 

O 0 0 01, Ordek, Omerya, Osman. 

P P Pe Por, Pez, Pîrç, Pî, Pist, Piling. 

Q Q Q Oiram, Qurm, Qut, qet, qaz. 

R R Re Reş, Rûn, Rez, Rêz, Rêzan, Rês. 

S S Se Sar, Sêrtê, Slîva, Sibeh, Sal. 

Ş Ş Şe Şeş, Şev, Şerm, Şer, Şem, Şewt. 

T T Te Tirs, Tiving, Tenik, Tas, Tevşo. 

U Ü Ü Kürdçede «U» ile başlayan kelime yoktur. 

Ü U U Kürdçede «U» ile başlayan kelime yoktur. 

V < V Ve Vaj, Vala, Vir, Veşartin, Verşandin. 

W We wer, werîs, wuha, welat, wan. 

X Xe Xebat, Xeml, xelat, xanî, xav. 

Y Y Ye Yar, Yari, Yadigar, Yad. 

Z Z Ze Zer Zer, Ziman, Zane, Zend, zengil.

Derenca der ketine 

Çıkış Derecesi 

B i L ı n d 

Yüksek 

N "ı z i 

NdVÏ 

Orta 

m 

; Bin 

Alçak, ALt 

168 

SESLİ HARFLER TABLOSU 

Peş 

Ön 

A 

1 

e 

DIMEN TABLO: II 

H e.j m 9 r 

S 3yi 

Nâvî 

Orta 

i,u 

İTaLf 

Son 

LJ 

O 

d

ı /) 

; x 

o 

. -3 

«D> 

d), 

C I 

S? 

* ? 

-» 1 

- "ü 

C rf E 

m.- -J ' 

1 

- -V 

TJ._ t 

-

AZİZ OKURLARIMIZ! 

İyi niyetimize rağmen başlangıçta yine de yanlış anlaşıldık. Ve 

maalesef kitabımız (BİRÎNA REŞ KARA YARA) toplattırıldı. Fa¬ 

kat bilginlerimiz ve âdil hâkimlerimiz, haklı olduğumuzu tesbit ederek 

kitabımızın iadesini ve serbestçe satılmasını temin ettiler. Bu hususta¬ 

ki Bilirkişi Raporu ve Mahkeme Beraat Kararı aşağıda sunulmuştur. 

M. ANTER 

İSTANBUL TOPLU BASIN ASLİYE CEZA MAHKEMESİ 

REİSLİĞİNE 

Dosya No.: 1965/139. 

Musa Anter tarafından kaleme alınmış olan Türkçe ve Kürdçe İs¬ 

tanbul 1965 «Kara Yara» isimli piyesin incelenerek bunun T.C.K. 142. 

maddesinin 3. bendini ihlâl edecek nitelikte millî duygulan yok edici 

veya zayıflatıcı propaganda mahiyeti arzedip etmediğini tesbit. için bi¬ 

lirkişi seçildiğimizden, gerekli incelemeler yapıldı. 

Piyes, Diyarbakır vilâyetinde yaşayan ve bir köyde bulunan bir ai¬ 

lenin hayatından bazı safhalar anlatılmağa çalışılmaktadır. Muhtelit' 

muhavereler içinde, bu ailenin sefaletinden, köyleri idare eden beyler¬ 

den, bu beylerin siyasî partilerle daima muvazi olarak hareket ttik- ' 

lerinden bahsedilmekte ve esas itibarı ile köy halkının sefaleti, ceha¬ 

leti ve onların 

latılmaktadır. 

bu hallerinden faydalanmak isliyenlerin tutumları an¬ 

Yukardaki şekilde özetlenebilecek olan bu piyeste, millî duyguları 

zayıflatıcı veya yok edici nitelik görülmemiştir. 

Irki menşeleri itibariyle Kürd olan bir kısım Türk vatandaşlariyle 

mezkûn bir köydeki hayatı ele almak suretiyle bunu Kürdçe ve Türkçe 

yazılmış bir kitap içinde ve bir hayli mübalâğalandırarak yazmak su¬ 

retiyle muharririn sübjektif yönden dolaylı bir maksadı güdüp gütme¬ 

diği hususunda, heyetimizce bir mütalâa dermeyanı mümkün olma¬ 

mıştır. Ancak objektif olarak yazı incelendiğinde, bunda 142. madde¬ 

nin 3 üncü bendini ihlâl eder nitelik bulunmadığı sonucuna varılmıştır. 

Keyfiyet oy birliği ile saygıyla arz olunur. 

Bilirkişi BUirkişi 

Ord. Prof. Sulhi Dönmezer Prof. Vahid Turan 

Bilirkişi 

Cevat Fehmi Başkut

T.C. 

DİYARBAKIR SULH C.HAKİMLİĞİ 

Sayı: 965/25 

Hakim: Hüseyin Arslan (J230) 

Kâtip: Yüksel Erol. 

C.Savcılığının 16/2/1965 gün ve 2471 sayılı yazısına ilişik olarak, 

gönderilen ve yazarı Musa Anter olan BİRİNA REŞ (Kara Yara) isimli 

olup konusu 4 perdeden ibaret piyes halindeki kitabın 6187 sayılı ka¬ 

nun hükümlerine aykırı olduğundan bahisle toplatılmasına karar ve¬ 

rilmesi istenilmiş olmakla kitap okunup incelendikten sonra: 

Gereği Düşünüldü: 6187 sayılı kanun münhasıran siyasî ve şahsî 

nüfuz veya menfaat temini maksadiyle dinin veya dini hislerin ve din¬ 

ce mukaddes kitapların ve benzeri eşyaların istismarını yasaklamıştır. 

Halbuki toplatılması talep edilen kitap muhteva itibariyle böyle 

bir maksat taşımamaktadır. Din ile ilgili bir tarafı yoktur. Sadece do¬ 

ğunun iktisadî ve kültürel geriliğini, perişanlığını ortaya koyup izah 

etmektedir. Bu pedişanlığm bilhassa köylerde bir realite olduğu aşi¬ 

kârdır. 

Binaenaleyh bir gerçeğin ifade edilip yazılmasında ve yayılmasında 

suç unsurları görülmemiştir. Kitabın kısmen Kürtçe yazılmış olması 

da suç vasfı taşımamaktadır. Çünkü Anayasa sadece resmi dilin Türk¬ 

çe olduğunu kabul ve emretmiştir. Bunu dışında hususi münasebetlerde 

ve işlerde Türkçe dışında herhangi bir dil ile konşup anlaşmakta her 

vatandaş mutlak bir serbestliğe sahip olup bunun aksi kanun hüküm¬ 

leriyle müeyyide altına alınmış değildir. Hal böyle olunca ve hususi 

hayatta Türkçe dışında şifahî konuşmalar suç olmadığına göre o şekil¬ 

de bir kitabın yazılması da suç vasfı taşımamaktadır. Bu itibarla ba¬ 

his konusu kitabın toplattırılması için kanunî ve hukukî bir neden ve 

zaruret görülmediğinden C.Savcılığının talebinin REDDİNE, ve bahis 

konusu kitabın iadesine, itirazı kabil olmak üzere 16/2/1965 tarihinde 

karar verildi. 16/2/1965 

Kâtip Aslının Aynıdır. Hâkim 12300 

Hüseyin Arslan

XWENDEVARÉD MEYİN XOSEVÎST 

Pîştî mcbesa meyi rind jî dîsa em çewt hatin zanîn û pêsî pirtûka 

me (Birna Rés) dan hev, le zana û dadpirsên menîd rast mafîtya me 

bici kirin, pirtûka me li me vegerandin û firotina wê serbest kirin. De 

wé taybeté da Nusrawa Kesézana û Bînyata dadge hê li jêr hatiye 

peşkeş kirin. 

M. A. 

Jİ SEREKÉ DADGEHA NEJADÎ (ASLİYE) î ÇAPA Bİ KOM, A 

STAMBOLÉ RA. 

DANHEVOK No: 1965/139 

Ji bon pirtûka iMûsa Anter î bi Tirkî û Khurdî (Birîna Rês Ka¬ 

ra Yara) çapa Stambolc 1965, Bé ma çewti madda T.C.K. 142 benda 

3. a, bi propaganda hesta neteweyi levaz dike yan na, ku em bigrin 

Mesbitbikin), em kesé zana hatine neqandin, me ji li pirtûkê hûr û kûr 

rncv/.e kir. 

Dîlok safhan ji jîna khufleté ahlê gunde kî Dîyarbekrê di de zanîn. 

Di nav Bersivanda ji jarya malkê, ji begêt xwedî gundan, ev begêd khu 

t i ni néjiki bendét siyasini û evéd khu nezani jartî û perişanya gundya 

divén u féda vanin, dide zann. 

Di ve tliloka khu li jor bi Kurtî hat gotin, tiştkî khu hesta netewêyî 

leva/ bike van nîn bike, té de ne hatîye dîtin. 

Gundé khu nivîsêr jina \vî standîye pirtûka xwe, gundê kî Diyarbekré 

ve, bi asil welatyén Tirkîyeyî Khurdin, pirtûk bi Khurdi û Tirkî 

hâtive nivisin. Lé pisti wi qasîjî bi civata me tu nêta nivîsêr î bi 

dizi ne hâtive zap kirin (girtin). 

Lé go ni vis ji derva va bê meyze kirin, té da tistekï çewtî M. 142. 

B. 3. ne hat dîtin. 

flawe bi raya tebayi û rêz peş keş dibit. 

Kesézana Kesézana Kesézana 

Ord. Prof. Sulhi Dönmezer Prof Vahid Turan Cevat Fehmi Başkurt

T.C. 

DÎYARBEKİR DADIGAHA HAŞTÎ TOLEYÉ 

Hejmar: 965/25 

Dadpirs: Hisên Arslan 

Nivîsar: Yüksel Erol 

Dadestê khomerê, 16/2/1965 roj û hejmar 2471 nivîsa wînî va, pir¬ 

tûka ku nivîserê wê Mûsa Anter'e, û 4 perde bi dîlokin, li gel nivîsa 

hatiya khu ey pirtûk çewtî destûra bi hejmara 6187 a ye, qena di der 

heqê danhewa wê pirtûkê da biryar bê standin. Ji ber vê yekê piştî 

khu pirtûk hat xwendin paşe: 

Pêwîstî hete pojinandin: Destûra hejmara 6187, tenê, khu ji bon 

sûda xwe istismara hest, pirtûk û tişted din î dînî qedex dike. 

Lé tişte kî wiha di vê pirtûka khu dan heva wê té xwestin nîne. 

Tu nêk û selêla wê bi dîn va tunneyc. 

Tenê jartî, belengazî û nezan ya rojhilatê dide zanîn. 

Tewer li gundan, ev perîşantî rastîk eşkere ye. 

Ji ber vê yekê kerestêd tavanî di gotin û nivîsandina rastyê da ne 

hatiye dîtin. Ji ber khu hin ji pirtûkê bi Khurdî haliye nivîsandin jî, 

dîsa pesnê tavanî na kisêne; çima, destûra himî zaré dîwanî, Tirkî 

Erêkir û ferman kirîye. 

Deri wê, welatîn, di pis û hevkaryêd xwe yî taybetî da, ji xeynî zarê 

Tirkî kîjan zarê khu bi xwezin, karim pe bi peyivin û lihev bên. 

Derî vê, destûran tiştkîdin ferman ne kirine. 

Khu hava wiha bû û di jîna taybetî da derî Tirkî zarê din tên 

peyîvandin û ne tavane, bi van zara nivîsandina pirtûka jî ne tavane. 

Ji ber vê yekê tu naçarya dan heva vê pirtûkê bi destûrî nîne, 

xwestoka danistên ê komeryê hat vegerandin û pirtûka gotê gotin li 

xwedî vegerîn, bersiv serbest. Di 16/2/1965 da biryar hat dan. 

16/2/1965 

Nivîsar Vek nejada xweyi Dadpirs 

Hisen Arslan

JI XWENDEWARA TIKA ME 

Di ferhanga me da kemanı pir hene, ez tika û hêvî dikim ku pirsin 

hûn jane hebin, ji mère bîden hev û rêkin. 

Ji nihave spaz dikim. 

M. A. 

OKURLARIMIZDAN RİCAMIZ 

Sözlüğümüzde çok eksikler vardır. Ümit ve rica ediyoruz ki söz¬ 

lükte olmayıp bildiğiniz kelimeler olursa toplayıp bize yollayınız. 

Şimdiden teşekkür ederiz. 

M. A.

INSTITUT KURDE BE PARIS 

ENTRÉE N° ^ -f 6 

«C M

Untitled

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?